Olay Yazıları Soruları
Ortaokul Türkçe
Olay Yazıları9. Aylık güncelliği olan bir dergide yayımlanı-
yor yazılarım. Orta uzunluktaki bu yazılarda,
bahsettiğim konuyla ilgili görüş ve düşünce-
lerimi ayrıntılara inmeden ortaya koyuyorum.
Amacım okurlarımı bunaltmadan anlaşılmak
olduğu için de konuşma dilinin sıcaklığı ve sa-
mimiyetinden faydalanmaya gayret ediyorum.
Bu sözleri söyleyen kişi yazılarını aşağıda-
ki edebî türlerden hangisiyle yazmaktadır?
A) Fıkra
C Deneme
B) Makale
D) Röportaj
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıRKÇE
20. Özdemir Asaf; şiirlerinde sevgiyi, aşkı, yalnızlığı
anlatır. Yaşadıklarını, çevresindeki olaylar soyut-
laştırarak düşünce planına aktarır. Onun dizele-
rinde benzetmeler ve sözcük oyunlarını görmek
mümkündür.
BAHÇEŞEHİR KOLEJİ
Bu parçaya göre aşağıdaki şiirlerden hangisi
Özdemir Asaf'a aittir?
A) Sen kocaman çöllerde bir kalabalık gibisin
Kocaman denizlerde ender bir balık gibisin
Bir ısıtır, bir üşütür, bir ağlatır, bir güldürür
Sen hem bir hastalık hem de sağlık gibisin
B) Dünyada yapılmamış işler çoktur çocuğum
Derlerse ki bu işler bir şeye yaramaz
De ki bütün işe yarayanlar
İşe yaramaz sanılanlardan çıkar
Düşman geldi tabur tabur dizildi
Alnımıza kara yazı yazıldı
Tüfek icad oldu mertlik bozuldu
Eğri kılıç kında paslanmalıdır
Dy Dinle sana bir nasihat edeyim
Hatırdan gönülden geçici olma
Yiğidin başına bir iş gelince
Onu yâd ellere açıcı olma
Ortaokul Türkçe
Olay Yazıları20. Dar kapısından başka aydınlık girecek hiçbir yeri
1
olmayan dükkânında tek başına, gece gündüz
||
kıvılcımlar saçarak çalışan Koca Ali, tıpkı ka-
fese konmuş terbiyeli bir arslanı andırıyordu.
Uzun boylu, iri pençeli, kalın pazılı, geniş omuz-
lu bir pehlivandı. On yıldır bu karanlık in içinde
ham demirden dövdüğü kılıç ve namluları tüm
|||
Anadolu'da, tüm Rumeli'de sınır boylarında bü-
yük bir ün kazanmıştı. Hatta İstanbul'da bile
yeniçeriler, satın alacakları kamaların, saldır-
maların, yatağanların üstünde "Ali Usta'nın işi"
IV
damgasını arıyordu.
Bu metinle ilgili,
I. Gezi yazısından alınmıştır.
II. Mektup türünde yazılmıştır.
III. Tiyatro örneğidir.
IV. Hikâye türünde alınmış bir bölümdür.
ifadelerinden hangisi doğrudur?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıDilin geliştirilmesi sadece sözcüklere yeni anlamlar yüklenmesiyle değil, yeni sözcüklerin de
bulunmasıyla mümkündür. Bu noktada toplumun her kesimi, özellikle sanatçılar üretken ol-
malıdır. Örneğin Melih Cevdet, şiirleriyle dile hizmet ettiği gibi, biçem (üslup) sözcüğünü de
dilimize kazandırarak sorumluluğunu yerine getirmiştir. Yeni sözcüklerin dile kazandırılması-
na yeni keşiflere karşılıklar üreterek bilim insanları da katkıda bulunabilir.
Bu metnin türüyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
ALBilimsel bir konuyla ilgili bilgi vermek amacıyla yazıldığı için makaledir.
Yazarın güncel bir konuyla ilgili düşüncelerini içerdiği için fıkradır.
Bir sanat eserini tüm yönleriyle tanıtma amacı taşıdığı için eleştiridir.
D) Yazar, düşüncelerini kendisiyle konuşur gibi aktardığı için denemedir.
Ortaokul Türkçe
Olay Yazıları6.
DENEME
Yazarın herhangi bir konu üzerinde kesin sonuçlara ulaşmadan kendi kendisiyle konuşur gibi yazdığı yazılar-
dir. Denemelerde anlatım içten, yalın ve yoğundur.
