Sözcükte Anlam Soruları

UYGULAMA-11 Aşağıdaki altı çizili sözcükler, nicel anlamlı ise "NC", nitel anlamlı ise "NT" yazınız. WT1. Cimri insanların çevresine pek fayda sağladığı söylenemez. WC2. iş yerine yakın bir evde oturmak, çok önemlidir bu şehirde. 13. Annemin enfes yemeklerini uzun zamandır çok özlüyorum. WC4. Amerika'daki yüksek binalar, insana kendini karınca gibi hissettiriyor. NC 5. Bu şirkette çalıştığım yıllarda güzel para kazanmıştım. 06. Çocuk, giydiği yırtık ayakkabıyla ve yıpranmış ceketiyle yürümeye çalışıyordu. WC7. Uzun bir bekleyişten sonra beklediğimiz mutlu haberi aldık.

36 (1) Geleneklerimize göre konuk kismetiyle ge- lir. (II) Ev sahibi, elinde olanlar ölçüsünde elin- den geleni yapar (III). Bu arada dertler payla- şılır, anılar tazelenir, dostluklar pekiştirilir. (IV) Kısaca konuk ağırlamak, Türk toplumunda dayanışmanın önemli bir göstergesidir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde "güçlü bir duruma getirilmek" anlamında bir sözcük kullanılmıştır? A) B) II C) III D) V

4. 1. Gökyüzü. II. Çevreyi kuşatan boşluk. III. Keyif, âlem "Hava" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde numaralanmış anlamlarından herhangi birini karşıla- yacak şekilde kullanılmamıştır? A) Bugün hava biraz bozuktu, üşümemek için dışarı çık- madık. B) ilkbahar gelince bu yörede rengârenk kelebekler ha- vada uçuşuyordu. C) Havada bulutlar kümelenmeye başlamıştı, sanırım yağmur yağacak. D) Bu okulun öğrencilerini kendi havalarına bırakırsanız sonuç alamazsınız. Hall

443 102 SÖZCÜKTE ANLAM 1. Barış Manço, müzikte açtığı yolun yanı sıra şarkı sözleriyle de kültür hayatına önemli katkılar yaptı. Birçok şarkısının son kıtasında tıpkı halk şiiri geleneğinde olduğu gibi kendi ismine yer veren Barış Manço, "modern çağ ozanı" olarak unutulan değerleri hatırlattı. Toplumsal konulara, ailenin önemine dikkat çekti; şarkılarında atasözlerini ve deyimleri kullanarak bunların toplumsal hafızada canlı kalmalarını sağladı. Bu metinde geçen sözcüklerden bazılarının sözlük anlamları aşağıda verilmiştir: 1. Bir işin yapılmasına, gerçekleşmesine emek, bilgi, para vb. ile katılma, yardım II. Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan kalıplaş- mış söz öbeği, tabir III. Çağdaş IV. Şair V. Bellek Numaralanmış anlamlara uygun sözcükleri metinden bularak bulmacadaki uygun yerlere yerleştiriniz. 1. II. III. IV. O v. h Z an f a A) YAY C) BAY Z a Aşağıdakilerden hangisi bulmacanın üçüncü sütunundaki harflerin birer kez kullanılmasıy- la oluşturulabilecek bir sözcüktür? 1 B) FAY D) YAK 3. • Elimize geçe karabiliriz. L • Eve gelen üzüm çıkard "Genç Kaler ra iyice tanı Bu işin son biliyordum. "Çıkarmak" s anlamlarında ● A Yayımlame B Sonunu ge Yapmak, i Gibi göste 4. Aşağıdaki çek anlaml ye, mecaz c liysa yeşile to au ne biri olduč ben terim Çocukluč hast yaka Buna gör yanmış ha A

