20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Soruları

4. Osmanlı Devleti'nde Fransız İhtilali'nin ortaya çıkardığı milliyetçi- lik hareketlerinden özellikle Balkanlardaki Sırplar, Bulgarlar, Yu- nanlılar, Romenler, Karadağlılar ve Arnavutlar etkilenmiştir. Milliyetçi isyanların Balkanlarda yoğunlaşması aşağıdaki- lerden hangisine dayandırılamaz? Bölgenin uzun süre Osmanlı hakimiyetinde kalmasına B) Osmanlı-Rus Savaşları'nın Balkanlarda yoğunlaşmasına C) Avrupa devletlerinin bölge halkını desteklemesine D) Avrupa'ya yakın olan bölge halkının Avrupa'daki gelişmele- ri yakından takip etmesine E) Rusya'nın Panslavizm politikası izlemesine

5. Fransız İhtilali'nin ortaya çıkardığı eşitlik, özgürlük, adalet ve cum- huriyetçilik gibi ilkeler, Osmanlı devlet adamları ve aydınlar ara- sında da taraftar bulmuştur. Bu gelişmeler Osmanlı Devleti'nde, halka yeni hakların tanındığı fermanların yayınlanmasına ve Ka- nuniesasi adıyla anayasanın yürürlüğe konarak meşrutiyet yö- netimine geçilmesinde etkili olmuştur. Bu bilgiye bakılarak Fransız İhtilali'nin, Osmanlı Devleti'ne etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Egemenlik anlayışının değişmesi B) Eşitlik anlayışının toplumda yaygınlaşması C) Vatandaşlık haklarının kanunlarla güvence altına alınması D) Halkın yönetime katılımının sağlanması E) Eyaletlerde ayan ve eşrafın ortaya çıkması

2. I. Balkan Savaşı'ndan sonra 30 Mayıs 1913'te im- zalanan Londra Antlaşması'na göre, ● e ● . Midye-Enez hattı Osmanlı-Bulgar sınırı ol- muştur. Trakya ve Edirne Bulgaristan'a bırakılmıştır. Güney Makedonya, Selanik ve Girit Yunanis tan 'a verilmiştir. Sırbistan, Kuzey ve Orta Makedonya'yı almış- tır. Arnavutluk'un bağımsızlığı kabul edilmiştir. Bu bilgilere göre Osmanlı Devleti ile ilgili, I. I. Balkan Savaşı'nda birden fazla devletle sa- vaştığı, II. Balkamarda egemenliğini kaybettiği, III. ordudaki iç çekişmeler nedeniyle savaştan ye- nilgiyle ayrıldığı ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I C) Yalnız III E) II ve III B) Yalnız II DI ve II

3. Osmanlı Devleti'nde; * 1804'te Sırplar, * 1821'de Yunanlılar, * 1860'lardan itibaren Bulgarlar, * 1870'lerden itibaren de Ermeniler ayaklanarak bağımsızlık faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Ulusçuluk ve özgürlük akımları Osmanlı halklarını etkisi altına almıştır. B) Sosyal adalet kavramı ön plana çıkmıştır. C) Ekonomik kaygılar Osmanlı toplumunu olumsuz etkilemiştir. D) Dinî kışkırtmalar Osmanlı toplum düzenini bozmuştur. Eslahat hareketlerinin başlaması etnik ayaklanmaları tetiklemiştir.

MUBA YAYINLARI 4. Elif'in II. Mahmut Dönemi ile ilgili örnek verdiği islahatlarla bu islahatlara ortam hazırlayan gelişmeler eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Mülkiyet hakkının güvence altına alınmasına çalışılmıştır. Ayanların varlığı ve hakları tanınmıştır. B) C) E) Sosyalizm D) 7 Osmanlı parasının dışarıya çıkışının önlenmesine çalışılmıştır. Merkezî otoritenin güçlendirilmesine çalışılmıştır. Padişah ilk defa kendi otoritesi dışında bir gücü kabul etmiştir. Sholastik düşünce ⇒>> Müsadere usulünün kaldırılması Sened-i İttifak'ın imzalanması Yerli malı kullanımının teşvik edilmesi Timar ve zeametin kaldırılarak devlet memurlarına maaş bağlanması Yönetim şeklinin değişmesi Firuik

