Fiilde Çatı Soruları

den eye ik- en DYEve birkaç yeni eşya alacağız. 12. (1) Bir tebessüm her zaman en ucuz çalışan barış elçisidir. (II) İnsanlar arasında dolaşıp sizin adı- nıza kolaylıkla barış ve saygı dağıtır. (III) Bir te- bessümün sıcaklığı bazen buz dağlarını eritmeye yeter. (IV) Yüzünüzdeki tebessüm gönlünüzdeki güzelliği yansıtır. Numaralanmış cümlelerden hangisinde zarf kullanılmamıştır? B) II A) I C) III (0) IV Diğer sayfaya geçiniz. >>>

5. "Sabahın ilk ışıklarıyla uyanıp iş yerini açardı." Aşağıdakilerden hangisi verilen cümleyi nesne-yüklem ilişkisine göre doğru belirleyip belirlediği özelliğe göre doğru örnek vermiştir? Kişi A) Sila B) C) Aydin D) Suna Hazal Belirlediği Geçişli cümle Geçişsiz cümle Geçişli cümle Geçişsiz cümle Örnek Cümle 23 Nisan büyük bir coşkuyla kutlandı. Canı acıyan köpek acı acı havladı. sy Şartları kabul edilince istifa kâğıdını yırttı. Yüreğindeki derin acıyı kimseye anlatamadı.

ÖZNE-YÜKLEM İLİŞKİSİNE GÖRE FILLER A Etken Fülller: Öznenin yüklemde bildirilen işi yaptığı cümlelerdir. Örnek: Teyzem, çok güzel börek yapar. Ozne Yüklem Yukarıdaki cümlede özne olan "teyzem" yüklemde belirtilen "yapar" işini kendisi yaptığı için bu cümle özne-yüklem lişkisine göre etken çatılı fiildir. B. Edilgen Çatılı Fülller: Öznenin, yüklemde bildirilen işi yapmadığı, işin başkası tarafından yapıldığı cümlelerdir. Edilgen çatılı cümlelerde yüklemde bulunan fiilde mutlaka 4 veya -n" eki bulunur ve oz- nesi "sözde özne'dir. Örnek: Sınav sonuçları yarın okunacakmış. Sözde Özne Yüklem Ogreniyorum Test-1 Yukarıdaki cümlede özne olan "sınav sonuçları" yüklemde belirtilen "okunacakmış eylemini yapmadı- ğı için bu fill özne-yüklem ilişkisine göre edilgen çatılıdır. 1. Okulun bahçesine yeni ağaçlar dikiliyor. II. Duyarlı insanlar doğaya zarar verilmesinden yakınıyor. III. Kitap, Çanakkale Savaşı'nda yaşananları anlatıyor. IV. Yoğun trafik yüzünden ancak gece yarısı evimize varabildik. Verilen bu bilgilere göre numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisinin söylediği doğ Tudur? A) Etken fill sayısı ile edil- gen fiil sayısı eşittir. Cümlelerin hepsi etken- dir. B) D Bir tane cümle etken, üç cümle edilgendir. Üç tane cümle etken, bir cümle edilgendir.

6. "İlk Çağ'da bir tarım toplumu olan Hititlerde toprak dev- letindi. Hitit kralları bu toprakları ekilip üretim yapılmak üzere çeşitli devlet görevlilerine (komutan, vali vs.) ve- riyordu. Savaş zamanlarında toprak verilmiş komutan ve valiler besledikleri askerlerle savaşa katılıyorlardı. Bir başka İlk Çağ uygarlığı olan Frigler tarım ve hayvancılı- ğı koruyacak kanunlar yapmışlardı. Friglerde öküz kes- menin ve saban kırmanın cezası ölümdü. Yine ekili ara- ziye zarar verenler ağır cezaya çarptırılmaktaydı." Bu paragrafa göre, İlk Çağ toplumlarındaki toprak yönetimiyle ilgili, aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir? nat Üretim devlet denetimi altındadır. B) Modern tarım teknolojileri çok gelişmiştir. Y C) Tarım topraklarının tamamı halkındır. D) Ekonomi daha çok madenciliğe dayalıdır. Gelişim İzleme Sınavı (GIS) - 3 Valisi (A AMET (O a

26. inde fiilimsi bulunan bazı cümlelerde yüklem ile fiilimsi, çatı bakımından uyumlu olmalıdır. Örneğin "Çuvallan teker teker dışarı taşıyarak dükkân tamamen boşaltıldı." cümlesinde fiilimsi olan "taşıyarak" sözcüğü etken çatılıyken "boşal- tıldı" yüklemi edilgen çatılı olduğu için anlatım bozukluğu vardır. Buna göre, 11 (1) Dünyanın en büyük karbondioksi toplama tesisi İzlanda'da faaliyete geçti. (l) Bu tesisteki filtre sistemiyle havadan toplanan karbondioksit suyla karıştırıp yerin bin metre altında depolanıyor (ll) Yer altında depolanan karbondioksit bir süre sonra taşlaşıyor. (IV) Bir yılda yaklaşık 4 bin ton karbondioksidin havadan toplanması planlanıyor. metninde numaralanmış cümlelerin hangisinde çatı uyumsuzluğundan kaynaklanan bir anlatım bozukluğu var- dır? A) I B) II C) III D) IV

