Fiilde Çatı Soruları

(1) Yıllar var ki o bölgeye gidilmiyordu fakat bir yolcu dağların derinliklerinde, kalın bir kar tabakasıyla kaplı az kullanılan o patikada tek başına yürümeye başladı. Yol giderek daha tehlikeli oluyordu. Sonunda yolcu soğuğa dayanamayacak hale geldi ve yere yığıldı. Şansı varmış. (II) Aynı yolda ikinci bir yolcuyla karşılaştı. İkinci yol- cu onun durumuna çok üzüldü ve onu kaldırıp kendine getirecek bir şeyler verdi ona. (III) Daha sonra ilk yolcu, yeni gelenin elini ellerinin arasına aldı ve ona olan borcunu yaşadığı sürece unutmayacağına dair yemin etti. Diğeri hafifçe gülümsedi. (IV) İlk yolcu, daha sonra eve ulaştığında bu olanları herkese anlatacağını söyledi. Bu insancıl davranışı her tarafta anlatacak, geleceğe kalması için yazıya ve dizelere dökecekti. Bunun için onunla yıllarca mektuplaşacaktı. 1. Metindeki altı çizili fiiller özne - yüklem ilişkisine göre incelendiğinde kaç tanesinin edilgen çatılı fiil ol- duğu söylenebilir? A) 1 BY2 C) 3 Bli D) 4 2. Metinde numaralanmış bölümlerin hangisinde yükleminde çatı özelliği aranmayacak bir cümle vardır? A) L e) TII Sisimcomlesi? DIV

(1) Kimleri okursunuz? Sevdiğiniz yazarlar kimlerdir? (II) Bu tür soruların yanıtına göre karakter tahlili yapılır mı, bilmiyorum. (III) Ama yazarla okur arasındaki doku uyuşumunun, yazınsal zevki artırdığına inananlardanım. (IV) Örneğin canlı müzikleri, fosforlu turuncuları seven biri, benim için uygun okur olmayabilir. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I'de çatı özelliği aranabilecek bir cümle vardır. Cll'te geçişsiz fiil vardır. siseigen Gulendi B) Ill'de etken ve edilgen fiiller bir aradadır. D) IV'te gerçek özne vardır. ara ATSEV 4. Geçişsiz fiiller "-r, -t, -tir" ekleriyle geçişli duruma

90 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne yaptığı işten etkilenmiştir? A) Yaşamda insanı insan kilan böyle olaylarla kar- şılaşacağımızı düşünüyorduk. B) Böylece duygularımızı yansıtmayı öğreniyorduk. C) O zaman öğretmenlerimizin yanılmadığını anla- mıştık. D) Zamanında haber verilseydi o da buralarda dur- mayıp hemen taşınırdı kendi mahallesine. 203

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem etken - geçişsiz fiildir? A) Selam almayana adam denir mi? B Bu peyniri verisive defterine yazsın. COğlene doğru burada hava bulutlandı. D) Günü gelince bütün borçlarımı öderim.

12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükleminin özne-yüklem ilişkisine göre çatı özelliği "Kapı- nın önünde bir süre bekletildim" cümlesininkiyle aynıdır? eges garis siz. Seyirciler bir süre sonra içeri alındı. B) Caddelerde saatlerce yürüdü. Beni göremediğinden üzülmüş. Sonunda bana açıldı.

ereme- labilir: Dünyanın en ünlü balinasi sularımızda görüldü. kara (Edilgen) 1. Uzun yıllar sonra memleketi- ne dönmüştü. (Etken) II. Geçmişi, tatlı bir çocukluk ma- salı gibi anımsanız. (Edilgen) IV. Bu şehirde gece gündüz dü- dük sesi duyuluyor. (Edilgen) Numaralanmış cümlelerin han- gisinde çatı özelliği yay ayraç içinde yanlış verilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. 1. Nesne ale T dir. Oyse Buna g Aj But C) G D) K 2. Ca to Aşağıdakilerin hangisinde fillin nesnesine göre çatı özelliği yay ayraç içinde yanlış verilmiştir? A) Ünlü sporcu, sosyal medya nin binlerce B 11

