Fiilimsiler Soruları

SEKER PORTAKALI YAYI illerin anlış 10 śnio Durum er değişti- 9 Aşık Veysel, babasının teşvikiyle on yaşındayken saz çalıp şiir söylemeye başladı. O dönemde saz ustaları Çamşıhlı Ali ve Molla Hüseyin'den ders aldı. İlk şiirle- rinde Kul Mustafa, Pir Sultan Abdal gibi bazı ozanla- rın etkileri görüldü. Eski gezgin âşıklar gibi elinde saz ile hemen hemen bütün yurdu defalarca dolaşan Âşık Veysel'in ilk şiir kitabı "Deyişler" 1944'te yayımlandı. Bu metinde altı çizili fiillerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Tamamı iş fiilidir. B) Bir tane durum fiili kullanılmıştır. C) Birden fazla oluş fiili kullanılmıştır. D) Tamamı durum fiilidir. 7. SINIF TÜRKÇE 141

Düzenli yonyiş yaparak hem beden hem de ruh sağ- ign en etkili biçimde garanti altına alabilirsiniz. Gel- gelelim, hava koşullannin uygunsuzluğu ya da zaman problemi normalde dişanda, açık havada yapılması gereken yürüyüşlere maalesef her zaman imkan ver- miyor. Bu gibi durumlarda yürüme bantian" devreye giriyor, zaten bu nedenle de evlerde ve spor salonia- nnda bu bantlar yaygın olarak kullanılıyor. Ben kendi adıma bu aletleri geliştirenlere müteşekkirim, usulüne uygun kullanılırsa güvenli ve sağlıklı olduklarını düşü- nüyorum. Bu metinle ilgili olarak x L Geniş zaman kipi kullanılmıştır. IL Duyulan geçmiş zaman kipi kullanılmıştır. IL Şimdiki zaman kipi kullanılmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I C)Ive III B) I ve ll D) Il ve Ill & B ka o 76 Toplum olarak spora yeni yeni iltifat etmeye başladık Artık genel anlamda spor faaliyetlerine daha çok ilgi gösteriyoruz. Çünkü toplumumuz sporun hem ruh hem beden sağlığı açısından ne kadar lüzumlu olduğunu anlamış. Lakin yine de toplumca futbol dışındaki spor- 11 SEKER PORTAKALI YAYINCILIK pterince ilgi göstermiyoruz. Hälä çocuklarımızı Teri kurslarına yolluyoruz da yüz-

FİİLİMSİLER 18. Gelişen ülkelerde insanların daha çok fabrikalarda çalıştığı görülür. Bu ülkelerde belli saatler arasında mesaiye bağlı kalarak çalışmak çok önemlidir. Uy- garlıkta geri kalan uluslarda ise insanların önemli bir bölümü tarım sektöründe çalışanlardır. Verilen metinde bulunan fiilimsilerin sayısıyla il- gili doğru bilgi hangi seçenekte verilmiştir? A) B) C) D) İsim-fiil 1 1 2 2 Sifat-fiil 3 4 2 3 Zarf-fiil 1 1 1 1 20. K ra C r

"Sen uyurken biz yola çıktık." cümlesinde zarf-fiil, cümleye "zaman" anlamı katmıştır. “Zavallı köpeği kucaklayarak evlerine götürmüşler." cümlesinde zarf-fiil, cümleye "durum" anlamı katmıştır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde zarf-fiil, cümleye diğerlerinden farklı bir anlam katmıştır? A) Köye gelir gelmez çalışmaya başlamış yaşlı kurt. B) Dün, arkadaşlarına gülerek anlatıyordu olayın aslını. C) Plaketi alınca yüzünde güller açtı başarılı oyuncunun. D) Bence sabah olmadan oraya ulaşmalıyız. 191

12 Beceri Temelli Yeni Nesil Soru 3. u Bir kelime bulmacası ile ilgili yukarıdaki görsel ve şu bilgiler verilmiştir: . "U" harfinden bir tane daha vardır. sembolüne karşılık gelen harf alfabemizde sondan bir öncedir. sembolüne karşılık gelen harf “b" ile "g" arasındaki harflerden biridir. Buna göre yarışmacıların bulması gereken sözcük aşağıdakilerden hangisidir? D) KOYUNU A) ONUNCU X B) OYUNCU C) EKİNCİ X

