Metin Türleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri7. Neredeyse öğlene kadar evde uyumuştum.
Sonra sokağa çıktım. Fakülteye gittiğimde
herkes bir çardağa çekilmiş sohbet ediyordu.
Umut'u gördüm, bütün gece ders çalışmaktan
gözleri şişmiş. Heyecanlı heyecanlı akşam
çalıştığı notların üzerinden geçiyordu. Aklima
yeni geldi bugün sınav olacağımız, yapacak bir
şey yoktu, gidip biraz Umut'un yanında anlat-
tıklarını dinlemeye başladım. Her zamanki gibi
onu hayranlıkla dinledim. Sınav bitip okuldan
çıktığımda biraz sahil kenarında yürüyüş yap-
tim.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ani
B) Günlük
C) Gezi yazısı X
D) Masal X
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri16
15.. Yazarın herhangi bir konudaki düşüncelerini kanıtlama ihtiyacı duymadan ve kendi kendine konuşuyormuş gibi kale-
me aldığı yazı türüne "deneme" denir.
• Yaşanmış ve yaşanabilecek olayların kişi, yer ve zaman unsurlarına bağlı olarak anlatıldığı yazı türüne “öykü" denir.
• Gezi yazıları, gezilip görülen yerlerin ilgi çekici özelliklerinin anlatıldığı yazılardır.
Aşağıdaki metinlerden hangisi açıklaması verilen türlerden birine örnek değildir?
A) Doğa nedir? Dar anlamıyla sudur, havadır, topraktır, ağaçtır, denizdir. Ya endüstri? Diyelim fabrikadır, motordur, maki-
nedir, çeşitli araç gereçlerdir. İnsan eliyle yapılmış, insan zekâsının ürünleridir. Temelde insan yaşamına kolaylık sağ-
Sevenlamaya yöneliktir. İlkel ya da gelişmiş biçimiyle olsun, endüstri insan yaşamı için gereklidir. Ne var ki doğa da gereklidir.
Endüstri, doğayı-ki sonunda insani- yok edecekse varsin olmasın böyle endüstri. Amaç, insanın mutluluğu değil mi?
Makinesiz, motorsuz, fabrikasız yaşayabiliriz. Peki ya ekmeksiz, havasız, susuz yaşayabilir miyiz?
B) Kapıda yaşlı bir adam belirdi. Üzerinde biraz eski, açık mavi bir takım elbise vardı. Ceketin üst cebinde üçgen şeklinde
kıvrılmış mendil, kravatıyla aynı renkteydi. Yer yer ağarmış saçlarını sol tarafa yatırmış, hâlâ siyahlığını koruyan biyik-
larını üst dudağının üzerini kapatacak şekilde bırakmış. Ayağında yıllar önce gençlerin oldukça rağbet ettiği ucu sivri
oy kne
geel
olabilir diye düşündüler.
C)Nihayet Kale'ye çıktık. Tepesi uçtuğu için Tepsi Minare denen eski Selçuk Kulesi'nden, 1916 Şubatı'nda ordusunun
ricatini temin için çocuğu, kadını sipere koşan destanî şehri seyre başladık. Önümüzde henüz sararmaya yüz tutmuş
ekinleriyle emsalsiz bir panorama dalgalanıyordu. Doğu, cenupdoğu tarafında çıplak dağlar biter bitmez, küçük köyle-
riyle, ağaçlık su başlarıyla, enginliğiyle ova başlıyordu. Daha uzakta, Anadolu'nun şiir, gurbet kaynağı olan, halkımızın
duyuşundaki o keskin hüznün belki de sirrini veren dağlar vardı.
