Metin Türleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleriyayınları
15. Zaman her şeyin ilacı, deyip zamansızlıktan yakınan-
ların aklına şaşırıyorum. Hem zamanla tüm sorunları
hâlledebileceklerini düşünüyorlar hem de zamanın
acımasız çarkı arasında sıkışıp kalıyorlar. Oysa prob-
lemlerimizin çözümü onların farkında olmakla olma-
mak arasındaki ince çizgide gizli, zamanın kucağında
değil. Çünkü fark edemediğimiz sıkıntıları ya da daha
hayatta iken bizi ölü ruhlar hâline getiren kötü şeyleri
erken teşhis etmek, hepimizi onların karanlığından
kurtarır.
Bu metinde aşağıdaki anlatım biçimlerinden han-
gisi ağır basmaktadır?
A) Tartışmacı Anlatım
B) Açıklayıcı Anlatım
C) Öyküleyici Anlatım
D) Betimleyici Anlatım
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri1.
Nobel Barış Ödülü Sahibini Buldu
Nobel Barış Ödülü, 2019 yılında "Eritre ile sınır çatışmasını çözmede kararlı
inisiyatifi, uluslararası iş birliği ve barışa ulaşılmasındaki çabaları"
nedeniyle Etiyopya Başkanı Abiy Ahmet Ali'ye verildi.
ABİY AHMET ALİ ETİYOPYA BAŞKANI
Norveç Nobel Komitesinden yapılan açıklamada, 2019 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi
Abiy Ahmet Ali'nin, Aritre Devlet Başkanı Isaias Afewerki ile yakın iş birliği içinde
Etiyopya ve Eritre arasında uzun süredir devam eden açmazı sona erdirmek için bir
barış anlaşmasının ilkelerini hızlı biçimde şekillendirdiği, kararlı inisiyatifi, uluslararası iş
birliğine ve barışa ulaşılmasındaki çabaları dolayısıyla bu ödüle layık görüldüğü bildirildi.
ALFR
NOBEL
BARIŞ ÖDÜLÜ
MADALYASI
İLK NOBEL
ÖDÜLLERİ 1901'DE
DAĞITILDI
Isveçli sanatçı Gustav
Vigeland tarafından tasarlandı.
DİĞER NOBEL ÖDÜLLERİNİ KAZANAN İSİMLER
Bir tarafında
WILLIAM G. KAELIN
(ABD'LI)
Alfred Nobel, diğer
tarafında kardeşlik
bağını temsil eden üç
erkek figürü var.
NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ
Madalyada Latince
"Pro pace et fraternitate
gentium" ifadesi yer alıyor.
("İnsanlığın barışı ve
kardeşliği için")
NOBEL
TIP ÖDÜLÜ
GREGG L. SEMENZA
(ABD'Lİ)
Isveçli kimya mühendisi Alfred Nobel, 1895'te
ölümünden bir yıl önce, imzaladığı son vasiyetinde her
yıl fizik, kimya, tip, edebiyat ve barış alanlarında
insanlığa büyük katkıda bulunan araştırmacılara
verilecek bir ödülün dağıtılmasını istedi.
PETER J. RATCHIFFE
(INGILIZ)
Hücre alanındaki çalışmalarıyla
tıp dünyasına yaptıkları katkıları
sayesinde ödülü kazandılar.
ADAYLAR NASIL BELİRLENİYOR?
Adaylar, İsveç Kraliyet Bilim Akademisi Nobel
Komitesi ve Norveç Nobel Komitesinin her bir alan
için seçilen üyeleri tarafından oluşturulan kamisyonlar
tarafından belirleniyor. Akademi üyelerinin yaptığı
oylamada oyların çoğunu alan aday ödülün sahibi oluyor.
JAMES PEEBLES
(KANADALI)
MICHEL MAYOR
NOBEL
FİZİK ÖDÜLÜ
JOHN B. GOODENOUGH
(ABD'Lİ)
(İSVİÇRELİ)
DIDIER QUELOZ
NOBEL
KİMYA ÖDÜLÜ
(İSVİÇRELI)
M. STANLEY WHITTINGHAM
(INGILIZ)
"Evrenin gelişiminin ve Dünya'nın
kainattaki yerinin anlaşılmasına sun-
dukları katkı" sayesinde ödülü kazandılar.