1. TEST Kazanım Testi Gerçek, Mecaz, Terim Anlamlı Kelimeler 1. Aşağıdakilerin hangisinde "bozmak" kelimesinin cümlede kazandığı anlam yanlış verilmiştir? Cümle Şirket yaptığı anlaşmayı bozmuş. Şimdiki çocuklar oyuncaklarını hemen bozu- yor, oyuncaklarının kıymetini bilmiyor. Annem eski kot pantolonumu bozup bana çanta yaptı. Adamı ağzını açtığına pişman edip fena bozdunuz. Anlam Bir yerin, bir şeyin düzenini karıştırmak Bir şeyi, kendisinden beklenilen işi yapamayacak duruma getirmek Biçimini ve kullanılışını değiştirmek Bir kimsenin sözünü yalan çıkararak onu küçük düşürmek Düny güze veri tep a

4. Yazılış ve okunuşları farklı olmasına rağmen aynı anlamı taşıyan sözcüklere eş anlamlı ( anlamdaş) sözcükler denir. Eş anlaml sözcükler birbirinin yerine kullanılabilir. Dersinde "Sözcükte Anlam" konusunu işleyen Yasemin Öğretmen, "Eş Anlam" bölümünde yukarıdaki bilgiyi verdikten sonra tahtaya karışık olarak kelimeler yazmıştır. Yasemin Öğretmen öğrencilerinden bu kelimeleri eş anlamlları ile istemiş ve öğrencilere her eşleştirme için beşer puan alacaklarını söylemiştir. eşleştirmelerini atli Türkçe Soru Bankası zengin belgegeçer acele ivedi beyaz uygarlık lisan süvari bellek dil siyah Ali, Yasemin Öğretmenin verdiği tüm eşleştirmeleri doğru yaptığına göre kaç puan almıştır? A) 10 B) 20 C) 30 varsıl medeniyet faks beyin D) 40 45 Yeni Konsept Sorular ADIM : 04

k bi . Aşağıda bazı sözcüklerin anlamları ve bu sözcük- lerin verilen anlamlarıyla kullanıldıkları cümleler verilmiştir. Bu sözcükleri cümlelerin içinden bularak bulmacanın satırlarına yazınız Anlamlar (Soldan Saga) III. Bir toplum veya topluluktaki bireylerde görüş ve inanış etmenlerinin etkisiyle beliren düşünme yolu, düşünüş biçimi, zihniyet. Cümleler 1 SÖZCÜKTE AN Anlam Özellikler 1. Bir işi başkasına yaptırmak Birinin yaptığı gibi yapmak, birine veya bir şeye benzemeye çalışmak, taklit etmek . Evin bütün işini ona gördürmek, kendisi de sü- rekli dışarıda gezmek istiyordu. Yediğimiz, içtiğimiz, duyduğumuz her şeyde Batı'ya öykünme söz konusudur. Bu anlayış sürdükçe sanatta ve sporda istenilen başarıyı elde edemeyiz 2 3 4 5 6 7 8 9 10 M Buna göre bulmacanın altıncı sütununda yer alan harfler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) R-M-I C) U-N-Y B) M-E-Ş D)O-M-I

8. iflah olmaz bir araştırmacı ve gezgin olduğumdan kitaplarım için yaptığım geziler ve araştırmalar sırasında elbette çok şey öğreniyorum. Kitaplarım bana iç sesimi dinlemeyi öğretti, kendimi, başkalarını tanıma yolculuğunda elimden tuttu. Dilsel iletişimin felsefesinde derinleşmeyi, paylaşmayı öğretti. En çok da hayatı çocukların bilge bakışıyla algılamayı öğretti galiba. Yukarıdaki altı çizili sözler yerine sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilirse anlamda bir değişme olmaz? A) Düzelmez-kayırdı B) Onmaz-yardım etti C) Tanınmaz-destek oldu D) Yorulmaz-yol gösterdi

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikilemeyi sözcükler tek başlarına oluşturan kullanılabilir? (A) Çocuklar abur cubur yemekten kendini alamıyor bugünlerde. B) Daha fazla mırın kırın etme de bitirelim şu işi. C) Bu virüsün sonu da gelecek er geç. D) Herkesi paldır küldür eve aldılar.