D) Türk cilt sanatı 15. yy.in ikinci yarısından sonra dünyanın en değerli ciltlerini vermeye başladı. Fatih Sultan Mehmet'in
yazdırarak kopyalarını çıkarttırdığı, zamanın bilim merkezlerinden getirilmiş kitapların oluşturduğu özel kitaplığındaki
cider; Fatih'in üstün siyasi ve askeri kişiliğinin yanı sıra, bilim ve sanata verdiği önemi de gösterir. Fatih Nakışhane-
sinde yapılan süslemelerde ezilmiş altının fırçayla sürülmesiyle yapılan yazma ciltlerdeki üsluplaştırılmış çiçek motifle-
rinin çevresi, "teker" denilen ucu sivri gereçlerle işlenmiştir, böylece süslere yükseklik kazandırılarak hazırlanan ciltler
de birer sanat başyapıtı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri9. E
7. ETKİNLİK
a) Aşağıdaki farklı yazı karakteri ile yazılmış metni okuyunuz. Ardından yönergeleri uygulayınız.
MOR SALKIMLI EV*
Hafizasında hayat, kendini kayda başladığı ilk devrin hiç unutamayacağı
Salkımlı Ev etiketini taşır.
Bu ev, yarım asırdan ziyade bazen de her gece, bu küçük kızın rüyalarına
zemini, Beşiktaş'ta, doğduğu evde başlar. Evin kendisi çocuğun hafızasında Mor
girmiştir. Sabahın ilk saatlerinde burada dolaşan, çiçek ve ağaç sulayan, bir
alay güvercine yem veren bir kadın görürsünüz. Bu kadın, küçük kızın anne-
annesidir. İşte Haminne** diye torunlarının hitap ettiği kadının kısaca portresi:
Teni hakiki süt gibi, gözleri açık maviye kaçan bir ela, ağzı küçük, dudakları
pembe, ince sanatla işlenmiş kıvrımları vardır. Fakat bu güzellik ve hususiyet, o
ilk bahçe devrinde, kızda hiçbir ilgi uyandırmış değildir. Mesela nar çiçeklerinin
uyandırdığı heyecan ve iç hareketini Haminne uyandırmaz.
Acaba ilk varlığını idrak ettiren sahne kaç yaşında meydana gelmiştir.
Herhâlde dört yaşından önce olacak. Çünkü bu devirde hafızasında çakan şim-
şeklerin aydınlattığı sahnelerde zaman zaman annesi de görünür.
Halide Edip Adıvar
b) "Mor Salkımlı Ev" metninin türü ile ilgili verilen bilgilerden örnekteki gibi doğru olanların yani-
na (D), yanlış olanların yanına (Y) yazınız.
• Yaşanmakta olan bir olayı değil, yaşanmış bir olayı anlatır. (D)
• Anlatılan olay, yazarın belleğinde iz bırakmıştır. (9
• Metinde hayalî karakterler vardır.
.
Olayın anlatıcısı olayı yaşayan kişidir. (D)
c) Yukarıda (D) olarak işaretlediğiniz özelliklerden yola çıkarak metnin türünü belirtiniz.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri9. Günlükler, olayların günü gününe ve tarih belirtile-
rek yazıldığı yazı türüdür. Günlük; yazarının yaşa-
mindan izler taşır, samimi ve doğal bir dille yazılır.
Günlükler genellikle kısa yazılardır.
Aşağıda bir günlük örneği verilmiştir:
Düşman kuvvetleri baskıyı iyice arttırdı. Artık
ne kadar dayanabiliriz, bilmiyorum. Birliklerimiz
dağılmaya devam ediyor. Böyle giderse teslim
olmamız çok yakın.
Bu bilgiler dikkate alındığında örnekteki gün-
lük yazılırken aşağıdakilerden hangisine uyul-
mamıştır?
A) Günlükler, yazarının yaşamından izler taşıma-
lıdır.
B) Günlüklerde doğal ve samimi bir dil tercih edilir.
C) Günlükler, günü gününe ve tarih belirterek ya-
ziler.
D) Günlüklerde insanlar başlarından geçeni kisa-
ca anlatır.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri20. Gazete ve dergilerde yayımlanan, güncel ve sosyal konuların işlendiği ve yazarının konu hakkındaki görüşlerini
anlattığı kısa fikir yazılarına fikra (köşe yazısı) denir.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi bir fıkradan alınmış olamaz?