AKIRA YOŞINO
(JAPON)
NOBEL
EDEBİYAT
ÖDÜLÜ
PETER HANDKE (AVUSTURYALI)
"Insan deneyiminin özgünlüğünü ve
sınırlarını dilbilimsel ustalıklara araştıran
"Lityum iyon bataryaların icat
edilmesine katkıda bulunan
çalışmalarından ötürü" ödüle
layık görüldüler.
etkili yapıtları" sayesinden ödüle layık görüldü.
Bu görselden hareketle,
2019 yılında Nobel Barış Ödülü, bir barışın yapılmasında etkin rol oynayan kişiye verilmiştir.
II. Hâlen Gustav Vigeland tarafından tasarlanan ödül kullanılmaktadır.
III. Nobel Tıp Ödülü her yıl üç kişiye verilmektedir.
IV. Nobel Ödülleri verilecek kişiler bir komisyon tarafından belirlenmektedir.
V. Nobel Edebiyat Ödülü dilbilim üzerine çalışma yapan kişilere verilmektedir.
numaralanmış yargılardan hangilerine ulaşılamaz?
B) II ve N.
C) ve IV.
A) ve
D) III ve V.
3
☆
NOSL
Diğer sayfaya geçiniz.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriTÜRKCE-8
TÜRKÇE - 8
10.
Eleştiri: Bir sanat veya düşünce eseri tanıtılırken eserin zayıf ve güçlü yönlerinin belirtildiği ve yazarın değerinin
yansıtıldığı yazılardır.
Anı (Hatıra): Kişinin yaşamında iz bırakan ve bizzat kendinin tanık olduğu yaşanmış bir olayın üzerinden belli bir
süre geçtikten sonra yazılan yazı türüdür.
Söyleşi (Sohbet): Kişisel görüş ve düşüncelerin karşısındaki okuyucuyla konuşuyormuş gibi samimi bir dille ya-
zılan yazılardır.
Hikâye (Öykü): Yaşanmış ya da yaşanabilir olayların olay örgüsü, şahıs kadrosu, yer ve zaman unsurlan belir-
tilerek ifade edildiği yazı türüdür.
Buna göre;
Yazar, içerik olarak
İstanbul'un kirli ve so-
ğuk yüzünü anlatmayı
tercih etmiş. Anlattığı o
kötü olayları bile o denli
güzel bir dille anlatmış
ki insan kitabı elinde bi-
rakmakta zorlanıyor..
Gayet akıcı bir üslupla
ve gerçekçi bir kurguyla
yazılmış bu kitap insana
bambaşka dünyaların
kapısını açıyor.
(ELEŞTİRİ)
Gençliğimin en güzel
günleri o evde geçti.
Babaannem, dedem, iki
kız kardeşim hep birlik-
te vakit geçirirdik. So-
ğuk kış günlerinde de-
dem eline sazını alır çe-
şitli türküler seslendirir-
di. Babaannem ise bil-
diği tüm hikâyeleri anla-
tırdı. Kız kardeşlerimin
ve benim şaşkınlıktan
ağzımız açık kalırdı.
(ANI)
Bazen kendimizi çevre-
mizden izole edip yaşa-
mimizi sorgulamalıyız.
Yanlışlarımız, doğruları-
mız, iyi ve güzele dair
hayat görüşümüz, kim-
lere ne kadar faydami-
zın dokunduğu... Siz
de bilirsiniz ki insan ço-
ğu zaman bunu yapma-
yı aklına bile getirmez.
Sabah günün ilk ışıkla-
rıyla kalktım yatağım-
dan. Önce güzel bir yü-
rüyüş yaptım, ardından
eve dönüp mükemmel
bir kahvaltı hazırladım
kendime. Akşam ise bil-
gisayarımı kucağıma
alıp kitabımı yazmaya
koyuldum. Bugün de
böyle geçti.
(HİKÂYE)
(SÖYLEŞİ)
metinlerinden hangisi, yay ayraç içinde verilen metin türüyle uyuşmamaktadır?
