Cümlede Anlam Soruları

18. RESFEBE kelime veya kelime gruplarının harf, sayı ve resimlerle temsil edilmesiyle oluşturulan oyunlara denir. Bu oyunlar, üst düzey düşünme becerilerini geliştirmesinin yanı sıra öğrencilere farklı bakış açıları kazandırdığı için ol dukça önemlidir. RESFEBE hazırlanırken şu yöntemler kullanılabilir: Harf ve sayılar kullanılabilir. 1= Bir, 2= İki Örnek: 12m-BİRİKİM Bazı kelimeler için görseller ters çevrilebilir. "ve" hecesi için, ev görseli ters çevrilebilir. İnsan vücudunun bölümleri kullanılabilir. "kol" hecesi için insan kolu görseli kullanılabilir. Matematik sembolleri kullanılabilir. T="Pİ" hecesi, -: Eksi, +: Artı gibi. Heceler, görseller bölünerek oluşturulabilir. C) Örneğin "sanat" kelimesi, saat görseline konulmuş harflerin ikiye bölünerek ortasına "n" harfi yazılmasıyla elde edi- lebilir. Müzik ile ilgili görseller kullanılabilir. "do" hecesini oluşturmak için bir nota dizesindeki "do" notası kullanılabilir. Bazı görsellerden harf eksiltme ya da toplama yapabiliriz. A "AK" yazmak için, çanak görselinden "-" işareti kullanılarak «ÇAN» harflerini çıkarabiliriz. Bazı bilgisayar simgeleri kullanılabilir. @=et, & ve, $ = dolar gibi. Verilen bilgiler doğrultusunda aşağıdaki görsellerden hangisi resfebe örneği olamaz? A) B) Cv- F10K Y10 K&F@ D) - Smile 1. 2.

5. Edebiyatın en önemli dali masal mıdır? Altı çizili sözcükler arasındaki anlamsal bağlan- ti aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Bu yazarın tüm öyküleri yok satıyor. B) Neden hep spor denince futbol gelir akla? C) Öğrenciler de okulun yolunu tutacak. D) Sergideki tablolar herkesi büyüleyecek.

2. denn Sözcüğün benzetme amacı olmaksızın başka bir kavram yerine kullanılmasına "ad aktarması" denir. Aşağıdakilerin hangisinde öğretmenin açıklama- sını örnekleyen bir kullanım yoktur? A) Savaş uçakları sivillere ölüm yağdırdı. B) Ellerine oje sürseydin daha güzel olurdu. C) Grip olmuş, burnu akıyor sürekli. D) Kapadokya'daki güzellikler birçok turistin ilgisini çeker. 4. 5. 6

Örnek: Demir, Işık, Çelik, Korkmaz, Çetin, Öztürk aileleri; üç katlı ve her katında iki daire bu- lunan bir binada oturmaktadır. Ailelerin otur- dukları dairelerle ilgili bilinenler şunlardır: Çetin ailesi, en üst katta oturmaktadır. • Öztürk ailesiyle Korkmaz ailesi aynı katta değildir. • Demir ailesi, ikinci katta oturmaktadır. Işık ailesi, Demir ailesinin üst katında oturmaktadır. ● Çözüm: Bu bilgilerle şöyle bir konumlama yapıl- malıdır: 3. Kat Çetin ailesi 2. Kat Öztürk ailesi, Korkmaz ailesi Çelik ailesi, 1. Kat Korkmaz ailesi, Öztürk ailesi Işık ailesi Demir ailesi Çelik ailesi, Korkmaz ailesi, Öztürk ailesi

