Fiilde Çatı Soruları

10. LL 9. Bilim insanları Bu söz grubu aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa cümle geçişli olur? A) ağaçların mantarlar sayesinde iletişim kurduklarını ortaya çıkardı. B) bu proje için gerekli incelemelere başladı. C) ağaçların iletişimi ile ilgili yeni açıklamalarda bulundu. D) araştırmalarına bu konu üzerinde yön veriyor.

6. Güneş panelleri, evlerin ve evlerde kullanılan suyun ısıtılması amacıyla kullanılıyor. Ayrıca kimi evlerde çatıya yerleştirilen güneş panelleri sayesinde elektrik, de elde edilebiliyor. Özellikle ülkemizin sıcak ke- simlerinde evlerin çatılarına baktığınızda bu panelleri görebilirsiniz. Güneş panelleri uzay araçlarında da kullanılıyor. Bu metindeki cümlelerin kaçında geçişsiz fiil kullanılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

5. A A. I B. I I C. I F ID. I ÜNİTE 3 / Fiilde Çatı Nesnesine Göre Fiil Çatısı Yazar, bir süre yazmaya ara verdi. Kargoyla gelen eşyaları teslim aldık. Aslanlar, yaşadıkları bölgeyi koruma altına alır. Karıncalar, yol üzerinde bir koku bırakır. Tablodaki cümlelerden hangisinin çatı özelliği yanlış işaretlenmiştir? A) D B) C C) B Geçişli D) A TEST 3 Geçişsiz

d... Bu tablodak kn numarah cümle A) 1 ↓ 1. kandaki grafikte cümleler çatılarına göre eşleştirilmiştir. Sınav sonuçları okundu. Çocuğu erkenden uyandırdı. Evin camlarını sildi. Öğretmenimiz dünden beri arıyordu. Buna göre kaç numaralı eşleştirme yanlıştır? Etken C) B ✓✓ Edilgen V K Geçişli Geçişsiz D4 HI

71 Otudem 93 A) Portakalların hepsini sıkmalısın. B) Kedi, bütün sütü bitirdi. C) Bu çiçekleri geçen hafta diktirtmiş. D) Berrin, saatini ofiste unutmuş. 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi ya- pan ve işten etkilenen aynıdır? A) Sofraya erkenden oturuldu. B) Sabahtan beri yağmur yağıyor. C) Onun şımarık tavırlarını çekemeyeceğim. D) Oyun başlayınca herkes bahçede bir ya- na saklandı. 8. Sınıf Türkçe Kazanım Odaklı Soru Bankası

ya olabileceğini e alabilen fiillere iliyorsa o fiil ge- 365 CON 3. Geçişsiz fiiller, yüklemde belirtilen işi yapan öznenin yaptığı işten etkilenen bir nesnenin olmadığını ve olamayacağını ifade eden fiillerdir. Geçişsiz fiiller, yüklemin nesneyle olan ilişkisine göre belirlenir. "Nesnesi olmayan veya nesne alamayan fi- iller "geçişsiz fiil" denir. Cümledeki yükleme sorulan "ne, kim, neyi, kimi?" sorulan sorulara eğer cevap alamıyorsak o fiil geçişsiz fiildir. Unutulmamalıdır ki bu sorular cümledeki belirtili nesneyi veya belirtisiz nesneyi buldurmaya yönelik soru- lan sorulardır. Buna göre aşağıdaki dizelerden hangisinde geçişli fiil kullanılmıştır? A) Ah yurdumun kimsesiz ve yoksul çocuklan Anladım farkınız yok koparılmış başaktan! B Geceler kurşun gibi iner üstüme birden Hayalin çıkıp gelir uzaklardan karşıma C) Ben, kağnılarla yaylılarla büyüdüm geldim Çocuk yüreğimi yakan türküler dinleye dinleye. D) Ellerin neden soğuk, üşümüş müsün? Gerçek misin, düş müsün?

365 GON 6. Nesne ile kullanılmaları gereken fiillere "geçişli fiiller" denir. Cümlede nesneler ismin yalın ya da "i" hâl ekini almış şekilde bulunur ve bu da fiilleri geçişli yapar. Fiilin geçişli mi geçişsiz mi olduğunu anlamak için yükleme "neyi?, kimi?" sorulan yöneltilir. Eğer fille sorulan bu sorulara cevap veriyorsa fiil geçişli, cevap vermiyorsa fiil geçişsizdir. Bir fiilin geçişli olup olmadığını anlamak için farklı bir yol da izlenebilir. Filin önüne "onu" sözcüğünü koyduğumuzda anlamlı oluyorsa fiil ge- çişli, anlamlı olmuyorsa fiil geçişsizdir. Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde nesne bulunmamasına rağmen fiil geçişlidir? A Kendi efkârimca okur, yazarım Bir dost bulamadım gün akşam oldu B) Gözlerin olmasaydı, beni ağlatmasaydı Alıp giderdim başımı uzak iklimlere yarın Şarkıların, türkülerin en güzel olduğu yerden Ne olursun bir ses getir bana yetecek. b) Şimdi Japon türküleri söyleniyor gel! Rüzgâr gibi uzaklardan, yelken gibi denizlerden 3. "Te kir va "m e A C

