Metin Türleri Soruları

ak için kaleme alınan yazılardır. D) Birine bir şey sormak, birinden bir şey istemek, duyguları anlatmak için yazılan ve zaría konulan kâğıtlardir. 46. Kullanılan plastik atıklar, arabalar, teknolojik cihazlar; kirletilen denizler, ormanlar ve keyif için avlanan hayvanlar gibi pek çok etken birçok hayvan neslinin tükenmesine neden olmaktadır. 19. Verilen bu metin aşağıdaki ifadelerin hangisi ile devam ettirildiğinde "metin türü” diğerlerinden farklı olur? A) Deniz kuşlarının midesinde 1960 yılında yüzde 5 oranında plastik varken bugün yüzde 90 olan bu oranın 2050 yılında yüzde 99'a çıkabileceği öngörülmektedir. 2050 yılında Akdeniz'de balıktan çok plastik atik olacağı tahmin edilmektedir. Karsilastirind B) Endüstrileşme ve hızlı nüfus artışına bağlı olarak şehirlerin kalabalıklaşması sonucu doğal kaynak tüketiminin yanı sıra çevresel kirlilik de her geçen gün artmaktadır. Çevresel kirlenmeyi ortamlarına göre hava, su ve toprak kirliliği olmak üzere üç grup altında incelemek mümkündür. Çita bu duruma örnek olarak verilebilir. Kedigiller familyasından olan çita, dünyanın en hızlı koşan kara hay- vanı olarak bilinmektedir. Ancak 2016'da çitaların sayısının 7 binlere kadar düştüğü ve yüksek risk altında oldukları tespit edilmiştir. Çita popülasyonu en çok Asya bölgesinde zarar görmektedir. Karsi D) Doğal Hayatı Koruma Vakfı evlat edindirme projesi gerçekleştiriyor. İster kendiniz ister sevdikleriniz için tehli- ke altındaki türleri evlat edinerek bu canlıların korunmasına yönelik çalışmalara destek olabilirsiniz. Bağışlar karşılığında, 50 lira için isme özel e-sertifika hazırlanıyor. 150 liralık bağış için ise basili sertifikayla birlikte seçilen türe özel bir hediyeden oluşan evlat edinme kiti gönderiliyor. 83 GUNAY YAYINLARI DENEME - 5

ABC 200 AB TÜRKÇE 15. Kendinden söz etmeyi kötü görmek, yasak etmek adet olmuştur çünkü kendinden söz etmek her za- man kendini övmek gibi görünür; kendini övmekse herkesin zıddına gider. Ama kendinden söz etmeyi yasak etmek, çocuğun burnunu silecek yerde koparmak olur. Ama bana sorarsanız kendinizi kuru söz- le değil, işle ve eserle anlatın. Ben her şeyden önce düşüncelerimi anlatıyorum, bunlarsa ün ve eser hâline gelemeyecek kadar belirsiz şeylerdir. Onları söz haline getirmekte bile güçlük çekiyorum. Ben kendimi olduğum gibi gösteriyorum. Öyle bir beden yapısı koyuyorum ki ortaya bir bakışta damarları, kasları, her şeyi yerli yerinde görüyorsunuz. Ben yaptıklarımı değil; kendimi, öz benliğimi anlatıyorum. Bence insan ne olduğunu bilmekte dikkatli olmalı; iyi tarafını da kötü tarafını da aynı titizlikle ortaya çıkarmalıdır. Aristoteles'e göre hiçbir iyilik sahtelikle bir arada gitmez, doğru hiçbir zaman yanlışa yer vermez. Kendinden aşağıya bakıp da kendi kafasına hayran olan adam, kendinden yukarıya, geçmiş yüzyıllara gözlerini kaldırsın; o zaman yüzlerce devin ayakları altında kalacak ve burnu kırılacaktır. Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir? A Fikra B) Deneme C) Makale D) Haber metni cy