C 2. Sultan Kilicarslan, yaşlılık çağında ülkeyi on bir oğlu ara- sında paylaştırdı. Kılıçarslan, Anadolu Selçuklu Sultanı olarak Konya'da otururken melikler bulundukları eyalet- lerde kendi adlarına para bastırıyor, hutbede sultandan sonra kendi adlarını zikrettiriyor, Bizans ile barış antlaş- ması yapabiliyordu. Tarihçi İbn Bîbî bu meliklerin babala- nına hiçbir şekilde bağımlı olmadıklarını, kendi ülkelerinde her şeyi yapmaya yetkili bulunduklarını kaydetmiştir. Selçuklularda bu durumun yaşanmasında aşağıdaki uygulamalardan hangisi etkili olmuştur? A) Ordudaki güçlü komutanların hükümdar olabilmesi B) Anadolu'nun toprak paylaşımına kolay hale getirilme- si C) Hanedan mensuplarının ülkeyi yönetme hakkının bu- lunması B) Nüfus bakımından Anadolu'da Türklerin üstünlüğü ele geçirmesi E) Eyaletlerin melikler tarafından yönetilme zorunluluğu- nun olması 17

taya AYT SOSYAL BİLİMLER-2 TESTİ 8. Avrupalı Devletlerin, Fransız İhtilali'nin getirdiği ulus dev- let anlayışına karşı ortak hareket etme kararı almalarına karşı, Viyana Kongresi sonrasında ilk olarak Osmanlı'da patlak veren, aşağıdaki milliyetçi isyanlardan hangisine destek vererek kongrede aldıkları kararla çelişmişlerdir? Yunan İsyanı B) Sırp İsyanı C) Karadağ İsyanı D) Bulgar İsyanı E) Arnavut İsyanı töder

29. Aşağıdakilerden hangisi, 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı'nda yer alan konulardan biri değildir? A) Eşit yurttaşlık B) Siyasal yaşama katılım C) Hukukun üstünlüğü D) Mülkiyet hakkı E) Azınlık hakları

3 11. Modern felsefenin ilk büyük düşünürlerinden olan Bacon, doğayı anlamanın en güvenli yolunun bilim olduğunu, bilimsel yönteme dayalı düşüncenin, doğayı kontrol altına alma konusunda insanı güçlü kılacağını savunmaktadır. Bacon'a göre bu güce ulaşmak için bilimin yönteminde değişiklik yapılmalıdır. Doğayı anlamak için öncelikle doğaya ilişkin temelsiz düşünce ve dogmalardan kurtulmak, ardından doğaya yönelerek tek tek durumlardan genellemelere ulaşmak gereklidir. Parçadan yola çıkarak Bacon ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Emprist bakış açısına sahiptir. B) Tümevarımsal akıl yürütmeyi önerir. C) Bilimin doğaya egemen olmayı sağlayacağına inanır. D) Zihindeki ön yargıların farkına varılması gerektiğini söyler. E) Otoritelerin görüşlerinin temellendirilmesi gerektiğini savunur.

3. Meşrutiyet Dönemi'nde hukuk alanında atılan en önemli adımlardan biri de Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye'nin hazırlan- masıdır. 1868-1878 yılları arasında Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki ilmî bir heyet tarafından, İslam hukukuna bağlı kalınarak hazırlanan Mecelle, şeri mahkemelerde 1877-1926 yılları arasında hukuki kaynak olarak kullanılmış ve adliyede hukuk birliğinin temelini de atmıştır. Bu bilgilere göre Mecelle ile ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Hukuk alanında önemli değişimleri beraberinde getir- beraberinde miştir. Laik bir niteliğe sahip değildir. Cumhuriyetin ilk yıllarında da kullanılmuştir. Azınlıkların tepkisine neden olmuştur. Dini esaslar dikkate alınarak hazırlanmıştır. B C Wi youter playe sind.

10. Aşağıdakilerden hangisi Fatih Sultan Mehmed'in Batı siyasetinin hedeflerinden biri değildir? Avrupa'daki Reform hareketlerini yönlendirmek B) Akdeniz'de Osmanlı üstünlüğünü sağlamak C) Ege adalarını ele geçirmek Balkan uluslarını Osmanlı Devleti'ne bağlamak E) Istanbul'un fethi sonrasında oluşabilecek tepkileri ön- lemek

1. arında Osmanlı Devleti ve Trablusgarp'taki Fransız Konsolosu A. Alrick Fransız Dışişleri Bakanlığına gönderdiği raporunda; "Muhtemelen Selânik İttihat ve Terakki Komitesi üyesi olan bir Türk subayı, birkaç günden beri bu civarda olup bitenler ve kişiler hakkında soruşturma yapmaktadır. Kendisinin, daha şimdiden birçok yüksek memur ve eşrafı anayasaya ve onun başlıca ilkelerine sadakat yemini yapmaya davet ettiği, hürriyet ilkesi konu- sunda dindaşlarının menfi davranışıyla veya hiç değilse bazı tereddütleriyle karşılaştığı söylenmektedir." demiştir. Buna göre, bu raporda bahsedilen Türk subayı aşağıda- kilerden hangisidir? A) Mustafa Kemal C) Neşet Paşa B) Nuri Conker D) Enver Bey E) Cemal Paşa