MV) Bak na- k u Unite 6 A) Unite Değerlendirme Testi-1 Aşağıdakilerin hangisinde dörtlüktekiyle özdeş bir fiilimsi kullanılmıştır? B) C) Arzusun çektiğim Beserek Dağı Elvan elvan çiçeklerin açtı mı? Çevre yanın güzellerin otağı, Bizim eller yaylasına göçtü mü? Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır Beyhude dolandım boşa yoruldum Benim sadık yârim kara topraktır Aşık Veysel Şatıroğlu Ah çektikçe erir gider Yüreğimin yağı benim Seni görsem durur gider Dillerimin bağı benim D) Güzelliğin par'etmez Bu bendeki aşk olmasa Eğlenecek yer bulaman Gönlümdeki köşk olmasa Selam saygı hepinize Gelmez yola gidiyorum Ne karaya ne denize Gelmez yola gidiyorum Fiilimsiler

1-4. soruları parçaya göre yanıtlayınız. (1) Masayı kurmadan önce yiyecek ve içeceklerin hepsine bir daha göz attı. (II) Hazırlamasugereken her şey vardı: dolmalar, sarmalar, börekler, salatalar, kızartmalar... (III) Ha, bir de evin nazlı kızına ayrıca gözleme yapmıştı. (IV) Doğrusu bunları yaparken asla sıkılmıyordu. Hatta zevk alıyordu. Çünkü kendisinin dışında birilerinin daha damak zevkine hitap ediyor olması onu mutlu ediyordu. Bazılarını bir gün öncesinden hazırlamış, böylece bu sabah yapma- si gerekenleri yetiştirebilmişti. Çocukları da düşünmüştü; onlar için evde dondurma yapmış, donması için buzluğa kaldırmıştı. Elinden her işin geldiği kesindi. Ancak dondurma yapmaya başlayalı çok olmuyordu. Yaptığı her şeyi büyüklerin beğeneceğini biliyordu da çocukların dondurma konusunda ne diyeceklerini deli gibi merak ediyordu. Şunu çok iyi biliyordu: Büyükler beğenmeseler de güzel olduğunu söyleyebilirlerdi ancak çocuk- lar beğenmediklerini açık açık dile getirirlerdi. Büyüklerdense çocuklara bu konuda daha çok güveniyordu. Bu arada telefonunda son arama listesine bakıp çalan kapıyı açmaya gitti. Nihayet beklediği konukların bir kısmı gel- mişti. Onları içeri buyur ederken ona alınan çiçeği vazoya koymak için mutfağa geçti. İçinde tarifsiz bir sevinç vardı. Bunu az önce gelen papatyalar mı yoksa başka bir şey mi sağlıyordu bilemedi. 1. Parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede birden fazla kalıcı ad kullanılmıştır. 4. Parçada kalın harflerle yazılan bölümde kaç ey- lemsi kullanılmıştır? A) 9 B) 8 C) 7 D) 6

4. Açıklama: Zarf-fiiller cümleye durum veya zaman anlamı katar. Örnekler: İşlerimi bitirince biraz yürüyüş yapacağım. Zaman bildiren zarf-fiil Güzel günlere elbette çalışarak kavuşursunuz. Durum bildiren zarf-fiil D) I C) III Rady Radyo, 18 bulunan ar daki arkad Buna göre, 1. Sınavı bitiren öğrenciler sınavdan güle oynaya çıkıyordu. II. Hiçbir yere uğramadan yanımıza gelmenizi bekliyorum. III. Zor olan konularda hiç düşünmeksizin karar verebiliyordu. IV. Kütüphaneye varır varmaz ilk işim seni aramak olacak. numaralanmış cümlelerden hangisinde zarf-fiil cümleye zaman anlamı katmıştır? A) I B) II D) IV Ampul 66- 5. Bu ic limsi A)

ÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIMI MUSTAFA KAFA/8. SINIF TAM ÖĞRENME-FIILIMSI (SIFAT FİİL) FIILIMSI: Fiillere getirilen birtakım eklerle oluşturulan; Aşağıdaki cümlelerde yer alan sifat fiilleri bulunuz ve fiillerin isim, sifat, zarf şeklini yapan sözcüklere fiilimsi denir. yuvarlak içerisine alınız. Dönülmez bir yolun eşiğindeyiz şimdi, inanılır olaylar değil bize anlattıkların. iki gündür aramadık yer bırakmamışlar. Sararmış yapraklar çimlerin üzerine dökülmüş. Kazada yaralanan işciler hastaneye kaldırıldı. Çözülen soruların doğru yanlış yüzdelerini hesaplayın. SIFAT-FIIL (ORTAÇ) Fiillere getirilen "-an (-en), -ası (-esi), -maz (-mez), -ar (-er/-ir/-ir/-r), -dik (-dik /-duk /-dük), -acak (- ecek), -mış (-miş / -mus / -müs)" ekleriyle yapılır. Bu ekleri, aklımızda daha kolay kalması için "ANASI MEZAR DİKECEKMİŞ" şeklinde kodlayabiliriz. ÖRNEK: Çalışan insan her zaman başarılı olur. Kırılası ayaklarıyla hayvana tekme savurdu. << Bazı sözcükler, sifat-fill eklerini alarak kalıcı isim. olur. Fiilimsi özelliğini kaybeder. ÖRNEK: Kışa yakacak hazırlamak için ormana gittiler. Dolmuş bir durak sonra bozuldu. << Kelimeler olumsuz yapılabiliyorsa fiilimsidir, olumsuz olmuyorsa fiilimsi değildir. Ağacın kırık dalları temizlendi. Kırmayık olumsuz olmadığı için fillimsi değil sadece sifattır. Ağacın kırılmış dalları temizlendi. Kırılmamış olduğu için sifat fiil (fiilimsi) özelliği vardır. << Kimi zaman sifat - fiiller çekimli fiillerle karıştırılabilir. Karıştırmamak için sözcüğün yüklem görevinde mi yoksa sifat görevinde mi kullanıldığına bakmalıyız. ÖRNEK: Tutmaz dizlerim hep ağrıyor. "-mez, -maz" = Sifat Fiil Bu dizi kesinlikle tutmaz. "-mez, -maz" = Kip (zaman) Eki << Sifat fiiller niteledikleri isim düştüğünde onun yerine geçerek bir isim gibi kullanılırlar yani adlaşırlar. Sifat-fiiller adlaşmış sifat olsa bile fiilimsi sayılırlar. ÖRNEK: Geziden dönen öğrenciler salona geçsin. Sifat fiil isim Geziden dönenler salona geçsin. Sifat fiil (adlaşmış sifat) İkinci cümlede öğrenciler kelimesi düşerek sifatin isim bölümü yazılmamıştır ve adlaşmış sifat oluşturmuştur ama özellik olarak hala bir fiilimsidir. ALIŞTIRMA Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin sifat fiil mi yoksa çekimli fiil mi olduklarını altlarına yazınız. Mutlaka koşar her sabah gün doğumunda. Koşar adımlarla hedefimize doğru ilerledik. Gelecek yil şampiyon olmak için gerekeni yapacağız. Haftaya gelecek internetten sipariş ettiğimiz eşyalar. En sevdiğim gömlek yırtılmış orman gezisinde. Yırtılmış kumaşlardan minder yapmıştık. Öğütülmüş buğdayın unuyla güzel bir ekmek yaptık. Elimizdeki mısırların yarısı öğütülmüş. MK Aşağıdaki cümlelerde adlaşmış sifatlarda yer alan fiilimsileri bularak daire içine alınız. Bizi güçlü kılan yaşadığımız olaylardır. Soru işareti koyduklarım çözülemeyen sorulardır. Yapılan hatalar, başarılanların üzerini kapatamaz. Çalışan işciler taşınmışları sayarak işaretlesinler. Boyanacakları görünecek bir yere yerleştirdik.

Aşağıdaki cümlelerde koyu renkle yazılan sözcüklerin türünün ne olduğunu tablodaki uygun yere ✓ işareti ile belirleyiniz. Cümleler Hayalleri eskimiş, umutlan yok olmuş. Düğmeye basınca kapı birden açılmış. Çorbayı ısıtmak için ocağı yaktılar. Bize hiç gelmez. Bu zor soruyu çözen Ahmet'tir. Gidecek bir yerim bile kalmadı. O bu mahallede herkes tarafından tanınmış. Bekleyerek zaman geçmez. O kedi buraya gelecek. Azar azar elindekileri bize bölüştürdü. Sıra bize gelmeyecek. Yağmur yağmadan bu yangın Sönmez. Yanında kimsesi olmadığını biliyordu. Hayallerini kaybedersen hayat neye yarar ki. Çekimli Fiil www.degerler.net Fiilimsi 4

Aşağıdaki cümlelerde zarf fiil kullanılanın cümlenin karşısına ✓ işareti koyunuz. Cümleler Havalar ısınınca dışarı çıktık. Yemek yemeden yanına gitti. Bu akşam Sivas'a gideceğiz. Otobüse binip gitti. Tüm yılı oturmakla geçirdi. Koşarak yanımızdan geçti. Dinlediği müzik ruhunu sakinleştirdi. Arkadaşınız konuşurken onu dinleyin. İnsan ağladıkça rahatlar. Zarf Fiil

