Fiilde Çatı Soruları

Nesnesine Göre Geçişli m. Geçişsiz isi eksik di Geçişsiz onu onu 12. Seyyah oldum pazar pazar dolaştım Bir tüccara satamadım ben beni Koyun oldum kuzu ile meleştim Bir sürüye katamadım ben beni Âşık Mahsuni Şerif Bu dizelerle ilgili aşağıdaki değerlendirmeler- den hangisi yanlıştır? CAK A ilk dizede eylemler; öznesine göre etken, nes- nesine göre geçişsizdir. B) Bu dizelerde nesne olmadığı hâlde nesne ala- bildiği için nesne-yüklem ilişkisine göre geçişli eylemler vardır. C) Dizelerdeki eylemlerden üçü nesnesine göre ge- çişlidir. D) Dizelerdeki eylemlerin tamamı öznesine göre et- kendir. SORU BANK C)

r- ta- edi- 8. şeyi fleye- Sevindim Satıldı Okundu Yazdı Gördük Kanadi Kovulmuş Kavurdu Öznesine Göre Etken Edilgen ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ A) Satıldı Kavurdu C) Sevindim - Kanadı Nesnesine Göre Geçişli Geçişsiz ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ Tablodaki fiillerden hangilerinin çatı özelliği yan- lış işaretlenmiştir? birk B) Okundu - Gördük D) Yazdı - Kovulmuş 163

LI te Değerlen ZAMANLI 5. 1. Özne-yüklem ilişkisine göre işi yapanın belli ol- duğu fiiller etken, işi yapanın belli olmadığı fiil- ler ise edilgendir. II. Nesne-yüklem ilişkisine göre nesne almış ya da alabilecek fiiller geçişli; nesne alamayacak olan fiiller ise geçişsizdir. Buna göre, 1. Bu haber, gazetede yayımlandı. 2. İki saat boyunca yağan kar yolları kapladı. 3. Köpekler, eli sopalı adamdan kaçıyordu. numaralanmış cümlelerde aşağıdaki çatı özel- liklerinden hangisine ait bir örnek yoktur? A) Nesnesi olduğu için nesne-yüklem ilişkisine gö- re geçişlidir. B) Nesnesi olmadığı hâlde nesne alabildiği için nes- ne-yüklem ilişkisine göre geçişlidir. C) Özne-yüklem ilişkisine göre edilgen, nesne-yük- lem ilişkisine göre geçişsizdir. DÖzne-yüklem ilişkisine göre etken, nesne-yüklem ilişkisine göre geçişsizdir.

Onu bize çağırdım. Nesne geçişli Doya doya ağladı. nesne yok Onu bize çağırttim. nesne ettirgen Onu aglatliks nesne oldurgan ALIŞTIRMA Aşağıdaki cümlelerin fiillerini edilgen çatılı yaparak cümleyi yeniden kurunuz. 1. Okulun önünde toplandık. 2. Yolun ortasında durdular 3. Futbol oynamışlar. 4. Dağı aşınca kent göründü. 2. Ayşe güldü. 3. Çocuk bütün gün ağladı. 4. Arabaya oturdu. Aşağıdaki cümlelerin fiillerini geçişli yaparak cümleyi yeniden kurunuz. 1. Uçurtma uçtu. al.

cipalz dem iliş öğretme bir goyle pen gün kan görüyoruz. (V) Böyle bir ortame u metindeki numaralanmiş cümlelerden hangisi esne-yüklemişkisine göre diğerlerinden farkl D) IV 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin nesnesi- ne göre çabı özelliği yanlış verilmiştir? A) Bir yazının başına geçmeden önce neden o yazının yazılması gerektiğini netleştirmeliyiz. (geçişli) B) Uzun zamandır haber alamadığım yakın bir dostum ile nihayet yolda karşılaşmıştık. (geçişsiz) C) Geçen yaz, arkadaşlarımın tatil planına son dakika dahil olup oradan oraya sürüklendim. (geçişli) D) Sabahtan beri usul usul kendini göstermeye çalışan yağmur en sonunda sağanağa döndü. (geçişsiz) 9. (1) Bir mavi balinanın ağırlığı 180 tona ulaşabilir. (1) Ge- zegenimizin en büyük hayvanı olan bu baliklar, günde 3,5 ton kadar kril adı verilen küçük deniz canlılarından yer. (1) Avlarını yakalarken öncelikle 90 ton civarında bir suyu ağzına alır. (M) Sonra bu suyu çenesinden aşağıya doğru uzanan tarak şeklindeki yapılar yardı muyla filtreleyerek krilleri yakalar. A) Yalnız 1 Cil ve V Bu metindeki numaralanmış cümlelerin hangileri nesne-yüklem ilişkisine göre geçişsizdir? B) I've l Dj Ablam go gök gürley 11. Aşağıdaki diz ne-yüklem iliş A) Bir sarsıntı.. Geçiyordu a B) Kolumuzdan Incinir düz c C) Elimi beş yer Bağnımda da D) Son yolcunur Bekçi sert bir 12. Aşağıdakilerin ha re diğerlerinden A) Onu karpmda B) Senda