A) Malumunuz, bale gündemi gayet yoğun. Değerli dostum Nilay Yeşiltepe'nin öncülüğünde 2008 yılında
başlatılmış olan ve Türkiye'yi dünya dans arenasında farklı bir yere taşıyan Uluslararası İstanbul Bale
Yarışması'nın 6'ncısı iptal edildi. Devlet Opera ve Balesinden yapılan açıklamaya göre ana sponsorun son
dakikada sponsorluğunu çekmesi nedeniyle böyle bir durum yaşandı.
B) Cumartesi akşamı uzay çalışmaları konusunda tarihî bir olaya tanık olduk. 55 yıl önce ABD'nin 'Gemini'
projesiyle başlayan uzay macerasında yeni bir çığır açıldı. ABD'nin 9 yıl önce uzay mekiği projesine son
vermesinden sonra tekrar ABD topraklarından iki astronot, ABD yapımı bir roket ve kapsül ile Uluslararası
Uzay Üssü'ne (ISS) gitti. Cumartesi akşamı 21.22'de roket ateşlendi. Roketten kapsüle, astronot kıyafetine
kadar her şeyi Elon Musk'a ait SpaceX isimli özel firma planlayıp yaptı. Bu inanılmaz gelişme, bundan son-
raki hayat için bir dönüm noktası niteliğinde. Uzayda yaşamın kapıları fırlatılan bu roketle açıldı diyebilirim
sizlere.
C) Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) göre 700 milyona yakın yetişkin obezite sorunu yaşıyor. Obezitenin yaygın-
lığı ise 1975'ten günümüze 3 kat artmış durumda. Obezitenin başlı başına bir sağlık sorunu olmasının ya-
ninda ölümcül hastalıkları tetikleme gibi bir riski de var. Kanserin bu risklerden biri olduğu zaten biliniyordu.
Yapılan yeni çalışma ise yağlanma ile beyin sağlığı arasında ilişki kurdu. "Radiology" dergisinde yayımlanan
araştırmada vücuttaki yüksek yağ seviyeleri, düşük beyin hacimleriyle ilişkilendirildi.
-) Kış, kışlığını göstermeden geçip giderken baharın müjdecisi cemreler de birer birer düşmeye başladı. 1.
cemre 20 Şubat'ta havaya, 2. cemre 27 Şubat'ta suya düşmüştü. 3. cemre de 6 Mart'ta yani yarın toprağa
düşerek baharın geliş müjdesini verecek. Böylece kış boyu düşen enerjimiz doğanın bu güzel uyanışıyla
birlikte yeniden yüksekelecek.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri18 Apagidaki metinlerden hangisi fikir yazısından alınmamistir?
A) Boton zor sartlara rağmen hayatta kalmayı başarabilmiş bu iki adam, canlarını dişlerine takmişyılmadan
umutsuzluğa düşmeden ilerliyorlardı. Kalin kürklere iyice sarmışlardı. Kirpiklerini, yanaklarını ve dudak
farine soluklarının oluşturduğu buz zerrecikleri öylesine kaplamıştı ki yüz hatları iyiden iyiye belirsizleşmiş
benzemişlerdi. Ama bu maskelerin arkasındakiler insandı. Sessiz issizliğin derinliklerine dalan ve 10 gibi
been maderiyle hortik maskesi takan ve hayaletler diyarında Biulerini gömmeye giden cenaze taşıyıcılarına
görünen dünyaya kafa tutan küçük maceracılardi bunlar
B) Caddelerde müzisyenlerin enstrümanlarını istedikleri gibi çalmasından yanayım. Kalabalığın gürültasuna
mazige çeviren bu kişilerin büyük kentlerin, metropollerin, büyük caddelerin süsü olduğunu düşünüyorum,
Hangi ülkeye gidersem gideyim meydanlarda, büyük caddelerde onları ararım. Taksim'den geçip eve döner.
ken sokaktaki bir müzisyenin önünde durup çaldığı parçayı sonuna kadar dinlemeden geçemezdim. Biraz
müziğe ilgisi olan herkes bu tavrimi yadirgamayacaktır.
