Hayalindeki netler. İhtiyacın olan her şey. Tek platform.

Soru çözüm, yayın seti, birebir rehberlik, canlı dersler ve daha fazlası Kunduz’da. Şimdi al, netlerini artırmaya başla.

Fiilimsiler Soruları

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerdeki "-ma/-me" ekleri İSİM FİİL Mİ? OLUMSUZLUK
EKİ Mİ? karşısındaki boşluklara işaretleyiniz.
Ders çalışmayı seviyorum.
Gitme, kal burada ihtiyacımız var.
Olanları idrak etmeye çalışıyorum.
Her sabah parkta biraz yürümeye karar verdim.
Yoldaki çukurların kapatılmadı.
Annem, evin duvarlarına yazı yazma, dedi.
Anıları yazma işini kolay sanırdım.
Murat ile tanışmayı çok istiyorum.
Güçlü olduğun için duvarı kırma işini sana veriyorlar.
Ayşe'nin kalbini kırma çok üzülür.
Bisiklete binmeyi severim.
Bekleme salonunda gergin bir bekleyiş vardı.
Bekleme beni,seninle gelmem.
Bu evi dipten bucağa temizlememiz gerekiyor.
Odasını temizlemedi,azar işitti.
Bağlama çalmayı bu kadar çok seveni hiç görmemiştim.
Her şeyi değiştirmeyi biliyordu.
İSİM-FİİL
OLUMZLUK EKİ
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerdeki "-ma/-me" ekleri İSİM FİİL Mİ? OLUMSUZLUK EKİ Mİ? karşısındaki boşluklara işaretleyiniz. Ders çalışmayı seviyorum. Gitme, kal burada ihtiyacımız var. Olanları idrak etmeye çalışıyorum. Her sabah parkta biraz yürümeye karar verdim. Yoldaki çukurların kapatılmadı. Annem, evin duvarlarına yazı yazma, dedi. Anıları yazma işini kolay sanırdım. Murat ile tanışmayı çok istiyorum. Güçlü olduğun için duvarı kırma işini sana veriyorlar. Ayşe'nin kalbini kırma çok üzülür. Bisiklete binmeyi severim. Bekleme salonunda gergin bir bekleyiş vardı. Bekleme beni,seninle gelmem. Bu evi dipten bucağa temizlememiz gerekiyor. Odasını temizlemedi,azar işitti. Bağlama çalmayı bu kadar çok seveni hiç görmemiştim. Her şeyi değiştirmeyi biliyordu. İSİM-FİİL OLUMZLUK EKİ
4. Paylaşılan bir sevinç iki kat olur, paylaşılan bir acı
yarıya iner.
2
Bu cümlede sıfat-fiil bir sıfat tamlaması oluştur-
muştur. Aynı kullanım aşağıdakilerden hangisin
de vardır?
A) Geçmişi hatırlamayanlar, onu bir kere daha ya-
şamak zorunda kalırlar.
B) Eskimiş fikirler paslanmış çivilere benzer, söküp
atmak güçtür.
C
Cinsan gençliğinde öğrenir, ihtiyarlığında anlar.
DY Kendi dilini tam olarak bilmeyen, başka dil öğ-
renemez.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
4. Paylaşılan bir sevinç iki kat olur, paylaşılan bir acı yarıya iner. 2 Bu cümlede sıfat-fiil bir sıfat tamlaması oluştur- muştur. Aynı kullanım aşağıdakilerden hangisin de vardır? A) Geçmişi hatırlamayanlar, onu bir kere daha ya- şamak zorunda kalırlar. B) Eskimiş fikirler paslanmış çivilere benzer, söküp atmak güçtür. C Cinsan gençliğinde öğrenir, ihtiyarlığında anlar. DY Kendi dilini tam olarak bilmeyen, başka dil öğ- renemez.
FİİLİMSİ (EYLEMSİ)
DETKINLIK 8
ÖDEU
Aşağıdaki parçada geçen altı çizili sözcüklerin türlerini belirleyip sözcükleri ilgili yerlere yazınız.