na 3. KAVRATAN TESTLER Paragrafın Ana Düşüncesi TEST-3 Vaktiyle testi ve çanak çömlek imal edilen kasabalardan birinde uzun yıllar bu meslekte çalışan bir çırak, kalfa olun- ca artık kendi dükkânını açmak istemiş. Ancak ustası ona, "Daha bu işin püf noktasını bilmiyorsun, biraz daha emek vermen gerekiyor." demiş. Kalfa ustasını dinlememiş ve dükkânını açmış. Açmış açmasına ama yeni dük- kânında güzel güzel yaptığı testiler, küpler, vazolar, sürahiler gösterdiği titizliğe ve emeğe rağmen orasından bu- rasından yarılmaya, yer yer çatlamaya başlamış. Kalfa bir türlü bu çatlamaların önüne geçememiş. Nihayet usta- sına gidip durumu anlatmış. Usta, "Sana demedim mi evladım, sen bu işin püf noktasını henüz öğrenmedin. Hay- di geç bakalım tezgâhın başına da bir testi çıkar. Ben de sana püf noktasını göstereyim." demiş. Eski çırak mer- daneyi döndürüp çamura şekil vermeye başladığında usta önünde dönen çanağa arada sırada "Püf!” diye üfleye- rek zamanla testiyi çatlatacak olan bazı küçük hava kabarcıklarını patlatmış. Her sanatın incelik gereken nazik kıs- mina da o günden sonra püf noktası denilmeye başlanmış. Yukarıdaki parçada vurgulanan düşünce aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Bir işte başarılı olmak yaşam boyu eğitim almaya bağlıdır. B) Satılacak bir üründe müşterinin ihtiyaçları göz önünde bulundurulmazsa hayal kırıklığı yaşanır. C) Her işin, ustasından öğrenilen incelikleri vardır; inceliklerine dikkat edilmeden yapılan işlerde başarılı olmak zor- dur. D) Usta-çırak ilişkisiyle öğrenilen işler, eğitim alınarak öğrenilen işlerden daha kalıcı olur.

2. Sen gittin Hayatın öbür ucunda bıraktın beni Issızlaştı şehir Yetim kaldı şarkılar Bu dizelerin anlamlı ve kurallı cümleler hâline ge- tirilmiş biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Sen gidince beni hayatın öbür ucunda bıraktın. Issız- laşan şehirde şarkılar yetim kaldı. B) Hayatın öbür ucunda bıraktın beni sen gidince. Şeh- rin ıssızlaşan şarkıları yetim kaldı. C) Hayatın öbür ucuna sen gidince beni bıraktın. Ye- tim kalan şehirde şarkılar ıssızlaştı. Hayatın öbür ucuna giden sen, beni bıraktın. Issiz- laşan şehirde şarkılar yetim kaldı. Türkçe 74

4, 5 ve 6. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. Birçok insan eğlenmek için okur ama bu tür insanlar için kitaplardan kazanılacak çok az şey vardır. Trende, vapur- da ya da plajda, iyi zaman geçirme yöntemi gibi görünse de bu tür okuma faaliyetleri bizi yanıltabilir. Kafamız çev- remizdeki seslerle, görüntülerle o kadar doludur ki, yaza- rin yarattığı dünyaya girmekte ya da bize gerçekte ne de- mek istediğini anlamakta zorlanabiliriz. İyi bir okuyucu, ya- zarın dünyasını kavrarken aynı zamanda, tüm bunları ken- di dünyası içinde değerlendirir; kendi deneyimlerine ve ka- pasitesine göre biçimlendirir, yeni bir forma kavuşturur. 5. Bu metinde aşağıdakilerden hangisinin örneği vardır? A) Koşul cümlesi Emir cümlesi B) Olasılık cümlesi D) Yakınma cümlesi Bu metinde geçen altı çizili birinci cümle anlam ba- kımından aşağıdakilerden hangisini ifade etmek- tedir? A) Amaç-sonuç C) Hayıflanma B) Sebep-sonuç Varsayım

miş Bilge bir kişi, bir gölün kenarında oturuyordu. Etrafını izlerke olduğu her hâlinden belliydi, sürekli gölün etrafında ge bir tuhaflık vardı. Göle yaklaşıyor, tam su içecekken kaçıyor dan fark etti ki köpek, göle eğildiğinde kendi yansımasını g suyu içemiyordu. Sonunda köpek susuzluğa dayanamadı di yansımasını görmediği için suyu kana kana içti. Bilge kis sanın istekleri ile arasındaki engel, çoğu zaman kendi için aşarsa istediklerini elde edebilir. (1, 2, 3 ve 4. soruları verilen metne göre cevaplayınız.) "... çoğu zaman içinde büyüttüğü korkular- dır." cümlesinde geçen altı çizili kelimenin cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Görüntüleri biraz daha yakınlaştırarak ka- meraları izledik. B) Duyduklarını abartarak herkese anlatmış. C) Beni yetiştiren aileme şükran borçluyum. D) Gökyüzü olaylarını bu teleskopla izleyebi- lirsin. 2. "Göle yaklaşıyor, tam su içecekken kaçıyor- du." cümlesinde geçen altı çizili kelimenin yerine aşağıdakilerden hangisi getirilirse 3. bilgiyolu yayıncılık