C) Insanların ne olduğunu pek de bilmedikleri hâlde en fazla sahip olmak istedikleri şey, sanırız ki kişiliktir. Ne-
dir kişilik? Kimine göre başkalarına ürküntü verecek bir katilik, asık yüzlülük içinde durmaktır. Genellikle çok
kişinin saygın görünmek için benimsediği bir köy ağası tavrıdır bu. Gülmemek, ağırdan almak, az konuşmak
gibi insan ilişkilerinde esneklikten yoksun pozlar takınmayı kişilik sahibi olmak diye bellemiş yığınla insan
vardır dünyada
) Bir mimari eser artık insanlığın ürünü olduğunda insandan hizmet beklemeye başlar. Onun bakımı, sonraki
kuşaklara miras olarak bırakılması için insandan beklenen hizmet türü de çoğalır. Sonunda o mimari yapı
belki asli işlevini kaybetmez ama öyle bir an gelir ki yapı insana hizmet edeceğine insan, mimari yapıya
hizmet eder.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriPARÇADA ANLAM-
4.
2. Mersin'in Erdemli Belediyesinin hayata geçirdiği,
ilçedeki ihtiyaç sahibi vatandaşlara her türlü yardımı
içeren "Limon Çiçeği” projesi gerçekleşiyor. Erdemli
Belediyesinin sosyal yardım konusunda daha sağlıklı
hizmet verebilmek için kurduğu Limon Çiçeği ekibi,
çalışmalarına devam ediyor. Bölgede ilk defa Erdemli
Belediyesi tarafından vatandaş odaklı hizmet anlayışı
çerçevesinde Sosyal Yardım İşleri Müdürlüğü bün-
yesinde oluşturulan Limon Çiçeği projesiyle ihtiyaç
sahibi ailelere ulaşılıyor. Ekip; Erdemli sınırları içeri-
sinde yaşayan engelli, yaşlı, hasta, muhtaç, afetzede
vatandaşların yardımına koşuyor.
Bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-
nemez?
D)
Sade bir anlatımla oluşturulmuştur.
B) Anlatıma duygular katılmamıştır
.
C) Bir haber yazısından alınmıştır.
D) Olay yazılarına özgü nitelikleri taşımaktadır.
Prf Yayinlari
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriTEST
UNITE
HİKÂYE UNSURLARI
TEST
Hava aşın
beklemeye
verdi. Tarh
luktan olsa
Bu metin
A) Kişi
HIKAYENİN ÖZELLİKLERİ
Olay: Kendisini kaybeden çocuğun üzüntüsü
Kişiler: Çocuk
Yer: Deniz Kenari
Zaman: likbahar akşamı
Anlatıcı: 3. kişi
HİKÂYENİN ÖZELLİKLERİ
Olay: Yazarın balon turu yapmak için
Nevşehir'e gitmesi
Kişiler: Yazar ve ailesi
Yer: Nevşehir
Zaman: Sabah vakti
Anlatıcı: 1. kişi
ef Zamar
3
HIKAYENİN ÖZELLİKLERİ
Olay: Ağaçta kalan kedinin itfaiye ekipleri
tarafından kurtarılması
Kişiler: Itfaiye çalışanları
Yer: Park
Zaman: Belirsiz
4
HİKÂYENİN ÖZELLİKLERİ
Olay: Çocuklardan kaçan kedinin ağaca çı-
kip saklanması
Kişiler: Esra, yazar
Yer: Okul bahçesi
Zaman: Öğle arası
Anlatıcı: 1. kişi
Anlatıcı: 3. kişi
4. Onu, bi
layip ke
nadım
rekt ya
Evimin
rüyoru
Bu me
Yazma becerileri dersi için öğrencilerinden hikâye yazmalarını isteyen Deniz Öğretmen'in hikâye-
lerde bulunmasını istediği özellikler görselde verildiği gibidir.
Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisi verilen özelliklere uygun yazılmamıştır?