Yaşlı kızılderili reisi kulübesinin önünde torunuyla oturmuş, az ötede birbiriyle boğuşup duran
iki köpeği izliyordu. Köpeklerden biri beyaz, biri siyahtı ve on iki yaşındaki çocuk kendini bildi
bileli o köpekler dedesinin kulübesi önünde boğuşup duruyordu. Dedesinin sürekli göz önün-
de tuttuğu, yanından ayırmadığı iki iri köpekti bunlar. Çocuk, kulübeyi korumak için biri yeterli
olacakken niye ötekinin de olduğunu anlamak istiyordu. O merakla sordu dedesine. Yaşlı reis,
bilgece bir gülümsemeyle torununun sırtını sıvazladı. "Onlar benim için iki simgedir evlat." dedi.
"Neyin simgesi?" diye sordu çocuk. "İyilik ve kötülüğün simgesi. Aynen şu gördüğün köpek-
ler gibi iyilik ve kötülük içimizde mücadele eder. Onları seyrettikçe ben hep bunu düşünürüm.
Onun için yanımda tutarım onları?" Çocuk, sözün burasında mücadele varsa kazananı da olmalı
diye düşündü ve her çocuğa has bitmeyen sorulara bir yenisini ekledi:"Sence hangisi kazanır bu
mücadeleyi?" Bilge reis, gülümseyerek baktı torununa: "Hangisi mi evlat? Ben hangisini daha iyi
beslersem o!"
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
FİİLİMSİ (EYLEMSİ) DETKINLIK 8 ÖDEU Aşağıdaki parçada geçen altı çizili sözcüklerin türlerini belirleyip sözcükleri ilgili yerlere yazınız. Yaşlı kızılderili reisi kulübesinin önünde torunuyla oturmuş, az ötede birbiriyle boğuşup duran iki köpeği izliyordu. Köpeklerden biri beyaz, biri siyahtı ve on iki yaşındaki çocuk kendini bildi bileli o köpekler dedesinin kulübesi önünde boğuşup duruyordu. Dedesinin sürekli göz önün- de tuttuğu, yanından ayırmadığı iki iri köpekti bunlar. Çocuk, kulübeyi korumak için biri yeterli olacakken niye ötekinin de olduğunu anlamak istiyordu. O merakla sordu dedesine. Yaşlı reis, bilgece bir gülümsemeyle torununun sırtını sıvazladı. "Onlar benim için iki simgedir evlat." dedi. "Neyin simgesi?" diye sordu çocuk. "İyilik ve kötülüğün simgesi. Aynen şu gördüğün köpek- ler gibi iyilik ve kötülük içimizde mücadele eder. Onları seyrettikçe ben hep bunu düşünürüm. Onun için yanımda tutarım onları?" Çocuk, sözün burasında mücadele varsa kazananı da olmalı diye düşündü ve her çocuğa has bitmeyen sorulara bir yenisini ekledi:"Sence hangisi kazanır bu mücadeleyi?" Bilge reis, gülümseyerek baktı torununa: "Hangisi mi evlat? Ben hangisini daha iyi beslersem o!"
ETKİNLİK
TÜRKÇE DERSİ
Aşağıdaki cümlelerden yer alan isim fiilleri bularak
sonlarındaki alana yazınız.
içeriden bir çocuk ağlaması geliyordu.
Yüzmek, kaslarımızın güçlenmesini sağlar.
İlk görüşte insanlar hakkında bir mütaalamız olur.
Para kazanmak için gurbet ellere gitti.
Gözlerindeki kızarma uykusuzluğundan
(............….......……...)
TÜRKCE DERsia
olmuştur.
Dolabın kapısı ilk açışta yere düştü.
Final maçı için hep birlikte alıştırma yapalım.
Çocuklara hediye dağıtmak için dışarı çıktılar.
(.............
Babamlar arkadaşlarıyla sahilde yürüyüş yapıyorlar.
(........................)
(...........
J
(................
-)
J
..)
.)
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
ETKİNLİK TÜRKÇE DERSİ Aşağıdaki cümlelerden yer alan isim fiilleri bularak sonlarındaki alana yazınız. içeriden bir çocuk ağlaması geliyordu. Yüzmek, kaslarımızın güçlenmesini sağlar. İlk görüşte insanlar hakkında bir mütaalamız olur. Para kazanmak için gurbet ellere gitti. Gözlerindeki kızarma uykusuzluğundan (............….......……...) TÜRKCE DERsia olmuştur. Dolabın kapısı ilk açışta yere düştü. Final maçı için hep birlikte alıştırma yapalım. Çocuklara hediye dağıtmak için dışarı çıktılar. (............. Babamlar arkadaşlarıyla sahilde yürüyüş yapıyorlar. (........................) (........... J (................ -) J ..) .)