GÖRSEL, GRAFİK, TABLO VE KROKİ OKUMA BENGAL KEDİSİ C) BİRMAN KEDİSİ İNGİLİZ KEDİSİ İRAN KEDİSİ 749 Leopar derisi, zarif görünümü ile dikkat çeken, dost canlısı bu tür; oldukça akıllı, hızlı ve meraklı yapısı ile her daim oyun oynamaktan vazgeçmez. Yeni şeyler öğrenme konusunda hızlı kavrama özelliğine sahip bu tür kedi- ler, etkileşimli oyunlar oynamaya bayılır. Bu yönlerinden dolayı çocuklarla çok iyi anlaşır. Masmavi gözleri ve yuvarlak kafası ile oldukça çekici bir yapıya sahip olan bu tür; doğal, nazik, sevecen ve uysaldır. Diğer kedi türlerine göre daha az hareketli olan bu kediler, bir kanepenin ucunda kıvrılarak yat- maya bayılır. 20 Dünyanın en popüler kedi ırklarından biri olan bu tür; kısa ve gri tüyleri yuvarlak kafası, kocaman kehribar sarısı gözleri ile ilgi odağı olmayı ba- şarmıştır. Sakin, huzurlu ve sessiz bir hayatı sever. Bahçede yalnız başına dolaşmaktan, ev içerisinde bir köşeye saklanmaktan asla vazgeçmez. Çocuklarının oyun oynayarak eğlenceli ve aktif vakit geçirmesini isteyen bir aile hangi kedi türünü seç- miştir? A) Uzun sarı tüyleri, göz alıcı buruşuk surat yapıları ile dikkat çeken bu tür kendini sevdirmeyi başarmıştır. Bu dostlarımız uygun yapıya sahip olama- dığından asla aktif olmayı sevmez, her daim sakin ve sessiz bir hayatı tercih eder. Yemek yemeğe bayılır. Günün sonunda sıcak bir yerlerde uzanmaktan büyük keyif alır. B) D) TurkceMino TÜRKÇE DEFTERİM - 8. SINIF 319

2. A) Sınavda birbirinden zor sorular sorulacakmış. B) Tüm bunlara rağmen sana hep güveniyorum. C)Yardımcı oyuncular tek tek sahneye çağrıldı. D) Komiser Harun herkesi tek tek sorguladı. IV 3. Yaşlı adam hastaneye ------ Ayni Türkçe dersinde fiilde çatı konusuna örnek vermeleri için dört öğrenci seçilmiştir. Cümlelerini doğru bir şekilde yazan bu dört öğrencinin kendi aralarında geçen konuşmalar şu şekildedir: :"Benim cümlem ile Şeyma'nın cümlesi, nesnesine göre çatt bakımından özdeştir." Geli Esra : "Benim cümlem ile Esra'nın cümlesi, öznesine göre çatı bakımından farklıdır." Zafer Tekin : "Benim cümlem ile Şeyma'nın cümlesi, öznesine göre çatı bakımından farklıdır." Şeyma : "Benim cümlem; öznesine göre Esra'nın cümlesi ile, nesnesine göre Zafer'in cümlesi ile özdeştir." Buna göre Tekin'in "Sınav sonuçları sanırım haftaya açıklanacak." cümlesini kurduğu biliniyorsa aşağıdaki cümlelerden hangisi diğer öğrenciler tarafından kurulmuş olamaz? edit Ayni {= ethn angisiyle tamamlanırsa özne - yüklem ilişkisi diğerlerinden farklı olur? doğru ilerledi Fiilde Çatı 9. KONU

4. Onur Nesne-Yüklem Apartmani Babamlar bu hafta işe gitmeyecek Cihan Kendisi için en uygun liseyi seçmeye çalışıyordu. Ali'nin sözleri hepimizin yüreğine dokunmuştu. Yazlıkta bu sıcakta asla uyunmaz. Onu en son karne günü görmüştüm. 8/C sınıfında bulunan öğrencilerden bazıları yan yana bulunan yukarıdaki görselde belirtilmiş binalarda otur- maktadır. Bu öğrenciler Türkçe dersindeki ödevleri nedeniyle ikişerli grup çalışması yapacaktır. Bu grupların neye göre oluşturulacağı ile ilgili bilinenler şunlardır: ▪ Özne-yüklem apartmanında oturan ve çatılarına göre etken cümle kuran öğrenciler, nesne-yüklem apart- manında oturan çatılarına göre geçişsiz cümle kuran öğrencilerle grup olacaktır. Buna göre aşağıdaki ikişerli gruplardan hangisi doğru olarak oluşturulmuştur? A Yasemin ve Kerim B) Dilek ve Onur C) Eren ve Kerim Kerim Özne-Yüklem Apartmani Size son zamanlarda çok kırılmışlar. Annem okul formamı ütülememiş. Yarın sınıfça pikniğe gidilecek. Nazlı Eren Narin Yasemi Dilek D) Yasemin ve Onur 1.

