Metin Türleri Soruları

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleriti
er
K
10. Denizi, deniz insanlarını anlattığı hikâyeleri ço-
ğunluktadır Sait Faik'in ama bir Halikarnas Ba-
likçisi gibi bütünüyle denizin ve deniz insanla-
rinin hikâyecisi sayılmaz. Yaklaşımı Halikar-
nas Balıkçısı'ndan değişiktir. Balıkçı'daki deni-
ze karşı delicesine tutkunluk, Sait Faik'te yok-
tur.
AYDIN YAYINLARI
Bu parça aşağıdaki yazı türlerinin hangisin-
den alınmıştır?
A) Deneme
B) Sohbet
en Eleştiri
D) Fikra

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri7.
Yalan yaşamaktan biktigim yalan
Kim ne derse desin inanmayın
Gönlüme göre olmaz biliyorum
Ne çevre ne düzen biliyorum.
arliklari ariyorduk.
mesini çeviriyor
deki parazitlerde
neceflbzayda yal
mdeki teknoloji
de dev teleskop-
yapabiliyor. Biz
iğini açıklamak
noloji insan me-
imkanlar fazla
Siz inanmayın kim ne derse desin
Gücümü büyütmüştür tutkular benim
Yaşamayı böyle aşkla sevmeseydim
Sizlere şiirler nasıl yazardır?
Ibrahim MINNETOGLU
Şiire hakim olan duygu hangisidir?
B) Kendini ispatlamak
angisidir?
A kabul edilmek
Al Kabu
D) Insan sevgisi
C) Yaşarga sevinci
blama

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleria Halk edebiyatımızda, çok değişik biçimlerde ve geniş coğrafyalarda farklı biçimlerini gördüğümüz sözsüz ve yazısız
iletişim örnekleri olan aşık geleneğimizin meyveleri şiirlerimiz vardır. Halkın her dönemde çektiği sıkıntıyı, üzüntüyü,
yaşadığı mutluluğu vb, dile getiren saz şairleri, olayları başkalarına haber vermede çok önemli roller üstlenmişlerdir.
Köyündeki kıtlığı, sel felaketini, katıldığı veya gördüğü savaşları, çekilen çeşitli sıkıntıları, yapılan haksızlıkları... dile
getirip başkalarına duyurabilmek için hemen sazının teline dokunmuş ve vermek istediği haberi yüzlerce yıldan beri
sazını ve sözünü dinleyenlere aktarmıştır.
Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi bu metinde sözü edilen şairlerin üstlendiği rolle ilişkilendirilemez?
A) Kaleden kaleye toplar atıldı
B) Aşıp aşıp karlı dağlar gelirsin
Topun şiddetinden gökler tutuldu
Eğlen turnam eğlen haber sorayim
Belgrad'ın güzelleri esir edildi
Bizim ilden ne haberler bilirsin
"Imdat Padişahım!" der de ağlar Belgrad
Eğlen turnam eğlen haber sorayım
C) Dokuz yüz yirmi sekiz senesinin kurağı
Bu açlık sinemi deldi be yahu
Sattık hayvanları, ettik merakı
Ama canımıza yetti be yahu
GAMA
D) Kavalını kırmış çoban ağlıyor
Sahraların yeşil benzi sararmış
İhtiyarlar hicret yükü bağlıyor
Yeller susmuş, tan yerleri kararmış

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriDeneme 20
DO yil
De
10. Benzetmeye yer verilmiştir.
Omegleme yapılmıştır.
Skyer verilerden yararlanıtmiştir
Aşağıdaki metinlerin hangisinde bu özelliklerin tümüne verilmiştir?
Al Yerek kültürümüzde en önemli yere sahip olan sarimsak adeta vücudumuzun doğal antibiyoti
ģi gibidir. Sarımsağın insan sağlığına pek çok açıdan faydası bulunmaktadır. Düzenli olarak sa-
nimsak tüketimi kan dolaşımını hızlandırarak saç köklerini canlandır ve saç dökülmelerini engel-
let Kilo kontrolünde de etki sağlayan sarımsak, tokluk hissi verir, yağ yakımını hızlandırır. Kabız-
Ik ginlik gibi sorunları ortadan kaldır. Kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olarak insid-
in direnci üzerinde %20 oranında olumlu etkilere sahiptir.
NASA dünyaya tehdit oluşturabilecek asteroitleri yeniden yönlendirmek için bir süredir üzerin
de partiklar DART ismindeki uyduyu uzaya gönderecek. DART'in ilk denemesinde gök taşıma
sipliğinda açığa çkacak enerjinin 3 ton TNT
patlayıcıya denk olacağı hesaplanıyor
. Ancak bo
aga saçılan parçalanin uzun vadede yarardan çok zarar getirebileceği uyarısı yapti
so bilim insan lan bu denemenin insan eliyle yapılan ilk gök taş yağmuruna yol açacağını ve or
Dünya çekirdek, manto ve yer kabuğu olmak üzere 3 ana bölümden oluşur. Çekirdek Dünya'nın
mercatinde, en iç kısımda bulunur ve en sıcak kisimdir. Manto, çekirdeğin üzerindedir kalin, 5-
evhalardan oluşur. Çekirdek mantodan daha sıcak olduğu için mantoyu yukarı doğru hareket
klav durumundaki erimiş kayalardan oluşur. Yer kabuğu ise en dista yer alir ve büyük soğuk
0 Ansc, en basit anlatımıyla dikey olarak yük ve insan taşımada kullanılan bir araçtir. Evlerde
endi Yer kabuğu da mantodan soğuk olduğu için manto yukanda soğur ve tekrar asagr dog
Tu hareket etmeye başlar. Bu hareketlilik levhalarin hareket etmelerine neden olur
doba kadar hastanelerde, otoparkdarda, alışveriş merkezlerinde, is yerlerinde de kullanır Çok
bra 2001 yillara dayanmaktadır. Binalar inşa ederken ise genellikle Arsimed'in tasarladig
atli yapılar asansörün icadından sonra yayginlaşmiştir. Asansörle ilgill en eski bilgiler milattan
wa bollanilmistir. Asansör sistemi uzun zamandir kullanılsa da güvenlik sistemi 19. yuzyin
pur
DO
ndiente
whunda icat edilmiti
likelidir

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri1.
Eski şairlerimizin eserleri önce dergilerde basılmış, sonra kitaplaştırılmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar 60 yaşındayken, Ahmet
Muhip Dıranas 65 yaşındayken şiir kitapları basılmıştır. Yahya Kemal, Cenap Şahabettin, Kemalettin Kamu, Mustafa Seyit
Sütüven gibi birçok şairimizin şiirleri ölümlerinden sonra kitap hâline getirilebilmiştir. Buradan hareketle edebiyatımızın başat
faktörünün kitaplar değil, dergiler olduğunu vurgulamak gerekir.
Bu metinde düşünceyi geliştirme yollarından hangilerine başvurulmuştur?
A) Örneklendirme - Karşılaştırma
B) Karşılaştırma - Tanık gösterme
C) Karşılaştırma - Sayısal verilerden yararlanma
D) Örneklendirme - Tanımlama
Yayınları

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türlerimalan aynı olan şiirleri es
Sonbahar geliyor verze
Yunon ne
yapacaksın?
Ava cicek amadan önce
Menelerin ici gececek
Rüzgâr baska cest esecek
Cahit Küleb
Yağmurlarla slanacaksın.
Halbuki ne kadar sıcaksın
Ana Duygusu:

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriDENEME
1
19.
TUR
Dostluk! Güzel bir sözcük. Neler söylenmemiş, neler yazılmamış ki bu konuda. Ne desem eski ne yazsam boş. Kişi
kendini bildiğinden bu yana dostluğu öteki duygularından üstün tutmuş. Dost bildiğine sarılmış dört elle. Dostunu
dünyanın en çok güvenilir, en çok inanılır kişisi bellemiş. Çoğu kez düş kırıklığına uğramışsa da gene de dostluk sürüp
gelmiş bugüne dek. Yarınlara da kalıp gidecek. Montaigne: "Benim bahsettiğim dostlukta ruhlar birbirine o kadar derin
bir ahenkle karışmış ve kaynaşmıştır ki onları birleştiren dikişi silip süpürmüş ve artık bulamaz olmuşlardır. Onu niçin
sevdiğimi bana söyletmek isterlerse bunu ancak şöyle bir cevapla ifade edebileceğimi zannediyorum: Çünkü o, o idi.
ben de bendim." İki kişinin dostluk kurmasının nedenleri sayısızdır. İçinden çıkılmaz bunun. Yakın dostlarımı gözümün
önüne getiriyorum. Niçin dost oldum onlarla? Neydi beni onlarla yakınlık kurmama iteleyen nedenler? Var, ufak tefek
şeyler var tabii. Ama en önemlisi, yaşama, eş bir anlam vermemiz.
Bu metnin anlatımında aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi ağır basmaktadır?
D) Betimleme
A) Öyküleme
Açıklama
) Tartışma
20.

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri11.
e
le
Olay Anlatan
Metinler
Bilgilendirici
Metinler
Düşünce Anlatan
Metinler
Masal
Deneme
Biyografi
A,*, yerine sırasıyla birer örnek daha yazılacak
olsa aşağıdakilerden hangisinde verilenler yazılma-
lıdır?
A
LÇME DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sohbet
Makale
A) Fabl
B) Hikâye
C) Sohbet
D) Ani
Hikâye
Otobiyografi
Eleştiri
Hikâye
Masal
Destan

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri6. Insanların gözünde "retina (ağ tabaka)" adı verilen bir bölüm bulunur. Bu bölümün üzerinde işığa duyarlı hücreler vardır.
Bu hücreler, üzerlerine düşen işığın bir kısmını emerek yok eder. Işığın yok olmayan bölümüyse ağ tabakanın arkasına
geçer. Bazı hayvanların gözlerinde insanlarınkinden farklı olarak ağ tabakanın arkasında bir tabaka daha bulunur. Bu
tabaka, işığı bir ayna gibi yansıtır. Bu yüzden geceleri işik vurduğunda bazı hayvanların gözleri parlar.
Bu metnin anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir durumun nedeni açıklanmıştır.
B) Karşılaştırmaya başvurulmuştur.
C) Tanımlama yapılmıştır.
D) Açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır.

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriBirinci kura:
ikinci kura:
Üçüncü kura:
Yazarın görüşlerini Yazarın soru Olağanüstü olay-
kanıtlama mec- cümlelerini sıklıkla lari konu edinen
buriyeti olmayan kullanarak karşı-
yazı türüdür. Çok
yazılardır. Güncel
sında biri varmış
uzun bir süredir
olaylar konu olarak hissi oluşturduğu halkın arasında
kullanılır. Gazete metinlerdir. inanılarak gerçek-
yazılarıdır.
miş gibi anlatılan
hayal gücüne da-
yalı metin türüdür.
Dördüncü kura:
Beşinci kura:
Gerçek ya da Belirli bir konuda,
gerçeğe yakın bir görüşü, bir
olayları konu ola- düşünceyi savun-
rak kullanan, dar mak ve kanıtlamak
karakter kadrosuy- için yazılan yazı
la oluşturulmuş türüdür.
olayların çok ay-
rintilı anlatılmadığı
metin türüdür.
Öğretmen sınıfa üstlerinde üç değişik metin türü yazılı farklı kartlar dağıtmıştır. Metin türlerinin isimlerini
kâğıtlara yazarak kura çekmek için bir kabın içine atmıştır. Kendi kartındaki metin türü kurada çıkan
öğrenci kâğıdındaki metin türünün olduğu yere işaret koyacaktır.
İlk önce üç metin türüne de işaret koyan öğrenci aşağıdakilerden hangisi olmuştur?
Sohbet
Roman
Efsane
Makale
Deneme
Fikra
Fikra
Hikâye
Masal
Sohbet
Söyleşi
Fikra

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri1977 yılında Ermenek'in bir dağ köyüne
öğretmen olarak atanmıştım. Öğretmenliğe
başladığım ilk günü hiç unutamam.
Otomobille gidebileceğ miz bir yol olmadığı
için patika yoldan katırlarla beş saatte köye
varınıştık. Köylüler, köylerine öğretmen
atar dığını öğrenince çok sevinmişler. Beni
göršince çok mutlu oldular. Beş yıl boyunca o
köyde çalıştım. Acısıylę, tatlısıyla güzel
günler geçirdim.
7. Bu metnin türü aşajçıdakilerden
hangisidir?
A) Gezi yazısı B)Günlük
C)Ani
D)Deneme
n

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri4. Günlük hayatta birçok nesne veya duruma karşı korku duyabiliriz. Sinir sistemi, korku oluşturan uyaranlara karşı organ|21|1d-
yı harekete geçirdiğinden yaşamın devamı için hayli önemlidir. Korkulan nesne veya durumla ilişkilendirilen herhangi bir uya-
ran da aynı tepkileri ortaya çıkarabilir. Bu durum "korku koşullaması" olarak adlandırılıyor. Bu uyaran, görsel ve işitsel olabi-
leceği gibi koklama ile ilgili de olabilir. Mesela, hastanede olmaktan korkan bir çocuk hastanede kullanılan dezenfektan veya
tentürdiyot kokusunu duyduğunda aynı şekilde korkabilir. Peki, korku nesnesiyle öznel bir deneyim olmadan da o nesne ile
ilgili korkulara sahip olunabilir mi?
Bu metnin dil ve anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Olaya dayalı bir metinden alınmıştır.
Düşünce, örnekle somutlaştırılmıştır.
D) Soru sorularak okuyucu metnin içine çekilmeye çalışılmıştır.
Bir kavramla ilgili tanımlama yapılmıştır.