A) Eleştiri
B) Ani
C) Söyleşi
4
D) Hikaye
2.
I.
II.
III.
BL
A)
Şe
A:
ba
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriA
13. Bir yazarın günlük olaylara ya da ülke ve toplum so-
runlarına ait herhangi bir konu üzerinde kişisel gö-
rüş ve düşüncelerini, akıcı bir dille anlattığı gazete
köşelerinde yazılan yazılardır. Bu yazılarda güncel,
siyasal, toplumsal sorunlar, kişisel görüşler ele alınır.
Bu yazı türünde yazar, çok çeşitli konulardan söz
açabilir. Bu türde yazılar, düşünsel bir planla yazılır
ve değişik anlatım biçimlerinden yararlanılır.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklen-
diren bir metindir?
A) Halis muhlis Türkçesi dururken yabancı söz-
cükleri kullanmak nedir, anlamak mümkün değil
doğrusu. Geçenlerde bir yemeğe davetliydim.
Yakın bir aile dostunun evinde masada yemek-
teydik. Ne olduysa oldu, elimdeki su bardağı
yere düşüverdi. Dolayısı ile canım sıkıldı biraz.
Aile dostumun beni teselli etmek için sarf etti-
ği ifade aynen şuydu: "Relax ol, problem yok."
Hadi problemi anladım da bu "relax ol" da neyin
nesiydi? Dilimizde karşılığı yok muydu? Elbette.
vardı fakat o bunu tercih etmişti.
C
B Bizi eylemlerimiz ve davranışlarımızla ölçecek,
olsalar bilgisizler arasında bilgililerden daha çok
sayıda iyi insan çıkar; iyi derken de her türlü er-
demi düşünüyorum. Bana öyle geliyor ki eski Ro-
ma'da, kendi kendini batıran o bilgin Roma'dan
daha büyük değerde insanlar vardı. Başka yan-
ları hep benzer olsa da dürüstlük ve yürek temiz-
liği eski Roma'nın ayrıcalığıdır çünkü o şaşılası
bir sadelikte yaşamayı bilmişti.
t
C) Sizler de hatırlıyorsunuz değil mi bir şairimizin
Türkçeyi ana sütüne benzettiğini? Ana sütü ney-
se dilimizde Türkçe de odur. O kadar leziz, o ka-
dar yararlı... Sizce ana sütü tadı kaldı mı o güzel
Türkçemizde? Bana sorarsanız, o eski tat yok
artık damaklarımızda. Güzel Türkçemizi bozmak
için çok uğraştık ve nihayetinde de az çok başa-
rılı olduk. Batı'ya özenerek onların dilini, onların
sözcüklerini kullanır olduk. Hem de halis muhlis
Türkçe karşılığı varken.
D) İşkolik ve kontrol delisi insanların ortak özellikleri,
mükemmelliyetçi, katı kuralları olan, esneklikten
yoksun, para harcama konusunda hem kendisi-
ne hem de başkalarına cimri davranan, inatçı ki-
şiler olmalarıdır. Bu kişilerin korkuları da ortaktır:
Hatalar, eksiklikler, düzensizlikler, yetersizlikler...
Her şey kontrolden çıkacakmış gibi felaket bek-
lentileri, hiçbir işi bitiremeyecekleri korkusu gibi
korkuları her iki grup için genelleyebiliriz.
FİNAL LGS-2
14. Aslı,
Han
daş
cuk
Bu
•
•
·
.
B
d
A
15.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri5. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri yukarıdaki metin türlerini kullanarak doldurunuz.
●
Bir kişinin, başından geçen olayları anlattığı yazılara .an...denir.
.denir.
Görülen bir yerin özelliklerinin, doğal güzelliklerinin anlatıldığı yazılara
Kahramanları genellikle hayvan ya da bitki olan ve insanlara ders veren yazılara fab... denir.
0
İnsanların başlarından geçen veya geçmesi mümkün görülen olayları, yer ve zaman belirterek bütün ayrın-
tılarıyla ele alan uzun yazılara
denir.
●
Tanımış kişilerin yaşamlarını, hangi işleri başardıklarını, çalışma biçimlerini, kısaca yaşam öykülerini anla-
tan yazılara ..
