Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları14. Dilin zenginleşmesini isteyen bilim insanları dili zenginleştirme çabasına girmiş ve bu çalışmalar çok geçmeden
etki göstermeye başlamıştır. Bu amaçla verilmiş ilk eserlerin sahipleri Butrus-el Bustani, Rifa'a et-Tahavi ve Faris
es Sidyak gibi dilcilerdir. Daha sonraları ise bu tarz çalışmaların hızı kesilmeden devam etmiştir. Bunun nedeni de
bu dönemde Şam bölgesindeki Hristiyan Arapların Müslüman Araplarla dil yarışına girmeleri ve bu alanda daha iyi
olduklarını göstermeye çaba harcamalarıdır.
Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Sayısal verilerden yararlanılmıştır
+C) Tartışmacı anlatımdan yararlanılmıştır.
B) Benzetmeye başvurulmuştur.
D) Örneklemeden yararlanılmıştır.
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme YollarıLİŞTİRME YOLLARI
6.
5.
Dünyanın ve bedenlerimizin varidan fazlası s
ise şiirin düş yanı da öyledir. Şiirin kası, daman,
derisi, kanı yani çoğu şeyi "düş" ama "iskelet
gerçeğin kendisidir. Şiiri ayakta tutan, yürüten,
koşturan iskelet, "omurga"dır. Çağlar öncesinden
günümüze kadar gelen şiirde bulduğumuz sağ
lamlık, çürümezlik, dayanma ve direnç, omurga
sayesinde olmuştur, olacaktır. Omurgadan anla-
şılan da şairin neyi, niçin, nasıl yazdığıdır.
Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolla
rindan hangisi kullanılmıştır?
A) Tanımlama
C) Tanık gösterme
B) Benzetme
D) Karşılaştırma
1.
Kapıyı açmasıyla boxunu as
Hom
Bilin
bilin
dest
en
Aşa
iceri
A)
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları- Kendinize inanmanız, yeteneklerinizi geliştirme ve ideallerinizi belirlemede size gereken umudu ve gücü aşılar.
Kendi sınırlarınızı yeterince tanımak, neleri yapıp neleri yapamayacağınızı belirlemeniz demektir. Hepimizin yete-
nekleri belli konularda daha gelişmiş, belli konularda daha zayıftır. Örneğin mükemmel piyano çalan biri, bu üstün
dehasına rağmen sosyal ortamlarda iyi bir konuşmacı olmayabilir. Ya da teknoloji meraklısı bir başkası, çöp adam
bile çizemez. Ulaşılması imkânsız ve gerçekçi olmayan hayalleri düşlemenizden söz etmiyorum, kendi yetenekle-
riniz doğrultusunda ilerlemek hem mantıklıdır hem de size zaman kazandırır.
Bu metnin ana fikri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yetenekler, kişinin tutum ve davranışına göre şekillenir.
B) Ulaşılması mümkün olmayan hayaller, sahibine zarar verir.
C) Başarıya ulaşmak için yılmadan çalışanlar her işi başarabilirler.
D) İnsanın yatkın olduğu alanı keşfedip inançla çalışması, onu başarılı kılar.
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme YollarıMan kudretiyle
ürü'nün şüpheli
anna, Hüseyin
vahim havaya
larını delerek
uzun, sarı bi-
Burun görünü-
endi kendine
lerini, zaafla-
bir bagh
Sülsüm Hala
Birdenbire
sve yarali
miz örtülü
uyanmış
özü edi-
bilinenler şunlardır
Merve ve Muhammet Sait ayni aligveriş merkezine
gitmiştir u
01 Esas similan merkezini bir kişi tercih etmişt
Alperen, Oğuzhan ve Ekin fark yerlere gitmişlerdir
Ali'nin gittiği alveriş merkezine bir kişi daha col
Bu bingthere bere ardakilerden hangisi kesin ola
rak doğrudur?