SOHBET
Yazarın, günlük olay ve durumlarla ilgili düşüncelerini okurla konuşuyormuş gibi anlattığı yazı türüdür. Soh-
betlerde nesnellik aranmaz. Sıcak, samimi bir üslupla yalın bir dille yazılır. Sık sık okura sorular sorulur.
Aşağıda "deneme ve sohbet" türünde metinler verilmiştir.
Buna göre aşağıdakilerin hangisi tür bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Hayattan ve kendinizden şikâyetçi olmak yerine bugün kendiniz için küçük bir adım atın. Küçük başarılar, bü-
yükleri için ilk adımdır. Gücünüz de var, yeteneğiniz de. İyimser olumlu, kötümser olumsuz bakar. Motivasyonu
olan kişi ise "Yaptım." der. Bir düşünün, her sabah motive edici mesajlar dinleseydiniz; zihniniz, yüreğiniz, ruhu-
nuz coşku ve heyecanla dolsaydı gününüz nasıl geçerdi?
B) Sözcüklerin gücü, kendi içlerinde değil; kullanımlarındadır. Tek başınayken kulağımıza hoş gelen ya da anlamı
güçlü olan bir sözcük, bakarsınız cümlede yersiz ve anlamsız duruma düşmüştür. Çünkü anlatım bir süs ya da
gösteriş değil, sözlerin düşünceye uydurulmasıdır.
C) Sizin için günün en iyi saati hangi saattir, hiç düşündünüz mü? Şair tabiatlı olanlar akşam saatlerini severler.
Güneşin batışı insana garip bir hüzün verir. En çok kendi kendimize kaldığımız saatler, giden günün arkasından
ağır ağır geldiği, daha doğrusu, gündüzlerin bizleri gecelere bıraktığı o saatlerdir. Kuşlar o saatlerde neden te-
laşlıdır, pek bilinmez ama tabiat yavaş yavaş durulur; etrafla beraber insanın ruhuna bir sessizlik çöker. Sonra
gece, o uçsuz bucaksız gece, kendi hayatını sürdürmeye başlar.
D) Yapamam, deyip yapabileceklerinizi engellemeyin. Tek bir insan bile yapmak istediğinizi başarmışsa aynı güç
sizde de var, demektir. Ne kadar hızlı koşabileceğinizi bilmek istiyorsanız olimpiyatlarda en hızlı koşan insanı
gözleyin, sokakta yürüyen insanı değil. Olimpiyat şampiyonu da bu başarıyı hak etmek için uzun süre kaslarını,
bedenini, düşüncelerini eğitti ve yarıştan önce koçu onu motivi edici sözler söyledi, değil mi?
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıANLATIM BİÇİMLERİ-DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI KONU ANLATIMI VE ÇALIŞMA KAĞIDI
3. Metinlerin karşılarına anlatım biçimlerini ve düşünceyi geliştirme yollarını yazınız.
Spor iki tarafı keskin bir bıçak gibidir, uygun yapılmadığı takdirde vücuda
zarar verir. Uygun yoğunluk, süre ve sıklıkta yapılmayan sportif aktivite ve
egzersiz programları ciddi sakatlıklara neden olur. Bu yüzden bilinçsiz spor
yapmamalıyız.
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıEdebi
5. Aşağıdaki metinlerden hangisi verilen açıklamasına örnek gösterilemez?
A) Bir edebiyal ya da sanat eserini inceleyip onun güçlü ve zayıf noktalarını belirleyen; bu çalışma sonuçlarını
ifade eden yazı türüne "eleştir" denir.
Bu, son bir yıl içinde okuduğum romanlar arasında etkisinden uzun süre kurtulamadığım bir çeviri roman. Yazar,
bu romanda öncekilerden farklı bir yol izlemiş. Bir kahramanın çevresinde gelişen bir öykü kurgulamış. Abartıyla
yalınlığı, komediyle trajedinin özelliklerini bir arada kullanmış. Bir yıl gibi bir zaman dilimini çok az geri dönüşler
le anlatmış. Haftalarca "çok satanlar" listesinde yer alan bu çeviri yapıt, Türk okurundan gördüğü ilgiyi Frans
ve İngiliz okurlardan görmemiş. Bu durum, çevirmenin başarısı olarak değerlendirilebilir.
B) Herhangi bir konu üzerinde, kesin sonuçlara ve genel yargılara varmadan iddiasız biçimde kişisel görüşlerin
açıklandığı yazı türüne "deneme" denir.
