Metin Türleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleridzisi çeşidi olan "sohbet" (söyleşi), yazarın herhangi bir konu hakkındaki kişisel duygu ve
düşüncelerini, okurla konusu
Okurla konuşuyormuş gibi bir anlatımla yazdığı yazılardır. Bu türün en belirgin özelliği,
Sicak ve samimi bir konuşma havası taşımasıdır. Bugün “söyleşi” de denilen bu türün eski adıs'musa-
habe"dir.
Aşağıdaki metinlerden hangisi açıklaması yapılan türe aittir?
Uç beş gun once gönlüm gibi hava da pek durgundu. Böyle havalarda, ne yalan söyleyeyim, kolumu
kaldirasım gelmez. Mutlaka sizlerde de durum aynıdır. Neticede hepimiz insanız öyle değil mi? Hâl böyle
olmakla birlikte kendime sürekli hayatın bir bütün olduğunu ve her durumun kendine özgü güzellikleri oldu-
ğunu söylerim. Size de tavsiye ederim. Çünkü gerçekten işe yarıyor.
B) Bitki denildiğinde hepimizin aklına toprak, su ve güneş gelir. Bu nedenle bitkilerin hemen hemen hepsi
toprakta yetişir. Peki, onları toprakta değil de başka ortamlarda yetiştirebilir miyiz? Bilimsel çalışmalar
sonucunda topraksız tarım yapılabilmekte. Hem de daha verimli ve daha tasarruflu bir tarım yolu oldu bu
yöntem. Bilim adamları, bu yöntemle hızla artan nüfusun gıda ihtiyacının karşılanabileceğini belirtiyorlar.
Bos vaktim oldukça sinemaya giderim. Yumuşak bir karanlığa gömülmüş, makinenin hışırtısını dinleyerek
vücudumun değil, ruhumun bir çetin yol üzerinde mola verdiğini hissederim. Karanlık, ölümün bir parca-
sidir, onun için dinlendiricidir. Dünyada bir tek ben varmışım gibi hisseder ve ruhumun derinliklerine dalar
giderim
23 Nisan 1920'de açılan Büyük Millet Meclisinin ikinci çalışma yılının başlangıç günüydü. Mustafa Kemal
Pasa Meclise baskanlık ediyordu. Paşa'nın konuşması bittikten sonra Hamdullah Suphi Bey kürsüyele
rak 1921'de kabul edilen Istiklâl Marşı'nı gür sesiyle okudu. Bir dana, bir daha derken mars tam därt date
okundu ve mebuslar ayakta dinledi.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri3.
1. Yazar, üçüncü romanını bu yıl çıkarıyor.
2. Dünyalar kadar yükü sırtına almış, kulübeye iler-
liyordu.
3. Arkadaşlarımla sihirli ayakkabılarımı giyip seya-
hat ettim.
Yukarıdaki cümlelerin anlam özelliği hangi seçe-
nekte doğru verilmiştir?
1.
2.
3.
Gerçek
A)
Abartı
Hayal
B)
Hayal
Gerçek
Abart
Abartı
Hayal
@
D)
Gerçek
Hayal
Abartı
Gerçek
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin anlatımı abar-
tılı değildir?
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri15. Deneme, bir konu üzerinde yazarın kesin yargılara varmadan, kanıtlama amacı gütmeden kişisel görüşlerini ifade
ettiği yazı türüdür.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi bu açıklamayı örneklendirmeye uygun değildir?
A) O an kalbimden, özümden ne geçiyorsa öyle yazıyorum. En çok nelerden zevk alıyorsam ya da neleri hiç sevmi-
yorsam onlardan bahsediyorum. Okurlarım beni kinarmış, kınamazmış hiç ama hiç aklıma gelmiyor nedense.
B) Neleri unutmadık ki? Herkes bir şeyi unuttu. Bense unutulmaması gereken şeyleri unuturken unutulması gereken
birçok şeyi unutamadım.
C) Evet, zehirli bal dedim çünkü ben aşkı gerçekten de zehirli bala benzetiyorum.
D) Son günlerde bilim adamlarından bazıları ileriki yıllarda, insan zekâsının gerileyeceğini söylüyor. Bunun tek suçlu-
su olarak bilgisayarı gösteriyorlar.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleriyaman, yatın
8. Kral Edward İstanbul'a geldiği zaman, v
dan bir motora binerek Dolmabahçe Saravi'n
vanaştı. Atatürk de rihtımda onu bekliy
du. Deniz dalgalı idi ve Kral'ın bindiği mota
inip çıkıyordu. Kral rıhtıma çıkmak istediči
bir sırada eli yere değdi ve tozlandı. O sıra
da Atatürk de Kral'ı rıhtıma almak üzere eli
ni uzatmış bulunuyordu. Bunu gören Kral bir
mendille elini silmek istediği bir anda Atatürk:
“Vatanımın toprağı temizdir; o, elimizi kirlet-
mez!" diyerek Kral'ı elinden tutup rihtıma çı-
kariverdi."