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi
kullanılmamıştır?
azmak, bir çeşit iç dökmedir aslında,
STB) Böyle devam edersen çok başarılı olursun.
2 PC) Okuldan dönerken teyzeme de uğrayaca-
ğım.
it D) Sevilmek her insan için çok özel ve çok
önemlidir.
5.Y
3
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır? azmak, bir çeşit iç dökmedir aslında, STB) Böyle devam edersen çok başarılı olursun. 2 PC) Okuldan dönerken teyzeme de uğrayaca- ğım. it D) Sevilmek her insan için çok özel ve çok önemlidir. 5.Y 3
türde
barek
di
di
ırdı
um,
Test
5
Fiilimsilen
4. Güzel çocuk senin olsun hayatım istersen
Niçin, gözüm sana baktıkça böyle yaşlanıyor?
Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşa-
ğıdakilerin hangisinde vardır?
7.
PA) Reygamber çiçeğinin aydınlığında ara,
Sana doğru uzanan çaresiz ellerimi...
B) Güneşin yeni doğduğunu sana haber veri-
yorum.
Yağmurun hafifliğini, toprağın ağırlığını...
C) Son gülüş de uçar gider dudaklarından
Bir damla yaş süzülür solgun yanakların-
dan.
D) Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,
Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlaya-
rak
if
5.fl. Hatalarından ders almayı bir türlü öğre-
nemedi.
II. Manzara, buraya gelen herkesi büyülü-
yordu.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
türde barek di di ırdı um, Test 5 Fiilimsilen 4. Güzel çocuk senin olsun hayatım istersen Niçin, gözüm sana baktıkça böyle yaşlanıyor? Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşa- ğıdakilerin hangisinde vardır? 7. PA) Reygamber çiçeğinin aydınlığında ara, Sana doğru uzanan çaresiz ellerimi... B) Güneşin yeni doğduğunu sana haber veri- yorum. Yağmurun hafifliğini, toprağın ağırlığını... C) Son gülüş de uçar gider dudaklarından Bir damla yaş süzülür solgun yanakların- dan. D) Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak, Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlaya- rak if 5.fl. Hatalarından ders almayı bir türlü öğre- nemedi. II. Manzara, buraya gelen herkesi büyülü- yordu.
Isim fiil ekleri almış kimi sözcükler bir sözcüğü
niteleme görevi yapabilir.
hangisinde bu açıklamaya uygun
11.Aşağıdakilerin
bir örnek vardır?
A) İşçilerin çalışma saatleri yeniden düzenlendi.
B) Hasta ziyareti görüşme saatleri değişmişti.
C) Köye kestirme yollardan gittik.
D) Temmuzda dondurma satışları artmıştı.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
Isim fiil ekleri almış kimi sözcükler bir sözcüğü niteleme görevi yapabilir. hangisinde bu açıklamaya uygun 11.Aşağıdakilerin bir örnek vardır? A) İşçilerin çalışma saatleri yeniden düzenlendi. B) Hasta ziyareti görüşme saatleri değişmişti. C) Köye kestirme yollardan gittik. D) Temmuzda dondurma satışları artmıştı.
. Aşağıdaki dizelerin hangisinde fiilimsiye yer verilmiştir?
A) Vicdânim o gece dünyayı haviydi,
Gördüğüm şeylerin cümlesi maviydi.
B) Yüce balkanları duman bağlamış,
Gene mi gurbetten kara haber var?
C) Seher vakti burada kimler ağlamış,
Çemenzâr üstünde taze çiğler var.
D) Gümüş akar, çiçek kokar ırmağı,
Defineler yatağıdır o eller!
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
. Aşağıdaki dizelerin hangisinde fiilimsiye yer verilmiştir? A) Vicdânim o gece dünyayı haviydi, Gördüğüm şeylerin cümlesi maviydi. B) Yüce balkanları duman bağlamış, Gene mi gurbetten kara haber var? C) Seher vakti burada kimler ağlamış, Çemenzâr üstünde taze çiğler var. D) Gümüş akar, çiçek kokar ırmağı, Defineler yatağıdır o eller!