Kişileştirme Ben bu kümesin horozuyum, var mi diyeceği olan! Konuşturma Sayın orman sakinleri, ormanın kralı olarak size sesleniyorum! Söz Sanatları Abartma Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır. Tezat Aşağı yukarı benim boylarımdaydı. Yukarıda söz sanatlarıyla ilgili örneklerden hangisi yanlış verilmiştir? Kişileştirme B) Konuşturma C) Tezat Benzetme Bu hastalık adamı eritti. D) Benzetme

3. (0) Fransız Montgolfier kardeşler, 1782'de sıcak hava balonunu icat ettiler. (II) İlk sıcak hava ba- lonunun yolcuları; bir koyun, bir kaz ve yavru bir horozdu. (III) İlk insan yolcular, sıklıkla balonda çıkan yangınları söndürmek zorunda kaldılar. (IV) Çünkü onu uçurmak için gereken sıcak hava, balonun içinde çalı çırpı yakılarak oluşturuluyordu. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilen yargılardan hangisi yan- liştır? A) I. cümlede yüklem, nesne alabilen bir fiildir. B) II. cümle, özne ve yüklemden oluşmuştur. C) III. cümle, özneleri ortak sıralı cümledir. D) IV. cümlede, eylemi yapan varlık belli değildir. SINAN KUZUCU 156

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne- yüklem ilişkisi bakımından diğerlerin- den farklıdır? A) Konserde oturacak yer bulamayınca bü- tün gece ayakta durduk. B) Annemin telefonu bozulunca ona yeni bir telefon aldık. geçişi C) Depremde hasar gören binalar kontrollü bir biçimde yıkıldı. D) Kerem'in kediyi görünce kendisini oda- ya kilitlemesine hepimiz çok güldük. isemyayincilik www.isemkitap.com 1.

9. Tezat (Zıtlık): Birbirine karşıt düşüncelerin, kavramların, duyguların bir arada kullanılmasıdır. İki kar- şıt düşüncenin bir arada söylenmesidir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde tezat sanatına başvurulmuştur? A) Dara düştüğümde kim dost kim arkadaş çok iyi anladım. B) Seçtiğimiz son filmle az daha gülmekten ölecektik. Kutu gibi bu küçük evde nasıl yaşayacağız. D) Gecenin sessizliğinde meydanı inleten bir gürültü koptu.

9 6. Öğretmen derste deyimler konusunu anlattıktan sonra Bedirhan, İlyas, Fatma ve Asiye'den "ağız” sözcüğü ile oluşturulmuş birer deyim bulmalarını ve bu deyimlerin anlamlarını söylemelerini istemiş- tir. Öğrencilerin söyledikleri deyimler ve açıklamalar aşağıda verilmiştir: Bedirhan Ağız birliği etmek: Bir konuda anlaşarak aynı biçimde konuşmak İlyas Ağız açtırmamak: Birini gereksiz sözlerle şaşırtmak Asiye Ağız aramak: Öğrenilmek istenilen şeyi söyletecek yolda dil kullanmak 3 Fatma Ağız değiştirmek: Önce söylediğini başka türlü anlatmak Buna göre hangi öğrencinin söylediği deyim ve açıklama birbiriyle uyumlu değildir? A) Bedirhan'ın BY Asiye'nin C) İlyas'ın D) Fatma'nın A

Esma, Ayşe, Sami, Özgür ve Burcu adlı kişiler hem garşamba hem de perşembe günü gösterimde olan "Müthiş Fikirler" ve "Ev Komedileri" adlı tiyatro oyun- larına bilet almışlardır. Bu kişilerin aldıkları biletlerle ilgili bilinenler şunlardır: . ● Ayşe, çarşamba gününe bilet almıştır. Perşembe günü "Ev Komedileri" oyununa sade- ce Burcu bilet almıştır. Çarşamba günü gösterimdeki tiyatro oyunlarına sadece birer kişi bilet almıştır. Her bir kişi sadece bir bilet almıştır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi bilinir- se tüm kişilerin bilet bilgileri belirlenebilir? A Özgür'ün hangi gün bilet aldığı B) Esma'nın hangi gün bilet aldığı C) Sami'nin hangi oyuna bilet aldığı DY Ayşe'nin hangi oyuna bilet aldığı . Esma ve Sami, aynı oyunun farklı günlerine bilet almışlardır.