A) Merve ve Altay aynalavens merkezine.atmislit
BAS MT Farveris merkezine gitmiştir.
C) Derve ve Muhammet Sait Optimum'a gitmiştir.
D) AlperenveAll aynı algveriş merkezine gitmiştir
13. Aşağıdaki metinlerden hangiat yay, ayraç içinde veri-
en tür ile uyuşmamaktadır?
Al-Astina bakarsanız ikisi de doğru, yani ben konuşmam
çerçevesinde, açık söylemek gerekirse düşünmek veya
düşünce arasında bir ayrim üzerinde durtnak isteme-
dim. Ele aldığım problem dolayısıyla böyle bir ayrım
üzerinde durmayı düşünmedim. Ama sizin öneriniz için
teşekkür ediyorum, elbette-bunlan birbirinden ayırmak
Jazım. Fakat dilin hem düşünceyle hem düşünmekle il-
gisi var, yani iki açıdan da ele alınabilir. Söyleşi)
Doğan Aksan: Buyurun.
Korkut Tuna: Sorunun cevabına şuradan başlayabili-
rim. Genel anlamda insana özgá tavrın ortaya çıkışı
için, yaklaşık günümüzden 150 ila 200 bin yıl geriye
gitmek gerekiyor bazı söylemlerde modern insan
olarak tanımlanan günümüz insanının ortaya çıkışına
kadar gitmek gerekiyor. Burada, kültürel ögeler nasıl
öğretildi ve nasıl kuşaktan kuşağa geçirildi? (Tiyatro)
(C) Türk milletinin dili Türkçedir. Türk dili dünyada en gü-
zel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun
için her Türk, dilini çok sever ve onu yükseltmek için
çalışır. Bir de Türk dili Türk milleti için kutsal bir ha-
zinedir. Çünkü Türk milleti geçirdiği sayısız felaketler
içinde antäkını, geleneklerini anılarını, çıkarlarını,
kısacası bugün kendi milliyetini yapan her şeyin dili
sayesinde korunduğunu görüyor. Türk dili, Türk mille-
kibin kalbidir, zihnidir. (Deneme)
Herhangi bir düşünceyi, duyguyu ve isteği başkaları-
na aktarmak için kullanılan yazı turune mektup denir.
Uzakta bulunan arkadaşa, akrabaya yazılabileceği
gibi kamu kuruluşları arasında haberlesmeyi de sağ-
lar. Mektupta kullanılacak anlatım Karşıdaki kişinin
bilgi ve kültür düzeyine göre belirlenir. Hemen hemen
her konuda yazılabilen bu yazıtürü aynı zamanda,
kaleme alındığı dönemin ozelliklerini yansıttığı için
birer "belge" özelliği de taşır. (Makale)
A) Yaza
biçim
Yaza
latim
C) Yaza
anla
D) Kişil
zar
15. Gençke
kendim
şimdi is
çıkarım
içimde
kendi
çevren
oluyor
Bu me
EK
K
16. (Anac
Folk
olara
lük e
açar
Mikr
"be
müz
day
Bur
C)
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları5.
Kedilerin en güzeli Van kedisi, sadece Van Denizi Havzası'nda yaşayan safkan bir kedi
türüdür. En önemli özelliği genetik bir bozukluk sonucu oluşan iki farklı göz rengidir.
Bazılarının her iki gözü de mavi, bazılarının her iki gözü de kehribar rengindedir. En
ilgi çekenleri bir gözü mavi, bir gözü kehribar rengi olanlardır. Tüyleri kışın artarken ya-
zın azalır. Tilki kuyruğunu andıran kabarık bir kuyruğa ve beyaz, ipeksi tüylere sahiptir.