Zarf-fiilin cümleye kattığı
anlamlara örnek verir misiniz?
Öğretmenin bu sorusuna bazı öğrenciler şu
yapıtları vermiştir.
Ayşe: Havalar isininca leylekler gelir. (zaman)
Muzaffer: Sorunları konuşarak çözmeliyiz. (du-
rum)
L
Ensar: Ödevlerini bitirmeden dışarı çıkmasın.
(koşul)
Tuba: Böyle davrandıkça gözümüzden düşü-
yordu. (durum)
Buna göre hangi öğrencinin verdiği cevap
yanlıştır?
A) Ayşe'nin
C) Ensar'ın
B) Muzaffer'in
DJ Tuba'nın
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
Zarf-fiilin cümleye kattığı anlamlara örnek verir misiniz? Öğretmenin bu sorusuna bazı öğrenciler şu yapıtları vermiştir. Ayşe: Havalar isininca leylekler gelir. (zaman) Muzaffer: Sorunları konuşarak çözmeliyiz. (du- rum) L Ensar: Ödevlerini bitirmeden dışarı çıkmasın. (koşul) Tuba: Böyle davrandıkça gözümüzden düşü- yordu. (durum) Buna göre hangi öğrencinin verdiği cevap yanlıştır? A) Ayşe'nin C) Ensar'ın B) Muzaffer'in DJ Tuba'nın
Aşağıdaki cümlelerde fiilimsileri
bularak çeşitlerini altlarına yazınız.
1- Otobüse binip gidenleri gördün mü?
2- Hırsız kaçacak delik arıyordu.
3- Kardeşini görünce çok sevindi.
4- Bizim bebek uyumayı sevmiyor.
5- Çarşıya gitmek için hazırlanıyordu.
6- Gördüğü her şeyi gülerek anlatıyordu.
7- Düşe kalka geldim ben bu yaşıma.
8- Elbiseleri asmayı pek sevmez.
9- Canı çıkası düşman tüm köyü yakmış.
10- Okuldan ayrılışı herkesi hüzne boğdu.
11- Oturur oturmaz ağlamaya başladı.
12- Bakışları herkesi etkiliyordu.
13- Gazete okuyan adam muhtardır.
14- Her zaman çalışmak zorundayız.
15- İstanbul'dan kalkıp Diyarbakır'a giden tren kaza yapmış.
16- Kendimi bildim bileli beni sevmezdi.
17- Ödevini defterine yazarak çantasına koydu.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
Aşağıdaki cümlelerde fiilimsileri bularak çeşitlerini altlarına yazınız. 1- Otobüse binip gidenleri gördün mü? 2- Hırsız kaçacak delik arıyordu. 3- Kardeşini görünce çok sevindi. 4- Bizim bebek uyumayı sevmiyor. 5- Çarşıya gitmek için hazırlanıyordu. 6- Gördüğü her şeyi gülerek anlatıyordu. 7- Düşe kalka geldim ben bu yaşıma. 8- Elbiseleri asmayı pek sevmez. 9- Canı çıkası düşman tüm köyü yakmış. 10- Okuldan ayrılışı herkesi hüzne boğdu. 11- Oturur oturmaz ağlamaya başladı. 12- Bakışları herkesi etkiliyordu. 13- Gazete okuyan adam muhtardır. 14- Her zaman çalışmak zorundayız. 15- İstanbul'dan kalkıp Diyarbakır'a giden tren kaza yapmış. 16- Kendimi bildim bileli beni sevmezdi. 17- Ödevini defterine yazarak çantasına koydu.
a) Aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan sörcüklerden
siyle açıklayınız.
18
Kuzey, babasıyla derede balık tutuyordu.
Balik tutmak Kuzeyi çok mutlu ediyordu.
Kuzey balik tutunca çok seviniyordu.
Kuzey tuttuğu balıklan kovaya koyuyordu.
b) Aşağıdaki cümlelerde fil kökünden türediği hâlde fiil özelliği taşımayan sözcüklerin alan
çiziniz
Insanlar, genelde "iyimserler" ve "kötümserler" olarak ikiye ayrılır.