A) Kedinin acı çığlıklarını duyan mahalle halkı haber vermiş olacak ki iftaiye, sirenini çalarak yak-
laştı parka. Kırmızı itfaiye aracından uzayan büyük bir merdiven, ağacın üstüne yükselmeye baş-
ladı. Basamakların en ucunda duran itfaiyeci, yeşil yapraklara yaklaşırken tekir kedi maymunla-
ra taş çıkartan çevikliği ile bir daldan başka bir dala atlayıverdi. Kedisini kurtarmaya çalıştıkları-
ni anlamamış olmalıydı. Korkudan sanki ne yaptığını bilmiyor gibiydi. Tam bu sırada elini uzatan
ifaiye görevlisi kediyi tuttuğu gibi sıkıca kavradı ve yavaşça yere bıraktı.
B) Sabahtan beri aralıksız yağan yağmur sonunda biraz olsun sakinleşmişti. Biz de bunu fırsat bi-
lip Esra ile öğle yemeğimizi okul kantininde yiyip bahçeye çıktık. Birikmiş yağmur sularına bata
çıka koşmaya başladık. Ayaklarımızın çamuru, pantolonlarımızın damla damla islaklığı neşemiz-
den bir şey eksiltmiyordu. Tam o esnada gördük minik kediyi. Yağmurda üşümüş olacak ki tir tir
titriyordu zavallıcık. Hemen yardım etme düşüncesiyle yanına koştuk ki bir de ne görelim! Bizim
küçük yaramaz kaşla göz arasında ağaca tırmanıp saklanıverdi dalların arasına.
C) Hava iyice kararmıştı ama pamuk tüylü Minnoş hâlâ gelmemişti. Daha ne kadar beklemesi ge-
rekiyor bilmiyordu. Yavaş yavaş ayak sesleri de çekildi. Dayandığı ağaca elleriyle tutundu, son-
ra simsiki sarıldı. Alnını ağacın kuru kabuklarına dayadı, doya doya ağladı. Bir ara yatışır gibi
oldu. Üzüntüsü bir türlü geçmek bilmese de artık eve dönmesi gerektiğini biliyordu. Sahilden se-
rin esintiler ürpertiyordu ara ara. Bol yıldızlı bu mayıs gecesini hayatı boyunca unutmayacaktı.
D) Karın beyazlığı, asfaltı aydınlatırken gökyüzünü delerek doğan ay, turuncu bir mandalina şeker-
lemesi gibi gökte asılı kalıyor. O her hâlimi bilen ay ile birlikte en keyifli gece yolculuklarından bi-
rini yaparak sabah gün işıdıktan sonra Nevşehir'e varıyoruz. Kardeşim hâlâ uyanmamakta di-
rense de bu eşsiz manzarayı kaçırmaması için annemle canla başla onu kendine getirmeye ça
lişiyoruz. Şu an tek dileğim rüzgârın balonla uçmamıza izin vermesi. O kadar yolu aşıp gelme-
mizin aslında yegâne sebebi bu.
B)
84
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri1. Yalnızlık bir yağmura benzer
Yükselir akşamlara denizlerden
Uzak, issiz ovalardan eser,
Ağar gider göklere her zaman göklerdedir.
II. Çift zamanı insanlara kendini gösterir göstermez
Uşaklarla birlikte koşup
Kuru ve yaş toprağı vaktinde sürmeli
işe erken başlayıp tarlaları bitirmeli
III. Ellerime hanımböcekleri konuyor
Ne şeker şey onlar!
Uç böcek, uç diyorum
Uçuyorlar
Numaralanmış şiirler aşağıdaki türlerden hangi-
sine örnek olusturmaz?
A) Lirik
B) Didaktik
C) Pastoral
D) Epik
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriB) Sohbete
yazlardir
Düşman köye girse
z erkekleri, düşman
ksek sesle dışarıya
ndıklarını bodruma
Makaleye
C) Fikraya
Malale
D) Aniya
Bir gerçeği açıklamak, bir konuda
görüş ve düşanceler ileri sürmek
ya da bir teri kanitaria savunmak
için yazılar yazilardir Nesnellikön
plandadır
din düşman hemen
de bizimle gel...