Aşağıdaki cümlelerde fiilimsileri bulup örnekteki gibi türleriyle birlikte yazın, Cümleler Eve bakmayı unutma Gülen çocukları çok severim. Koşarak sınıftan çıktı Bildiğin şarkıların isimlerini yazar mısın? Gelişi aynı bir sıkıntı oluyor bize. Olur olmaz işleri bırak artık. Türemiş kelimelere örnek verin. Okuyup annesine ve kendine güzel bir gelecek istiyor. Kardeşi gelmeden bir yere gitmez. Kaçacak delik aramaya koyuldu. Öğretmenini görünce elindeki işi bıraktı. Eskiden beri uyumayı sevmem. Fıkrayı gülerek anlattı. Dua eden adamın yanına yaklaştım. Çalışmak zorundayız. Bebeği ağladıkça o da kulaklarını tıkıyordu. Sen gülünce güller açar. Düşmeden karşıya kadar yürüdü. Durmaksızın derslerine çalışıyordu. Fiilimsi Bakmayı Ek Fillimsi Türü

numaralı cümlede altı çizili sözcük sifat-fiil eklerinden birini almıştır. 3. İsim - fiil eki almış olmasına rağmen zamanla kalıplaşarak bir varlığın veya kavramın adı hâline gelmiş sözcükler vardır. Bunlar fiilimsi olarak kabul edilmez. Örnek: Üniversite sınavına hazırlanan öğrenciler yaklaşık bir saat boyunca danışmanın önünde beklediler. Bu örnekte altı çizili sözcük isim-fiil ekini almış olmasına rağmen kalıplaşarak isim oluşturmuştur. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde buna benzer bir kullanım söz konusu değildir? A) Yeni doğan torunu için yelek dokumaya hazırlanan Aliye Hanım, çok sevdiğim bir komşumuzdur. B) Şiirlerine yeni bir söyleyiş getireceğini ifade eden genç yazar, en kısa zamanda edebî makalelerin en tanınan kalemi olacaktır. C) Bu yıl da yarışmanın galibi olan gençleri yürekten kutluyoruz. D) Okulun girişinde oyun oynayan çocuklar, teneffüs zilinin çalmasıyla birlikte sınıfa doluştular. 114 Yukar dırılar Buna 1 1. V 11. 2 220 A) III. 3 C) a ifad

5. "Dersi dinleyenler başarılı olur." cümlesinde sifat-filden sonraki isim düşmüş ve sıfat-fiil adlaşmıştır. Bu açıklamaya göre, aşağıdakilerin hangisinde adlaşmış sifat-fiil kullanılmıştır? A) Düşündüğüm birçok şeyi gerçekleştirme fırsatım olmadı. B) Ünlü yazar, son kitabının imza günü için buraya gelecek. C) Bu yıl yapacaklarımı, tüm arkadaşlarımla paylaştım. D) Sonuna gelmiş yaşlı adam uzun ve yorucu bir hayatın.

Kimi zaman kendinizi o kadar yalnız ve çaresiz hisseder- siniz ki sığınacak bir liman ararsınız. Her taraf karamsar- 1 lık fırtınasıyla sarsılırken bile her zaman soluk aldığınız 11 bir yer vardır. Yeri geldiğinde denize açılmak ve firtinali III denizin dalgalarıyla boğuşmak da kahramanlıktır zaten. IV Bu metindeki altı çizili kelimelerden hangisi sifat- fiildir? A) I. B) II. C) III. D) N.

Aşağıdaki metinlerde yer alan fiilimsileri tespit edip ilgili kutucuklara yazınız. İsim-fiil YAZILI SINAVA HAZIRLIK İsim-fiil Çıkıp yücesine seyran ederken Gördüm ak kuğulu göller perişan Bir firkat geldi de durdum ağladım Öpüp kokladığım güller perişan Hayal hayal oldu karşımda dağlar Eşinden ayrılan ah çeker ağlar Dökülmüş yapraklar, bozulmuş bağlar Bülbülün konduğu dallar perişan Sifat-fiil İklim değişikliğinin etkilerini açıkça hisseder hâle geldiğimiz şu günlerde, mümkün olduğunca çevre dostu enerji kaynaklarını kullanmak giderek önem kazanıyor. Rüzgâr enerjisi santralleri denilince çoğumuzun aklına yüksek tepelere yerleştirilen devasa rüzgâr türbinleri gelse de rüzgârdan enerji elde etmek için farklı seçenekler de var. Joe Doucet adındaki tasarımcı tarafından geliştirilen rüzgâr duvarı, göze hoş görünen ev tipi bir rüzgâr türbini. Bulunduğunuz coğrafi konuma göre değişmekle birlikte, bu tür bir duvar evinizin tüm enerji ihtiyacını karşılama potansiyeline sahip. Zarf-fiil Sifat-fiil Zarf-fiil Ka 8.4. im