9. SOSYAL BİLGİLER İletişim; duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır. Toplum hâlinde yaşam süren insanlar, farkında olsun veya olmasınlar birbirleriyle iletişim için- dedirler. İnsan, bireysel varlığını ve toplumsal ilişkilerini iletişim yolu ile sürdüren bir varlıktır. Bu açıdan iletişimin tarihi çok eski zamanlara dayanmaktadır. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamakta kullandığı ilkel yöntemler, iletişim gereksinimini gidermek için de kullanılmıştır. İlk insanların ma- ğara duvarlarına çizmiş olduğu resimler, Afrika yerlilerinin tamtamla iletişim kurması, Kızılderili- lerin dumanla haberleşmesi, posta güvercinleri ile haberleri ulaştırmaya çalışmaları hep bu ile- tişim gereksinimini gidermek içindir. Bu yönüyle iletişim, insan yaşantısının en önemli ögelerin- den biridir. Verilen bilgiden hareketle, 1. İletişim, insanların toplumsal ilişkilerini devam ettirme yollarından biri olmuştur. II. Topluluk hâlinde yaşamanın bir gereği olarak iletişime olan ihtiyaç geçmişten geleceğe hep var olmuştur. III. İletişim yönü gelişmiş olan toplumlar, diğer toplumlara göre daha uzun yıllar varlığını devam ettirmiştir çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I. Bive II. CHI ve III. XHI 1, II ve III. 1.

4. "Tarih tekerrürden ibarettir" sözünü doğru bir yargı olarak kabul etmeyen bir tarihçi bu düşüncesine, I. her etayın kendine özgü şartlar içinde meydana gelmesi, II. olayların ortaya çıkmasında insanların önemli bir rolünün bulunması, III. olayların etkilerinin uzun bir sürece yayılması durumlarından hangileri kanıt gösterebilir? A) Yalnız I AYT / Tarih D) II ve II B) I ve II E) I, II ve III e) I ve III

10. A) Yalnız I. Osmanlı Devleti, Sanayi İnkılabı'nı gerçekleştiremeyen ülkelerden biriydi. Üretim modeli, tarım ve hayvancılığa dayalıydı. Bu dönemde Osmanlı yöneticileri, gerek halkının ihtiyaçlarını karşamak gerekse gümrük gelirleri el- de etmek için ithalatı destekliyordu. Avrupa devletleri ise tam tersi olarak ihracatı zenginleşmenin bir yolu olarak görüyordu. Coğrafi Keşifler sonunda ticaret yollarının değişmesi ile gelir kaybeden Osmanlı Devleti, hem Avru- pa'da destek bulmak hem de Akdeniz limanlarını canlandırmak ve ticari gelirleri artırmak için Avrupalı tüccarla- ra birtakım ayrıcalıklar vermişti. Kapitülasyon adını verdiğimiz bu ayrıcalıklar ile gümrük vergisini çok az ödeyen sanayileşmiş Avrupa devletleri fabrikalarında ürettikleri ürünleri Osmanlı pazarlarında sattılar. Osmanlı Devleti'ni açık pazar durumuna getiren Avrupalılar, ilerleyen yıllarda cari ayrıcalıkların yanında hukuki ve sosyal ayrıcalık- lar da elde etmeye başladılar. Bu dönemde Osmanlı ülkesi içinde yaşayan yerli tüccarlar ile Avrupalı tüccarlar arasında bir rekabet oluşsa da pek çok konuda Avrupalı tüccarlar daha avantajlıydı. Verilen bilgiden hareketle aşağıdaki değerlendirmelerden hangisine ulaşılamaz? A Osmanlı Devleti'nin yeniliklerin gerisinde kalması onu birtakım önlemler almaya zorlamıştır. B) Gelirlerini artırmak için bazı tavizler veren Osmanlı Devleti, zamanla yeni tavizler vermek zorunda kalmış- tır. Osmanlı Devleti, dış alımı desteklediği ve dış satımı geri planda bıraktığı için zamanla dışa bağımlı hâle gel- maiştir. DOsmanlı Devleti, tarım ve hayvancılığa dayalı bir üretim modeli benimsediği için ekonomik yönden çökü- şe geçmiştir. SOSYAL BİLGİLER TESTİ BİTTİ.

n'in Bal- savunulab A) Yalnız I rin bo- ezayir'i Soru 2 B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III EI ve III XX. yüzyılda yaygın olarak emperyalizme karşı mücadele verilerek ulusal devletler ku- rulmuştur... Buna göre; 1. Emperyalist devletlerin yayılmacılık politi- kaları başarısızlığa uğramıştır. II. Ulusçuluk düşüncesi bağımsızlık savaşla- rini temellendirmiştir. III. Sömürgeci toplumlara karşı bağımsızlığı- ni kazanan milletlerin tamamı demokratik yönetime geçmiştir. D) I ve III yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III Soru 3 XIX. yüzyılda aşağıdakilerden hangisinin Osmanlı Devleti'ni zor duruma düşürdüğü söylenemez? A) Avrupa devletlerinden borç alınmasının B) Azınlıklara çeşitli ayrıcalıklar tanınmasının C) Avrupa devletlerine kapitülasyonlar veril- mesinin II. ba etk III. Os SI duru A) Y