Van kedisi, temizlik konusunda diğer kedilere göre daha dikkatlidir. Kavun, karpuz gibi
meyveleri hatta dondurmayı büyük bir iştahla yer. Suyu ve yüzmeyi çok sever. Avcılık
içgüdüleri gelişmiştir. Bakımı son derece kolaydır. Hareketlidir, sevilmekten ve oynamak-
tan hoşlanır. Sahiplerine sadıktir. Yemekten önce patileriyle yemeğin sıcaklığını kontrol
edecek kadar zekidir. Birbirleri ile ilişkilerinde dişiler daha uyumludur. Yaşam alanlarında
hâkimiyet sağlar, başka kedilerin kendi yaşam alanına girmesine izin vermez.
Parçayla ilgili,
1. Tanımlamaya başvurulmuştur.
II. Benzetmeden yararlanılmıştır.
III. Karşılaştırmalara yer verilmiştir.
IV. Kişileştirmelere başvurulmuştur.
yapılan değerlendirmelerden hangisi yanlıştır?
A) I
B) II
C) III
23
D) IV
13
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları"Senin diğer insanlardan daha iyi yapabileceğin şey ne? İnsanların hangi ihtiyacını
en iyi sen giderebilirsin? Şu andaki bilgi, beceri ve donanımınla bunu yapamayabilirsin
ama kendini geliştirip en iyi olduktan sonra yapabileceklerini hayal et. Orman; senin
okulun, olimpik antrenman alanın."
Düşünceyi Geliştirme Yolu:
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları1.
Hayal hayâl oldu karşımda dağlar
Eşinden ayrılan ah çeker ağlar
Dökülmüş yapraklar, bozulmuş bağlar
Bülbülün konduğu dallar perişan
Karacaoğlan
Bu dörtlüğe hâkim olan duygu aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Ayrılık acısI
C) Ümitsizlik
B) Ölüm acısı
D) Yoksulluk
C
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları2.
66-
Şimdi Ahmet Cemil'in gözleri bulanıyordu. Bütün deni-
bakıyordu. Biraz sonra ayaklarının altında gizli bir hışıl-
zi, semayı bu bulantı içinde karıştırdı; artık görmeyerek
ti ile gecelerin sırlarını taşımaya hazırlanan suların üze-
rine geniş, uzun bir gölge düştü. O vakit vapurun kena-
rina, tahta kanepenin üzerine oturdu; dirseğini dayadı,
başını avcunun içine koydu, akşamın serin bir rüzgâ-
ri ile saçları uçuşarak gözlerinin önünde hazırlanan ge-
ceye bakmaya başladı.
Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili,
1. Betimleyici ögeler kullanılmıştır.
A) L
Anlatım üçüncü kişi ağzından yapılmıştır.
III. Kısa ve devrik cümlelere yer verilmiştir.
Olay anlatımına dayalı bir yöntem kullanılmıştır.
yargılarından hangisi söylenemez?
B)11.
C) III.
DTV.
IV. Kars
yargıla
A) Yal
CHIV
4. Kard
yere
de.
leye
gel
ka
pa
B
g
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları8.
CURSI12.
Mozaik
Bu metinde,
XI. Tanımlama
VI. Karşılaştırma
XIII. Örnekleme
Vv. Benzetme
ak enerji Tatramizi ve çevity
Yayınları
Güneş keskin, rüzgâr tozu dumana katıyor. Davul binlerce kişinin kalp atışı gibi gümbürderken zurna, yine bu beklemekten
bıkmış kalabalığın topyekûn şikâyetini anlatırcasına ağzını sağa sola, havaya yere çevire çevire, tiz perdeden sızlanıyor.
Pehlivanlar gelmiyor. Nihayet halk karıştı, yol açıldı; ortaya kispet giymiş, hayalimdekilere göre epeyce küçük fakat pazıları
ense kalınlığında, güneşten yanmış tenleriyle yine de heybetli iki adam çıktı.
W.Sayısal verilerden yararlanma
numaralı düşünceyi geliştirme yollarından hangileri kullanılmıştır?
A) I ve III.
