Osmanlı Kültür ve Medeniyeti Soruları

3. XVI. yüzyılda, Osmanlı Devleti'nde sınırların genişlemesiyle eyalet sayısı artmıştır. @ Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu savunulamaz? A) Beylerbeylerinin sayısının artmasına B) Eyalet sisteminde yeni yöntemlerin oluş- masina C) Sancakbeylerinin öneminin azalmasına Eyalet gelirlerinin artmasına E) Merkezi otoritenin denetim gereksinimi- nin artmasına II. III. IV O Ö S

9. Osmanlılar bir bölgenin adil bir şekilde yönetilmesini temin edebilmek için ilk dönemden itibaren burala- ra iki farklı yetkili atamıştır. Bunlardan biri hüküm- darın yürütme yetkisini, diğeri de yasama yetkisini temsil etmiştir. Buna göre Osmanlılarda aşağıdaki grup ikilile- rinden hangisinin taşrada etkili olduğu söyle- nebilir? A) Ilmiye - Kalemiye B) Seyfiye - Ulema C) Ulema - Reâya D) Tebaa - Kapıkulları E) Kadıasker - İlmiye Sars 12. E

6. Lonca, Osmanlı Devleti'nde esnafların oluşturduğu bir teş- kilattır. Osmanlı iktisadi ve sosyal hayatında önemli bir yeri olan Lonca teşkilatının kökleri Osmanlı Devleti'nden önce ku- rulan İslam ve Türk-İslam devletlerine kadar dayanmaktadır. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Lonca teşkilatının dayandığı tarihsel kökler kronolojik olarak doğru bir şe- kilde sıralanmışlardır? A) Ahilik - Fütüvvet - Lonca B) Fütüvvet - Ahilik - Lonca C) Gedik-Ahilik - Lonca D) Ahilik - Lonca - Gedik E Ahilik - Lonca - Ehl-i Hiref 75

Osmanlı Devleti'nin tarım gelirlerinin büyük bir kısmı tımar sistemi içerisinde değerlendirilmiştir. Buna göre devlet, zira- attan alacağı vergiyi doğrudan asker olan timar sahiplerine bırakmıştır. Tımar sahibi, toprak üzerinde yaşayan reayadan devletin belirlediği vergiyi toplama yetkisine sahiptir. Ancak toprağın mülkiyeti devlete aittir. Bu sistemde, Osmanlı Devleti vergi toplamak için masraf yapmamış, bu görevi timarlı sipa- hiye vermiştir. Bununla birlikte tımarlı sipahiler, padişahın taş- radaki temsilcileri olarak idari yöneticilik görevi de yapmıştır. Bu bilgilere göre Osmanlı Devleti'nin uyguladığı bu sis- temin devlete faydalar arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? Vergilerin düzenli şekilde toplanması B) Özel mülkiyetin geliştirilmesi Merkezî otoritenin sağlanması Toprakların işlenmesi E) Hazine yükünün azalması

5. Osmanlı Beyliği'nin Anadolu'da esnaf teşkilatı olan Ahilerin ve Anadolu'ya gelen Gaziyan-ı Rum adi ve- rilen Türkmen topluluklarının desteğini almasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yaylak ve kışlak hayatının sürdürülmesi B) Bizans'a karşı gaza ve cihat edilmesi C) Oğuzların Kayı boyuna mensup olunması D) Hoşgörülü bir yönetim anlayışının benimsenmesi E) Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanmak istenmesi

smına işaretleyiniz. 3. Osmanlı Devleti'nde temel üretim aracı olan toprağın çok büyük kısmının mülkiyeti devlete aittir. Devlet, bu topraklarının ürün gelirlerinin bir kısmına el koyma hakkını dirlik beylerine bırakmıştır. Toprağı işleyen reaya, elde ettiği ürünün bir bölümünü dirlik beyine teslim etmekte, diğeriyle de kendisinin ve ailesinin yaşamını sürdürebilmektedir. Bu biçimde işleyen bir toprak sisteminin oluşturulmasındaki temel amacın aşağıdakilerden hangisi olduğu savunulabilir? A) Devletin atlı askerlerinin daha iyi yetiştirilebilmesi B) Dirliklerin gelirleri esas alınarak gruplanması C)Zirai üretimde sürekliliğin sağlanıp korunabilmesi D) Taşradaki siyasal etkinliğin ve denetimin artırılması E) Vergi toplamanın daha kolay gerçekleştirilebilmesi

a- ■ğı da ak 5. Osmanlı Devleti'nde, iskan, N. istimalet, III. pençik politikalarından hangileri yatay hare- ketliliğe örnek olarak gösterilebilir? C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız l D) II ve III E) I, II ve It

an ka 75 2. Osman ordusundaki bazı bölümlere ait özellikler şunlardır: 1. Eyalet ordusu içerisinde yer alırlardı. n. Gelirlerini timar sistemi içerisinden sağlarlardı. III. Padişah değişikliğinde cülus bahşişi alırlardı. Yukarıdakilerden hangileri yeniçerile- rin özellikler arasındadır? A) Yalnız I B) Xalnız III D) II ve III 91 ve E) I've III 5. As du nü ler A he B D E

11. Osmanlı ordusunda taşra kuvvetlerinin yanı sıra, bir de yardımcı kuvvetler vardı. Savaş zamanında, orduya katılarak güc katarlardı. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı taş- ra ordusundaki yardımcı kuvvetlerden biri değildir? A) Akıncılar C) Azaplar B) Deliler D) Gönüllüler E) Lağımcılar

