Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti (1595-1774) Soruları

81 2. XV. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ateşli silahların etkin bir şekilde kullanılmaya başlanması, Avrupa'da Askerî Devrim'in başlangıcı kabul edilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nde, Avrupa'da "Askerî Devrim"le yaşanan yenileşmeyi yakalama çaba- sının sonuçları arasında sayılamaz? A) Çinar Vakası'nın yaşanması B) Nizam-ı Cedit yeniliklerin yapılması C) Vaka-i Hayriye'nin yaşanması D) Hendesehane'nin açılması E) Mühendishane-i Berr-i Hümâyun'un açılması DENEME-8 ✓ VİP Yayınları 11

1. 1856 Paris Antlaşması'nın aşağıdaki maddelerin- den hangisi Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne yöne- lik yayılma amacını durdurmayı amaçlamıştır? A) Avrupa devletleri, Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletler hukukundan yararlanmasını kabul ede- cek. Ayrıca her biri Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı göstermeyi kabul edecek. B) Osmanlı Devleti ve Rusya, savaş sırasında birbir- lerinden aldıkları yerleri ve esirleri geri verecek. C) İstanbul ve Çanakkale boğazları savaş gemile- rine kapalı, ticaret gemilerine açık olacak. D) Sırbistan, Eflak ve Boğdan Osmanlı Devleti'ne bağlı kalacak ancak bunların sahip bulundukları ayrıcalıklar genişletilecek. E) Osmanlı padişahının ilan ettiği Islahat Fermanı, antlaşmayı imzalayan hiçbir devlete, Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışma hakkı ve yetkisi ver- meyecek.

12. Osmanlı Devleti'nde XVI. yüzyıl sonlarına doğru tespit edilebilen nüfus artışı beraberinde ciddi problemler de getirmiş, topraksız genç nüfus çareyi bey, paşa ve saray kapılarında kul ya da sekban olmakta bulmuştu. Bilhassa Habsburglarla yapılan savaşlar tüfekli piyadenin önemini ortaya koyduğundan devlet, savaşlarda bu ateşli silahları kullanabilen sekbanlardan yararlanmıştı. Ancak seferler sonunda kapısız kalan sekbanlar, ciddi sorunlara sebep olmuştu. Diğer yandan kapıkulu sayısında da önemli bir artış meydana gelmişti. Bu sürecin sonuçlarıyla ilgili aşağıdakilerden hangi- si ileri sürülemez? Taşrada asayiş ve güvenliğin sağlandığı B) Timarlı sipahilerin öneminin azaldığı C) Devletin askerî alanda yenilik yapması gerektiği D) Kırdan kentlere göçün yaşandığı E Kapıları kuvvetli beylerin önem kazandığı ( (2017 - KPSS) ** INFORMAL YAYINLARI

28. 201 1. Sakalar Ordunun su ihtiyacını karşılayan sınıf ilk resmi gazete ... II. Takvim-i Vekayi BACH III. Tuğra Padişah imzası IV. Haraç Gayrimüslimlerden alı- nan vergilerden biri V. Koçi Bey Risalesi Kanun kitaplarından biri Yukarıdakilerden hangisinin açıklaması, karşısın- da yanlış olarak verilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Rusya XVIII. yüzyılda Baltık Denizi üzerinden sıcak deniz- lere çıkabilmek için İsveç ile mücadeleye girişmiştir. İs- veç Kralı Demirbaş Şarl'ın Poltova Savaşı'nda Rus Çarı I. Petro'ya yenilerek Osmanlı topraklarına sığınması ve Rusların İsveç kralını takip bahanesiyle Osmanlı toprak- larında tahribat yapmaları ve pek çok Türk'i katletmeleri üzerine Osmanlı-Rus Savaşı başladı. Bu bilgilere göre, I. Osmanlı Devleti ile İsveç sınır komşusudur. II. Osmanlı Devleti, Rusya ile İsveç arasındaki mücade- leden olumsuz etkilenmiştir. III. İsveç'in çıkarlarını korumak için Osmanlı Devleti Rus- ya'ya savaş açmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

1572'de Lehistan kralının ölümü üzerine Rusya, Almanya ve Fransa kendi adaylarını Lehistan kralı seçmek istedi- ler. Osmanlı Devleti de Fransa'nın desteğini alarak Erdel prensini Lehistan'a kral seçtirdi. Bu bilgiden hareketle, I. Almanya ile Rusya, Fransa'ya karşı ittifak kurmuştur. II. Lehistan üzerinde Almanya ve Rusya'nın nüfuz kur- ması engellenmiştir. III. Osmanlı Devleti Lehistan'ın siyasi hayatının şekillen- mesinde önemli rol oynamıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

n I ni 30. Osmanlı Devleti'nin Avrupalı devletlere kapitülas- yonlar vermesinde; 1. yabancı sermayenin Osmanlı'ya girişini kolaylaştır-Neder. mak, II. Avrupa'da oluşacak Haçlı İttifaklarını önlemek, III. Coğrafi Keşiflerle önem kaybeden Akdeniz ticaretini canlandırmak amaçlarından hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 31, I. Balkan Savaşı sonunda 30 Mayıs 1913'te imzala-

4. "Yeniçeri taifesi karmakarışık oldu. İhtiyar ve işten güçten kalmış olandan başkasının emekliliği kanuna aykırı iken şimdi genç ve vücudu kuvvetli olanlardan on binden fazla korucu ve emekli meydana çıktı. Devlet hazinesi bu suretle zarara uğradı." Koçi Bey Risalesi'nde ifade edilen bu durum Osmanlı Devleti'nde hangi dönemde yaşanan sıkın- tıları anlatmaktadır? ALINANSB A) XIX. yüzyıl B) Dünya Gücü Osmanlı Devleti C) Kuruluş Dönemi D) XVII. yüzyıl E) Osmanlı Gerileme Dönemi

