Söz Sanatları Soruları

11 Aşağıdaki dizelerden hangisinde diğerlerinden fark- li bir söz sanatı kullanılmıştır? A) Böyle yalçın dağlarda sessiz dolaşan kim Köyler ufka dizilen tozlanmış bir resim B) Geçen her saat, her geçen saniye Göl altın güğümdür coşan maviye C) Nedendir de kömür gözlüm nedendir Şu geceki benim uyumadığım D) Durgunca bir deniz sahilleri öper Söner ufuklarda sevdalı bir kamer

15 SÖZ SANATLARI Kişileştirme, insana ait özelliklerin insan dışındaki varlıklara verilmesiyle ortaya çıkan söz sanatıdır. Gözleri dolmuş bulutların, akti akacak yağmur gibi gözyaşları Benzetme, anlamı güçlendirmek amacıyla aralarında ortak nitelikler bulunan iki varlıktan benzetme yönü bakımından zayıf olanın güçlü olana aktarılmasıdır. Bu gurbet gecelerinde yatak çivi gibi batar vücuduma, uyuyamam bir türlü Tezat, birbirine zit kavram veya'durum- lanın bir arada kullanılmasıyla oluşan söz sanatıdır. Yalnızlığımı alıp yürürüm kalabalıklar içinde. Aşağıdakilerin hangisinde, açıklaması verilen söz sanatlarından herhangi birine yer verilmemiştir? A) Sessiz bir çığlık olur kesilen her ağacın gövdesi B) Kuşlardan aldım selamını senin, Uzanıp öylece yatarken toprak üstünde. Bu bahar da dinmedi özlemin senin. Masada durur resmin, bakarim nemli gözler ile D) Vurulup tertemiz alnından uzanmiş yatıyor. Ağlama, der kalem bile Bir hilal uğruna ya rab, ne güneşler batiyor!

1. Bu testte 20 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdına işaretleyiniz. Kişileştirme: Insan dışındaki canlı veya cansız varlıklara insana özgü nitelikler yükleme sanati- 3. dir. Benzetme: Aralarında ilgi bulunan iki varlıktan birini diğerine örnek gösterme sanatıdır Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde her iki sanat da örneklenmiştir? MUBA YAYINLARI A) Nasıl yaşayacağım ey deniz, senden uzak Yanıp sönüyor gibi gözlerimde fenerin B) İçmiş gibi geceyi bir yudumda Göğün mağrur bakışlı bulutları Bir yağmur başlar ya inceden ince Bak o zaman topraktaki sevince D) Ben senin en çok sesini sevdim Buğulu çoğu zaman, taze bir ekmek gibi

6. A: Aşağıda bazı söz sanatlarının açıklaması ve- rilmiştir. 1. Mübalağa (abartma); bir niteliği, olduğun- dan çok üstün veya aşağı gösterme sana- tier 11. Benzetme (teşbih), bir varlığın niteliğini anlatabilmek için o niteliği eksiksiz taşı- yan başka bir varligt örnek gösterme sa- natıdır 111. Kişileştirme (teşhis), insana özgü bir nite- liğin insan dişi bir varlığa aktarılmasıyla oluşan sanattır. I. Intakykonuşturma), insan dışındaki bir var- Tiği konuşturulmasıyla oluşan sanattır. Buna göre, Kocamış bir çınar gibi yüreğin, Dallarına hüzün yağar. Kökü yedi kat altında olsa da yerin, Yaprakların günese sevdalı. Kâh bulutlara yoldas olursun Kâh dağlardasin. dizelerinde numaralarımmış söz sanatların- dan hangisine yer verilmemiştir? D) IV. BYT chi. A) I.

21. DOLAYLAMA: Tek sözcükle anlatılacak bir varlığın bir- den fazla sözcükle anlatılmasına "dolaylama" denir. Dolaylamalar toplum tarafından genel kabul gören ifa- delerdir. Örnek: Balık - Derya kuzusu Kibris - Yavru vatan Aslan - Ormanlar kralı Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylama yoktur? A) File bekçisi topu son anda dışarı çıkardı. B) Gözlerinden iki damla inci döküldü. C) Bugün On İki Dev Adam'ın maçı var. D) Filenin Sultanları yine kazandı.