BÖLÜM 0 1. Kus uçmaz, kervan geçmez bir yerdesin Su olan kimse içmez, Cikaran bir dag baina, Bir ağaç bulursun Tollersin pullarsen Gelin eylersin Bir de bulutlan görürsün Köpürmüş gelen bulutian Başka ne gelir elden? Aşağıdaki şiirlerden hangisi işlediği tema bakımından bu şiirle benzer doğrultuda dir? A) Sonra reyhan rengi bir acı kalit Dostluklardan sevgilerden geriye Yalnizlik kalir Yalnızlık büyütür Ama Yalnızlık sonra çürütür. B) Her şiir bitecek diye bir şey yok, Bir şey var ki hiç bitmeyecek Ne aşk bitecek bu dünyada Ne de sana dolmuş bu yürek, Toprak oluncaya dek. - SOR C) Once çaresizlik çaldı kapılan Sonra yoksulluk Bütün aşina çehreler silindi aynalardan Bir anda boşaldı dünya Yapayalnız kaldik

D) sutuset azman tercih Osöncelerimi ke- çimden geldigi flama kaygım Orderinden r? Aydın Yayınlan 5. Aşağıdakilerden hangisi "düşünce yazıları- hin" alt başlıklarından değildir? A) Deneme B) Makale C D) Gezi yazısı cofthea (Köşe yazısı)

2. Aşağıdaki metinlerden hangisi sonunda yay ayraç içinde verilen türe örnek gösterilemez? A Mademki ölümün önüne geçilemez, ne zaman gelirse gelsin. Sokrates (Sokrat)'a “Zalimler seni ölüme mahkûm et tiler." dedikleri zaman: "Tanrı da onları!" demiş. (Deneme) B) Her ne kadar yazarın diğer kitapları ile benzerlikleri olsa da kendine özgü bir yapıt bence. Oldukça yalın, akıcı bir di li var. (Eleştiri) Istanbul aydınında öteden beri bir Avrupai adam olmak özlemi vardır. Batılılar gibi “prensip sahibi", metotlu, işlerini rasyonel "dakik" bir düzene koymuş, her gün saat kaçta ne yapacağını ve ne düşüneceğini bilir. (Biyografi) D) Vadinin derinlerindeki şelaleye kadar bir yürüyüş yaptık. Burada bir çay molası verdikten sonra biraz dinlenip tekrar teknemize binerek vadiden ayrıldık. (Gezi yazisi)

Metin Tür 6. Sinif 1. Bir varmış, bir yokmuş. Eski zamanlarda orman- da iki yılan yaşarmış. O yılanlardan birinin kırk kellesiyle bir kuyruğu, diğerinin ise kırk kuyruğuy- la bir kellesi varmış. Günlerin birinde ormanda yangın çıkınca yılanları da yanma korkusu sarmış. Bir kelleli kırk kuyruklu yılan; yangından kaçmaya başlamış, kaçarken de kırk kelleli bir kuyruklu yı- lana rastlamış.... Bu metin için aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Hikâye edici bir metindir. B) Kurgusal unsurlara yer verilmiştir. V ) v C) Fabl türünde yazılmıştır. V D/Anlatım III. kişi ağzından yapılmıştır. V

25. Küçürek hikâye; az sayıda kelimeyle yoğun anlamlar aktarma gücüne sahip, mesaj kaygısı taşımayan, yalnızca bir anin saptaması olan anlatılardır. Bu açıklamaya göre, 1. Küçükken her tarafta "Suyu Koruyun, İdareli Kullanın" yazan afişler vardı. Televizyon ve radyolar sık sık bu konu- yu gündeme getirir, insanları uyarırdı. Ama hiç kimse bu ikazlara aldırış etmezdi. Şimdi büyüdük, suyun sonsuza kadar yetmeyeceğini anladık. II. Ağaç dikmekle meşgul, yaşlı birine sorarlar: Diktiğin ağaçların meyvesini büyük ihtimalle yiyemeyeceksin, o hâlde ne diye ağaç dikmekle uğraşıyorsun? Yaşlı adam: Bizden evvelkilerin ağaçlarının meyvesini biz yedik, bizim diktiklerimizin meyvesini de bizden sonrakiler yesin diye uğraşıyorum. IHI. Sadece kemanını vermedim... Yillar sonra yeğenine armağan ettim. O da öğrenememiş doğru dürüst, evlerinin bir duvarına asmış. Ben zaten hiç beceremedim... Hiçbir şey... İç yangını anılara yol açmaktan başka. metinlerinden hangileri küçürek hikâye örneğidir? A) Yalnız B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III -

