Söz Öbeklerinde Anlam Soruları

Dönem, II. Mahmut dönemidir. Kavalalı Mehmet Pa- sa, Misir valisidir. Kendine aşin güvenen Kavalalı Mehmet Paşa'nin amacı önce Suriye ardından Os- manlyi ele geçirmektir. Öyle de olur. Oğlu İbrahim Paşa Suriye yi ele geçirir, Osmanlının yolladığı ordu- yu da yener, İstanbul'a doğru yola çıkar. II. Mahmut, ordu o an için bunlarla baş edebilecek vaziyette ol- madigindan Ruslardan yardım isteme taraftarıdır ve Rus Can Nikola'dan yardım ister. Bir Osmanlı sulta- nin Ruslardan yardım istemesi yadırganır. Bazı ve- Zirler "Bu nasıl iştir?" diye minildanınca Sultan Mah- mut "Ne yapalım?..un Metinde boş bırakılan yere anlam akışına uygun olarak hangi deyim getirilmelidir? A) Geçti Bor'un pazarı sür eşeği Niğde'ye. B) Atı alan Üsküdar'ı geçti. C) Yorgan gitti, kavga bitti. D) Denize düşen yılana sanılır.

11. 8 Deyimlerin çoğu mastar hâlinde bulunur ancak bazı deyimler cümle ya da söz hâlindedir. Buna göre, 1. Onun ne kadar gözü pek biri olduğunu bilmeyen mi var? II. Böyle bir durumda ancak dostlar alışverişte gör- sün, diyebiliriz ona. III. Bütün otobüs iki saat boyunca balik istifi gibi yolcu- luk yaptık. IV. Bütün site bu aileye cephe almış, onları yıldırmaya çalışmıştı. numaralanmış cümlelerin hangisinde cümle hâlin- de olan bir deyime yer verilmiştir? (AXT B) II C) III D) IV

R (ATASÖZLERİ VE DEYİMLER) n 31 10/ Türkçede "kafa" sözcüğüyle yapılan pek cok de- yim vardır. Mesela akılcı davranarak sorunları çözmek için "kafayı çalıştırmak" ) deyimi kulla- nilir. "Kafa karıştırmak' D devimi ise önceki du- (şünceleri alt üst etmek anlamındadır. Çok laf edip tedirgin etmek anlamında kullanılan deyimimiz ise "kafa ütülemek" tir (III). "Kafayı değiştirmek" (IV) deyimini de tasa veya zihni yoran sorunlardan ken- dini uzaklaştırmak anlamında kullanırız. Metinde numaralandırılmış deyimlerden hangi- (sinin açıklaması yanlış verilmiştir? A) I C) III B) D) IV

2. Aşağıda yer alan atasözlerinden hangisi "Sağ- Ulanmış bir kazanç beklenen umulan daha büyük bir kazanca feda edilemez." anlamında kullanılır? A) Aç doymam, tok acıkmam sanır. B) Kel ölür, sırma saçlı olur; kör ölür, badem gözlü olur. C) Çoğu zarar azı karar. D) Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir. 6.

1. 8. Sınıf Bilgi: Atasözlerinin çoğu mecaz anlam taşır. Yani söylenenle kastedilen farklıdır Buna göre aşağıdaki atasözlerinden hangis mecaz anlam taşımaktadır? Son pişmanlık fayda vermez. B) istediğini söyleyen istemediğini işitir. C) Dost ile ye iç, alışveriş etme. Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.

12. DOK B) Akıl yaşta değil baştadır. C) Her işte bir hayır vardır. D) Gün doğmadan neler doğar. yaşası . Cok dikkatli dinlemek Geçersiz birtakım nedenler ileri sürerek isteni- len işi yapmaktan kaçınmak Sürekli olarak aynı kişiden veya şeyden söz etmek, sık sık anmak Bu cümlelerde açıklanmayan deyim aşağıdaki- Verden hangisidir? A) Gönül koymak B) Kulak kesilmek C) Ipe un sermek D) Dilinden düşürmemek 8. SINIF TÜRKÇE

8. Yapamayacağı işleri yapabilirmiş gibi söylemek Yanlışları dü- zeltmek, ayıbını kapatmak YARIYIL TEKRAR (ATASÖZLERİ V A) Yüreği yanma B) Bel bağlamak Cok acımak Geçimini kendi emeğiyle sağla- yacak duruma gelmek Deyimlerden hangisi yukarıdaki anlamlardan herhangi biri ile eşleştirilemez? C) Mangalda kül bırakmamak D) Etekleri uzamak 10/ C 11

7. El elin eseğini türkü çağırarak arar, D) Emanete hiyanet olmaz. Son zamanlarda televizyon dizilerindeki kişilerden çok rahatsız olduğunu söyleyen insanlar far Es (sizler de benzer insanlara rastlamışsinizdir. Re hatsız olunan insanlar hiçbir şey bilmedilen hålde (bilgiç bilgiç konuşanlardır. rsanların bulunduğu her yerde, bazen toplantılarda, karşılıklı konusma Varda da aynı davranışları gösterenlere rastlamak mümkündür. Bu insanlar kendilerini âdeta herkes ten üstün görme çabası içindedirler. Metinde anlatılan ve şikâyetçi oluran kişilerle ilgili olan deyim aşagıdakiten hangisinde ve rilmiştir? A) Imana gelmek B) (Pişkinliğe vurmak C) Sütten çıkmış ak kaşık gibi olmak D) Kendini dev aynasında görmek