Abartma: Sözün etkisini artırmak için bir konuyu, düşünceyi, varlığı ya da duyguyu olduğundan bü- yük ya da küçük gösterme sana- tidir. Benzetme: Anlatımı daha güçlü hâle getirmek için aralarında ilgi bulunan iki unsurdan güçsüz ola- ni güçlü olana yakıştırma sanati- dir. Kişileştirme: İnsan dışındaki var- liklara insani özellikler yükleme sanatıdır. Aşağıdaki dizelerin hangisinde açıkla- ması verilen söz sanatlarından herhan- gi birisi yer almaz? A) Ayağı kayan bir çocuk kadar şaşkınım Bilemedim düz yolda yürümenin imlasını Kanayan dizlerime bakıp da Ağlamayı öğrenemediğim gibi B) Gün işığı ile yıkanmış küskün bir yıldız gibi Akip geçtin sessizliğimizin üstünden Oyalanacak bir sey bırakmadın Tozlanmış, daigin bakışlarımıza C) Kırmızı küçücük çiçekleriyle Fısıldadı nar ağaçları Rengimiz duradır ona Bereketimiz iyilik D) Bir gülüyorsun bahar geliyor şehre Tüm karanlıklar aydınlanıyor Şehrin yüzündeki ve insanın içindeki Bir gülüyorsun bir gül açıyor ömrü upuzun

3. Şakaklarıma kar mi yağdı ne var? Benim mi Allah'ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Bu dizelerle ilgili olarak, 1. Insan dışındaki varlıklar konuşturulmuştur. II. insan dışındaki varlıklara insana ait bir özellik verilmiştir. TII) Birbirine karşıt kavramlar bir arada kullanılmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? Al Yalnızt BI Tve IT 16) I ve III D) I, II ve II

I maksi- timalini 11. Deneme SA Bilmezsin ovalar nasıldır bizde, Kağnılar yollarda, yoncalar dizde... Saydıklarım damla değil denizde, Hele bir ekinler ekilsin de gör. Abdurrahim KARAKOÇ Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine yer verilmiştir? B) Benzetme C) Abartma Dainiharme

17. Tanımlama Bir kavram ya da varlığın genel özellikleriyle tanıtılmasıdır. Anlatılanları daha anlaşılır hale getirip inandırıcı kılmak amacıyla örnekler Örnekleme verilmesidir. Sayısal veriler- Bir metinde anlatılanların daha etkileyici, inandırıcı olabilmesi için bazı sayısal den yararlanma verilerin kullanılmasıdır. Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisinde tanımları verilen düşünceyi geliştirme yollarının tamamı kullanılmıstır? Adiklim değişikliği, yaşadığımız çevreye özellikle son 50-yilda bizim tarafımızdan yapılmış en büyük kötülüktür. Dünyanın pek çok bölgesinde çok sayıda insanın yaşamını tehdit eden ve yıkıcı zararlara yohacan kuraklık, sel ve firtina gibi hava koşulları doğrudan iklim değişikliğinin bir sonucudur. Son dönem için öngörülen yeni bir uluslararası anlaşma, bütün devletleri uluslararası iklim koruma çaba- larına uygun katkı sağlamakla yükümlü kılmayı amaçlamaktadır. Bu kararın yürürlüğe girebilmesi için 144 ülkenin onayı gerekiyor. B) Kyoto Protokolü kapsamında sanayi kuruluşlarının doğaya bıraktıkları zararlı gazların aşamaları olarak azaltılması planlanmıştır. Bu hedefin yerine getirilmesi için her bir ülke, yoğun müzakereler sonucu 1990 yılı temel alınarak sera gazı salımlarındaki hedefini (salim azaltma veya sınırlama) be- lirlemiştir. C) Doha'da çıkan kararlar arasından en önemlisi uluslararası iklim değişikliği rejimini düzenleyen mev. cut tek resmi mekanizma olan Kyoto Protokolü'nün 2020 yılına kadar devamı konusunda alınan karar olmuştur. ABD, Japonya, Kanada, Rusya ve Yeni Zelanda gibi ülkeler ikinci yükümlülük döneminde yer almayacağını belirtirken Avrupa Birliği'ne üye ülkeler, gelişmiş ülkelerden Avustralya ve İsviçre 2020 yılına yönelik salınım hedefi olan %5'lik kısmin altına ineceğini belirtmişlerdir. D) 2009 yılı sonrası süreçte, küresel ekonomik krizin etkisini arttırması ve Kopenhag'dan istenilen so- nucun alınamaması müzakerelere olan ilgiyi azaltmıştı. Yine de bu süreçte, 2012 yılında Doha'da yapılan 18. Taraflar Konferansı'nda (COP18), Kyoto Protokolü ikinci yükümlülük döneminin 1 Ocak 2013 tarihinde başlaması kararı alındı. Ancak-ikinei-yükümlülük dönemine taraf olan ülkelerin küresel salımların sadece %15'inden sorumlu olan AB ve bazı küçük ülkelerden oluşması bu dönemin öne- mini azaltmıştır.