Osmanlı İmparatorluğu'nun merkezi olan İstanbul'da güvenlik, belediye ve adalet işlerine bakan yöneticiler, aşağıdaki seçeneklerin hangi- sinde birlikte verilmiştir? A) Subaşı - Sancak beyi - Kadı B) Timarlı Sipahi - Muhtar - Emir-i dad C) Naib - Kazasker- Vezir D) Beylerbeyi - Voyvoda - Muhtesib E) Yeniçeri Ağası - Şehremini - Taht Kadısı

10 Osmanlı Devleti'nde Yeniçeri Ocağı'nın asker ihtiyacı başlarda pencik sistemi ile karşılanıyordu. Bu sisteme göre askerî zaferlerin ardından alınan esirler arasından seçilen gençler, Anadolu'daki ailelerin yanına verilir ve burada Türk İslam âdet ve geleneklerini öğrendikten sonra orduya alınırdı. Ancak Ankara Savaşı'ndan son- ra pencik sisteminin devam ettirilememesi nedeniyle Kapıkulu Ocaklarının asker ihtiyacı karşılanamadı. Bu- nun için Rumeli'deki Hristiyan halktan devşirme yön- temiyle belirli sayıda çocuğun alınmasına karar verildi. Buna göre pencik sisteminin devam ettirilmesi- ni engelleyen durumun aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? A Fetihlerin sürdürülememesinin B) Anadolu'da siyasi birliğin sağlanamamasının Balkanlardaki egemenliğin kaybedilmesinin D) Veraset anlayışının değişmesinin EX Divan teşkilatının öneminin azalmasının KOF

8. Osmanlı Devleti'nde eyalet ordusunun oluşturulmasında aşağıdaki sistemlerden hangisi rol oynamıştır? (A) Dirlik sistemi B) İltizam sistemi C) Müsadere sistemi (D)) Devşirme sistemi E) Pençik sistemi shyb mujale temeile? onli ordusunun

5. Osmanlı Devleti'nde uygulanan Timar sistemi ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi hatalıdır? A) Türkiye Selçuklularında ikta olarak bilinen bu sistem, geliştirmiş ve timar sistemi adıyla uygulanmıştır. + B) İlk dönemlerden itibaren uygulansa da I. Murat döneminde devletin sınırlarının genişlemesiyle yaygınlaşmış ve gelişmiştir. C) Dirlik adı verilen toprakların sahibi devlet, kullanım hakkı köylünün, denetimi ise görev süresince dirlik sahibindeydi. D) Dirlikler, gelirlerine göre has, zeamet ve timar olmak üzere üçe ayrılırdı. + E) Padişaha, hanedan üyelerine, veziriazama, beylerbeyine, sancak beyleri ve üst düzey devlet görevlilerine verilen dirliklere zeamet adı verilirdi.

6. Muhyiddin Arabî, 1165-1240 yılları arasında yaşamış olup İslam dünyasının en meşhur sûfîlerinden olup fikirleri, ta- lebesi ve manevi evladı kabul ettiği bu şahsiyet tarafından devam ettirilmiştir. Bu bilgide sözü edilen şahsiyet aşağıdakilerden han- gisidir? A) Ahi Evran B) Necmeddin Dâye Sadreddin Konevi Hacı Bayram-ı Velî E) Mevlânâ Celaleddin-i Rumî

ÖRNEK SORU Devletin kuruluş yıllarında; Moğollann Anadolu'nun iç kesimleri ve • Balkanlarda siyasi birliğin olmaması, Bizans'ın zayıf durumda olması durumlarının görülmesi Osmanlı Devleti'ni; 1. batı yönlü fetih politikası izleme, II. iskân faaliyetlerini önemseme, III. teşkilatlanmayı sağlama . girişimlerinden öncelikle hangilerine yönlendirdiği savu- nulabilir? A) Yalnız I D) I ve II ÇÖZÜM e doğusunda etkin olmas, B) Yalnız II SORU BİZDEN E) I, II ve III C) Yalnız 5

Devletten imparatorluğa geçiş süreci ve imparatorluk dev- rinde Osmanlı toplumu çok kültürlü bir yapıya dönüşmüş, sosyoekonomik açıdan bir tarım toplumu haline gelmiştir. Bu toplumda nüfusun ezici çoğunluğu geçimini tarımdan sağlarken devlet gelirleri de büyük ölçüde tarım ürünlerin- den alınan vergilerden oluşmuştur. Osmanlı toplumunda nüfusun çoğunluğu köylülerden oluşurken halkın içinde hayvancılıkla uğraşan konargöçer unsurlar da önemli bir yere sahiptir. Toplum yönetenler (askeri ve idari yöneticiler) ve yönetilenler (reaya / halk) olarak iki kısma ayrılmış, bu ayrım da görev dağılımından kaynaklanmıştır. Bu bilgiden hareketle, 1. Osmanlı ekonomisinde ihracat gelirleri önemli bir yer tutmaktadır. II. Sosyal sınıf farklarının ortaya çıkışında soya dayalı asa- let anlayış etkili olmuştur. III. Farklı uğraş alanları toplumsal hiyerarşinin oluşmasının temelini oluşmuştur yargılarından hangilerinin doğru olduğu söylenebilir? A) Yalnız ! D) II ve B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve