Büyük Selçuklu Devleti Soruları

B AYT 29. Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılma nedenlerinin neler oldy- ğunu soran Tarih öğretmeni Sevilay, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin açıklamasını doğru kabul etmeyecektir? A) Nuray: Karahıtaylarla yapılan Katvan Savaşı'nın etkileri B) Kamil: Haşhaşiler olarak bilinen Batınilerin yıkıcı faaliyetleri Like Esra : Sultan Melik Şah sonrası hanedan üyeleri arasındaki iktidar mücadeleleri D) Oğuzhan : Konar göçer Türkmenlerin ağır vergi ve baskılarla küstürülmeleri rem: Haçlı saldırılarının etkileri

2. C) Monarşi yönetim anlayışını benimsedikleri DY Yasama yetkisinin krallar ve danışma meclisi arasında paylaşıldığı E Kralların sitelere sahip olma durumuna göre unvanları- nın da değiştiği Saltuklular, Alp Arslan'ın komutanlarından Ebulkasım Sal- tuk tarafından kurulan önemli bir Türkmen beyliğidir. Beyli- ğin merkezi Erzurum'dur. Haçlılar, Gürcü ve Ermenilere kar- şı savaşlar yaparak ülke topraklarını genişletmişlerdir. Bu beylik döneminde Erzurum, Akdeniz ve Suriye'den gelen, zurum İran ve Azerbaycan'a giden büyük kervanların uğrak nokta- si hâline getirilmiştir. Bu beyliğin önemli eserleri arasında Er- zurum'da Tepsi Minare, Kale Cami, Ulu Cami, Üç Kümbet- ler ve Tercan'daki Mama Hatun Kümbeti ve kervansarayı gösterilebilir. Bu bilgilerden hareketle Saltuklular ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi ileri sürülemez? A) Bayındırlık ve imar faaliyetlerinde bulunduklar B) Bulundukları bölgede Türk İslam kültürünü yaydıkları C) Gaza ve cihat anlayışına önem verdikleri DY Erzurum ve çevresinin sosyoekonomik gelişimini sağla- dıkları Anadolu Türk siyasi birliğini sağladıkları SOSYAL BİLİMLER

07:05 30 Mart Per 2. Nizamiye Medresesi ile eğitim ve öğretime önem ve- ren Büyük Selçuklular; aynı zamanda Sultan Melik- şah'ın İsfahan'da yaptırdığı girintili duvarları ve bü- yük avlu yapısıyla ilk medrese cami örneklerine de yer vermiştir. İsfahan'daki bu medrese camii plani Irak, İran ve Türkistan'da da uygulanmıştır. Büyük Selçuklularla ilgili bu bilgilere göre, Túrkistan'dan Anadolu'ya kadar geniş coğrafya- larda egemenlik alanlarının olduğu, Abbasilerin ilmi çalışmalarından etkilendikleri, III, devlet otoritesinin güçlü olduğu yargılarından hangilerine ulaşılabilir? Yalnız I B) Yalnız III DI ve III EXII ve III A Y A Y 1 N L A R 1 C ve II 3MB L%26 0

Büyük Selçuklu Hükümdarı Tuğrul Bey, 1055 yılındaki Bağdat Seferi sonrasında İslam dünyasının siyasi liderliğini üstlenmiş- tir. Bu durum Selçukluların, Sünni inancı ortadan kaldırmaya yönelik faaliyetlerde bulunan Şii Fâtimilerin yeni hedefi hâline gelmesine yol açmıştır. Yıkıcı ve bölücü Şii tehdidi karşısın- da Sultan Alp Arslan ve veziri Nizâmülmülk, Nizamiye Med- reselerini kurmuştur. Bu kurumlar sayesinde halkın İslami- yet'i doğru bir şekilde öğrenmesi için çalışmalar yürütülmüş ayrıca devletin ihtiyacı olan memurlar, hukukçular ve yüksek rütbeli yöneticiler yetiştirilmiştir. Bu bilgilerden hareketle Selçukluların Nizamiye Medre- selerini kurmasında; I. ikta sistemini düzenlemeye ilişkin amaçlar, II. dinî-siyasi nitelik taşıyan mücadeleler, All. Anadolu'da Türk birliğini sağlamaya yönelik çabalar unsurlarından hangilerinin belirleyici olduğu savunula- bilir? A) Yalnız D) I ve III B) Yalnız II E) I, II ve III C) Ive Il

er- e-4. S A B G R M A niby 202) sp beriem utholo2 Hasan Sabbah tarafından organize edilen ve Büyük Sel- çuklu Devleti'nin zayıflamasında etkili olan dinî-siyasi hareket aşağıdakilerden hangisidir? A) Mecusilik B Bâtınilik ipad bylabys D) Haricilik type C) Yezidilik E) Zerdüştlük 3-evimstel-holz (3

