Ses Bilgisi Soruları
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisialan
ngisin-
?
anlam-
en
prak
den
la-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
altı çizili sözcükte diğerlerinden
farklı bir ses olayı vardır?
A) Bu film, Türkiye'nin en büyük
film platosunda çekilmişti.
B) Atatürk, 10 Kasım 1938'de ha-
yata gözlerini yumduğunu bili-
yoruz.
C) Kış ayları Doğu Anadolu'da ol-
dukça sert ve soğuk geçer.
D) Çoban, yeni keçileri olacak diye
elindeki keçilerden vazgeçti.
RTY ROTA YAYINLARI
Ortaokul Türkçe
Ses BilgisiTest
angisinde
uymayan
çıkmak iyi
giyinmeli-
larımızdır.
saklaya-
ine yenisi-
mdan öğ-
di henüz.
azırlıklara
hangisin-
em ünsüz
süz ben-
RTY ROTA YAYINLARI
Ses Bilgisi
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
altı çizili sözcükte farklı bir ses
olayı olmuştur?
A) Yat saat kaçta hareket edecek?
B) Çamlıkta bir hareketlilik var.
C) Cevizin kabuğu umduğumuz-
dan daha sert çıktı.
D) Dolapta sana yeni aldığım elbi-
seler var.
Ses Bilgisi
1. I. Yaz aylar
olur.
II Yalnızlığ
dim..
III. Hayat he
IV. Umudun
Numaralan
sinde ünlü
A) I
B
2. 1. Hasta
madı.
11. Yorgu
meca
III. Ben
Yukarıda
sözcükle
larından
tur?
A) Unlo
Bir
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisiprak
den
yla.
ngi.
mış
ak-
iş
Z-
film platosunda çekilmişti.
B) Atatürk, 10 Kasım 1938'de ha-
yata gözlerini yumduğunu bili-
yoruz.
C) Kış ayları Doğu Anadolu'da ol-
dukça sert ve soğuk geçer.
D) Çoban, yeni keçileri olacak diye
elindeki keçilerden vazgeçti.
3. Bursa'da eski bir cami avlusu
Küçük şadırvanda şakırdayan su
Orhan zamanından kalma bir duvar
Onunla bir yaşta ihtiyar çınar
Yukarıdaki dörtlükte altı çizili
sözcüklerin hangisinde bir ses
olayı meydana gelmiştir?
A) Avlusu
C) Duvar
B) Şadırvanda
D) Yaşta
RTY ROTA
5. Aşağıdaki
ünsüz türe
81 (((
A) Figen,
detti.
B) Bu iş d
C) Güzel
diyorur
D) Umut
bu kar.
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisi8
6. Aşağıdaki dizelerde altı çizili söz-
cüklerdeki ses olayları verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin
hangisindeki ses olayı yanlış ve-
rilmiştir?
Türkçe
))))) Test
A) Tarihinin rüzgârını alnında duy-
muş. (ünlü düşmesi)
B) Dili öz benliğine kavuşmuş. (Ün-
süz benzeşmesi)
C) Yüreği yurt sevgisiyle vurmuş
Türk. Ünsüz yumuşaması)
D) Böyle istiyordu Atatürk. (Ünlü
daralması)
7. Bu yıl Halk Friti
RTY ROTA YAYINLARI
8.
Ses Bil
Hakkını he
annem
Bilmem ki
ni annem
Bu dizele
aşağıdak
gisi vard
A) Ünsüz
B) Ünlü tü
C) Ünlü c
D) Ünsüz
9. Aşağıda
altı çizil
de ses c
A) Savr
SIZ r
B)
Büyü
C) Kayb
D) Biris
10. Niçin ba
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisilü ile bi-
an bir ek
na "y, ş,
r. Bu ün-
nsüzleri"
hangisi
stir?
5.
79 (
Hiçbir şeyden çekmedi dünyada
Nasırdan çektiği kadar
Hatta çirkin yaratıldığından bile
O kadar müteessir değildi
Kundurası vurmadığı zamanlarda
Anmazdı ama Allah'ın adını
Günahkâr da sayılmazdı
Yukarıdaki şiirde ünsüz yumuşa-
masına uğramış kaç sözcük kul-
lanılmıştır?