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) Sohbet
B) Deneme
C) Günlük
D) Ani
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri14. Eleştiri; bir eserin, durumun, olayın ya da kişinin olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirildiği metin türudur.
Aşağıda verilen parçalardan hangisi eleştiri türünden bir metinden alınmıştır?
A) "Türk edebiyatı tarihine bakıldığında bu edebiyatın; daha çok şiir merkezli, şiir ağırlıklı bir seyir izlediği görülmekte-
air. Gerek en eski zamanlardan kalan sözlü edebiyat ürünleri gerekse yazılı edebiyat ürünleri şiir üzerine kurulmuş
ve şiir üzerinden gelişmiştir. Öyle ki Türk toplumunda şiir; pek çok yazarın, edebiyat dünyasına adım attiğı cumle
kapisidır. Dolayısıyla Türk edebiyatının şiir merkezli oluşu, Türk edebiyatında köklü bir şiir geleneğinin oluşmasında
önemli bir rol oynar."
B) "Horlama, uyku apnesi, nefessiz kalma, gündüz uykululuk hâli, araç kullanırken ve/veya TV izlerken uyuklama häl-
leri tüm uyku denilen önemli uyku rahatsızlıklarındandır. Neden önemli? Örneğin hız ve alkol nedeniyle meydana
gelen trafik kazaları dışındakilerin büyük bölümü uyku apnesinden kaynaklanan sıkıntılardan meydana geliyor. Bu
nedenle Avrupa Birliği'ne uyum çalışmaları dâhilinde gerçekleşen ehliyet yenileme işlemleri esnasında normalden
fazla kilolu, gündüz uykululuk hâli olan, horlayan ve uyku apnesi olan kişilerin mutlaka kulak burun boğaz uzman-
ları tarafından değerlendirilmesi ve apne problemlerinin olup olmadığının tespit edilmesi, tespit edilirse tedavisinin
yapılıp yapılmadığının takibi isteniyor."
C) “Mikroplastiklerin çevrede çok geniş bir yayılım gösterdiği ve sulara karışarak okyanuslara ulaştığı biliniyor. Öyle
ki deniz canlılarının bünyesinde, denizden elde edilen sofra tuzunda, hatta insan dışkısında bile mikroplastiklere
rastlanabiliyor. Geçtiğimiz yılın aralık sayısında bu konuyu ayrıntılı olarak ele alan bir yazı yayımlamıştık. Birleşik
Krallık'taki Stratchlyde Üniversitesi'nden Dr. Steve Allen ile Fransa'daki EcoLab'den Dr. Deonie Allen'ın yaptığı yeni
bir araştırmada Pirene Dağları'nın ücra bir köşesinde de mikroplastiklere rastlandı. Bölgedeki yerel nüfus az oldu-
ğu için mikroplastik parçacıklarının en yakını 95 kilometre uzakta kalan daha kalabalık bölgelerden hava yoluyla
taşındığı düşünülüyor."
D) “Her zaman karşınızda durup hiç bakmaz olduğunuz resimler vardır. Bir gün, içlerinden birine, nasılsa dikkatinizin
takılacağı tutar. Yanaşırsınız, eski bir hatıranın ustunden bir sis çözülür gibi olur. Dudaklar oynar; bakışlara derinlik,
arkanızı verdiğiniz bahar dallarının çiçeklerine koku gelir. Luxembourg bahçesinin kum çıtırdılarını duyar gibi oldum.
Bu bir fotoğraftı. Ben bir çiçekli dal önündeki parmaklığa yaslanıyorum. Yanımda bir demir iskemle, üstünde bir
gazete ve bir şapka..."
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri51. "Kırk yıldır yazıyorum. Bazen gönlüm söyledi içinden geçenleri, bazen bilime sivrilttim kalemimi. Satırlardan dizelere bir tür-
lü firsat gelmedi. Kimi zaman da olanı anlattım, olacakla kol kola. Her ayrıntısıyla, uzun uzun... Okuyana yaren oldu yıllardir
anlattıklarım. Ben de bilirdim olmuşun kabasını almayı ama el yoruldu da kalem yorulmadı." diyen bir yazar aşağıdaki
metin türlerinden hangisiyle eser vermiş olamaz?