(intel CORE i5 10TH GEN TÜRKÇE - B - ider- aları ter- 19. Gönlümüzün güzelliği sevgi ise beynimizin güzelliği de düşünebilme yeteneğimizdir. O yeteneği her an, her dakika kullanmalıyız. Unutmayalım ki düşünen insan, özgür insandır. Kişi düşünebiliyorsa pek çok sorununu çözecek, pek çok şeyi bilecektir. Onun için bir karar alırken annenizin, babanızın, çevrenizdeki- lerin görüşlerini alın ama o görüşleri de sorgulayın. Sonra da oturup kararınızı kendiniz alın. Bu durum- da eziyetler de güçlükler de size aittir artık. Aşağıdaki özelliklerden hangisi verilen parçanın alındığı metin türünün özelliklerinden değildir? bin- kle Fr. ra A) Gazetenin belli köşelerinde yayımlanır. B) Yazar anlattıklarını kanıtlama kaygısı gütmez. C) Yazar eseri, ele aldığı konudaki kişisel düşünce- lerini anlatmak için yazar. D) Konu sınırlaması yoktur, bu türün yazarı istediği konuyu ele alıp işleyebilir. 5- il Harcamalar

2. Hep geldi haktan / var oldu yoktan / baksan uzaktan / görmez mi gözler Var oldu yoktan / baksan uzaktan / görmez mi gözler / çok canlı gizler Baksan uzaktan / görmez mi gözler / çok canlı gizler / cansız denizler günlük lir. Bu dörtlükte her dizenin eğik çizgiyle (1) gösterilen ilk bölümleri yukarıdan aşağıya okunduğunda birinci dizeyi, ikinci bölümleri ikinci dizeyi, üçüncü bölümleri ise üçüncü dizeyi oluşturmaktadır. Buna göre dörtlüğün son dizesi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? ndığı kes A) Çok canlı gizler / cansız denizler / hep geldi haktan / görmez mi gözler B) Görmez mi gözler / çok canlı gizler / cansız denizler /umman yalanmış C) Baksan uzaktan / görmez mi gözler / çok canlı gizler / cansız denizler D Hep geldi haktan / baksan uzaktan / çok canlı gizler / görmez mi gözler

Açıkçası kendini beğenmiş yazarların dediğinin aksine yazar olmak ne doğuştan gelir ne de eğitimle kazanılır. Yazar olmak, aslında hayal gücü- nüzün yarattıklarına bir biçim vermekten ve zor bir gizeme ulaşma çaba- sindan ibarettir. Daha çok yazı deneyimi elde ettikçe kolaylaşan tek şey ateşin kıvılcımları gibi yazının o ilk kivilcımlarını oluşturmaktır ancak fikir- lerinizi bastırmamanız gerekir. Yani, eğer en küçük fikrinizi bile yazıp ken- dinize onu keşfetmek için zaman tanırsanız hayal gücünüz sizi yoğun bir düşünce akımıyla ödüllendirecektir. Eğer yaratıcılık dalgalan karşısında he- yecanlanan hayal gücünüzü köreltir ya da heyecanını tümden keserseniz bu düşünce akımı sona erebilir. Ünlü bir filozofun da dediği gibi "Hayal gü- cünüz açgözlü bir hayvan gibi hemen hemen her şeyden beslenir ve her şeyi bir hikâye hâline getirebilir." Bunu başarmak sadece sizin elinizdedir. Bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Al Yazar, yaygın bir fikri değiştirmek amacıyla yazdığı bu yazıda, savunduğu düşünceyi başkasının görüşüyle desteklemiştir. Yazar anlamı zenginleştirmek ve anlatıma güç katmak için düşünceyi geliştirme yollarından benzetmeye başvurmuştur. Yazar, anlatılmak istediği düşüncenin okuyucu tarafından daha iyi anlaşılması için açıklayıcı ifadeler kullanmıştır. DY Yazar, anlatılanlan pekiştirmek, daha anlaşılır duruma getirmek, düşünceyi somutlaştırmak için örneklendirmeden yararlanmıştır. 7 En Yayınları