3. Aşağıda yer alan atasözlerinden hangisi paran- tez içinde verilen tutum ile uyumlu değildir? A) Gençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilini (sağlığın önemini bilme) B) Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek ayıp. (bilgi- ye meraklı olma) Emek olmadan yemek olmaz.(çalışkan olma) Akarsu çukurunu kendi kazır. (istekli olma) www. 7.

Akarsu çukurunu kendi kazır. (istekli olma) 4. (Her söz vaktinde ve yerinde söylenmelidir. Bir sö- zün, zamanı gelmeden söylenmesi, büyük zararla- ra yol açabilir. Bunun için uygun olmayan zamanda aklına geleni söyleyen kişi cezalandırılır Bu açıklamayı aşağıdaki atasözlerinden hangi- si karşılamaktadır? A) Bugünkü işini yarına bırakma. B) Sayılı gün çabuk geçer. C) Vakitsiz öten horozun başını keserler. D) Sona kalan dona kalır. CCCCCC

BÖLÜM 10 Pekiştiren Testler 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır? A) Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü kazanmış. B) Aşağı Eğlence mahallesinde arkadaşım oturuyor. C) Anadolu'nun doğusu yoğun kar yağışıyla müca- dele ediyor. D) Devamsızlıklarla Müdür Selim Bey ilgileniyor. 5

9. LGS/8. SINIF ❀ 1. Demir tavında dövülür. 2. El eli yıkar, iki el de yüzü. 3. Tayfanın akıllısı, geminin dümeninden uzak durur. 4. Verirsen doyur, vurursan duyur. A) & Kendini bilen, sorumluluk sahibi, akıllı kişi altından kalkamayacağı, beceremeyeceği işlerin idaresinden uzak durmaya çalışır. O, bilir ki bunun aksine bir hareket hem kendini hem de başkalarını zarara uğratır. Bir yardımda bulunacak, bir iyilik yapacaksanız bu mutlaka bir işe yaramalı; doyurucu ve karşı tarafın ihtiya- tutuşmadan önce hasmını bu kavgadan haberdar etmemek de mertlik gereğidir. Ansızın, habersiz saldırmak er cını giderici nitelikte olmalıdır çünkü gelişigüzel, yanı buçuk yapılan yardımlar pek işe yaramaz. Bir kavgaya kişiye yakışmaz. Bir işin yapılması, o işten iyi netice alınması için de en uygun zamanı kollamak ve bundan yararlanmak gerekli- dir. ★ Toplu yaşama biçimi herkese bir görev yükler. Bu görevlerin yapılması bir yandan düzeni sağlar, bir yandan da sıkıntıların ortadan kalkmasını. Dolayısıyla karşılıklı yardımlaşma esasına dayalı bu görev iyilikleri çoğaltır, toplumu güçlü kılar. B Yukarıdaki sembollerle belirtilen açıklamalar ile numaralanmış atasözleri aşağıdakilerin hangisinde doğru eş- leştirilmiştir? 1 ★ 2 3 4 BYO 1 A 2 3 ★ 4 CA ★ ● 1 2 3 4 TÜRKÇE TEST D ● ❀ 1 2 3 4 LGS/8. SINIF 12. Açıklama Cümlede zaman ya da durum bildiren fiilimsiler zarf-fildir. Örnekler: Bazı insanlar uyurken yanlarında top patlasa duymazlar. (Zaman bildiren zarf-fil) Bu bilgilere göre, (1) Isı, ışık, nem gibi etkenler yazması eserlerin bozulmas din yaşlanma sürecini hızlandırır. (III) Çünkü kağıt yüksek nin yol açtığı gerilme özellikle zayıf yapılı kağıtlanın yirtime metninde numaralanmış cümlelerin hangisinde zarf-fil B 13. Cümleden çıkartıldığında cümlede anlam daralması ve ya bozulmasına yol açmayan, cümleyi anlam bakımım dan tamamlayan ya da bir ögenin açıklayıcısı olan sö cuk, sözcük grubu ve cümlelere ara söz (ara cümle) c nir. Ara söz cümlede iki virgül veya iki kısa çizgi aras da gösterilir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara kullanılmıştır? A) Usta bir hatibin dilinde ballanır, şerbetlenir, ayn kazanır kelimeler. B) Soba, civil cıvıl oynayan çocuklar, baş köşede ören anneanne kış evlerinin en güzel manzara C) Yalnızlık anlarının dayanağı, yaramaz, sevimli t daştır kedi. Bu tarih kokan şehri, Bursa'yı, oldum olası ç rim.