A) Roman
B) Deneme
C) Makale
D) Öykü
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri17
Bilimsel açıdan gelişmiş olan milletlerin ekonomik
ve kültürel açıdan da geliştikleri, siyasi zeminde söz
sahibi oldukları bilinen bir gerçektir. Bilimsel buluş.
lardan yararlanabilen ülkeler, vatandaşlarının gelir
seviyelerini yükseltmekte ve onlar için daha müret-
feh bir hayat imkânı sağlamaktadırlar. Bu gerçekler
dolayısıyla çağımız genellikle bilim çağı diye nitelen-
dirilir. Bilimsel bakımdan gelişmek, bilimle ilgili ku-
rumsal ortamın niteliğinden çok bilim dili olarak ge-
lişmiş bir dile sahip olmaya bağlıdır. Bir milletin dili,
her türlü fikir ve düşünceleri bütün ayrıntılarıyla ifade
edebilecek bir zenginlikte değilse, o milletin bilimde
ilerlemesi mümkün değildir. Gelişmiş ve zengin bir
dil, her bilim dalının eğitim ve öğretiminde de büyük
kolayliklar sağlar.
Parça aşağıdaki metin türlerinin hangisinden
alınmıştır?
B) Fikra
A) Deneme
C) Makale
D) Haber metni
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriGÖRSEL OKUMA METODU
TEST 3
Aşağıdaki anlatımlardan hangisi görseldeki kaza ile ilgili olamaz?
Fren sesiyle birlikte arkama baktığımda kafa kafaya çarpışan biri gri, diğeri beyaz iki araba gözüme ilişti.
Cevredeki insanlarla birlikte hemen arabalardaki insanları kurtarmaya çalıştık. Çocukların da kaza yerinde
olması beni biraz tedirgin etmedi değil.
B) Gri olan araba diğerine göre daha süratliydi. Şoför her ne kadar durmaya çalıştıysa da kazaya mani olamadı.
Once beyaz arabadakileri dışarı çıkardık. Gri arabanın şoförü arabadan kendi imkanları ile çıktı.
Daha önce herhangi bir kazaya hiç şahit olmamıştım. Her şey gözümün önünde oldu. Bir araba diğerinin
üzerine çıkmıştı. Hemen minibüsümü park edip olaya müdahale etmek üzere kaza yerine koştum.
W Aslinda yol çok da dar değildi ama nasıl olduysa iki araç yolu paylaşamamıştı işte. Çarpışmadan sonra
kaldırma yakın yerde durabilen araçlardaki insanların yardımına aninda gitmiştik.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri8. Sınıf
Metin Türleri
5. Ben küçük yaştan beri iyimserim. İyimserliğimi,
bana küçük yaşta merhamet, eşitlik ve sevgi duy-
guları aşılayan anne ve babama borçluyum. Bu
yüzden insanlara karşı olan güvenim artmış oldu.
Fakat okul hayatımda kendimi toparlamamış ol-
saydım iyimserliğimi kaybedecektim. O zaman
karşıma çıkan felsefe hocam, üzerimde derin bir
etki yaptığı için tehlikeyi atlattım.
8. Şüphesi
şifa vere
de şifa
dimiz, lo
takar ve
rür. Onla
teker uğ
küçük d
kâbusur
Bu parça aşağıdaki metin türlerinin hangisin-
den alınmıştır?
Fakat im
severler
A) Destan.
B) Roman
sanı mü
C) Fikra
uyandırı
olduğur
D) Makale
Metnin
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri18. Makale; bilim, fen konularıyla siyasi, ekonomik ve
toplumsal konuları açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği
olan gazete veya dergi yazısıdır.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklen-
diren bir metindir?
A Yazar, Avrupa'da felsefe eğitimi görmüş. Roman-
larında bu eğitimle daha anlaşılır hale gelen bazı
özellikler var. Bir kere dünyaya bakışı daha özgür
gibi geldi bana.
Nasrettin Hoca nın mirası, Yunus Emre'nin mem-
leketi Eskişehir by sene gezi rotasına yeni bir şe-
hir eklemek isteyebler için ideal bir seçim. Köklü
bir tarihi iliklerinize kadar hissetmek isterseniz Es-
kişehir, en yaşanabilik şehirler arasında oldukça
yükseklerde yer alır.
Öğretim alanındaki soruhların çözümünde karşı-
laşılan zorlukları aşmada geleneksel yaklaşımla-
rın yetersiz kaldığı düşünülürse günümüzde en iyi
yaklaşım bilgi teknolojilerinin sağladığı olanaklar-
dan yararlanmaktır.