A) 4 B) 3
C) 2 D) 1
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisigisinde
birden
n daha
stiyor.
lanırsa
-i, sağ-
iyor.
umda-
in ça-
you
i ve
tir.
anlış
ası
FARKLISEM
refper
6066040CCCCCC
Huy
e-fred
Ses
B)
Sir
Dilimizde bazı sözcükler ünlü ile baş-
layan bir ek aldıklarında veya başka bir
sözcükle birleştiklerinde sözcüğün
sonundaki ünsüz tekrarlanır. Bu ses
olayına ünsüz türemesi denir.
WE CAN
Yukarıda verilen sözcüklere ünlü ile
başlayan bir ek getirildiğinde ün-
süz türemesi oluşanların kalemle-
rin renkleriyle çizilebilecek resimler
aşağıdakilerden hangisinde doğru
olarak verilmiştir?
A)
0.0.
Jog
Haz
OP
Hak
Güz
00
Hajat
Tohot
Ortaokul Türkçe
Ses BilgisiD) Batı, o büyük kaynaktan sık sık faydalanır ama
bunu titizlikle saklar.
3333
Sesteş sözcükler; yazılışı ve okunuşu aynı olan, an-
lamları farklı olan sözcüklerdir.
Aşağıda sesteş bir sözcüğün TDK Türkçe Sözlük'te-
ki kullanımı verilmiştir.
Hayat (1) a. Ar. 1. Canlı, sağ olma durumu.
Hayat (II) a. Ar. 1. Genellikle köy ve kasaba evlerin-
de, üstü kapalı, bir veya birkaç yanı açık olan sofa.
Buna göre aşağıdaki seçeneklerin hangisinde ge-
çen cümlelerde altı çizili sözcükler arasında ses-
teşlik ilişkisi yoktur?
A)
Sağ cebinde koca-
man bir gazete to-
marı görülüyordu.
Mustafa Kemal, ha-
B) yallerin değil, haki-
katlerin adamıydı.
Onlar basamağında
C) kaç olduğunu sor-
dum kardeşime.
Suyun öteki geçe-
sinde bir kulübeden
başka bir şey yoktu.
(D)
Göçük altından sağ
olarak çıkarılan her
canlı sevindiriyordu
bizleri.
Hayal yani Karagöz
oynatan bir sanat-
kârmış.
Bana göre onlar bizi
bu meselede yalnız
bırakacak.
Saat ikiyi beş geçe
çalması gereken zil
neden çalmadı?
fo
3
Ortaokul Türkçe
Ses BilgisiÜNİTE 1
Paragrafın Konusu- Ana Fikri - Paragrafta Yardımcı Düşünceler
13.
put
Ost
Uzayda hayat var mı? Evrende bizden başka
akıllı varlıklar var mı? Varsa onlarla iletişime ge-
çip, tanışıp konuşacağız da ne olacak? Bu yak-
laşım doğru değildir. Biz insanlar bilginin ne işe
yarayacağını düşünmeden bilmek isteriz. Ünlü
fizikçi St. Havkins: "Uzayda bizden başka varlık-
lardan sinyal alırsak cevap vermemeliyiz." diyor.
Olsun, başımıza büyük dertler açılabilir. Böyle
olsa bile devam etmeliyiz.
Bu metnin yazarının insanlara verdiği öğüt aşağıda-
kilerden hangisidir?
(A) Ne işe yarayacağını bilmeden bir bilgi peşine düşme.
B) Bilgi ve öğrenme uğruna rahatından vazgeçebilirsin.
C) Uzayı araştırmak için bilgili olman gerekir.
D) Ne olursa olsun engeller sizi yıldırmamalı.
15
910
Ortaokul Türkçe
Ses BilgisiÜnsüz
Yumuşaması
Ünsüz
Sertleşmesi
Ünlü Düşmesi
Ünlü Daralması
işte
sarı
işçi
kırmızı
ekmeğe
acısı
mavi
yeşil
çorabı
bekliyor
basliyor
azıcık
"1
aşçı
ağlıyor
Kaynaştırma
çiçekten
yiyor
ilacı
diyor
yemeği
SES BİLGİSİ ÇALIŞMA KAĞIDI
kahverengi
bebekte
Aşağıdaki resimde yer alan kelimeleri ses bilgisi yönünden inceleyiniz
ve aşağıda belirtilen renklere boyayınız.
r
daracık
nehrini
rengi
annesi
aklım
minicik
sabrin
ufacık
elini
burnum
bacağım
işten
çiçeğe
kitapta
resmi
küçücük
alnı
alçacık
Eda'ya
yatağa
içine
Ayşe'ye
baştan
evini
onu
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisi7. id nobrie
Boynuna o yeşil fuları sarma çocuk,
Gece trenlerine binme kaybolursun.