B) I ve V.
Il ve IV.
Ula
(D) I), IV ve V.
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları2.
Dışarıda yağmur. Hiç durmadan yağıyor. Ben çekilmişim köşeme, yazıyorum. Kullandığım bilgisayar eski püskü, kenarları kırık
dökük. Ekranını bantlarla tutturmuşum. Yara bantları ve saydam bantlarla özenle yapıştırmışım. Bir de enlemesine iple bağla-
mışım. Ama aralarda bantlar atıveriyor işte, "Tip!" diye peş peşe. Ya da ip çözülüyor. Paket lastiği de denedim, o da dayanık-
sız çıktı. Ekranın ön yüzeyi ile arka yüzeyinin arası giderek açılıyor. Laptopun içindeki rengârenk kablolar açığa çıkıyor. Ne ka-
dar karışıkmış meğer bilgisayarın içi! İnsan bedenindeki kasları, sinirleri, eklemleri andırıyor.
Bu metnin dil ve anlatımı ile ilgili,
I. Betimleyici sözcükler kullanılmıştır. __
II. Benzetmeye başvurulmuştur.
III. Örneklemeden yararlanılmıştır.
IV. Abartılı anlatımdan yararlanılmıştır.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) I ve II
B) Yalnız II
C) II ve III
Yalnız III
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları2. Zengin bir baba, küçük oğlunu insanların ne kadar fakir olabileceğini göstermek için bir köye götürdü. Çok fakir bir aile, çiftli-
ğinde baba ve oğlunu bir gün boyunca ağırladı. Yolculuktan dönerlerken baba oğluna sordu:
Insanların ne kadar fakir olabildiklerini gördün mü oğlum? Oğlu:
Evet, gördüm baba. Baba:
Ne öğrendin peki? Anlat bakalım. Oğlu:
Bizim evde bir köpeğimiz var, onlarınsa dört. Bizim bahçenin ortasına kadar uzanan bir havuzumuz var, onlarınsa.sonu
olmayan bir dereleri. Bizim bahçemizde yapay lambalar var, onlarınsa yıldızları. Bizim görüş alanımız ön avluya kadar on-
larsa bütün bir ufku görüyor. Oğlu sözünü bitirdiğinde babası söyleyecek bir şey bulamadı. Oğlu devam etti:
Ne kadar fakir olduğumuzu gösterdiğin için teşekkür ederim baba! Zenginlik de fakirlik de bizim hayata bakış açımızdadır.
Bu parçada hangi söz sanatına yer verilmemiştir
S
A) Benzetme
C) Abartma
-
BTezat
D) Kişileştirme
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme YollarıCic
YARIYIL TEKRAR
(SÖZ SANATLARI)
3.
1. Senin yaptığını çocuk yapmaz.
II. Kahvenin kokusu apartmandan geliyordu.
III. Bu yükü dağlara versem onlar bile taşıyamaz,
IV. Ödevim gecenin bu saatinde ancak bitti.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde abartma
anlamı vardır?
A) I
BHT
34
C) III
D) IV
41,4
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yollarıanında
onas: "Do
hun dedig
yanında
1.
KONU
TESTI
"Kimsesizlere el uzatmak hepimizin en temel
borcudur. Maddi manevi elimizden ne geliyorsa
yapmalıyız. Bir kermes düzenlense ve geliri kim-
sesizlere bırakılsa çok iyi olur. Bizim ilde bu tarz
bir etkinlik yapılmış, kimsesizlere dağıtılmıştı."
Bu metinde yararlanılan düşünceyi geliştirme
yolu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tanımlama
C) Tanık Gösterme
7
B) Örnekleme
D) Kişileştirme
4
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme YollarıÜÇLENDIREN TÜRKÇE
diği cümle-
Cr bulunan
arasındaki
ağlaçlarla,
na işaretle-
Bütün risk-
nde "göze
e" bağlacı
cümledir.
n yılbaşı,
ler Mus-
a savaş
kakları,
cünkü o
ünlerin
ca kay-
ncere-
gözle-
başka
unan
dile
na-
Ankara Yayıncılık
10.