9. (1) Kendimizi geliştirmek için uğraşmalıyız. (II) Yoksa hiçbir şeye ilgisi olmayan bir insanın umudu da kalmayinca. o insanın bir gayesi olmaz. (III) Gayesi olmayan bir insan ise meyvesiz bir ağaca benzer. (IV) Bu insanın ne ken- disine ne de çevresine bir faydası olur. Bu metindeki numaralanmış cümlelerin hangisinde birden fazla fiilimsi bulunmaktadır? A) I B) II D) IV

6. Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde özne yaptığı eylemden etkilenmiştir? A) Bu iş benim elimi kolumu bağladı. B) Oturma odasını eşim düzenledi. C) Ayşe, Arzu'yı görünce sevindi. D) Öğretmen meseleyi yeterince açıkladı.

8. 4.TEST Fiil Çatısı ediokütüphane binası, okuma salonları ve koridorlarda su hariç yiyecek ve içecek tüketmeyiniz Kütüphane binası içerisinde cep telefonunuzun sesini kısınız. Okuyucu salonlarında ve koridorlarda çalışanları rahatsız etmeyiniz. Kütüphanedeki bilgisayarları sadece eğitim amacıyla kullanınız. Kütüphane kapanmadan önce ödünç alma ve iade işlemlerini tamamlayınız. Kurallara uymayanların üyelikleri iptal edilir. Onlara bir yıl yeniden üyelik verilmez. Herkes bu kurallara uymakla yükümlüdür. ● ● ● KÜTÜPHANE KURALLARI ● Bu bilgilendirici metinde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur? B) Etken- geçişli DÇatı özelliği aranmayan cümle A Etken geçişsiz Edilgen - geçişsiz

4. 3. comm Ice Ayşe çok sevindi. D) Köyümüzün bütün yollarına asfalt yapıldı. A ¦ B FOD Öğleye doğru telefonu çaldı Avni Bey'in. Akşam yemeğinin hemen öncesinde güneş turuncu bir renk yayar. Düne nazaran kalabalık biraz dağılmıştı. Gül işlemeli eski perde, kornişin sonuna kadar uzanmıştı. Tablodaki cümlelerden hangilerinin çatı özelliği yanlış işaretlenmiştir? A) A B)B C) C 1. Garip ya da Birinci Yeni akımının ilk şiirleri, ana akımın W D) D Geçişli Geçişsiz (0 nii nunua

D) 9. C) B) Fiilde Çatı Bu şiirde kullanılan fiillerin çatı özelliklerini gösteren grafik aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Geçişsiz Fiil55 Geçişli Fiil Geçişsiz Fiil Geçişli Fiil Kırılır da bir gün bütün dişliler Dönerşanlı şanlı çarkımız bizim Gökten bir el yaşlı gözleri siler Şenlenir evimiz barkımız bizim Geçişli Fiil Geçişsiz Fiil Geçişsiz Fiilmy 1 Geçişli Fiil + 544051² 2 14 3 11

4. A)1- * 1. Kibrit, ağaç dallarından yontulup kürdana benzetilerek elde edilir. II. Kibritin başına sıvı yapışkan bir madde sürüldükten sonra, üzerine fosfor içeren bir karışım konur III. Bir kibriti tutuşturmak için kibrit, kibrit kutusunda yer alan bu bölgeye sürtülür. IV. Kibrit kutusundaki sürtünme yoluyla oluşan ısınma kibrit çöpünü yakar. Numaralanmış cümleler nesne-yüklem ilişkisine göre gruplandırıldığında hangi cümle dışarıda kalır? B) II C) IN D) IV A) I