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriBir kuş gibi çırpınan kalbimin kafesine
Bir avuç yem bıraksan ölür müsün, a gülüm
Feryadı kayaları parçalayan sesine
Omür boyu yabancı kalır mısın, a gülüm
Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi
yoktur?
A) Açık istiare
B) Teşbih
C) Hüsnütalil
D) Istifham
E) Mübalağa

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türlerisonuç aşamalarına dayalı olarak yazılır.
Şiir: Seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan edebî
Cümleleri okuyalım. Cümleler doğru ise
başındaki kutucuğa "D". yanlış ise "Y" yaza-
lim. Verdiğimiz cevapları tartışalım.
lişme
Bir metnin en uzun bölümü giriş bölü-
5 Renk Yayınevi
müdür.
Sonuç bölümünde kahramanlar tanıtılır.
.
Gelişme bölümünde örnekler ve açıklama-
lar
yer
alır.
Giriş bölümünde kısa bilgiler verilir.
varılır.
Sonuç bölümünde bir
yargiya
Sonuç bölümünde "kısacası, sonuç olarak
ifadeleri kullanılır.
Hikâyenin düğüm bölümüne serim de denir.
Çözüm, hikâyenin sonuçlandığı bölümdür. .
Bilgi vermek amacıyla yazılan metinlere
bilgilendirici metin denir.
Şiir
, edebî bir anlatım türü değildir
.
4. Sinif Türkçe Eği

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri8. "Duygularımı ve düşüncelerimi kanıtlama ihtiyacı duymadan, samimi bir şekilde ve kendi kendime
konuşur gibi bir havada yazmayı seviyorum." diyen bir yazarın yazdığı metin
aşağıdakilerden
hangisi olabilir?
Sohbet
A) Son günlerde çocukların dijital alışkanlıkları üzerine çalışmalar arttı. Bunlardan biri de önümüz-
deki çarşamba Atatürk Kültür Merkezinde gerçekleşecek. Onla bilim insanı Adil Bilir, çocukların
dijital yaşama bağlılığı ile ilgili bir sunum yapacak. Bu güzel çalışmayı kaçırmamanızı tavsiye
ederim değerli okurlar.
B) Son yıllarda dijital dünyanın gelişmesiyle çocukların da bu konuya olan ilgisi arttı. Bundan on yıl
önce cep telefonu ile zaman geçirmek 24 saatin sadece 1 saatini oluştururken günümüzde bu
süre 6 saate kadar ulaştı. Önümüzdeki on yıl içinde bu sürenin iki katına çıkması işten bile değil.
Peki, bu bağımlılığı durdurmak için neler yapabiliriz?
c) Ister beğenelim ister beğenmeyelim, çocuklar artık dijital ve kablosuz bir dünyada büyüyor. Tab-
letler, telefonlar, bilgisayarlar ve diğer teknolojik cihazlar ne yazık ki hayatımızın vazgeçilmez
birer parçası oldu. Birçok insan gibi ben de bu durumdan şikayetçiyim ama sunulan inanılmaz
imkanlardan da faydalanılması gerektiğini düşünüyorum.
D) Artık telefonların ayrılmaz birer parçamız olduğunu düşünüyorum. Siz de bana bu konuda ka-
tiliyor musunuz? "Evet." dediğinizi duyar gibiyim. Ne yazık ki durum böyle. Her işimizi telefonla
halletmeye alıştık. Onsuz bir dünyayı düşünemiyoruz. Halbuki yıllarca onsuz yaşadık ama artık
kendimizi ona esir ettik.

Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri5.SOOS - TG
Birinci kura:
ikinci kura: Üçüncü kura:
Yazarın görüşlerini Yazarın soru Olağanüstü olay-
kanıtlama mec- cümlelerini sıklıkla lari konu edinen
buriyeti olmayan kullanarak karşi-
yazı türüdür. Çok
yazılardır. Güncel
sinda biri varmış uzun bir süredir
olaylar konu olarak hissi oluşturduğu halkın arasında
kullanılır. Gazete metinlerdir. inanılarak gerçek
yazılarıdır.
miş gibi anlatılan
hayal gücüne da
yali metin türüdür.
Dördüncü kura: Beşinci kura
Gerçek ya da Belirli bir konuda
gerçeğe yakın
bir görüşü, bir
olayları konu ola-
düşünceyi savun
rak kullanan, dar
mak ve kanıtlama
karakter kadrosuy- için yazılan yazı
la oluşturulmuş
türüdür.
olayların çok ay.
nintili anlatılmadığ
metin türüdür.
Öğretmen sınıfa üstlerinde üç değişik metin türü yazılı farklı kartlar dağıtmıştır. Metin türlerinin isimlen
kağıtlara yazarak kura çekmek için bir kabın içine atmıştır. Kendi kartındaki metin türü kurada çıkan
öğrenci kâğıdındaki metin türünün olduğu yere işaret koyacaktır.
ilk önce üç metin türüne de işaret koyan öğrenci aşağıdakilerden hangisi olmuştur?
All Sohbet
B)
Roman
Efsane
Makale
Deneme
Fikra
C)
D)
Fikra
Hikaye
Masal
Sohbet
Söyleşi
Fikra
2
De