nedenlerle açıklamaktadır. D) Aynı konuyu farklı yönleriyle değerlendirip tadır. 13. Edilgen çatılı cümlelerde özne, yüklemde bildirilen işi yap- maz; başkasının yaptığı işten etkilenir. Yani cümlede gerçek ya da gizli özne bulunmaz. Edilgen çatılı eylem, mutlaka "-1" ya da "-n" ekini almalı ve cümlede "başkası tarafından yapılma" anlamı bulunmalıdır. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde edilgen fiile yer verilmemiştir? A) Çantası için kayıp başvurusunda bulundu. B) Toplantının yarın yapılması kararlaştırıldı. C) Hediye kazanan talihlilerin ismi panoya asıldı. D) Törende ilk önce İstiklal Marşı'mız okundu. 8. SINIF

1. Parçada üzerinde durulan, hakkında söz söylenen kavrama "konu" denir. Konu, bir yazının temelini oluşturan duygu, düşünce, du- rum veya olaydır. Bu bilgiye göre aşağıdaki metinlerden hangisinin konusu diğerlerinden farklıdır? D) A) B) Karikatür, didaktik bir sistemdir. Elinde bulundurduğu tüm kitle iletişim araçlarıyla teknolojik toplum, trafik düzeninden bir buzdolabı tanıtmaya kadar en basit şeyle- ri bile öğretmek açısından karikatürün bu rolünü keşfetmiştir. Bu anlamda karika- tür, gülmeceli çizgi öyküyle birleşebilir ve herhangi bir konuda öğrencilere, toplu- ma bilgi verme amacına hizmet edebilir. Eğitimde, grafik ögelerin kullanılmasının çok önemli olduğu herkesçe kabul edil- mektedir. Ancak bugüne kadar eğitimde görsel grafik ögelerden biri olan karika- türden yeteri kadar yararlanılmamıştır. Hiçbir araç, karikatür kadar öğretimi ilginç kılmaz. Özellikle geleneksel mizah anlayışı ülkemizde toplumun mizaha yatkınlığın- dan, onların günlük yaşamına giren karikatürden yararlanmamak büyük eksikliktir. Şu anda ülkemizde en yaygın sanatlardan biri karikatürdür. Bugün karikatür, ken- disini daha da geliştirmiş, her yerde takip edilen, beğenilen bir sanat alanına dö- nüşmüştür. Hemen hemen her konuda karikatür çizilebilir. Ancak yaygın olarak si- yasi, sosyal ve spor gibi alanlardan esinlenerek oluşturulan karikatürler daha çok ilgi görmektedir. Birçok insan çizdiği karikatürleri sergilemektedir. Öğrenciler için, en azından çocukla iletişim kurmada mizahsal yaklaşımın çekiciliğin- den söz edilebilir. Karikatürle iletişim kurmak, karmaşık olmayan kolay bir iletişim- dir. Dikkat çekicidir, şaşırtıcıdır, akılda kalan bir yanı olacaktır. Karikatürün sıcaklığı, sevimliliği, gülmenin ve gülümsemenin verdiği rahatlık ve gevşemeden yararlana- rak istenilen mesajı öğrencinin belleğine yerleştirmek çok kolaydır.

50 BAHÇEŞEHİR KOLEJİ 10. İşi yapan ve yapılan işten etkilenen gerçek bir öz- nenin bulunduğu fiillere "dönüşlü fiil" denir. Bu tür fi- illerde eylemleri yapan özne olduğu gibi, eylemden etkilenen de öznedir. Dönüşlü fiiller, etken fiillere "-" ve "-n" çatı ekleri getirilerek yapılır. 1. Sınavı kazandığını duyunca çok sevindi. II. Haberi duyunca onu aramak için hemen telefo- na sarıldı. III. Söylediği sözlere çok alındı. IV. Parti için yeni elbise dikildi. Bu bilgilerden hareketle numaralanmış cümlele- rin hangisinde dönüşlü fill yoktur? A) I. C) III. B) II. D) IV. Diğer sayfaya geçiniz.

- | 9. Sen bugünden yarına Birazcık umut sakla BAHÇEŞEHİR KOLEJİ Bu dizelerdeki eylemin nesne-yüklem ilişkisi yönünden özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Yıllardan beridir ağaran teller Bu akşam parıldar şakaklarımda B) Ben seni yalansız Bahar gibi sevdim C) Sen gülümseyince Yüreğimde bir balık oynadı D) Günün en güzel saatleri bunlar Yanımda kal

ŞEHIR KOL 20. Edilgen çatılı fiiller gerçek öznesi söylenmeyen veya bilinmeyen fiillerdir. Fiile -I veya -n eki getirilerek ya- apılır. Bazı cümlelerde fiiller edilgen olsa da cümlede işi yapan bir özne örtülü olarak belirtilmiştir. mon Aşağıdakilerden hangisinde bu açıklamayı ör- nekleyen kullanım vardır? A) Sahne sizin için günler öncesinden hazırlandı. B) Bu tablolar, yıllarca evimizdeki duvarları süsledi. C) Yarışmayı kazanan kişiler kurumumuz tarafın- dan 13.00'te açıklanacaktır. D) Bu sorular en geç yarına kadar çözülecek. Diğer sayfaya geçiniz.