(1) İnsanların ürettikleri çeşitli ham ve işlen-
miş maddelerin bir yerden başka bir yere
nakledilmesine ulaşım denilmektedir. (II) Bir
ülkenin ekonomik kaynaklarının değerlen-
dirilmesi, diğer ülkelerle ticari, kültürel vb.
ilişkilerin kurulabilmesi bakımından ulaşım
sistemlerinin önemi büyüktür. (III) Küresel-
leşme ve iletişim olanakları sürekli artan
dünya ülkeleri içinde gelişmiş bir ulaşım
sistemine sahip olmayan bir ülke, dünya
ile bağlantısını en alt düzeye indirmiş de-
mektir. (IV) Ülke içi ulaşım sistemlerinin de
gelişmemiş olması bölgeler arasındaki iliş-
kileri kısıtlar.
Bu metindeki cümlelerle ilgili verilen aşağı-
daki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) 1. cümlede ulaşım sözcüğünün tanımına yer
verilmiştir.
B) II. cümlede ülkelerin gelişimindeki en önemli
etkenin ekonomi olduğu vurgulanmıştır.
C) III. cümlede ulaşım olanakları gelişmeyen
ülkelerle ilgili bir çıkarım yapılmıştır.
IV. cümlede bir ülke içindeki ulaşım imkân-
larının gelişmemesi bölgeler arası teması
daralttığından söz edilmiştir.
3
11. (1) İlkbahar ayı ya da yaz denince herkesin aklı-
na bitkilerin yeşermesi, ağaçların çiçek açması,
sebze ve meyvelerin yetişmesi gelir. (II) Son-
bahar ve kış denince de bunun tam tersi otlar
sararır, bitkiler, meyve ve sebzeler kurumaya
başlar. (III) Oysaki bilinenin aksine kışın da bir-
çok sebze, meyve, çiçek ve ağaç türü yetişir.
(IV) Soğuğa dayanıklı birçok sebze meyve türü
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme YollarıBir köy öğretmeni, öğrencilerine "harikulade'nin ne olduğunu bir türlü
anlatamıyormuş. Tanımlar yetersiz kalınca: "Bakın çocuklar!" demiş.
"Öküzü bilir misiniz? Hani şu bildiğimiz öküz." Çocuklar hep bir ağız-
dan: "Biliriz." demiş. Öğretmen: "Ağacı da bilirsiniz değil mi?" diye
sorunca: "Onu da biliriz, şu bizim ağaç!" diye yanıtlamışlar. Öğret-
men: "İşte çocuklar, öküz aleladedir ama öküz ağaca çıkınca hariku-
lade olur." demiş.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurul-
mamıştır?
A) Somutlaştırma
C) Örnekleme
8) Betimleme X
D) Tanık gösterme
Ortaokul Türkçe
Düşünceyi Geliştirme Yolları4. Aşağıdakilerin hangisinde eylemin hangi kipte çekimlendiği doğru belirlenmemiştir?
A Birkaç kuşun ağacın tepesinde verdiği koroyu ne olduğu belli olmayan, saçma sapan, sözde müziklere asla değiş-
mem. (Geniş zaman) degisilin
B) İki gün önce okulumuzu ziyaret eden ünlü keman virtüözü bize kaliteli müziğe erişme imkânı sundu. (Öğrenilen
geçmiş zaman)
C) Geçmişi geçmişte bırakmaya karar veren adam, yeni bir kentte hayata yeniden tutunmak için yarın yola çıkacak.
(Gelecek zaman)
DGürültü kirliliğine maruz kaldığımız her an sağlıklı düşünmekten kendimizi alıkoyuyoruz. (Şimdiki zaman)
166
FENOMEN