iler- uğu TEST 2 1. Türk Islam Devletlerinde bilimsel ve kültürel fa- aliyetlerin gelişmesinde aşağıdakilerden hangi- sinin etkisinin olduğu söylenemez? A) Nizamiye medreselerinin açılması B) Kağıt fabrikalarının kurulması + C) Sanatçıların ve düşünürlerin desteklenmesi D) Gulam sisteminin oluşturulması E) Burslu eğitim anlayışına önem verilmesi 2. Büyük Selçuklu Devleti'nde, 1. Hükümdarların Tuğrul Beyden itibaren "sultan" unvanını kullanmaya başlaması II. Medrese ve eğitim kurumlarında bilim dili olarak Arapçanın kabul edilmesi + + A) Yalnız I III. Farsçanın resmi dil olması IV. Saray, ordu ve halk arasında Türkçe'nin konu- şulması + - - Dve III durumlarından hangileri farklı kültü etkisinin olduğunun kanıtıdır? B) Yalnız III cXve Il E) III ve IV 4. Memlükler, rak Mısır'a sır'ı halife i rine karıştı Bu bilgile KO 3. Büyük Selçuklu Devleti, iktaların da görevli olan si- pahi ve askerlerin yerlerini belirli sürelerle değiştir- me politikası uygulamıştır. Büyük Selçuklu Devleti bu uygulaması ile, 1. Dini II. Siyas III. Aske IV. Ekon alanlar tirdiği A) Yal 5. Türk nine gös Bu ac E

na 7 4. Selçuklularda, ülke toprakları hanedanın erkek üyeleri arasında paylaştırılırdı. Onlar da kendilerine bırakılan toprakları "melik" unvanıyla yönetirlerdi. Hükümdar, meliklerin "sultan" unvanını kullanmasına izin verse de para bastırmalarına ve hutbe okutmalarına izin vermezdi. Bu uygulamaya bakılarak Selçuklu devlet yönetimi ile ilgili 1. Merkeziyetçi bir yönetim anlayışının olduğu, 11. Egemenlik yetkilerinin hükümdar ailesi tarafından kullanıldığı, III. Devletin siyasi birliğinin korunmaya çalışıldığı yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III ait toplam 20 soru vardır. O C) I ve II EI, II ve III

Türk müziği; Büyük Selçuklular Dönemi'nde orduda, sa- rayda, obalarda tasavvufun yayılması sonucu müzik ve semanın ayinlere girmesiyle tekkelerde gelişme imkânı bulmuştur. €9 Bu bilgide altı çizili bölüme göre Türk müziği aşa- ğıdakilerden hangisiyle yeni bir boyut kazanmıştır? A) İslam inancı B) Gaza düşüncesi C) Kut anlayışı D) Ekonomik uğraşlar E) Saray teşkilatı Denomeleri

Fethedilen bölgeler yönetim birimle illere valiler atanmıştır. • Beyt-ül mal kurulmuş, ikta sistemi uygulanmaya başlanmıştır. • Sınırlarda ordugâhlar kurulmuştur. • Valilerin yanlarına kadılar da gönderilmiştir. yapılan uygulamalara bakılarak aşağıdaki alanlar- dan hangisiyle ilgili bir gelişme olmamıştır? B) İdari ● Janufa A) Askerî lar? D) Mall 29. Büyük Selçuklu Devleti hükümdarları, fetihler için gö- revlendirdikleri beylere, fethettikleri bölgelerde merke- ze bağımlı bir egemenlik yetkisi de tanımışlardı. Bu uygulama; 1. birçok beyliğin kurulması, II. fetih hareketlerinin hızlanmalı, III. Türk siyasi birliğinin kuvvetlenmesi A) Yalnız I esil durumlarından hangilerinde bir artışa ortam hazır- Q E) Dinî ve ll B) Yalnız II C) Hukuki C) Yalnız III E) I, II ve III 31 8

2. Dandanakan Savaşı'ndan sonra Çağrı Bey tarafından Selçuklu sultanı ilan edilen Tuğrul Bey, devletin merkezini Merv olarak belirledi. Ardından toplanan kurultayda Ceyhun ile Gazne arasında kalan bölge Çağrı Bey'in yönetimine bırakılırken Nişabur'dan itibaren ülke topraklarının batısı, Tuğrul Bey'e bırakıldı. Fetih planina uygun olarak hanedan mensupları, farklı bölgelerde görev aldı. Fetih alanı olarak ise daha çok batı yönünde Bizans toprakları hedef alındı Bu bilgilerden hareketle, 1. Eski Türk devlet gelenekleri sürdürülmüştür. Gaza ve cihat politikası takip edilmiştir. II. Orta Doğu topraklarının tümü ele geçirilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I TYT/S B) Yalnız II D) I ve II celgesir C) Yalnız III endemik- E) I, II ve III