SÖZCÜKTE ANLAM Anlamca birbirinin karşıtı olan sözcüklere yer verilmiştir. • Sesteş (eş sesli) sözcüklere yer verilmiştir. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu özelliklerin tümü yer almaz? A) Arasan dünyayı bulunmaz eşi Karamsar bulut perdelemiş güneşi Ah çekti gözünden sel gitti yaşı Deniz miydi, doğa mıydi, çay miydi C) i elim gitmez oldu yüzümden Ah ettikçe yaşlar akar gözümden Kusurumu gördüm kendi özümden Gelmez artık çare sözümden B) Benim her derdime ortak oldun sen Ben ağladım sen dermanım oldun Sazım bu sesleri turnadan mi aldın Pençe vurup sarı teli sızlatma D) Seyyah oldum şu alemi gezdim Bir dost bulamadım akşam oldu Kendi efkarımca okur yazarım Bir dost bulamadım akşam oldu 1925 OSS

ehir arı 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcükler arasında sesteşlik ilişkisi kurulamaz? A) Yazın nemil havalara katlanamıyorum. Ödevlerinizi yeni kaleminizle yazın. B) Çocuğun yüzünü yara bere içinde bırakmışsınız. Yastığın yüzünü hemen değiştirir misin? C) Ben de bu yarışmaya katılacağım. Boğazındaki ben onu ele vermişti. D) Senin için neler yapmıştım. Her gün beş bardak su için.

9. Aşağıdakilerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük yoktur? A) Türkiye, anlaşmazlıktan ötürü İtalya'ya nota vermişti. B) Uluslar kendi köklerini unutmamalıdır. C) Kızılırmak'ın debisi her geçen gün azalıyordu. D) Şiirlerinde uyak düzenine dikkat etmeyen bir şairdi.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "görmek" sözcüğü yay ayraç içinde verilen anlamıyla uyuşmamaktadır? A) Gidişin kötü olduğunu görmek zor değildi. (Anlamak, sezmek) B) Bulunduğumuz yerden atılan tüm golleri çok net gördük. (Fark etmek) C) Hazir cebin doluyken bizi de gör. (Gözetmek) D)Gözü paradan başka bir şey görmüyordu. (Değer vermek)

2. Gerek ağlat, gerek güldür, Gerek yaşat gerek öldür, Aşık Yunus sana kuldur, Kahrında hoş, lutfun da hoş. Bu dörtlükte hakim olan tema aşağıdakilerden han- gisidir? A) İsyan etmek B) Rıza göstermek Eleştiride bulunmak D) Kederli olmak 3

2. 0 Gerçek Anlam Mecaz Anlam 2 19 1 0 Gerçek Anlam Mecaz Anlam 1. Bir simit almak için cüzdanındaki son parayı da bozdurdu. II. Dolapta günlerdir bekleyen yemeği yiyince midesi bozuldu. III. Son dönemde dolar yükselince elindeki dolarları bozdurup iyi bir kâr elde etti. IV. Ev alabilmek için uzun zamandır biriktirdiği tüm altınları bozdurdu. V. Yurt dışından gelen turistler döviz bürosundan bozdurdukları paralar ile ülkemizi geziyorlar. Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde "bozmak" sözcüğü aynı anlamda kullanılmıştır? A) I yell B) Lve V C) III ve V D) II ve IV

Ook Cok derin acı uyandırmak D) ortaya çıkmak, belirmek 16. Yazılış ve okunuşu farklı olan, anlamdaş gibi göründüğü hâlde birbirinin yerini tamamen tutmayan yani aralarında anlam ayrıntısı bulunan kelimelere "yakın anlamlı" kelimeler denir. Buna göre; Türk edebiyatında genellikle "küçük insanın hikâyesi" diye tanımlanan türdeki eserlerinde toplu- mun ezilmiş, hakkı yenmiş, iç dünyaları keşfedilmemiş gizli kahramanlarının öykülerini yazmıştır yazar. Öykülerinde daima bir şekilde yalnız kalmış, yalnızlığa mecbur bırakılmış kahramanlarının elinden tutar. Bizlere onların acılarını, hüzünlerini, iç dünyalarını kelime kelime büyük bir titizlikle örerek anlatır. Aşağıda verilen sözcüklerin hangisinin yakın anlamlısına yukarıdaki paragrafta yer veril memiştir? A) Özen B) Garip 27 D) Sözcük C) Sömürülmüş