..b.iy.ograf... denir.
●
Herhangi bir konuda bir görüşü, bir düşünceyi kanıtlamak, savunmak amacıyla yazılan gazete ve dergi
yazılarına..makale.....denir.
●
Yazarın kişisel görüş ve düşüncelerini iddia ve ispat amacı gütmeden içten bir dille karşısındakiyle konuşu-
yormuşçasına anlattığı yazılara..Sohbet..denir.
●
Olağanüstü olayları yer ve zaman belirtmeden anlatan, kahramanları gerçek dışı varlıklar olan yazıla-
ra.Masa..denir.
●
Bir yazarın kendine has ifade özelliklerinin tamamına u.s.lu.Pdenir.
●
Birbirinden uzakta olan insanların zaman zaman duygu ve düşüncelerini anlatmak için birbirlerine yazdık-
ları yazılara.mektu.p..denir.
0
Güncel konularda yazılan ve kişisel görüş ve düşünceleri taşıyan kısa fikir yazılarına
denir.
BAY
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriTÜRKÇE TESTİ
1. Bu testte 20 soru vardır.
2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdına işaretleyiniz.
1.
Bana söyler misiniz, hangi ülkede başka
dillerin sözcükleri dergi, gazete, televizyon
kanalı, radyo adı olmuştur? Bir iki ad olsa
yine neyse. Bizim ülkede pek çoğunun adı
yabancı dillerden. Bunu bilmeyenimiz yok.
Artık buna dur demeli.
Bu metin aşağıda açıklaması verilen anlatım
biçimlerinden hangisine örnektir?
A) Herhangi bir konu hakkında bilgi verilir, bir
şeyler öğretme amacına yöneliktir. Yazar, sa-
natlı söyleyişlerden ve öznellikten kaçınır.
B) Bir yerin veya varlığın özellikleri, bu özellikle-
rin yazarda uyandırdığı izlenimler, okurun gö-
zünde canlanacak şekilde anlatılır.
C) Bir yaşam kesiti, belli bir olaya bağlı olarak an-
latılır. Amaç; okuru olayların içinde yaşatmak,
kahramanlarla ve olayla özdeşleştirmektir.
D) Yazar bir konu ile ilgili kişisel görüşünü belirte-
rek okuyucunun o konu hakkındaki fikrini etki-
lemeye çalışır. Karşılıklı konuşma havası var-
dır.
2. Işi yol
rede
sevgi,
ladan
tarak
perişa
anila:
den p
Duyg
zarır
lerde
A) B
O
B) E
k
C)Y
SINAV
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri6. Aşağıdaki yazı türlerine verilen örnek metinlerden hangisi yanlıştır?
A) Gezi Yazısı :
B
Paris'in büyük hayat sıtmasına tutulduktan sonra yapmaya hiç vakit bulamayacağım bir
ziyarete ilk günümü ayırmayı uygun buldum. İndiğim otelden pek uzak olmayan hayvanat
bahçesindeki hayvanları görmek istiyordum. Trenin yorgunluğunu sıcak bir banyo ve iyi bir
kahvaltıyla geçirdikten sonra o tarafın yolunu tuttum. Eylül sonunun bu kapanık ve serin
gününde bahçenin bütün ağaçları durgun ve karanlık... Havuzların suları, bulutlu semanın
akisleriyle kirli bir katran renginde... Neşesiz fiskiyeler havada tutunamıyor. Derinden de-
rine, perişan kuş feryatları, bin tempoda hayvan bağırmaları işitiliyor. Insan daha kapıdan
girerken bir gurbet ve istirap bahçesinin eşiğine ayak bastığını anlıyor.