6. Bahçede dikilmekten yorgun duş Up ermeye başla- yan kardan adamın etrafına çocuklar dolustu. O kiş günü güneş ortalığı fena isitmişti. Haftalardir yuva- larında duran kuşlar bile o gün uçmaya başlamıştı Aşağıdakilerden hangisi bu metinde "kişileştir- me" sanatını sağlamıştır? A) kardan adam B) çocuklar C) güneş D) kuşlar 7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde kişileştirme kullanılmamıştır? A) Zifiri karanlıkta gelse şiirin hasi Ayak seslerinden tanırım B) Bahçemde açılmaz seni görmezse çiçekler Sahil seni, rüzgâr seni, akşam seni bekler C) Işte doğduğun eski evdesin birden Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven D) Ne zaman bir köy türküsü duysam Şairliğimden utanırım Zeka Küpü Yayınları 2 6 6 8. -Dünya'nın akciğeri Amazon ormanlarıdır

2. Içerim köz, dışarım kar Savruluyor son umutlar Yalnızlık bir yalın alev Gölgesinde gezinir dev Başıma yıkılır damlar Ah akşamlar... Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? D Abartma D) Kişileştirme 8) Tezat A) Benzetme

C Benzetme, zayıf olan bir varlığın güçlü olan bir varlığa herhangi bir yönüyle benzetilmesidir. Bu sanat, anlatıma kuvvet katmak ya da anlatılan özelliğin daha fazla olduğunu belirtmek için kullanılır. Bu bilgiye göre aşağıdaki metinlerin hangisinde benzetme yapılmıştır? 11 Deniz ya da akarsu kıyılarında gördüğünüz çalaltaşlarının sekillerine hiç dikkat ettiniz mi? Denizler ve akarsu- Yar çevredeki kayaçlardan parçalar koparır. Bu parçalar zamanla dalgaların ve akintilarin etkisiyle aşınır. Birbir- leriyle çarpışmaları da bu aşınmayı artırır. Sonuç olarak taşların köşeleri yuvarlaklaşır ve yüzeyleri pürüzsüzle- şir. BX Suyun kayaçların yapısındaki bazı mineralleri çözebildiğini biliyor muydunuz? Yağmur yağdığında, havada ve toprakta bulunan karbondioksit yağmur damlasının içinde çözünür. Böylece karbonik asit oluşur ve bu asit ba- zi kayaçları özellikle de kireç taşını aşındırır. C) Suyun en önemli özelliklerinden biri aşındırma gücü. Bu sayede su yeryüzünü bir heykeltıraş titizliğiyle şekillen- dirir. Akarsularin oluşturduğu vadiler suyun yeryüzünü nasıl şekillendirdiğinin en çarpıcı örneklerinden. Akar- sular yüksek bölgelerden aşağı doğru akarken kayaçları ufalar ve ufalanan parçaları beraberinde sürükler. Dy Kayaçlardaki çatlaklara yağmur ya da kar dolar. Hava soğuduğunda buralara dolan su donarak buza dönü- şür. Buzun hacmi suya göre daha büyük olduğundan kayaca büyük bir basınç uygular. Bunun sonucunda da çatlaklar genişler. Bu olayın sürekli tekrarlaması durumunda çok sert kayaçlar bile parçalanabilir. DENEME-2 TURKÇE TESTİ

RKÇE B 12. Ay, safaga yakan bir mum gibi ermeden Daglari, yaz yağmurunun sell ap sormen Bebekler haya hayta yürümeden Geleceğim diyorum, gelecegim sana Ne olur kesin bir takvim sorma bana Ihlamurlar cicek açtığı zaman Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir nitelik, olduğundan çok fazla gösteri miştir B) Insan dişindaki bir varlığa insana ait özel k- ler yüklenmiştir. C) Nitelik bakımından zayıf olan güçlü olana benzetilmiştir. D) “Yalvarırım, Iutfen, rica ederim" anlamında bir söz kullanılmıştır.

3. Aşağıdakilerin hangisinde konuşturma (intak) sanatın- dan yararlanılmıştır? A) Dedim: Yirmi yaşımın ay işığı değil bu, Hani başım düşerdi bir sevgili dizine, B) Küçük bir çeşmeyim yurdumun Unutulmuş bir dağında, Siz hiç eski tahtalara yağlı boya yaptınız mı? Bütün iş ilk çekilen boyadadır, astarda, D) Kavuştum çoluk çocuğuma, Koltuğuma uzandim, rahatım!

P 14. Atasözlerinde ustaca bir üslup, büyüleyici ve inandırıcı bir anlatım özelliği vardır. Yüzyıllardan beri kullanıldıkları, her gün işitildikleri hâlde tazeliklerini kaybetmeyen bu sözlerde çeşitli anlatış yolları, çeşitli söz ve anlam sanatları görülür. Buna göre aşağıdaki atasözlerinin hangi- sinde farklı bir söz sanati kullanılmıştır? A) Bülbülü altın kafese koymuşlar, “Ah vatanım!” demiş. B) Ak koyun kara koyun geçit başında belli olur. C) Yaz yalan, kış gerçek. D) Güvenme varlığa, düşersin darlığa

Anne, yalvarıyorum beni de parka götür! Bu cümledeki söz sanatının aynısı aşağı- daki cümlelerin hangisinde vardır? A) Kömür gibi gözleri vardı. B) O ne tilkidir, bilmez misin? C) Güneş, Ay'a seslendi: Sıra bende! D) Haberi duyunca dünyalar benim oldu.