Özgürlüğe öyle düşkünüm ki koca Hindistan'ın bir köşesini bana yasaklasalar dünyanın tadı kaçar neredeyse
Hiçbir yerde saklı, eli kolu bağlı yaşamak da istemem. Orada pineklemektense başımı alıp havası, toprağı bana
açık bir yere giderim. Hey Allah'ım! Çekilir şey midir ülkenin bir bucağına çivilenip kalmak? Niceleri, yasalan
mıza aykırılık ettiler diye kentlere, alanlara, herkesin gidip geldiği yollara uğrayamadan yaşayabiliyorlar. Benim
küçük parmağımı bile köle etmeye kalksalar gidip yaşayacak başka yer arardım.
C) Sanat, bilim, politika gibi alanlarla ilgili herhangi bir konuda bilgi vermek amacıyla yazılan, dergi - gazete yazı-
larına "makale" denir.
Farklı kaynaklardan elde edilen enerjinin depolanmasını ve uygun maliyetli teknolojilerin geliştirilmesini amaç
layan çalışmalar hızla devam ederken bir yandan da alternatif enerji kaynakları geliştiriliyor. Bugün ağaçlardan,
bitkilerden, nehirlerden hatta çöplerden bile enerji elde ediliyor. Bu kaynaklara bir yenisi de yakın zaman önce
Doç. Dr. Özgür Şahin tarafından eklendi. Çalışmalarına Columbia Üniversitesinde devam eden Dr. Özgür Şa-
hin havadaki nem değişimlerinin kaynağı olan buharlaşmadan elektrik elde edebilen bir jeneratör geliştirdi. Dr.
Şahin, moleküllerde ve canlı hücrelerde rastlanan sıra dışı mekanik olayları gözlemleyip açıklamak ve bunlar-
dan ilham alarak sağlık, çevre ve enerji ile ilgili önemli sorunlara çözüm olabilecek yeni teknolojiler geliştirmek
üzerine çalışmalar yapıyor.
D) Bir kişinin yaşanan günün değerlendirmesini tarih atarak ve günü gününe tuttuğu metinlere "günlük" denir.
Edebiyat Fakültesinde on bir ay kadar inzibat memurluğu yaptım. İzmir'in geri alınması üzerine, orada bulunan
Öğretmen Okuluna öğretmen olarak atandım. Bir yıl bitince İstanbul'a geldim. Kuleli Askeri Lisesi edebiyat,
İstanbul Erkek Lisesinde felsefe öğretmeni oldum. 1925 yılı başında Kuleli'deki dersim Galatasaray Lisesine
aktarıldı. 19.01.1927 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Genel Müfettişliğine atandım. Bu görevim 09.12.1933 ta-
rihine kadar sürmüştü. Bundan sonra bir dönem Milli Eğitim Bakanlığı yaptım. Bu sırada ikincisi bir yıl sürmek
üzere, iki kez milli eğitim işlerini incelemek üzere Avrupa'ya gönderildim. "Fransa'da Kültür İşleri" adlı kitabım,
bu incelemelerin ürünüdür. Bundan sonra bir dönem daha Milli Eğitim Bakanlığı yaptım.
Ortaokul Türkçe
Olay Yazıları8. "Kitaptan niçin korkarlar? Bunu bir türlü anlayamadım.
Kitaptan korkmak, insan düşüncesinden korkmak, insa-
ni kabul etmemektir. Kitaptan korkan adam, insani me-
suliyet hissinden mahrum ediyor demektir. "Bırak, senin
yerine ben düşünüyorum!" demekle, "Faian kitabı oku-
ma!" demek arasında hiçbir fark yoktur. İnsanoğlu her
şeyden evvei mesuliyet hissidir ve bilhassa fikirlerin me-
suliyetidir. Ondan mahrum edilen insan, kendiliğinden bir
paçavra hâline dönüşür. Şüphesiz insanı korumamız lâ-
zım gelen vaziyetler vardır. Fakat bu vaziyetler daha zi-
yade ferdin kendi dışındaki vaziyetlerdir. Bir insanı ken-
di içinde, düşüncesinin mahremiyetinden korumaya hak-
kımız yoktur. Ortaçağ'dan bugüne kadar gelen zaman
içinde insanlığın belki en büyük kazancı bu basit hakika-
ti kendisine mal etmesidir."