istemek için ağaca vurmaya başlıyor. Bu dişindaki ağaçlar da bunun için kullanılıyor. Bu medya metninin yazılış amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Olay yorumlama B) Kültür aktarma C) Eğlendirme D) İkna etme 9. Özerk dönemde çocukların yaptıkları değerlendirmeler görecelik kazanmaya başlar. İçinde bulunu- lan koşullara göre değerlendirmeler yapan çocukların ahlaki yargıları ve kuralları uygulayışlanı esneklik gösterir. Bir davranışın iyi ya da kötü olduğuna karar verirken davranışın altında yatan amaçları dikkate alırlar. Buna göre gelişimsel açıdan özerk dönemde bulunan Utku'nun, • Annelerine sürpriz yapmak için evi temizlemeye çalışan ağabeyinin koltuğa çamaşır suyu ile zarar vermesi • Ablasının salonda annesinden gizli oje sürerken masanın üzerine damlatması olaylarına tanık olduğunda nasıl bir yargıya varması beklenir? A) Evin eşyalarına zarar verdikleri için her ikisini de eşit ölçüde kabahatli bulur. B) Daha büyük bir zarar verdiği için ağabeyini daha çok kabahatli bulur. C) Ağabeyinin iyi niyetini dikkate alarak onu daha az kabahatli görür. D) Ablasıyla daha iyi geçindiği için onun daha az kabahatli olduğunu düşünür. adaylardan han A) Eğitim B Istanbul mü (2 s Deney Çözüm Kosa C)

B 9 Bir okul gezisine katılan Turgut, Fatoş, Taner, Selçuk, Tarık ve Sevil adlı öğrenciler, otobüsün 1, 2, 3, 4, 5, 6 numaralı koltuklarına oturmuşlar- air. Öğrencilerle ilgili bilinenler şunlardır: MANDADE Fatoş ve Sevil'in oturduğu koltukların numa- rası tek sayıdır. İsimlerinin baş harfi aynı olan erkeklerin otur- duğu koltukların numarası çift sayıdır. mb Kızların oturduğu koltukların numarası 4'ten küçüktür. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlik- le doğrudur? nebraunub tid A) Turgut 4 numaralı koltuğa oturmuştur. B) Sevil'in koltuk numarası 3'tür. Tarık ve Fatoş'un koltukları yan yanadır. D) Selçuk 5 numaralı koltukta oturmuştur. 10. SINAV

19. Onuruna dokunmak, gücüne gitmek. Öfke ile sonunu düşünmeden ağır sözler söylemek. Çok uzun yaşamak. Aşağıdaki metinlerin hangisinde anlamları veri- len deyimlerden herhangi biri kullanılmamıştır? B Köyümüzde "Hacı Seyit" olarak bilinen amca, do kuz yorgan eskitmiş. Her gelen gazeteciye sırlarını da anlatıyor, "Her sabah bir ceviz yerim, ballı süt içerim; her gün kırk tane kuru üzüm yerim." diyor. Çocukken herkesin içinde bunu yaşamış oldu- ğum için çok utanmıştım ama büyüdüğümde an- ladım ki bu utanılacak bir şey değilmiş. Herkesin başına bu durum gelebilirmiş. Keşke vaktinde daha güçlü davransaymışım. "Bu saat olmuş, hâlâ neredesiniz?" diye ağzını açıp gözünü yuman öğretmene yolda karşıdan karşıya geçemeyen yaşlı bir çifte yardım ettiğimizi anlattık. Daha sonra ellerindeki çantaları evlerine kadar gö- türdüğümüz için geç kaldığımızı da ekledik. Arkadaşıma ders çalışmak için gittiğim bir gün ar- kadaşım, dedesine odadan çıkmasını söylemişti. Yaşlı adam sessizce, biraz buruk hâlde, odadan çıktı. Belli ki zoruna gitmişti bu durum. Ben de çok üzüldüm yaşanan bu olaya. Bunu neden yaptı- ğını bir türlü anlayamamıştım. Ona bunu neder yaptığını sormadan eve geldim ve konuyu ailem anlattım. Onlar da duruma çok üzüldüler. 20 8. Sınıf BDS-5

6. Tabloda verilen deyimleri anlamları ile eşleştiriniz. 1. N 2. 4. 5. 3. Yumuşak, gevşek bir biçimde. 6. 7. ANLAMI Başkaları bilmesin duymasın anlamında bir SÖZ. Değişmez, kesin, başka yolu yok anlamında kullanılan bir söz. Söz etmek, söz açmak, konuya girmek. Birinin konuşmasını kesmek, sözlerini bitir- mesine fırsat vermemek. Söylenen söze değer vermek. 1. 2. 3. a. Bir kimsenin sözünü kesmek gerektiğinde izin verin anlamında kullanılan bir söz. f. 4. b. C. e. Lami cimi yok Laf açmak d. Lafını yabana atmamak Lafını (lafınızı) balla kestim Lafı ağzında bırakmak Laf aramızda DEYİM g. Lapa gibi 5. 6. 7.