3. Büyük Selçuklu Devleti, Melikşah'ın ölümünden sonra eski gücünden uzaklaşmaya başlamıştır. Sultan Sencer ve iki kardeşi taht mücadelesine girişmiş, bu da yıkılışı hazırlayan en önemli etken olmuştur. Tarih Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçukluların yıkılma nedenleri arasında gösterilemez? A) Selçuklulara bağlı idari birimlerin bağımsız olması B) Kösedağ Savaşı'nda Moğollara yenilmiş olmaları C) Batinilerin zararlı faaliyetleri D) Abbasi halifesinin tekrar siyasi yetkiye sahip olmak istemesi E) Taht kavgalarının merkezî otoriteyi zayıflatması 90

EĞİTİ I. Atabeylerin merkezden ayrılıp, bağımsız devletler kurmaları, 2. Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında; II. Oğuz boylarının ve şehzadelerin ayaklanma çıkar- maları, III. Karahıtayların, Selçuklular aleyhine çalışmalar yap- maları etkili olmuştur. Verilen nedenlerden hangileri bu devletin yıkılmasın- da iç sorunların önemli rol oynadığını gösterir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

2. Türkiye Selçuklularının iktisadi, sosyal, askerî ve siyasal örgütlenmesi büyük oranda Büyük Selçuklu İmparatorluğu örnek alınarak gerçekleştirilmiştir. Bu saptama Türkiye Selçuklularının aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle desteklenemez? A) Anadolu'nun Türk yurdu hâline getirilmesinin amaçlanmasıyla B) Farklı etnik ve dinî toplulukların bir arada yaşatılmasıyla C) Devletin kara sularındaki ticareti geliştirmeyi hedeflemesiyle D Toprak sisteminin ikta anlayışına dayandırılmasıyla E) Mülk hanedanındır anlayışıyla ülkenin yönetilmesiyle

2. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah, Batınilerle mücadeleyi bir dev- let politikası hâline getirmiştir. Bu dönemde hem ilmî sahada Ni- zamiye Medreselerinin kurulmasıyla hem de Batınilerin karargâ- hı olan Alamut ve Rudbar bölgelerine akınlar düzenlenmesiyle mücadele yürütülmüş, ancak önce Vezir Nizamülmülk'ün Batini suikastiyle öldürülmesi, ardından da Sultan Melikşah'ın 1092'de ölümü başarıya ulaşılmasını engellemiştir. V Büyük Selçuklularda görülen bu gelişmelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Devlet bütünlüğünün korunmaya çalışıldığına B) İslam dünyasında mezhep ayrılıklarının başladığına C) Batınilere karşı mücadelede din eğitiminin de önemsendiğine D) XI. yüzyılda Türk İslam dünyası için önemli bir tehdit unsu- runun bulunduğuna E) Büyük Selçukluların Batınilikle mücadelede kesin sonuç ala- madığına

YETİ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM Dönemi bilim insan- lah devlet güneşini eri onların hüküm- erip hükümran kıl- olda desteklemiş, ların idaresini on- Orta Asya Türk sinin Karahan- t C) Kurultay 14. Malazgirt Savaşı'ndan sonra İslam ülkeleri üzerindeki Bizans baskısı azalmıştır. Bu durumun; J.Anadolu Türk Beyliklerinin kurulması, II. İslamiyet'in Orta Asya Türkleri arasında yayılmasının hız- lanması, III. Selçukluların İslam toplumları üzerindeki saygınlığının art- ması gelişmelerinden hangilerine neden olduğu savunulabilir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II E) II ve III C) Yalnız III

2. Dandanakan Savaşı'ndan sonra Çağrı Bey tarafından Selçuklu sultanı ilan edilen Tuğrul Bey, devletin merkezini Merv olarak belirledi. Ardından toplanan kurultayda Ceyhun ile Gazne arasında kalan bölge Çağrı Bey'in yönetimine bırakılırken Nişabur'dan itibaren ülke topraklarının batısı, Tuğrul Bey'e bırakıldı. Fetih planına uygun olarak hanedan mensupları, farklı bölgelerde görev aldı. Fetih alanı olarak ise daha çok batı yönünde Bizans toprakları hedef alındı. Bu bilgilerden hareketle, Eski Türk devlet gelenekleri sürdürülmüştür. W Gaza ve cihat politikası takip edilmiştir. Orta Doğu topraklarının tümü ele geçirilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II DI DI ve II C) Yalnız III E) I, II ve III