Yukarıdaki metin aşağıdaki yazı türlerinin hangisin-
den alınmış olabilir?
A) Eleştiri
B) Deneme
Schbot
D) Fıkra
illi Eğitim Müdürlüğü
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıMN
71,51
B
ON
3
ARLIK
LYON
IN M
8,37
eyebilir
6. Aşağıdaki şiirlerden hangisi bu görseli en iyi şekilde anlatmaktadır?
A Davranışınız geliyor aklıma
Bir çift güvercin havalansa
Yanık yanık koksa karanfil
Değil unutulur şey değil
Çaresiz geliyor aklıma.
Çık benim şair tabiatım, çık orta yere
Fakir güzelinden söyle
Hasret ateşinden çal
Çal, söyle benim derdimi sevdalı sesinle.
Hep bilinen şarkılar gibi olsun
Hani, dil-i biçâreden
Sun da içsin yâr elinden
Hani bilinen şarkılardan olsun.
B)
D)
TEST-17
Neden öyle sessiz duruyorsun öyle?
Şarkın mı tükendi dersin, biten günle,
Yoksa gün mü bitti şarkınla beraber?
Çığlıklar, içinde can verdiği bu an,
N'olur, gözlerine geceler dolmadan,
Bana altın gibi bakışlarını ver...
Yaşamak güzel şey doğrusu
Üstelik hava da güzelse
Hele gücün kuvvetin yerindeyse
Elin ekmek tutmuşsa bir de
Hele tertemizse gönlün
Hele kar gibiyse alnın
Yani kendinden korkmuyorsan
Ortaokul Türkçe
Olay Yazıları4D Serisi Ⓡ
DENEME SINAVI 2
Mehmet Akif Ersoy, Mithat Cemal Kuntay'a ithaf ettiği "İki
Arkadaş Fatih Yolunda" adlı manzum öyküde şiir anla-
yışını özetler. Yolculuk sırasında muhatabının "Sabahle-
yin bir hayli nükte fırlattın / Hayali bol bol akıttın, serabi
çağlattın" ifadeleri karşısında Akif, şiir evreninde hülya-
ya hayat hakkı tanımaz.
kalan
Bu bilgilere göre aşağıdaki dizelerden hangisi Meh-
met Akif Ersoy'a ait olabilir?
golysan Bater
Ben bir Türk'üm dinim, cinsim uludur
Sinem, özüm ateş ile doludur
İnsan olan vatanının kuludur
Türk evladı evde durmaz, giderim
B) Zafer ümit kaynağının bir çeşmesidir
birçok gönüllerin birleşmesidir
Gönülleri birleşenler ölse de bir gün
Gök kubbede kalacaktır seslerinden ün
X
C) Hayır hayatle yoktur benim alışverişim
İnan ki her ne demişsem görüp de söylemişim
Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek
Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek
D) Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir
Vatanın
kalbi
odmaz
hayal insan
X doğul
ki
alsvert
yapamaz
X
Ortaokul Türkçe
Olay Yazıları3. Aşağıdaki parçalardan hangisi farklı bir metin tü-
rüne ait olabilir?
A) Salkım salkım, ak üzümleri görünce ağzı sulandı.
Bir şekilde uzanıp onları yemeliydi. Ön ayaklarını
duvarın üstüne koyarak kafasını salkımlara uzattı.
En alttaki salkımdan iki parça üzüm koparabildi. Ne
kadar da aç gözlüyüm, diye kızdı kendine tilki.
B) Harman yerinin ortasında durdu. Sıcak bir yandan, rüz-
gârın havaya kaldırdığı tozlar bir yandan onu çok ra-
hatsız ediyordu. Babasının kızmayacağını bilse bura-
da bir dakika bile durmazdı.
C) Okulun yan tarafındaki boşluğa ağaç dikilecekti.
Ekim sonunda fidanlar gelecek ve o bölgede yeti-
şen her çeşit meyveden bir iki tane dikilecekti. Da-
ha şimdiden dalından koparıp meyve yeme hayal-
leri kurmaya başlamıştı.
D) Teknenin güvertesini tek başına temizlemek ona
pek cazip gelmemişti. Lakin herkes bir iş yapıyor-
du ve ona da bu iş düşmüştü. Sürekli bir şeyler-
den şikâyet eden bir adam havası vermeyip ça-
lışmalıydı.
Ortaokul Türkçe
Olay Yazılarıbu gezegende hayat var..
19. Aşağıdaki metinlerden hangisinin türü diğerle-
rinden farklıdır?