9. Geçişsiz Fiil Geçişli Fiil Nesnesine Göre Fiiller 2 2 Grafikte verilen çatı özelliklerini karşılayan metin aşağıdakilerden hangisidir? gelig!! A) Yabani otların temizlenmesi ve çimlerin boyunun kısaltılması için keçilerin kiralanabildiği şirketler var. Örneğin bah- çenizin otlardan temizlenmesini istiyorsanız bu şirketler keçilerini getiriyor. BÇimlerin biçilmesi ve yabani otlardan kurtulma çalışmaları çoğu zaman çevreye zarar verir. Fosil yakıtlarla çalışan çim biçme makineleri kullanıldığında atmosfere zararlı gazlar salınır. Yabani otları yok etmek için kullanılan kimyasal maddeler toprağa ve yer altı sularına karışarak onları kirletir. Bu nedenle bazı bahçe sahipleri, çiftçiler ve golf sahası yöneticileri artık bu işler için keçilerle çalışmayı tercih ediyor. + C) Keçiler yabani otları yiyor, hatta onları köküyle birlikte söküyor. Üstelik gübrelerini de bırakıyor. İyi tırmanıcılar olan keçiler, ulaşılması güç yerlerdeki otları temizlemede de oldukça başarılı oluyor. D) Dünyadaki plastik kirliliğini azaltmaya yönelik çalışmalar sonucunda bulunan yeni bir tür biyoplastik, Londra Tasarım Festivali'nde tanıtıldı Mısır nişastası, şeker ve yemeklik yağdan üretilen, tamamen doğal bu maddeyi balıklar bile yiyebiliyor. FENOMEN BL A B C C 12.

8. Aşağıdaki cümlelerde kullanılan fiillerin çatı özellikleri doğru (D) veya yanlışlığına (Y) göre değerlendirilip ok yönünde ilerlenecektir. Fiilde Çatı Pek çok yayınevi birbiri ardına Orhan Veli kitapları yayımlamaya başladı. (Elken-geçişti) D D Orhan Veli, gelenekçi kalıpları yıkıp şiire yeni bir soluk getirdi. (Etken-geçişli) Y B)→ Orhan Veli, "Garip" akımının kurucusu ve eğlenceli misraların yazarı olarak bilinir. (Edilgen-geçişsiz) D Buna göre etkinlik doğru tamamlandığında hangi sembole ulaşılır? A) ← C) ↑ Y D) ↓ Y 10. I. Co II. Og III. Ço Numa 1. ci II. C yarg A) L 11.

denir. 12. 66 (1) Kübizmle birlikte perspektif anlayışı farklılaştı. (II) Kübizm sanatçıları, yani kü- bistler perspektif algısını değiştirerek nesnelere farklı açılardan bakmayı keşfetti. (III) Yani bu yol gerçekte göründüğü gibi değil, kendi algıladıkları gibi resmediime- ye başlandı. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde geçişsiz fiil kullanılmıştır? A) I- B) I-HI C) II-III D) I-II-III 99

5. Bu dörtlükte kullanılan fiillerle ilgili, Birinci dizedeki fiil geçişsizdir. İkinci dizedeki fiil geçişlidir.\ > Nesnesine Göre Fiil Çatısı ➤ Üçüncü dizedeki fiil geçişsizdir. Dördüncü dizedeki fiil geçişlidin yargılarından kaçı doğrudur? A) 1 B) 2 Bir sarsıntı... Uyandım uzun süren uykudan; Geçiyordu araba yola benzer bir sudan. Karşıda hisar gibi Niğde yükseliyordu, Sağ taraftan çıngırak sesleri geliyordu: C) 3 D) 4 TEST 4

7. Aşağıdaki cümlelerde kullanılan fiillerin çatı özellikleri doğru (D) veya yanlışlığına (Y) göre değerlendirilip ok yönünde ilerlenecektir. İnsanın yaşam kaynağı olan toprak, su ile birleşerek insan eliyle şekil alır. (Geçişsiz fiil) Seramik ürünler, geçmişteki insanların ya- şantısı hakkında bilgiler aktarır. (Geçişli fiil) D D FENOMEN Y Buna göre etkinlik doğru tamamlandığında hangi sembole ulaşılır? A) C) B) Seramik, genel anlamıyla pişmiş toprak olarak tanımlanır. (Geçişsiz fiil) D) ★ 87