Yanlışlarimi göz önüne dökmek niyetinde değilim. Onlar benden başka kimi ilgi-
en hangisi söyle
endirir ki? Öyle büyük işler yapmış insanların yanında uzun uzun bulunamadım.
Sessiz yaşadım biraz. Bu yüzden benim hatalarımın, kıymetleri ne kadar büyük
olursa olsun, başkalarını, belki en yakınlarımı bile ilgilendirmeyeceğini biliyorum.
Anlatacak olursam onların kimsede merak uyandırmadığını görünce kıymetlerin-
den, yani kendi kıymetimden şüphe etmek tehlikesini göze almak istemiyorum.
tir
Yazanin, gundelik olaylan, özel bir
görüsle, kişisel bir üslupla, kanita-
ma gereği duymadan yazdigi kisa,
günübirlik gazete yatandir. Yazar
anlattıklarını kanıtlamak zorunda
değildir. Yazar bilimseliten daha
çok kişisel görüşünü açıklar. Ayrıca
fikrada okuru kendisi gibi düşün-
dürme kaygısı yoktur.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
BL MIYORUM
edir.
Eleştiri
C) Ani
Al Deneme
B) Makale
Deneme
Yazanın herhangi bir konudaki gö-
rüşlerini, kesin kurallara varmadan,
kanıtlama amacı gütmeden, senli
benli bir üslupla anlattiği yazılardır.
Sohbet
Ihsan Ne ile Yaşar"da Tolstoy, devrin Rus köy dünyasından da izlenimleri işliyor. Eser; betimlemelerinin yalınlığı
serisindeki derinliği, çıkarımlarının güncelliğini yitirmeyişi, büyük yazarlara yaraşan bir marifet olarak her daim
Costoy ismi ile birlikte anılıyor. Yazar, okurların sıkılmadan okuyabileceği sadelikte kaleme alınmıştır.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
D) Eleştiri gibi içten bir hava içinde anlatt-
Yazanın, düşüncelerini okuyucu ile
kars: karşıya oturup konuşuyormuş
rürkeklik veren
bir tarzi
Sohbet denemeden
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriMİLLÎ KÜLTÜRÜMÜZ
b) Fikradaki mizahi ögelere dikkat ediniz. Siz de öyküleyici anlatımı kullanarak “misafirperver.
lik” konulu bir hikâye yazınız. Hikâyenizde mizahi ögelere yer veriniz ve yazınıza uygun bir başík
koyunuz.
nomy
IM
ng
###
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriDENEME 4
TÜRKÇE 8 FULL
METİN (YAZI) TÜRLERİ - 1
(1.) Deneme, bir konu üzerinde yazarın kesin yargılara varmadan, kanıtlama amacı gütmeden kişisel görüşlerini ifade ettiği
türüdür.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metin
değildil?
♡ Benim yaptığım, bildiklerini söylemek değil; kendimi öğrenmektir; başkasına değil, kendime ders veriyorum. Ama bun-
AY
ları başkalarına da anlatmakla kötü bir iş yapmıyorum. Bana yararı olan bu işin belki başkasına da yararı olabilir. Zaten
benim bir şeye dokunduğum yok.
B) Öğrendiklerimle hiç de yetinmiyorum. İnsanın kendini anlatmasından daha zor ve daha yararlı hiçbir şey yoktur. Üstelik
meydana çıkmak için insanın süslenmesi, kendine çekidüzen vermesi gerekiyor.
Kendinden söz etmeyi kötü görmek, yasak etmek âdet olmuştur. Çünkü kendinden söz etmek her zaman kendini öv-
mek gibi görünür, kendini övmekse herkesin zıddına gider. Ama kendinden söz etmeyi yasak etmek, çocuğun burnunu
silecek yerde, burnunu koparmak olur.
DYürümek ve koşmak, kilo vermek için yapılabilecek egzersizler arasında
her zaman en iyisi ve tabii ki en popüleridir
.