Ahmet Haşim
B) Fıkra :
Bir insanın iç ve dış dünyası arasındaki bağlantı dil ile kurulduğu gibi, bir toplumun birey-
leri arasındaki ortak duygu ve düşünce akımı da yine dil ile kurulabilmektedir. (Korkmaz
1980, s. 15-20). Çünkü dil sosyal bir varlıktır. Dil, oluşma ve gelişme şartları bakımından
da toplumun eseridir. Dildeki kelimeler, cümleler ve o dili işleten bütün kuralları ile o toplu-
mun bütün fertleri arasında çok eski devirlerden başlayarak alışkanlık hâlinde sürüp gelen
bir ortaklık oluşmuştur. Eğer insanlar topluluk hâlinde yaşamamış olsalardı, dile ihtiyaç
duyulmayacaktı. O zaman da insanların bir arada yaşayarak bir toplum oluşturmaları söz
konusu olmayacaktı. Bu itibarla dil, tek bir insan varlığının olduğu kadar toplum varlığının
da ayrılmaz bir parçası ve temel taşlarından biridir. Dilin toplumla olan ilişkisi onu sosyal
bir varlık haline getirmiştir.
Doç. Dr Murat ÖZBAY
C) Hikâye :
Bir aralık içine öyle bir hüzün, bir ümitsizlik doldu ki hemen oraya çökmek ve ağlaya ağlaya
erimek, tükenmek istedi. Aslında aylardan beri dertler, tasalar içinde garip bir baygınlık
gelip çatıyor, yüreğinde bir erime, bir tükenme seziyordu; bu belki bir kalp bozukluğuydu,
beklenilmeyen bir zamanda ölebilirdi. Ne iyi olacaktı. Keşke şimdi, şuracıkta düşüp kal-
saydı, kurtulsaydı.
Cebinden fırçayı bir kere daha çıkardı, baktı: Sıradan, herkesteki gibi, beş on kuruşluk bir
maldı, buna bir değer verebilmek için insan ya deli olmalı yahut kendisi gibi artık, açlık ve
yoksulluk içinde aklını yarı kaybedip hayallere kapılmış bulunmalıydı.
Refik Halit Karay
D) Deneme :
O seni kışkırtan adam yok mu, hani o sırça köşkünde oturup seni meydanlara süren adam,
işte asıl düşmanın o senin. Seni öç almaya dürtüklerken vuracağı parayı hesaplıyor sinsi
sinsi. Senin iyiliğini istese kendi çıkar ortaya hakkını arardı senin ve senin gibi taştan ek-
meğini çıkaranların. Senin hakkını aramak şöyle dursun, senin hakkını arayanlara çamur
atmak onun işi gücü, dostlarına düşman etmek seni. Aç gözünü hemşerim, o adam aslan
payı peşinde yalnız. Senin yoksulluğuna ve karanlığına dayanıyor gücü.
Sabahattin Eyüboğlu
Diğer sayfaya geçiniz.
YENİ TARZ YAYINLARI
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleririndeki hangi tuşlara bas
17. Dize sonlarında tekrar eden aynı anlamdaki kelimelere ya da ayni görevdeki eklere "redir denir.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki dizelerin hangisinde redif vardır?
A) Bir gün baksam ki gelmişsin
Hasretin içimde sonsuzluk kadar
Şaşırmış kalmışım birdenbire çaresiz
Dökülmüş yüreğine gökyüzünden yıldızlar
B) Şimdi gemiler geçer uzaklardan
Gönlüm güvertede sere serpedir
Işıklı geceler, saz sesleri, peynir ekmek
Ne biletim ne param ne dostum var
C) Bir gün sabah vakti kapıyı çalsam
Uykudan uyandırsam seni
Ki daha sisler kalkmamıştır Haliç'ten
Vapur düdükleri ötmededir
D) Mert dayanır, namert kaçar
Meydan gümbür gümbürlenir
Şahlar şahı divan açar
Divan gümbür gümbürlenir
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriTURKÇE DENEME SIN
SÖZEL
BÖLÜM
7. Bir balıkçının tezgâhında yer alan balik türleri ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda verilmistir.
Balik Türü
Balik Boyu
Önerilen Pişirme şekli
Buğulama
Firin
Palamut
Büyük
Önerilir
Sardalya
Küçük
Onerilir
Önerile
Önerilmez
Kalkan
Büyük
Önerilir
Onerimex
Onerilir
Önerilir
Ozgun Sandalya veya ko
Karagöz
Küçük
Önerilir
Lüfer
Büyük
Önerilmez
D
R
Bu balıkçıdan alışveriş yapan Neşe, Ogün, Özgür, Pelin ve Ruveyda ile ilgili şunlar bilinmektedir.