D) Gerçek bir Alaska gezisini trensiz düşünmek
imkansız. Demir yolları çok geniş bir ağa sahip
Alaska'da. Bütün cephesi camla kaplı bu trenlerle
örneğin, çok sevimli bir kasaba Talketna'dan De-
nali'e gidebilirsiniz.
aplusakademi
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri*Yazar: herhangi bir konudaki görüşlerini belli kanıtlar, inandırıcı veriler kullanarak anlatmaya çalışır. Böylece okuyucuyu bilgilendirmeyi amaçlar.
*Yazıda açık, anlaşılır ve ciddi bir dil kullanılır.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisi bu kurallara göre yazılmış bir metindir?
A) o dönemde geçim sıkıntısı çekmiyor, temiz elbiseler içinde iyi bir odada yaşıyordum. Buna rağmen o zamanki halimi nasıl ifade edeyim bilmiyorum ama beğenmiyordum. Ruhum acı içindeydi. Kendi hayatım bana dar
geliyordu.
B) Yıkmak yalnız binada değil her alanda, her kurulu düzende kolaydır. Bir düzen bilgi ile kurulur. Bilgiden
yoksun kişiler onu kolaylıkla bozabilirler. Bir makineyi yapmak ve işletmek zekâya bağlıdır. Ama o makineyi
bozmak ne zekâ ister ne bilgi. Bilgisizlik pekala makineyi berbat etmeye yeter.
C) Dilini yozlaştıranların önce kendilerini yozlaştırdıklarını burada apaçık söylemeliyim. Örneğin; “Rh negatif kan
aranıyor!" diye duyuru yapıyorlar. Duyuru sözcüğüne “anons" diyorlar. Bu bir aşağılık duygusunun, yabancı
diller karşısında kendi ana dilini küçük görmenin göstergesi değilse nedir?
D) Eski Türklerde ad verme geleneklerinden biri de annenin doğumdan sonra kendine geldiği an gördüğü ilk şeyin adının verilmesiydi. Bu gelenek nedeniyle anlaşılmayacak adlarla karşılaşılıyordu. Aynı geleneğin bugün
Altay Türklerinde biraz değişerek sürdüğünü görülmektedir.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriNİL'İN ANAHTARI: ANKH
Antik Misir'ın en bilinen sembollerinden biri olan Ankh sonsuz hayatı ve yeniden hayata gelmeyi temsil eder. Bu
sembol aynı zamanda Nil Nehri'nin anahtarı olarak da bilinir. Doğduğu yer ince ucu, döküldüğü İskenderiye Del-
tası yuvarlak başı, sağa ve sola açılan kollar ise Nil'in doğu ve batı yakasıdır.
Bu bilgiye göre aşağıdaki görsellerin hangisinde Mısır'ın en bilinen sembollerinden Ankh'a yer verilmiştir?
De
N
owogop Oppo NOV UV0000
S
T U V V Vỹ
FOTELIERE
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriYazar, herhangi bir konudaki görüşlerini belli kanıtlar, inandırıcı veriler kullanarak anlatmaya çalışır. Böylece okuyucuyu bilgilendirmeyi amaçlar.
Yazıda açık, anlaşılır ve ciddi bir dil kullanılır.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisi bu kurallara göre yazılmış bir metindir?
A)O dönemde geçim sıkıntısı çekmiyor, temiz elbiseler içinde iyi bir odada yaşıyordum. Buna rağmen o zamanki halimi nasıl ifade edeyim bilmiyorum ama beğenmiyordum. Ruhum acı içindeydi. Kendi hayatım bana dar
geliyordu.
B) Yıkmak yalnız binada değil her alanda, her kurulu düzende kolaydır. Bir düzen bilgi ile kurulur. Bilgiden yoksun kişiler onu kolaylıkla bozabilirler. Bir makineyi yapmak ve işletmek zekâya bağlıdır. Ama o makineyi bozmak ne zekâ ister ne bilgi. Bilgisizlik pekala makineyi berbat etmeye yeter.
C) Dilini yozlaştıranların önce kendilerini yozlaştırdıklarını burada apaçık söylemeliyim. Örneğin; “Rh negatif kan aranıyor!" diye duyuru yapıyorlar. Duyuru sözcüğüne “anons" diyorlar. Bu bir aşağılık duygusunun, yabancı
diller karşısında kendi ana dilini küçük görmenin göstergesi değilse nedir?