Pahalı spor salonlarına, haftanın neredeyse yarısını kaplayan egzersiz programlarına gerek kalmadan rahatça kilo ver-
mek için haftada düzenli olarak yapılacak dört saatlik yürüyüşler, kişinin sağlıklı ve formda kalmasına yardımcı olmaya
yetiyor.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri8.
iç monolog tekniğinin kullanıldığı öykü veya romanlarda kişilerinin kendi iç sesiyle baş başa kaldığı ve karşısında
muhatap olduğu biri varmış gibi belli bir düzene bağlı kalarak konuştuğu görülür. Aslında karşısında kimse yoktur.
o
Buna göre aşağıdaki metinlerin hangisinde iç monolog tekniği kullanılmıştır?
A) Dürdane akşamları sobanın yanındaki mindere kıvrılırdı. Geçmişin muhasebesini yaptığı köşe burası, içindeki terazinin
kefelerini doldurup boşalttığı anlar bu saatlerdi hep. O terazinin ayarı ne zaman kaçsa, kendine ne zaman ah etse uyku-
ları kaçar giderdi.
B) Memduh o gün ne kadar da derin düşüncelere dalmıştı. Annesinin ona söylediklerini düşünüyordu. Kadıncağız ona uçu-
rumun kenarına yaklaştığını, başlamak üzere olduğu bu işten vazgeçmesini söylemişti. Oysa ne kadar didinmiş, ne kadar
uğraşmıştı buralara kadar gelebilmek için. Dünyası büyük bir hızla dönüyordu da o bu dünyanın neresindeydi acaba?
C) Öğrenci pansiyonunda sıradan bir pazar günüydü. Gündüz sakindi ortalık. Cuma akşamından evine giden öğrenciler
henüz pansiyona dönmeye başlamamışlardı. Birazdan, dedi Mualla öğretmen kendi kendine, birazdan yavaş yavaş dol-
maya başlar yine odalar. Çocukların yoklama listesini hazırladı, mutfağa indi. Aşçıyı aradı gözleri
D) /lyi ya, dedim: sen anlattın, ben dinledim. Tam da senin istediğin gibi oldu her şey. Hayır, dedi. Hayır derken bir tuhat
sesi. Yok, yetmez, diye devam etti. Benim istediğimle senin istediğin bir noktada buluşmayacaksa bu büfeyi nasıl ortak
işleteceğiz? Benim dediğim olsun diye anlatmadım sana bunları. Benim dediklerimin üstüne sen de iki kelam et de orta
yolu bulalım diye konuştum onca lafi.
9. Aşağıdaki şekillerde numaralanmış bölümlere çevresindeki sözcüklerin çağrıştırdığı en uygun kavram yazılmak istenmekte-
dir.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri2016 Aralık-Mazeret TEOG
Küçücük bir çocuktum. Her tarafın buzla
kaplandığı bir kış günüydü. Sabahın erken
saatlerinde evimizin içini kızgın sobada yanan
kömürün kokusu sarmıştı. Babam, havalanma-
si için salonun geniş, iki kanatlı penceresinin
tekini açmıştı. Kar yağmıştı; dar caddemizden
tek tük geçen insanları, kapalı kanadın ar-
dından dalgın dalgın seyrediyordum. Aniden
cama vuran küçük bir gövdenin ve kanatların
çılgın sesiyle kendime geldim. Salona bir serçe
girmiş, çıkmaya çalışıyordu. Hemen pencereyi
kapatarak babama koştum. “Kuş!" dedim. “İçe-
riye bir kuş girdi!” Artık bir kuşa sahiptim. Ne
de güzeldi kendinden küçük bir canlıya sahip
olabilmek!