1. Kurgu, gerçek olmayan ve zihinde tasarlanan (ha- yalſ) olay, kişi veya durumlardır. Buna göre aşağıdaki şiirlerden hangisinde an- latılanlar kurgudur? A) Issız dağlarda gezer Yokmuş izinden eser Bazen göründüğü yer Bir sihirli pinarmış B) Anneciğim seni ben Çiçeklerden yemişten Sarı saçlı bebekten Canımdan çok severim C) Her gün bu kadar güzel mi bu deniz Böyle mi görünür gökyüzü her zaman Her zaman güzel mi bu kadar Bu eşya, bu pencere D) Kitap en iyi arkadaş Bana neyi sorsam söyler Ne anlatsa en sonunda Çalış, iyi, doğru ol der

10 Bir olayın, yer ve zaman belirterek kahramanlann cevresinde kurgulanmasina olay yerinden Toplumu, bilimsel, siyasal sanatsal ya da sosyal bir konu üzerinde duyundurmeyi tatimay bu yolla gerçeklere ultimayi ve toplumu aydinlatmayı amaçlayan yan toen dunce yazılan denir AAAAA Bu açıklamalara göre aşağıdaki metinlerden hangisi digerlerinden tarkda tördedir? A] 20. yüzydin banda en garde ve yaygın sanat dali sinema idi. Dünyanın her yerinde gelmis gerial mis botan toplumlarda fim seyri ça das biror haline gelmişti Harta 20. yüzyıla aceleylesinema cabi" yatasını yapaustoranlar oldu. Fakat yüzyılın banda hayatımıza giren televizyon, 1950'erden ben olursa olmaz bir araç olarak sinemanin ve diger araglanin pabucunu dama oth B) Osman Efendi. bir sabah müthis bir baş ansıyla uyana ila alitama gomez Bir il gon bekler,agn devam eder. Bu yüzden de doktora gider. Doktor muayene eder, ankesiciler venr. Lakin Osman Etendi'nin bas agrisi giderek artar Ostüne aik bas agrisinin yanı sıra gozleri de yaşamaya başlar. Baka doktorlar cardir ama bir for netice alınamaz. Ama bir gün kip temiz bir havada yürüyle ya par ve bapansinin azaldığını fark eder. Bundan sonra yürüyüşü bir aligkanlik haline getint C) Insanlık tarihl kadar eski bir geçmişe sahip olan sanatin anlam ve estetik alani, levi görevi ve insa ni karşılığı konusundaki tatmalar antik çağlardan ben devam edegelmiştir. Eski Yunan'da sanatin oğlendinci mi yoksa egitici mi olduğu yönündeki tartışmalar daha sonra sanalin toplum için mi yoksa sanat için mi olduğu tarimasin evrilmiştir. Gelinen süreçte sanatın salt ostetik bir olgu olarak kalması gerektiği yoksa toplumsal ve ideolojik mücadelede bir araç mi olacaq problemi uzerinde yo ğunlaşma olmuştur D) Sözcüklerin anlam, kapnulmaz olarak ait olduklan dile ve söz konusu dilin geçirdiği evrime, kulan diklar döneme ve baglama göre delmektedir. "Populer, kültür, odobiyat sözcüklerinin anlamları da tok tok ya da birlikte kullanmanı açısından aynı degisimden paylanını aldılar kuşkusuz Yukanda bahsedilen kelimeler tarihsel zamana göre farklı dönemlerde farklı anlamlara dönüşmüştür.