3. Harita: XVII. Yüzyılda Safevi Devleti OZBEK HANLIGI BA Fraurum Tebri Mety Nigsbur Kati Ray stehen SAFEVILER Musul Hamedan Bagdar • Beh Kandahar Siraz Osmanlı Devleti Safevi Devleti Verilen harita incelendiğinde, 1. Zağros Dağları: Osmanlılarla Safeviler arasın daki sınırı belirlemektedir. II. Safeviler, Anadolu topraklarının bir bölümünü ele geçirmiştir. ll. Safeviler bugünkü İran topraklarına hâkim du- rumdadır. değerlendirmelerinden hangilerinin doğru olduğu savunulabilir? A) Yalnız I. B) Yalnız II CI ve II. (D) II ve III. E) I, II ve III. ATAU PX Har A) BJ

26- 27. I. Ümit Burnu Yolu'nun bulunması II. Rönesans ve Reform Hareketleri III. Baharat Yolu'nun Türklerin eline geçmesi Yukarıdaki gelişmelerden hangileri Akdeniz ticareti- ni olumsuz yönde etkilemiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız II D) I ve III E) I, II ve III

e III. Avrupalı güçlerin, 1699 Karlofça Antlaşması'ndan sonra Osmanlı Devleti'ne söz geçirmesi ancak 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'yla olmuştur. Küçük Kaynarca Antlaşması ile eski gücünü kaybeden Osmanlı Devleti'nin yerini Avrupa'da Rusya ve Avusturya almıştır. Daha sonra bu iki devlet, Osmanlı Devleti'ne karşı siyasi faaliyetlere girişmiştir. Fransız ihtilali ve Napoleon Savaşlarından sonra ise İngiltere ve Fransa da Osmanlıların siyasetine karışmaya başlamıştır. Osmanlı coğrafyasına nüfuz etme çabalarına1870'te siyasi birliğini sağlayan Almanya da katılmıştır. Buna göre, 1. Küçük Kaynarca Antlaşması'ndan sonra Avrupa'daki dengeler değişmeye başlamıştır. II. Rusya ve Avusturya, Osmanlı Devleti'ne karşı birlikte hareket etmiştir. III. Osmanlı Devleti üzerindeki nüfuz mücadelesine Almanya diğer devletlerden sonra katılmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I ve II. E) I, II ve III. 185 141

5. Osmanlı sultanları, idari işlerde sarayda eğitim görmüş kişilere görev vermişler, ulemayı da kendi hizmetlerine almışlardır. Osmanlı sultanlarının uyguladıkları bu politikalarla; I. merkezî otoriteyi güçlü tutma, II. taht kavgalarının önüne geçme, III. devlet teşkilatlanmasını sağlam temellere oturtma amaçlarından hangilerine ulaşmak istedikleri söy- lenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

Ünlü Fransız düşünürü Montesquieu, "Türklerin imparator- luğu, şu sıralarda Bizanslıların eskiden düştüğü zayıflık de- recesindedir. Ancak daha uzun süre yaşamaya devam ede- cektir. Çünkü toprak ele geçirme isteğiyle Osmanlı Devle- ti'ni tehlikeye atacak imparatorlar bulunsa bile Avrupa'nın tacir ülkeleri çıkarlarına öylesine bağlıdır ki hemen Osman- lıların yardımına koşar." demiştir. Montesquieu'nun bu ifadelerinden hareketle; Osmanlı Devleti'nin eski gücünde olmadığı, Il/Avrupa devletlerinin Osmanlı üzerinde çıkar çatışmala- rında bulunabileceği, III. Osmanlı Devleti'nin denge siyasetinden yararlanabile- ceği değerlendirmelerinden hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve I D) II ve III @gm E) I, ve III SYAL BİLİMLER

90. Kapitülasyonlar, XVIII. yüzyıla kadar Osmanlı padişahının yabancılara bir iyiliğiydi. Padişah istediğinde imtiyazı geri alabilirdi. Osmanlı Devleti'nde ticari imtiyazlar aşağıdaki hangi antlaşma ile iki taraflı verilmeye başlanmıştır? ALAmasya B) İstanbul C) Pasarofça D) Prat E) Karlofça

Osmanlı Devleti'nde, 1. Tanzimat Formani 11. Kanun-u Esasi 11. Birinol Meşrutiyet'in llani IV. Ekber ve Erged Kanunu gelişmelerinden hangileri, saltanat yönetimi nin mutlak otoritesini sınırlamamıştır? A) Yalnız il B) Yalnız IV C) I ve Ill D) Il ve IV E) Ill ve IV

3. Osmanlı Devleti'nde taşrada bulunan bazı idareci- ler XVII. yüzyıldan itibaren görev yerlerine gitmeyip yerlerine yönetici tayin etmişlerdir. Bu yöneticiler ise halka kötü davranıp fazla vergi almışlardır. Yaşanan bu gelişmelerin aşağıdaki sonuçlar- dan hangisini ortaya çıkaracağı söylenemez? A) Merkezi devlet gücünün zayıflaması B) Anadolu'da celali hareketlerinin baş göstermesi C) Taşrada asayişin bozulması Bürokrasinin iyi işlememesi (E) Egemenlik anlayışının değişmesi