Kör iyimserliğin yol ve araçlarını kullanmaya kalkmazlar.
Uçlarda dolaşan iyimserlik tehlikelidir.
Zorluklardan çıkarılabilecek dersler için iyimser düşünmeye gereksinimimiz vardır.
Onemli olan bardakta su bulunduğunu kabul ederek onu boşa harcamamaktır.
Birey, kendi içindeki iyimserlikle kötümserliği dengelemesini bilmelidir.
Her şeyin iyi tarafını görmek insanı yanıltabilir.
Kötümserler, hayatı yeniden kurup biçimlendirmezler.
giler
unu
KE
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
a) Aşağıdaki cümlelerde koyu yazılan sörcüklerden siyle açıklayınız. 18 Kuzey, babasıyla derede balık tutuyordu. Balik tutmak Kuzeyi çok mutlu ediyordu. Kuzey balik tutunca çok seviniyordu. Kuzey tuttuğu balıklan kovaya koyuyordu. b) Aşağıdaki cümlelerde fil kökünden türediği hâlde fiil özelliği taşımayan sözcüklerin alan çiziniz Insanlar, genelde "iyimserler" ve "kötümserler" olarak ikiye ayrılır. Kör iyimserliğin yol ve araçlarını kullanmaya kalkmazlar. Uçlarda dolaşan iyimserlik tehlikelidir. Zorluklardan çıkarılabilecek dersler için iyimser düşünmeye gereksinimimiz vardır. Onemli olan bardakta su bulunduğunu kabul ederek onu boşa harcamamaktır. Birey, kendi içindeki iyimserlikle kötümserliği dengelemesini bilmelidir. Her şeyin iyi tarafını görmek insanı yanıltabilir. Kötümserler, hayatı yeniden kurup biçimlendirmezler. giler unu KE
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil
kullanılmamıştır?
A)
Bile bile bu hatayı nasıl yaparsın?
B) Anlatılanları dinleyip not tutuyor.
C) Urfa'ya giderken sana uğrarım.
D) Gençken çok kitap okurdum ben.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmamıştır? A) Bile bile bu hatayı nasıl yaparsın? B) Anlatılanları dinleyip not tutuyor. C) Urfa'ya giderken sana uğrarım. D) Gençken çok kitap okurdum ben.
1.
KUT
3.
Bir cümlede ikilemeler de fiilimsi görevinde kullanılabilir.
Bu açıklamaya göre,
1. Sıra sıra dağları aşarak doğduğu topraklara gelmişti.
II. Azar azar dağıtarak yiyeceklerin herkese yetmesini
sağlamaya çalışıyordu.
IIII. Bunca yıl ayrılıktan sonra filmin sonunda koşa koşa
annesinin kucağına gidiyordu.
Fiilimsiler
yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ikile-
me fiilimsi görevindedir?
A) Yalnız I
C) I ve II
B) Yalnız III
D) II ve III
A
P
4.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
1. KUT 3. Bir cümlede ikilemeler de fiilimsi görevinde kullanılabilir. Bu açıklamaya göre, 1. Sıra sıra dağları aşarak doğduğu topraklara gelmişti. II. Azar azar dağıtarak yiyeceklerin herkese yetmesini sağlamaya çalışıyordu. IIII. Bunca yıl ayrılıktan sonra filmin sonunda koşa koşa annesinin kucağına gidiyordu. Fiilimsiler yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ikile- me fiilimsi görevindedir? A) Yalnız I C) I ve II B) Yalnız III D) II ve III A P 4.
1.
Açık balkon kapısından içeri giren ikindi
1
serinliği, onlara alt katın mutfak pencere-
||
lerini saran pembe yaseminlerinin kokusu-
|||
nu getirdi
IV
Bu cümledeki numaralanmış sözcükle-
den hangisi fiilimsidir?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
1. Açık balkon kapısından içeri giren ikindi 1 serinliği, onlara alt katın mutfak pencere- || lerini saran pembe yaseminlerinin kokusu- ||| nu getirdi IV Bu cümledeki numaralanmış sözcükle- den hangisi fiilimsidir? A) I. B) II. C) III. D) IV.
77790
TÜRKÇE
KONU TESTİ
1. Aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi kullanılma-
mıştır?