Yukarıdaki dizelerde ünlü düşmesinin farklı sebeplerine örnek olabilecek sözcüklere bir arada veril-
miştir. Aynı durum aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?
A) Omzunun üstüne kelebek konmuştu.
B) Güneş resmen beynime işlemişti.
C) Burnundan ameliyat olacağı gün için sabrediyordu.
D) Arı, o küçük kavanozda hapsolmuştu.
FENOMEN
0000
0000
165
Ortaokul Türkçe
Ses BilgisiDOGRULA
den
ere,
Bozliye
BOX
ması vardır.
ralanmış kelimelerle ilgili ola-
mangisi söylenemez?
üler yer almaktadır.
mesi olmuştur.
çizili diğer kelimelerden son-
Ses Bilgisi
12ANM 8 US
4. Ünsüz benzeşmesi: Türkçede sert ünsüzle biten bir ke-
limeye "c, d, g" ünsüzleri ile başlayan bir ek geldiğin-
de, ekin başındaki ünsüz değişerek "ç, t, k" olur.
Buna göre
Duman eksik olmaz her yüce dağda
Bülbül eksik olmaz her yeşil bağda
Atomun patlayıp bittiği çağda
Onun ötesinde sorarlar beni
dizelerinde kaç sözcükte ünsüz benzeşmesi vardır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Çocukl
ses ola
Uzun ince bir yoldayım
Gidiyorum gündüz gece
Bilmiyorum ne hâldeyin
Gidiyorum gündüz gec
Ortaokul Türkçe
Ses BilgisiAşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde yay
ayraç içinde verilen ses olayı yoktur?
A) Araştırmalar, insanların yüzleri adlardan daha
kolay anımsadıklarını gösteriyor. (Ünlü daral-
ması)
Peru, nüfus çoğunluğunu Kızılderili halkın oluş-
turduğu üç ülkeden biridir. (Ünsüz yumuşaması)
C) Kuşlar, tohumlarla beslenerek vücutlarında yağ
depolar. (Ünlü düşmesi)
DYBöyle hissetmen çok normal diyerek boynuma
sarıldı. (Ünsüz türemesi)
Eğitim öğr
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisi1. İkinci hecesinde dar ünlü (1, i, u, ü) bulunan bir söz-
cüğe dar ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde sözcü-
ğün ikinci hecesindeki dar ünlü düşer.
Bu açıklamaya göre,
Yaşamak güzel şey doğrusu
Üstelik hava da güzelse
Hele gücün kuvvetin yerindeyse
Elin ekmek tutmuşsa bir de
Ħ
Hele tertemizse gönlün
NH
Hele kar gibiyse alnın
ww
dizelerindeki numaralanmış sözcüklerin hangi-
lerinde ünlü düşmesi yoktur?
A) I ve II e sisq üsiy B) I ve IV
C) II ve III-
D) III ve IV
3
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisi10. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde birden çok
ses olayı vardır?
A) Yerde yatan yumurta, gökte uçan kuş olur.
B) Sarımsağı hesap eden paçayı yiyemez.
C) Büyük başın büyük derdi olur.
D) Her zaman gemicinin istediği rüzgâr esmez.
Ortaokul Türkçe
Ses Bilgisigünü partisine k
5. Bir çocuk ne anlar sevmekten
Ne anlar ki sevgi uğruna ölmekten
Ne anlar yaşam nedir, dünya ne
Her şey toz pembedir onun gözünde
Hep umut vardır o küçük yüreğinde
Bu şiirde aşağıdaki ses olaylarından hangisi
yoktur?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz yumuşaması
C) Ünsüz benzeşmesi
D Ünlü daralması
s'nstaibrillebihid ger ebsumiye: 8
Ortaokul Türkçe
Ses BilgisiB. Aşağıdaki cümlelerde yanlış
yazılmış olan kelimelerin altını
çiziniz. Kelimelerin baş harf-
lerini sırasıyla şifre kutusuna
yazarak çözünüz.
1. Salataya sovan doğradın mı?
2.
Öretmen derse gelince ayağa
kalktık.
3. Hayvanat bahçesinde züra-
vaları gördüm.
4. Oturma odasındaki lanba pat-
lamış.
e 5. Ağaçtaki üsümleri topladık.
6.
Babam takım elbisesine uygun
kıravat aldı.
Şifre:
12
3 456