çok severim. 18. Yüklemde bildirilen işi, oluşu, durumu gerçek bir öznenin yaptığı fiillere etken, fiil kök ya da gövdelerine getirilen "-I, -n" ekleriyle yapılan ve gerçek öznesi olmayan fiillere ise edilgen çatılı fiil denir. 8 Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde edilgen çatılı bir eylem kullanıl- mamıştır? A) Okuldaki bütün sınıflara akıllı tahta alındı. B) Pasta olan birkaç öğrenci derse gelemedi. Törende birbirinden güzel şiirler okundu. DYSınıflar, dezenfektanlı suyla temizlendi. 8. Sınıf Türkçe Testi

e- de dakikalarca koştum. 5. Nesne-yüklem ilişkisi yüklemin nesne alıp alma- masına göre değerlendirilir. Fiilin başına "onu" za- mirini getirebiliyorsak fiil geçişlidir, getiremiyorsak fiil geçişsizdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi "nesne- yüklem" ilişkisine göre diğerlerinden farklıdır? A) Kitabı göğsüne sımsıkı bastırdı. G B) Salonda bir hayalet gibi ilerledi. C) Yeni ayakkabıları ayaklarını sıkıyordu. D) İsmini duyunca yüreğimde bir yanma hissettim. Çanta'da keklik Fiilde Çatı 9. KONU 295

2. Tarlalar baştan başa ekildi." cümlesinde ekme işini yapan belli değildir. Ekilme işinden etkilenen tarlalar" işi yapan değil işten etkilenen durumun- da olduğu için sözde öznedir. Dolayısıyla bu cüm- le edigen çatılıdır. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi edilgen çatılı değildir? A) Akşamki yemeğe sadece şirket çalışanlarını davet ettiler. ediks B Sınavda çıkan soruların hepsi açıklanarak ce- vaplandırıldı. dilan C) Diyarbakır sokakları bayram için çiçeklerle süslendi. Minik köpeğin kesik kesik hıçkırıkları duyulu- yordu. otkilenen C) 4. C 5.

Tekrar meliyim Kazanım Soru Bankası Türkçe 1. 2. 3. 4. O 5 165 ye hazırlanan 8. sınıf öğrencisi Damla, Türkçe kitabının etkinliklerini çözmektedir. "Fiilde Çatı" konusunda ineleri öznelerine göre inceleyen Damla, cümlelerin sonuna etken ya da edilgen yazmamış, renklendirme temiyle cümlelerin çatılarını göstermiştir. ÖZNELERİNE GÖRE FİİL ÇATILARI ETKİNLİK SAYFASI Cümle Renk Yeryüzündeki doğal güzellikler tek tek yok edildi. Öğretmenini karşısında görünce geriye çekildi. Bu konakta birçok meşhur film çekildi. Muğla'da deniz suyu 20 metre çekildi. Antrenörün taktikleri oyunculara hemen iletildi. Buna göre Damla, hangi cümlenin çatısını yanlış renklendirmiştir? D) 5 A) 2 B) 3 Tarlalar bastan basa ekildi." cümlesinde ekme 4. Edilgen çatılı fiillere "kim tarafından" sorusunu C) Cümledeki Fillerin Çatı Özelliklerini Kavrar Etken ve Edilgen Fiilleri Fark Eder 4 Edilim lettin EN edingen jedilen 01

yapan e "et- il kök en biri calı fiil" klem" r? #1196 ediyo 10. Bazen bir işin meydana gelebilmesi için birden fazla kişinin birlikte olması gerekir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi birlikte yapma anlamı vardır? A) Elimi ona doğru uzatıp kibarca tokalaştık. B) Çocuklar tabanları yağlayıp kaçıştı. C) Onunla uzunca bir süre mektuplaştık. D) Arkadaşımla boş bir sebep yüzünden atıştık. 2

3. Yüklemde bildirilen işi yapan özne belliyse fiil "etken" çatılıdır. İşi yapan/belli değilse ve fiil "1,n" eklerinden birini aldıysa edilgen" çatılıdır. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde kullanılan fiilin çatı özelliği diğer- lerinden farklıdır? A) Eşyalar büyük bir özenle kamyona yüklendi. B) Kitap, tüm yönleriyle okunup incelendi. BAKKE C) Annesi, yıllar önce Denizli'nin Çayeli ilçesine atanmış. DBütün gün çalışıp didinmekten çok yorulmuş.