A) Sık sık beni yanına çağırarak bana hikâyeler
anlatırdı.
B) Onun büyük bir derdi olduğu her hâlinden bel-
liydi.
C) Her gezgin gibi o da buraları çok beğenmişti.
D) Dünyada en güzel şey özgür yaşamaktır.
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
77790 TÜRKÇE KONU TESTİ 1. Aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi kullanılma- mıştır? A) Sık sık beni yanına çağırarak bana hikâyeler anlatırdı. B) Onun büyük bir derdi olduğu her hâlinden bel- liydi. C) Her gezgin gibi o da buraları çok beğenmişti. D) Dünyada en güzel şey özgür yaşamaktır.
insan da
or musu-
düşünü-
ola-
erle
ren
"Ini
en
m-
ni
a
?
başka açıdan iyimserleri biraz fazla romantik bulabilirsiniz. Her geyin ay taratin gormek her seye y
tarafından bakmak insani yaniltabilir, diyebilirsiniz. Ama unutmayinki insana yapama sevinc eges
katan gerçekte iyimserlerdir.
(...)
Hiç kuşkusuz iyimserler de zaman zaman kötümser olurlar. Bundan kaçmalan olanaks
Ama çok zor durumlarda bile kör iyimserliğin yol ve araçlarını kullanmaya kalkmazlar. Boyle durum
larda, onların kötümserler gibi düşünmelerini bir bakıma korunma güdüsü olarak da değerlendirebi
liriz. En ağır sorunlardan çıkarılabilecek dersler için iyimser düşünmeye gereksinimimiz vardır. Bu
bağlamda Gil Stem'in (Giyil Störn) şu sözlerini hem onaylayabilir hem de biraz abani bulabilirsiniz
"Toplumumuza iyimserler de kötümserler de katkıda bulunurlar. lyimser uçak yapar, kötümser ise
paraşüt. Kötümserlerin de yaşama bu denli katkıda bulunmalan yeni bir yaklaşım saytmal. Dene
yimlerimiz, görgülerimiz bu önermenin çok da yaygın ve geçerli olmadiğini göstent. Ama doğrusu
Com
bu. Dengeli bir kötümserlik de yapıcılığıyla iyimserlik kadar işlevsel olabilir..
Sözü şuraya getirmek istiyorum: Fanatik, aşın romantik, uçlarda dolaşan iyimserlik de kötüm
serlik de bence tehlikelidir. Denge burada da kendini gösterir. Yaşam, iyimserlike kötümserkara-
sında öyle bir denge kuruyor ki bileşik kaplar gibi bir yükseldiğinde öbürü azalıyor, obürü azaldığın
da beriki yükseliyor. İşte gerçek iyimserlerle kötümserler bunun ayrımındadırlar
(...)
Yaşamda iyimserlerle kötümserlerin oranı ülkenin gelişmişlik düzeyiyle, dünyadaki ekonomik
dengelerin sarsılıp sarsılmamasıyla, doğal yıkımların olup olmamasıyla yakından ilgilidir. Yaşamı
yeniden kurup biçimlendirmeye, çağdaş anlayışlarla örgütleyip geliştirmeye yetenekli olmayanlar
doğal olarak kötümserlik batağına saplanırlar. Akillarini ty
kullanamazlar, çevrelerinde sinerji yaratamazlar, saldıkları
olumsuz enerjiyle kötümserlerin sayısını artırmaktadırlar.
(...)
İyimserlikle kötümserliği ikiz kardeş gibi değerlendirirsek
riskleri göze almanın gerekliliği daha iyi anlaşılır. Klasik ör-
nektir: Yarısı dolu bir bardağa, kötümserin yaklaşımı "yarısı
boş", iyimserin yaklaşımı "yarısı dolu" biçiminde olur. Önemli
olan bardakta su bulunduğunu kabul ederek onu boşa harca-
mamak, ondan olabildiğince yararlanmaktır. Bardakta suyun
olması ise her iki tarafın da ortak sorumluluğuna girer. Bar-
dağın tümüyle boşalması, sorusunun başka olumsuz boyutunu gözler önüne sererken dolmasıysa
kötümserlerin de bir parça iyimserleşmesine yardımcı olabilir.
Şimdi bir kez daha kendinize sorun ve içtenlikle yanıtlamaya çalışın: lyimser misiniz, kötümser
misiniz?