214 20 fr 9 2 tez Zaift S AX-11 C) II-II 1 2 J 3 1. ÇEKİLİŞ: V Saçıyla uğraşırken otobüsü Kacirdi Berk'in çektiği kartlar yazan cümleler: 5. ÇEKİLİŞ: Dikkatli bakmadığın için göre- miyorsun Geçişli ve geçişsiz eylemlerin yazılı olduğu cümleler sekiz karta yazılmış ve kartlar ters çevrilmiştir. Tek sayılı kartlarda geçişli, çift sayılı kartlarda geçişsiz eylemler bulunmaktadır. • Cenk ve Berk adlı iki arkadaş rastgele dörder kart çekmiştir. Cenk'in çektiği kartlarda yazan cümleler: N 4 5 6 2. ÇEKİLİŞ: Yazıları görebilmek için gözlüğü- nü taktı. B)1-11-111 D) Yalnız IV 3 6. ÇEKİLİŞ: Elindeki kilabr okudukça keyifleniyordu 3. ÇEKİLİŞ: Yarın hep beraber pikniğe gideceğiz. 7. ÇEKİLİŞ: Annesini görünce hemen boynuna sarıldı. Buna göre, Birinci ve beşinci çekilişteki cümlelerin kart numaraları tek sayılıdır. II. Berk' in çektiği cümlelerin yazılı olduğu kartların çoğu çift sayılıdır. III. Cenk'in çektiği kartların birinde yazan fill, nesne almadığı halde geçişlidir. IV. Cenk, Berk'ten daha fazla çift sayılı kart çekmiştir. yargılarından hangileri doğrudur? gox 7 CO 4. ÇEKİLİŞ: Insanlar sabahtan ber kapıda bekliyor Ad Soyad Berkeena 8. ÇEKİLİŞ: Şiddetli yağmur nedeniyle yol çökmüş BENEME 21 zort

So 36 SÖZEL - 20. Öznesine göre eylem çatısı ikiye ayrılır. İşi ya- pan gerçek bir öznesi olan fiillere etken, işi ya- pan gerçek bir öznesi olmayan fillere edilgen çatılı fiil denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi- nin fiili edilgen çatılıdır? Saim Bey, komşusu Yaşar Usta ile dargınlı- ģina son vermek istiyordu. B) Sınavı kazandığımı öğrenince sevinçten bağırmamak için kendimi zor tuttum. A Uzun süredir oturduğum bu apartmanda herkes birbirini çok severdi. Ülkemizde sevgi, barış, kardeşlik üzerine çok kitap yazılmıştır. TÜRKÇE TESTİ BİTTİ. T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TESTİNE GEÇİNİZ.

231 6. 5. Fiilde Çatı (Karma) Japonya'daki bir demir yo- lu işletmesinde, trenlerdeki yolcu sayısını artırmak için ilginç bir yola başvurulmuş. Bilet satış gişelerin- de bir kedi çalıştırıl- maya başlanmış. O A) Yalnız III. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde etken fiil vardır? B) I ve H. ARA t: & Cümle D C) II ve IV. "Tama" adlı kedi, başında minik bir kondüktör şapkası ve rozetiyle ana is- tasyondaki gişelerin birinde yan ge- lip yatıyor. Etken Demir yolu işletmesinin ta- nitim posterlerinde ve çeşit- li promosyon ürünlerinde de Tama'nın fotoğrafları yer alıyor. D) IIlve IV. Edilgen Geçişli Geçişsiz 1.

Bir ak 13. Yüklem durumundaki fiilin gösterdiği işi doğ- rudan doğruya öznenin kendisi yapıyorsa fiil etken çatılıdır. Örneğin "Kuzenim piyasaya yeni giren çalışması için çok seviniyor." cümlesinde sevinme işini yapan "kuzenim" öznesidir. Ancak eylemin kim tarafından yapıldığı belli değilse o fiil edilgendir. "Sunucunun verdiği hata basit bir yöntemle giderildi." cümlesinde giderme işini yapan özne belli değildir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisi öznesine göre edilgen çatılıdır? A) Hangi çılgın bana zincir vuracakmış şaşa- rim? 15. B) Insandır sanıyordum mukaddes yüke hamal. C) Bir sonbahar hüznü görülüyordu yüzünde. D) Bilmezdim kelimelerin bu kadar güzel oldu- ğunu. V