. Her bir kişi, diğerlerinden farklı bir balık türü satın almıştır.
• Özgür fırında pişirilmesi önerilen, küçük bir balık almıştır.
• Neşe ve Ruveyda'nın aldığı balıkların boy özelliği farklı, pişirme önerisi aynidir. Dalam ut / korgóz
• Pelin, hem buğulaması hem firini önerilen bir balik almıştır.
karagoz /Palomt
Buna göre;
1. lüfer,
2x
II. palamut,
O *?
x 2
OXXV
III. sardalye
xx .
balıklarından hangilerini kimin alacağı kesin olarak söylenemez?
R
? ?
2 2
A) Yalnız 1.
B) Yalnız II.
C) I ve III.
Luter/sardalya
pis kall kon L
2
X
alo
Ditve
ö
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri6.
Yazann herhangi bir konuyla ilgili düşüncelerini kendisiyle konuşur gibi aktardığı metin türüne deneme
denir.
Aşağıdakilerin hangisi, açıklaması verilen düzyazı türünden alınmıştır?
A) Hayattan ve kendinizden şikayetçi olmak yerine bugün kendiniz için küçük bir adım atın. Küçük başarılar,
büyük başarılar için ilk adımdır. Gücünüz de var, yeteneğiniz de. Kötümser "Yapılamaz." der, iyimser "Yapıla-
bilir" der. Her sabah sizi motive edici mesajlar dinleseydiniz zihniniz, yüreğiniz, ruhunuz coşku ve heyecanla
dolsaydı gününüz nasıl geçerdi? Elbette iyi geçeceğini söylersiniz.
B) Tevfik Fikret, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Tanzimat ruhuyla yetişen ve o ruhun edebiyatimiza ka-
zandırmaya çalıştığı yeni değer yargılarıyla beslenen yenilikçi ve değişimci zihniyetin bir devamı olarak yüz-
yılın sonlarına doğru Türk edebiyatında adını duyurmaya başlamış bir sanatçıdır. Servet-i Fünûn dergisi ile
yeni bir edebi hareketin başlatılmasında gösterdiği liderlik vasfı, sanatı ile de aynı düzeyde bir seyir gösterir.
C) Krallar hiçbir şeyimi almazlarsa bana çok şey vermiş olurlar hiçbir kötülük etmezlerse yeterince iyilik etmiş
sayılırlar bana. Bütün istediğim budur onlardan. Ama nasıl şükrediyorum Tanrı'ya, vanımı yoğumu bana ara-
Cisiz vermiş, beni yalnız kendisine borçlu kılmış olduğu için! Nasıl yalvarıyorum ona gece gündüz beni hiçbir
zaman, kimseye karşı ağır bir minnet altına sokmasın diye! Ne mutlu bir özgürlükle bunca zaman yaşadım.
Onunla bitsin ömrüm! Bütün çabam kimseye muhtaç olmadan yaşamak. Bütün umudum kendimde.
D) Turkiye, Elazığ Sivrice merkezli 6,8 büyüklüğündeki depremin yaralarını sarmaya çalışırken korkutan bir ha-
ber de Manisa'dan geldi. Manisa Kırkağaç'ta AFAD'ın ölçümlerine göre 4,8 büyüklüğünde meydana geldiği
söylenen depremin büyüklüğünü Kandilli Rasathanesi ise 5,1 olarak veriyor. Kırkağaç'a bağlı Karakurt Ma-
hallesi'nde 23 Ocak'ta yaşanan depremde hasar gören bir binanın yıkıldığı öğrenildi.
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriTÜRKÇE
20
lerle başlar.
Yer ve zaman kavramları belirsizdir.
Bir varmiş, bir yokmuş..." ya da "Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde..." gibi ifade
Yazarın kişisel bakış açısını ve deneyimini aktaran edebi metinlerdir.
Kesin kurallara varmadan, kanıtlamaya kalkmadan, okuyucuyu inanmaya zorlamadan an-
II.
latır.
Makalenin yazılış amacı bilgi vermektir.
Bilimsel verilerden yararlanılır.
Nesnel ifadeler kullanılır.