A) Açıklık B) Akicilik CPUzgünlük DJ Durulur Dünyanın neresinde yaşarsak yaşayalım dilimizi, kimliğimizi, tarihimizi, binlerce yıllık geleneklerimizi, bilinçli 5. yak- sadece Türkiye'ye ait olarak da görülmemelidir. Peki, bunun için ne yapmalısınız ilk adım, dilimize sahip çık- laşım!" dediğinizi duyar gibiyim. Aslında dillerin coğrafi sınırları olmaz, olsa olsa gönül coğrafyası olur. Türkçe makla başlar. Bu yüzden öncelikle dilimize sahip çıkmalı ardından dilin kültürüne yönelmeliyiz. Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir? D) Söyleşi A) Makale B) Destan ) Ani

7 Bir harf oyununda, iki kelimenin ortak olan ikişer harfi silinmiş ve kalan harfler rastgele sıralanmıştır. Örnek: K-C D i Ü E K N N i D E Ü E E N Ç ? N ? K-Ç Ü L T T Ç M E K ^ Ü E Ü K T K L Ü M ? ? Buna göre, ?-? K i A A T L E 1? ? (?-? i Y O R i A G ? ? yukandaki oyunda soru işaretiyle gösterilen ortak harfler hangi seçenekte doğru verilmiştir? DJ B-F A) K-R B) S-N C) K-B

TÜRKÇE DENEME SINAVI 18. Deneme, bir konu üzerinde yazarın kesin yargılara varmadan, kanıtlama amacı gütmeden kişisel görüşlerini ifade ettiği yazı tü- rüdür. Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metindir? : A) Gemilerde haberleşmek için bazen bayrak asma yöntemi kullanılır. Bunun için gemicilik dilinde özel anlamı olan bir bayrak gemiye asılır . Bu bayrak yoluyla diğer gemilere mesaj verilir. Örneğin, kırmızı bayrak geminin tehlikeli bir yük almakta, taşı- makta ya da boşaltmakta olduğu anlamına gelir. B) Bazen insan zor dönemlerden geçer ve o zor dönemlerden geçerken de yanında güvenebileceği insanları görmek ister . As- linda elde hiçbir şey yokken ortaya bir eser çıkarmak da bir yazarın en zor dönemi gibidir. İşte bu dönemlerde hoşsohbet bir dostun yerini hiçbir şey tutmaz. C) Bilim, fen konularıyla siyasal, ekonomik ve toplumsal konuları açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan gazete veya dergi ya- zisina makale denir. Makalenin ülkemizde tanınması, gazetenin çıkması ve yaygınlaşmasıyla olmuştur. Çünkü makaleler, da- ha çok gazetelerde yayımlanmak üzere yazılır ve gazetenin dünya görüşünü, olaylara bakış açısını belirler. D) Benim gençliğimin, daha da önceleri çocukluktan gençliğe dönüşüm yıllarımın geniş bir zamanı Beyoğlu'nda geçti. O dö- nemin sanata bulaşmış tüm kişileri gibi ben de bu geleneğin dışında kalamadım. O günlerde bize gizemsel gelen bir tutkuy- la bağlıydık Beyoğlu'na, zamanımızın önemli bir bölümünü o caddede soluduk.

3. Aşağıdaki şekillerde numaralanmış bölümlere, çevresindeki metin türlerinin ortak özelliklerinden birinin yazil ması gerekmektedir. Roman Makale Destar 1 11 III Hikaye Tiyatro Deneme Sohbet Efsane Masal Buna göre, numaralanmış yerlere getirilecek cümleler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? B 1. Olay, kişi, yer, zaman unsurları ön plandadır. IL Her biri düşünce yazısıdır. TIL Olağanüstü unsurlar içerir. 1. Kısa boyutlu yazılardır. II. Bir düşünceyi ispatlamak hedeflenir. III. Söyleyenleri belli değildir. 0 1. Zaman akışı söz konusudur. II. Günlük konular ele alınır. III. Ulusal özellik gösterirler. 1. Olağanüstü unsurlar ön plandadır. IL karşılıklı konuşma havasında yazılır. JIL Tekerlemeyle başlar. Diger sayfaya geçin SI 3 00-1121-22