9. Geçişsiz fiiller; "-r-, -ar-, -er-, -t-, -tir-" ekleriyle geçişli hâle getirilebilir. Fiilin ilk hâli "ne, neyi, kimi?" sorularına ce- vap vermezken, ikinci hâli, yani "-r-, -t-, -tir-" eklerini almış hâli, bu sorulara cevap vermektedir. Örnek: Dünkü olaya çok güldük. Dünkü olay bizi çok güldürdü. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçişsizken "-r-, -ar-, -er-, -t-, -tir-" eklerinden birini alarak geçişli hâle gelen bir fiil vardır? A) Kahvaltı için, bakkaldan iki ekmek aldırdım. B) Dikkatsiz davrandığı için elindeki bardakları yere düşürdü. C) Öğretmen, metni öğrencilere sırayla okuttu. D) Akşama şöyle güzel bir yemek yaptıralım mı?

6. Çocuklar, bu cümlelerdeki fiillerin çatı özelliğini, nesnesine göre yazınız. Kolunu kapıya fena çarptı. Bana bir kazak hediye etti. Deniz kenarında dalgalarla konuşuyordu. Oldukça keyifli yazılar yazıyor. Ayla, öğretmeninin sorusunu doğru cevaplandırdığı- na göre, tahtadaki fiillerin çatı özelliğiyle ilgili aşağı- dakilerden hangisini sırayla yazmıştır? A) Geçişli - geçişli - geçişsiz - geçişli B) Geçişli - geçişli - geçişli - geçişsiz 1 C) Geçişsiz - geçişsiz - geçişsiz - geçişli D) Geçişsiz geçişsiz - geçişli - geçişsiz Newton Yayınları

1. Kravati........ FİİLDE ÇATI Boş bırakılan yer aşağıdakilerden hangisiy- le tamamlanırsa cümle farklı bir çatı özelliği kazanır? A) güç bela takabildi. B) çok beğendiğini söyledi. C) kimse takmasın diye sakladı. D) kayboldu. 4. B. n A b

Top Sende 3 Aşağıdakilerin hangisinde atasözünün anlamı yanlış verilmiştir? Abanın kadri yağmurda bilinir. B) Abdalın karnı doyunca gözü pabucun- dadır (yolda olur). Akacak kan damarda durmaz. Söz Öbeklerinde Anlam Acele işe şeytan karışır. Bir şeyin gerçek değeri ana gereksinim duyulduğunda ortaya çıkar. Çıkarcı kimsenin arkadaşlığı işi bitinceye kadardır. Kişinin alın yazısında bir kötülüğe uğramak varsa ne yapsa bunun önüne geçemez, olacak olur. Düşünülmeden yapılan her iş olumsuz sonuçlanır. 2-3. soruları bu sözlere göre cevaplayınız.

g 3 Beril Cemal Uzaklarda yaşamayı istiyorum fakat bir türlü doğup büyüdüğüm bu yeri bırakamıyorum. Düzenli olarak A vitamini alıyorum çünkü göz sağlığımı önemsiyorum. Karanlıkta küçük bir kedi görünce korktum ama sonradan korkacak bir şey olmadığını anladım. Havalar mevsim normallerine dönünce rahatladım, ormana gidip ağaçlara baktım. Deniz Bu kişilerden hangisi kurduğu cümlede hem geçişli hem geçişsiz fiil kullanmıştır? A) Cemal B) Beril Deniz C) Aysel X

7. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi edilgen çatı- lidir? A) B davranış, ailede büyük bir çöküntüye neden oldu B) Bu görüşmeler, Avrupa'nın Asya üzerindeki ege- menliğinin sonucunu gösteriyordu. C) Trakya'nın kahverengi, sert topraklarında uzun kollar hâlinde ilerliyorlardı. Arabaların arkasına yaslanıp zorlukla adım atma- ya çalışan yaşlı erkekler ve kadınlar görülüyordu. y A) 9. P