Gezi yazılarında verilen bilgiler doğru ve gerçek olmalıdır.
Çoğu kez kronolojik zamanlı plan uygulanır.
Aşağıdaki metinlerden hangisi tabloda özellikleri verilen metin türlerinden herhangi birini
ifade etmez?
A) Izmir Saat Kulesi'ne gitmeye karar verdik. Mersin'den kendi arabamızla akşam yola koyulduk,
sabah sekiz gibi Izmir'e vardık. Izmir'de gitmek istediğimiz belki de tek yer Saat Kulesi' ydi.
Çünkü daha önce çoğu kez Izmir'e gelmiştik. Ama bir türlü Saat Kulesi'ne gidememiştik. Tüm
ihtişamı ile karşımızda duruyordu. Etrafı beyaz mermerden, diğer bölümleri kesme taştan
yapılmıştı.
7
B) Dünya durmayan bir salıncaktır: Orada her şey toprak, Kafkas'ın kayalıkları, Misir'ın piramit-
leri, hem çevresiyle birlikte hem de kendi kendine sallanır. Durmanın kendisi bile daha ağır
bir sallantıdan başka bir şey değildir. Konumu (kendimi) hep aynı halde bulundurmak elimde
değil. Doğal bir sarhoşlukla, salina serpile yürüyüp gidiyor. Onu belli bir noktada, canımın
istediği bir andaki haliyle alıyorum.
e) Cumhuriyet Dönemi'ne gelindiğinde dergi yayıncılığındaki çeşitlilik daha da artmıştır. Bu dö-
nem içerisinde yayımlanan Firüze (1924) ve Kelebek (1923) mecmuaları çok sayıdaki aile ve
salon dergileri arasında zikredilebilir. Kullanılan görsel malzemeler ve ele alınan meseleler
açısından bu ve benzeri dergilerin, modern hayata uyum sağlamada son derece etkili oldukla-
ni düşünülmektedir. Yine bu dönem içerisinde yayımlanan ve bir kadın dergisi olan Süs (1923)
de benzer bir görev üstlenmiştir.
Fakat önceki kadın dergilerine nazaran Süs'ün edebî yönü
de son derece kuvvetlidir.
D) Tilki ile kedi sohbet ediyorlarmış. Tilki durmadan ne kadar hilekår ve kurnaz olduğunu anlatı-
yormuş. Söylediğine göre düşmanları onu alt edemezmiş çünkü onlardan kurtulacak bir sürü
oyun ve hile bilirmiş. Kedi biraz da utanarak "Ben fazla oyun bilmem kil" demiş. "Düşman-
larımın elinden kurtulmak için bir tek yol bilirim, o da kaçmaktır." Tilki "Kedi kardeşl" demiş,
"Ben her tehlike karşısında başımın çaresine bakabilirim ama senin durumuna üzülüyorum.
Korkarım bir gün düşmanların seni çabuk alt edecek."
isemyayincilik * www.semkitan.com
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriTürkçe
5. Den
Deneme
R. W. Emerson, "Kütüphane ölü insanlarla dolu büyülü bir mağaradır. (dem Sayfalarını açtığınız zaman
bu ölü insanlar yeniden doğabilir, diriltilebilir. İşte tam burada tuhaf bir yanılsama devreye giriyor. Bir
kitabın sayfalarını açtığımız zaman ölü insanları mı diriltiyoruz yoksa onlar mı bizi diriltiyor? Bu, tam da
bir kitabı okuduğumuzda onu canlandırmakla onun bizi canlandırması arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. O
zaman şu soruyu sorabiliriz: Okuyan kim? Acaba okuduğumuz bir kitap mi bizi canlandırıyor yoksa oku-
yarak biz mi onu canlandırıyoruz?
Bu metnin anlatımıyla ilgili,
1. Tanık göstermeye yer verilmiştir.
II. Tanımlamaya başvurulmuştur.
III. Benzetme yapılmıştır.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) Yalnız
B) Yalnız II
CHT ve 11
D) I, II ve III
AAAAAA
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri19. İnsanın içini dökmeden edemediği dakikalar olur. Bir dost, bu dakikalarda erişilmez bir değer kazanır. Ama her şey bir
dosta söylenemez ki! Onun için hele bu insan bir yazarsa, içinin gizli kıvrımlarını görmesini biliyorsa masasının başına
geçip kalemi eline almadan edemez. İşte dediğimiz, yazarın kendi kendisiyle alçak sesle konuşmasından başka
bir şey olmayan, o günü gününe tutulmuş hatıralar, bu iç dökme ihtiyacından doğmuştur.