TÜRKÇE 69 A) Olay B) Sulu şakalar yapmaya devam ederseniz otlama- ya gidemezsiniz. FISK A) Diyet yapmadıkça kilo veremezsin. B) Onu daha iyi duyabilmek için yanına gitti. C) Söylediklerimi unuttuğu için üzgündü. D) Pantolonu kurumadığından giymemiş. Mekân Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlam ilişkisi bakımından (neden-sonuç, amaç-sonuç, koşul-sonuç) bu karikatürdeki cümle ile aynıdır? Parçaya göre aşağıdakiler A) Atasözleri gözlem ve de B) Atasözleri, atalarımızın C) Atasözlerimiz, dünyad D) Atalarımızın tecrübele 12. Nu aralanmış cüm A (1) Tenis, iki kişi y giltere'de 1800'le üzerinden rakibin cu kazanır. 13 Çocul li bir m niyar lik b

rde altı çizili sözcükler gerçek anlamlarıyla kullanılmıştır. Yanların- daki boşluğa, bu sözcüklerin mecaz anlamda kullanıldığı cümleler yazınız. Gerçek Anlam Sıcak hava herkesi bunaltmıştı. Ayakkabımın bağı çözüldü. Marketten aldığımız çilek çok tatlıydı. Bu dar odada çalışmak çok zordu. Kitaplıktaki kitap yüksekte olduğu için alamadım. Mangalı hazırlarken elim yandı. Demir kapıya yüklenerek onu açmaya çalıştı. Mecaz Anlam Havalimanındaki sıcak karşılama bizi çok mutlu et- mişti. libelsse innsins bağın 13 Bi FES Vi TÜRKÇE

de en ağım mi mek Dep- di. di bu eyve 6. "Ah" ünlemi aşağıdakilerin hangisinde cümleye "özlem" anlamı katmıştır? A) Ah, farkında olmadan ayağımı taşa çarptım! B) Ah, yazın yediğimiz o güzel dondurma olsaydı şimdi! C) Ah, ben böyle bir hatayı nasıl yaparım? D) Ah bu yaramaz çocuklar, bir elime geçirir- sem onları! 7. (1) Bangladeş'in bazı bölgelerinde yağışların yoğun olduğu aylarda su baskınları olur. (2) Bu baskınlardan korunmak için su seviyesinden Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde amaç-sonuç ilişkisi vardır? C) 3 yükseğe yapılan ayaklı evler bölgede yaygın- dır. (3) Evlerin üzerinde durduğu ayakların uzunluğu 6 ile 8 metre arasındadır. (4) Sular çekilince bu ayaklar ortaya çıkarken sular yükseldiğinde neredeyse tamamen kaybolur. A) 1 B) 2 9. Uzakta kuşlar seslenir: Gönlüm genişler, beslenir, Yaşamaya heveslenir, Mayısta gönlüm delidir. MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetlen Genel Müdürlüğü D) 4 B) Olay Bu dörtlüğün ana duygusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Memleket özlemi B) Bahar sevinci C) Merak D) Yalnızlık 8. Bir baloncu, her sabah aynı saatlerde koca- man bir balon kümesiyle görünürdü. "Balon! Renk renk balonlar..." diye bağırarak ağır adımlarla geçip giderdi. Küçük çocuk, onun gelişini her gün heyecanla beklerdi. 10. Güneş ışığı sadece doğa için bir enerji kay- nağı değildir. Güneş ışığı insanların biyolo- jik gelişimi açısından da çok önemli. Uyku ve uyanık kalma süresi, hormonların düze salgılanması doğal ışığa bağlıdır. Gündüz doğal ışıkla aydınlatılmayan ofislerde ça- lışmak insanların daha çabuk yorulması neden oluyor. Bu metnin konusu aşağıdakilerden gisidir? Bu metinde aşağıdaki hikâye unsurların- dan hangisi yoktur? A) Sahiş kadrosu A) Enerji tasarrufunda güneş ışığınır B) Karanlıkta çalışmanın zorlukları C) Insanların doğadan ve doğallıkta laşması D) Doğal ışığın insan bedenine etk