Sözün özeti: İyimser olmak da kötümser olmak da uygarlik gereğidir. Önemli olan şu: Birey, ken-
di içindeki iyimserlikle kötümserliği dengelemesini bilmelidir...
Yusuf ÇOTUKSÖKEN
(Kisaltilmiştir.)
13
Ortaokul Türkçe
Fiilimsiler
insan da or musu- düşünü- ola- erle ren "Ini en m- ni a ? başka açıdan iyimserleri biraz fazla romantik bulabilirsiniz. Her geyin ay taratin gormek her seye y tarafından bakmak insani yaniltabilir, diyebilirsiniz. Ama unutmayinki insana yapama sevinc eges katan gerçekte iyimserlerdir. (...) Hiç kuşkusuz iyimserler de zaman zaman kötümser olurlar. Bundan kaçmalan olanaks Ama çok zor durumlarda bile kör iyimserliğin yol ve araçlarını kullanmaya kalkmazlar. Boyle durum larda, onların kötümserler gibi düşünmelerini bir bakıma korunma güdüsü olarak da değerlendirebi liriz. En ağır sorunlardan çıkarılabilecek dersler için iyimser düşünmeye gereksinimimiz vardır. Bu bağlamda Gil Stem'in (Giyil Störn) şu sözlerini hem onaylayabilir hem de biraz abani bulabilirsiniz "Toplumumuza iyimserler de kötümserler de katkıda bulunurlar. lyimser uçak yapar, kötümser ise paraşüt. Kötümserlerin de yaşama bu denli katkıda bulunmalan yeni bir yaklaşım saytmal. Dene yimlerimiz, görgülerimiz bu önermenin çok da yaygın ve geçerli olmadiğini göstent. Ama doğrusu Com bu. Dengeli bir kötümserlik de yapıcılığıyla iyimserlik kadar işlevsel olabilir.. Sözü şuraya getirmek istiyorum: Fanatik, aşın romantik, uçlarda dolaşan iyimserlik de kötüm serlik de bence tehlikelidir. Denge burada da kendini gösterir. Yaşam, iyimserlike kötümserkara- sında öyle bir denge kuruyor ki bileşik kaplar gibi bir yükseldiğinde öbürü azalıyor, obürü azaldığın da beriki yükseliyor. İşte gerçek iyimserlerle kötümserler bunun ayrımındadırlar (...) Yaşamda iyimserlerle kötümserlerin oranı ülkenin gelişmişlik düzeyiyle, dünyadaki ekonomik dengelerin sarsılıp sarsılmamasıyla, doğal yıkımların olup olmamasıyla yakından ilgilidir. Yaşamı yeniden kurup biçimlendirmeye, çağdaş anlayışlarla örgütleyip geliştirmeye yetenekli olmayanlar doğal olarak kötümserlik batağına saplanırlar. Akillarini ty kullanamazlar, çevrelerinde sinerji yaratamazlar, saldıkları olumsuz enerjiyle kötümserlerin sayısını artırmaktadırlar. (...) İyimserlikle kötümserliği ikiz kardeş gibi değerlendirirsek riskleri göze almanın gerekliliği daha iyi anlaşılır. Klasik ör- nektir: Yarısı dolu bir bardağa, kötümserin yaklaşımı "yarısı boş", iyimserin yaklaşımı "yarısı dolu" biçiminde olur. Önemli olan bardakta su bulunduğunu kabul ederek onu boşa harca- mamak, ondan olabildiğince yararlanmaktır. Bardakta suyun olması ise her iki tarafın da ortak sorumluluğuna girer. Bar- dağın tümüyle boşalması, sorusunun başka olumsuz boyutunu gözler önüne sererken dolmasıysa kötümserlerin de bir parça iyimserleşmesine yardımcı olabilir. Şimdi bir kez daha kendinize sorun ve içtenlikle yanıtlamaya çalışın: lyimser misiniz, kötümser misiniz? Sözün özeti: İyimser olmak da kötümser olmak da uygarlik gereğidir. Önemli olan şu: Birey, ken- di içindeki iyimserlikle kötümserliği dengelemesini bilmelidir... Yusuf ÇOTUKSÖKEN (Kisaltilmiştir.) 13