Bu parçada boş bırakılan yere hangi edebî tür gelmelidir?
A) ani
B) günlük
C) biyografi
D) otobiyografi
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriB) Dosunce, örnek verilerek pek
C) Düşünce, tanık gösterme yoluyla destek-
lenmiştir.
D) Düşünce, sayısal verilerden yararlanarak
açıklanmıştır.
X
7.
Bir insanı başka bir insan değiştirebilir mi? Ki-
şi, ancak kendini değiştirebilir geliştirebilir. Bu
yüzden kitap okuyanlar kendini geliştirirken ki-
tap okuyanların eleştirdiği kişiler bir adım bile
öteye gidemez. Ben de yazılarımı kendim icin
yazıyorum. Koca bir genellemeye dâhil ettiğim
insanlara öfke kusmak icin yazmıyorum. Bu-
Tu yapan yazarların çok sevildiğini biliyorum
ama böyle bir sevgiden beslenmek istemiyo-
rum
Bu parca, aşağıdaki metin türlerinden han-
gisinin örneğidir?
A Deneme -
Bi Makale
C) Köşe yazısı
D) Haber yazist
21220808
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) TürleriTest 02 3
Metin Türleri
Aşağıda bazı metin türleri ile ilgili tanımlamalar yapılmıştır.
Makale: Bilim, fen konulanyla siyasi, ekonomik ve toplumsal konuları açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan,
lan bir konuda bilgilendirme amacı güden gazete veya dergi yazısı.
Deneme: Herhangi bir konuda yeni ve kişisel görüşlerle bezenmiş bir anlatım içinde sunulan düzyazı türü
Fikra (Köşe yazısı): Gazete veya dergilerde gündelik konuları bir görüş ve düşünceye bağlayarak yorumlayan yaz
Eleştiri: Bir edebiyat veya sanat eserin her yönüyle değerlendirerek söz konusu eserin anlaşılmasını sağlames
amacıyla yazılan yazı türü.
pöznel
Buna göre,
Van Gogh yn sanatı ve yaşamı birçok yönden iç içe geçmiş, birbiriyle ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlanmış,
dolayısıyla konu Van Gogh olduğunda onun sanatını ve yaşamını ayrı ayrı tanımlamaya kalkışamayız. Bundan
dolayıdır ki Uhde'nin ileri sürdüğü gibi "Van Gogh'un adı öncelikle sanat tarihi ile bağlantılı bir tema değil, kesinlikle
insani bir tema önermektedir. Resim yapan bir misyoner, sosyal fikirleri olan bir ressamdır dahası onun hikâyesi
bir göz, bir palet, bir fırça değil; karanlık bir hapishanenin duvarlarına dökülen bir güneşi gördüğü zaman nedendir
bilinmez acı çeken bir kalbin hikâyesidir. Güneşe doğru uçmuş ve onun ışıklarında tüketilmiştir."
metninin türü aşağıdakilerden hangisidir?
B) Elestin
C
D) Deneme
a) Matate
Ortaokul Türkçe
Yazı (Metin) Türleri"Tarih nedir?" sorusuna Edward Hallett Carr, aynı isimli
eserinde şu cevabı verir: “Bugün ile geçmiş arasında
bitimsiz bir diyalog." Geçmiş, olup biten ve değiştirilemez
olanı ifade eder; bu bağlamda statik bir karakterdedir.
Bitimsiz olan ise tarihle kurulan ilişki, geçmişin bilgisidir.
Çünkü o, zaman zaman kendini inkâr eden yeni verilerle
sürekli olarak değişme ve gelişme hâlindedir; dolayısıyla
dinamiktir.
4-Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
yoktur?
A) Tanımlama B) Tanık gösterme
C) Karşılaştırma D) Örnekleme