D) Eski Türklerde ad verme geleneklerinden biri de annenin doğumdan sonra kendine geldiği an gördüğü ilk şeyin adının verilmesiydi. Bu gelenek nedeniyle anlaşılmayacak adlarla karşılaşılıyordu. Aynı geleneğin bugün
Altay Türklerinde biraz değişerek sürdüğünü görülmektedir.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriSuna, Kemal, Derya, Mert, Leyla, Filiz, Yüsra, Yusuf ve Tekin tek gişenin işlem yaptığı bir bankada
sıra beklemektedir. 70, 71, 72; 206, 207, 208 ve sadece ayrıcalıklı müşterilere verilen 3008,4008 ve
5008 numaralarını alan bu kişilerin gişeye çağrılma sırası ile ilgili bilinenler şunlardır:
• iki ve üç basamaklı her seriden sırasıyla birer kişi gişeye çağrılmıştır.
• Dört basamaklı numaralara sahip ayrıcalıklı müşteriler gişede işlem olmaması durumunda çabucak
çağrılmaktadır.
• Sırasıyla Kemal ve Derya birbiri ardınca gişeye çağrılmıştır.
• Gişeye üçüncü kişi olarak çağrılan Suna bekletilmeden çağrılan 2. müşteridir.
• Derya ile Yusuf arasındaki üç kişiden biri son ayrıcalıklı müşteridir.
• Bankada ilk işlemi yapılan müşteri Tekin'dir ve bu esnada sıra numarası alan ilk ayrıcalıklı müşteri
de Filiz'dir.
Buna göre aşağıdak ifadelerin hangisi kesinlikle yanlıştır?
Yüsra'nın sıra numarası 72'dir.
Leyla 5008 sıra numarasını almıştır.
Yusuf'un sira numarası 208'dir.
Mert 207 sıra numarasını almıştır.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriUUU N U N D
N DU UND UN
UUnn UUpinp
urulmuştur.
B) Deyim kullanılmıştır.
11. Sinan akvaryuma meraklı bir gençtir. İki lepistesi vardır. Onları saatlerce izleyebilir. Özellikle lepisteslerin bitkile-
rin arasına saklanışları çok hoşuna gider, onları bulmaya çalışır. İşte böyle bir günde lepistesinin birini bulamaz.
Bitkilerin arasında da göremez. Birkac dakika sonra cansız bedeni kumların arasından çıkar. Cok üzülür. Tek
balıkla akvaryum olamayacağı için farklı balıklar almak üzere akvaryum uyumluluk tablosunu inceleyemeye
D) Karsılaştırma yapılmıştır.
başlar.
Barplar
Çöpçü
Balığı
Gurami
Vantuzlu
Kedi Balığı
Lepistes
Loachlar
Moli
Su bitkileri
Barplar
Çöpçü Balığı
Gurami
Lepistes
Loachlar
ne"
Moli
U.
Su Bitkileri
Vantuzlu Kedi
Balığı
U:Uygun N:Uygun Değil Z: Zarar verebilir,
Buna göre Sinan aşağıdaki balıkların hangilerini birlikte alıp akvaryumuna ekleyebilir?
B) Vantuzlu Kedi Balığı - Loachlar
A) Moli-Gurami
D) Gurami - Çöpçü Balığı
) Moli-Barplar
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriKüçürek hikâye; az sayıda kelimeyle yoğun anlamlar aktarma gücüne sahip, mesaj kaygısı taşımayan, yalnızca bir anın saptaması olan anlatılardır.
Bu açıklamaya göre,
I. Küçükken her tarafta "Suyu Koruyun, İdareli Kullanın" yazan afişler vardı. Televizyon ve radyolar sık sık bu konuyu gündeme getirir, insanları uyarırdı. Ama hiç kimse bu ikazlara aldırış etmezdi. Şimdi büyüdük, suyun sonsuza kadar yetmeyeceğini anladık.
II. Ağaç dikmekle meşgul, yaşlı birine sorarlar:
Diktiğin ağaçların meyvesini büyük ihtimalle yiyemeyeceksin, o hâlde ne diye ağaç dikmekle uğraşıyorsun?
Yaşlı adam:
Bizden evvelkilerin ağaçlarının meyvesini biz yedik, bizim diktiklerimizin meyvesini de bizden sonrakiler yesin diye uğraşıyorum.
III. Sadece kemanını vermedim... Yıllar sonra yeğenine armağan ettim. O da öğrenememiş doğru dürüst, evlerinin bir duvarına asmış. Ben zaten hiç beceremedim... Hiçbir şey... İç yangını anılara yol açmaktan başka.
metinlerinden hangileri küçürek hikâye örneğidir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III