Tarihin basılan ilk kitabı, Buda'nın öğretilerini içeren "Diamond Sutra"dir. MS 868 yılına ait olduğu bulunan bu kitap, 20. yüzyılın başlarında Marc Aürel tarafından Kuzeybatı Çin'de Bin Buda'da bir duvarın dibinde bulundu. Bu kitap, Buda'nın ağzından müritlerine söylediği öğretileri anlatır. Tama- mı yedi sayfa olan bu kitabın altı sayfası metin bölümüdür. Bir sayfasında da bir tablo yer almaktadır. 11 Mayıs 868'de çok saygıdeğer atalarını yad etmek için ücretsiz dağıtılmak üzere basılmıştır. Bu metinle ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Açıklayıcı anlatım kullanılmıştır. B) Amaç-sonuç cümlesine yer verilmiştir C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. V D) Sayısal verilere yer verilmiştir. 99

1. Sıradan bir olay yüzünden hayatı altüst ol- muştu. Altı çizili sözcüğün bu cümlede kazandığı anlam aşağıdakilerden hangisidir? Bayağı C) Özel B) Tatsız D) Güncel X 2. 31 Ağustos 1959 günü Erzurum'a yerleşen çiçeği burnunda asistan, bu şehre pek yabancı sayılmaz. Çünkü anneannesi Erzurumludur.

Ey oğul, artık Bey'sin! Bundan sonra öfke bize, uysallık sana. Gücenmek bize, gönül almak sana. Suçlamak bize, katlanmak sana. Acizlik bize, hoş görmek sana. Anlaşmazlıklar bize, adalet sana. Haksızlık bize, bağışlamak sana. (I) Ey oğul; işin ağır, işin çetin, gücün kula bağlı. (II) Allah yardımcın olsun. (III) Güçlüsün, kuvvetlisin, akıllısın, söz sahibisin! (IV) Ama bunları nerede, nasıl kullanacağını bilmezsen sabah rüzgârında savrulur gidersin. Ey oğul! Anani, atanı say! Bereket büyüklerle beraberdir. İnancını kaybedersen yeşilken çöllere dönersin. Açık sözlü ol! Her sözü üstüne alma! Gördüğünü görme! Bildiğini bilme! Sevildiğin yere sık gidip gelme! Ey oğul! Üç kişiye acı: Cahil arasındaki âlime, zenginken fakir düşene ve hatırlı iken itibarını kaybedene. Ey oğul! Unutma ki yüksekte yer tutanlar, aşağıdakiler kadar emniyette değildir. Haklıysan mücadeleden korkma. Ey oğul, sabretmeyi bil, vaktinden önce çiçek açmaz. Şunu da unutma: İnsanı yaşat ki devlet yaşasın. (Cengiz ERŞAHİN) Şeyh Edebali'nin damadı ve Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'ye vasiyetinden aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Bey olmak, kişiye normal durumlardan daha fazla sorumluluk yüklemektedir. B) Bey olacak kişide bulunması gereken birçok özellik vardır. C) Beylik yapacak kişi sahip olduğu meziyetleri nerede nasıl kullanması gerektiğini de bilmelidir. D) Bahsedilen üstün özelliklere sahip olmayanların bey olarak seçilmesi mümkün değildir.

1. 2015 Kasım TEOGO Ticarette kâr ve zarar hanesi diye bir terim kullanılır. Bunu bir an için dilimize de uyarlamaya çalışalım. Dilimizde ne gibi kazançlarımız, ne gibi kayıplarımız olduğu araştırılmaya değer. Bu dil yüzyıllar boyunca nasıl örülmüş, çağın şartlarına göre ne gibi dönüşümleri gerçekleştirmiş ve bir ara nasıl çözülmüş, daha sonra kendini nasıl yenilemiş, özleşmiş, tekrar yabancılaşmaya başlamış? "Emgek" kelimesinden "zahmet'e, "eziyet'e ve son olarak "emek"e nasıl dönülmüş? "Takat"tan "dayanma gücü"ne, "başarım"a, ardından "performans"a nasıl geçilmiş? Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Dilimizin gelişim ve değişim süreci B) Dilimizdeki yabancılaşmanın nedenleri C) Dilimizin kazanç hanesine yazılan kelimeler D) Dilimizde karşılığı olmayan kelimeler

Sözcüğün bir türün tamamı için kullanılmasına "genel anlam", o türün sadece bir ya da birkaç örneğine işaret edecek şekilde kullanılmasına "özel anlam" denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde "çiçek" sözcüğü genel anlamlıdır? A) Sana aldım, deyip elindeki çiçeği uzattı. 3) Çiçek; doğanın rengi, insanın neşesidir. C) Begonyanin çiçekleri yaz döneminde açtı. Bahçeden topladığı çiçekleri vazoya koydu. NAY 24 -99