5-Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) Ani
B) Deneme
C) Biyografi
D) Günlük
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriCahit Zarifoğlu
Anilar defterinde gül yaprağı
Gibi unutuldum, kurudum
Başıma düşmüş sevda ağı
Bir başıma tenhalarda kahroldum
Sen kim bilir, rüzgârlı eteklerinle
Kim bilir hangi iklimdesin, ben
Sensiz bu sessizlikle
Deli gibiyim sensiz
Bu sessizlikle
Abdurrahim Karakoç
"
Getirdim yanıma ayı bir karış
Ölçtüm ki dağların boyu bir karış 4
Şehti bir adım, köyü bir karış
Damlada denizdir en küçük derdim
Savurdum, eledim, seçtim zamanı
Yaprak yaprak, tel tel açtım zamanı
Haftada üç asır geçtim zamanı
Nereye gittimse zamansız vardım
et
Ayrılıkla başım belada
Gözlerini çevir gözlerime
Yoksa sensiz bu sessizlikle
Deliler gibiyim
Sensiz bu sessizlikle
Yırtıldı ruhlara çizdiğim resim
Yazık, kulaklara sığmadı sesim
Yaşadığım şimdi beşinci mevsim
Çağın çilesini sırtıma sardım
Ölüm yıl dönümlerinde rahmet.
sevgi ve özlemle anıyoruz.
Görselde verilen şiirlerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
2) Abdurrahim Karakoç, şiirinde abartılı anlatıma başvurmuştur.
3) Cahit Zarifoğlu, şiirinde benzetme sanatından yararlanmıştır.
2) Abdurrahim Karakoç'un şiirinde ahenk unsuru vardır ancak Cahit Zarifoğlu'nun şiirinde yokt
2) Abdurrahim Karakoç şiirini 11'li hece ölçüsüyle yazmıştır. X
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri20.
Bir ikilidir ağlamak ve gülmek. Ağlamak, sanılanın aksine çaresizlik, zayiflik, güçsüzlük demek de-
ğildir bence. Gariptir belki... Ama ben ne zaman ağlayan birini görsem, içim gerçekten acısa dahi
bir miktar da sevinirim. Çünkü üzülmeyi becerebilen bir kişi, sevmeyi de bir o kadar iyi becerebilir.
Çünkü, ağlayabilen bir insan gülmenin o mükemmel kıymetini belki de daha iyi anlayabilir. Bilirim ki
ağlayan bir kişinin kalbi henüz nasır tutmamıştır. Yüreği katılaşmamış, duyguları bitmemiştir.
Yine günlerden bir gün,
Oğuz Kağan bir yerde Tanrı'ya yalvarırken
Karanlık bastı birden, bir ışık düştü gökten!
Öyle bir ışık indi, parlak aydan, güneşten!
Oğuz kağan yürüdü yakınına ışığın,
Oturduğunu gördü, ortasında bir kızın!
Köy çocukları iyi bilirler, hele de eskiler. Çocukluğumda, bana da diğer tüm çocuklar gibi sadece kara
lastik ayakkabılar alınırdı. Hatta bu ayakkabıların da büyüğü alınır, seneye de giymemiz sağlanırdı.
Doğrusu hasrettik spor ayakkabılara. Ancak televizyonlardan görür, "Acaba bizim de olur mu bir
gün?" diye iç geçirirdik. Babam bir gün iş dönüşünde bana sonsuz bir mutluluk yaşatmıştı. Beyaz bir
spor ayakkabı almıştı. O günkü mutluluğumu, belki de ömrüm boyunca hiç yaşamadım. Hatta ilk gün
sevinçten ayakkabıları giyip öyle uyumuştum.
Yukarıda bazı yazı türlerinden örnekler alınmıştır.
Aşağıdaki özelliklerden hangisi bu yazı türlerinden birine ait olamaz?
A) 3. kişi tarafından anlatılan, yaşanmış ya da yaşanması mümkün olaylardır.
B) Kişisel görüş ve düşüncelere dayanan, kanıtlama amacı güdülmeyen bir yazı türüdür.
C) Tarihi ve sosyal olaylardan beslenen, olağan ve olağanüstü olayların iç içe verildiği türdür.
D) Insan belleğinde iz bırakan yaşanmış bir olayı anlatan yazı türüdür.