A) 29 Eylül Perşembe
Bayram! Öğleden sonra Perihan ile Taksim'e
kadar yürüdük. Dönüşte biraz tartıştık. Benim
hep surat astığımı söyleyip sokak ortasında ağ-
lamaya başladı.
B) 21 Kasım Çarşamba
Sudan çıkmış balık gibiyim. Böyle yapmam ge-
rektiğini düşünerek, kendimi zorlayarak yazıha-
neye gidiyorum. Ama vicdanım bir türlü rahat
etmiyor.
C) 23 Mart Cuma
Sevgili arkadaşım, günlerdir senden haber
alamadığım için çok endişelendim.
bunu
okuyorsan mutlaka bir cevap yaz. Burada her
şey aynı. Yalnız senin yokluğunu çok derinden
hissediyoruz.
D) O Nisan Pazartesi
Bugün sabaha karşı korna sesleriyle uyandım.
Bir daha da uyku tutmadı. Şimdi penceremin
önünde oturmuş yavaş yavaş uyanan şehri din-
liyorum. Okulla ilgili sıkıntılarımı çözdüğüm için
artık okula gitmek de zor gelmiyor.
7. SINIF
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıFill soylu sözcüklerin, sıfatların ya da kendi türünden sözcüklerin anlamlarını durum, yön, zaman, miktar ve soru bakı-
mindan etkileyen sözcüklere zarf denir.
Aşağıdaki afişlerin hangisinde zarf vardır?
66
Derdi dünya
olanın,
dünya kadar
derdi olur.
İyiler
kaybetmez
ama
kaybedilir.
99
ZARFLAR
66
Kaliteli
insan her
zaman işiyle
uğraşır.
Zor sınavlar
güçlü
insanlar
yetiştirir.
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıHİKAYE UNSURLARI-ANLATICI TÜRLERİ
2. Aşağıda verilen olay metinlerinin anlatıcılarını (1. Kişi-3. Kiş) karşılarına yazımız
Sözünü bitirdikten sonra elini yumruk yapıp duvara vurdu. Daha sonra da
halsiz bir şekilde az önce vurduğu duvara yaslanarak yere çöktü. Öyle derin
nefes alıyordu ki aşağı kattan bile duyulabilirdi. Ben de ayakta öylece
kalakalmıştım. Hemen sinifa girip bana ilk yaptığı resme baktım
Artık İstanbul'da durmak istemedi. Ama memlekete nasıl gidecekti? Cebinde
üç kuruşundan başka parası yoktu. Gurbete yaya gelinirdi ama gurbetten
yaya dönülmezdi. Para lazımdı.
Ortaokul Türkçe
Olay YazılarıMILLI MÜCADELE VE ATATURK
7. ETKİNLİK
a) Aşağıdaki şiir okuyunuz.
ATATÜRK'Ü GÖRDÜM DÜŞÜMDE
Sizler yaşadıkça çocuklarım
Ben de yaşıyorum demek,
işte aranızdayım Ahmetler, Mehmetlerle,
Sizler yaşadıkça çocuklarım
El ele
Yanınızdayım.
Sizler yaşadıkça çocuklarım
Daha ferah içim,
Gok daha geniş denizler daha geniş,
Vatan ya vatan,
Vatan sonsuzluktan gelmiş
72
Sonsuzluğa açılan yol
Vatan siz.
Sizler yaşadıkça çocuklarım
Bilin ki
Ben de yaşarım,
Bir sevinç düştü mü içinize
Bir keder düştü mü içinize
Bilin ki
Aranızda ben varım.
A. Rıza ERGÜVEN
b) Okuduğunuz şiirin konusu ve ana duygusuyla ilgili düşüncelerinizi anlatan bir konuş-
ma yapınız.
Konuşmanızda uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini (oysaki, özellikle, başka bir deyişle, kısa
ca, böylece, ilk olarak, son olarak...) kullanınız.
Ortaokul Türkçe
Olay Yazıları21. Aşağıda verilmiş hikâye unsurlarından hareketle bir paragraflık hikâye yazınız.
Yer : Hayvanat Bahçesi
Zaman: Öğle vakti
Kişiler: Kerem, Mehmet ve sınıf arkadaşları
Olay Kerem ve arkadaşlarının okul gezisiyle hayvanat bahçesine gitmesi, gezi kurallarına uygun davranarak ge-
ziyi tamamlaması.
..b..
esa