Osmanlı Kültür ve Medeniyeti Soruları

27- Devşirme kanununa göre Osmanlı'da 14-18 yaş arası Hristiyan çocukları kapıkulu askeri yapılmıştır. İçlerinden saraya alınanlar Enderun da ki eğitimden Sonra sadrazamlık gibi kadrolara getirilmişlerdir. Başlangıçta sadece Balkanlarda uygulanan kanun XV. yüzyıl sonlarından itibaren Anadolu'da da uygulanmıştır. Devşirme yapılacak bölgede, öncelikle çocuklarının devşirilmesini isteyen ailelerin çocukları değerlendirilmiştir. Kanuna göre iki ve daha fazla çocuğu bulunanların sağlıklı olan çocuğu tercih edilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Devşirilen çocuklar belli bir kurala göre yetiştirilmiştir. B) Devşirme kanunu zamanla değişime uğramıştır. C) Tek çocuğu olan ailelerden çocuk alınmamıştır. D) Gönüllü ailelere öncelik verilmiştir. E) Sadrazamlar devşirmelerden seçilmiştir.

21- "Türkiye Selçuklu melikleri kendilerinin yönetimine verilen vilayetlerde söz sahibiydiler. Ancak kendi adlarına para bastırma, hutbe okutma ve siyasi görüşmeler yapma hakları yoktu." Türkiye Selçukluları bu uygulama ile aşağıdakilerden hangisini öncelikli olarak amaçlamıştır? A) Taht kavgalarını engellemek B) Ülke bütünlüğünü korunmak C) Sınırları denetim altında tutmak D) Ordudaki Türkmen etkisini azaltmak E) Dinî serbestliği yaygınlaştırmak

mına işaretleyiniz. 4. Osmanlı padişahlarından II. Murat, âlimleri Türkçe eser yazma konusunda teşvik etmiş, birçok yabancı eserin de Türkçeye tercümesini sağlamıştır. Âşık Paşa'nın yazdığı "Garipname" adlı eser bu teşviklerin bir netice- si olarak kabul edilebilir. II. Murat, Danişmentli ve Sel- çuklu devirlerindeki Fars kültürünün etkilerini unuttur- mak için de çalışmıştır. Bu faaliyetlerinden hareketle II. Murat hakkında aşa- ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A Osmanlı tahtından en uzun süre kalan padişahtır. B) Millî kültür hareketine öncülük etmiştir. C) Yabancı dillerin öğrenilmesine karşıdır. D) Dil ve inanç birliğine sahip bir toplum oluşturmaya çalışmıştır. Islam hukuku yerine eski Türk örfünü uygulamıştır. İlk Türk toplumlarında urug (sülale) reisleri arasından

€ 2. Osmanlılar, daha ilk dönemlerinden itibaren padi- şahın mutlak otoritesine dayanan merkeziyetçi bir devlet sistemi benimsemiştir. Bu sistemin oluşturulmasında; 1. tımar sisteminin uygulanması, II. gayrimüslimlerden devşirme alınması, III. toprağın mülkiyetinin devlete ait olduğunun kabul edilmesi uygulamalarından hangilerinin etkili olduğu söy- lenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III ve III

ilan kis 3. Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nde: ülke topraklarının padişahın malı sayılması, Divanihümayun'a vezîriâzamın başkanlık etmesi, padişahların haremden evlenmesi ve müsadere usulünün gelenekselleşmesi gibi uygulamalar getirilmiştir. Yapılan bu düzenlemeler aracılığıyla gerçekleştirilmesi düşünülen hedefler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? Devşirmeler arasında aristokratik bir sınıf oluşmasını engellemek B) Egemenliğin bölünmesini ve devletin parçalanmasını önlemek C) Devlet hazinesinden yapılan harcamaların önüne geçmek D) Akraba ilişkileri ile padişahın yıpratılmasını engellemek E) Divanıhümayun'u bir danışma kurulu hâline dönüştürmek

3. Orhan Bey zamanında kurulan Divanıhümayun Os- manlı Devleti'nde devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı yerdir. Fatih'ten itibaren Divanihümayuna veziriazamlar başkanlık etmeye başlamıştır. Bugünkü anlamda bakanlar kuruluna benzeyen Divanihüma- yun, aynı zamanda halkın şikayetlerinin iletildiği padi- şahın da bu şikâyetlere çözüm ürettiği kurum olmuştur. Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Orhan Bey zamanında devletin teşkilatlanması ile ilgili çalışmalar yapılmıştır. B) Divanihümayun yürütme yetkisini kullanmıştır. C) Divanihümayunda önemli meseleler görüşülmüş- D) Divanihümayuna halk doğrudan şikâyette bulun- muştur. E Fatih'ten itibaren sadrazamlar padişahtan daha yetkili bir duruma gelmiştir. doğrudan değil diye düşündün

5. "Saban giren yer, mülk olmaz." sözünden hareketle Osmanlı ekonomisi hakkında, 1. Ticaret ilişkilerinde ihracata önem verilmiştir. II. Reayanın tarımsal üretim faaliyetleri tamamen serbest bırakılmıştır. III. Üretim alanları miri arazi olarak değerlendirilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III E) II ve III C) Yalnız III

12. Osmanlı Devleti'nde reayanın görevleri arasın- da; I. kanunları uygulamak; II. üretim yapmak, III. vergi vermek faaliyetlerinden hangileri gösterilebilir? C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III tüm in-

● OSMANLI'DA BİR VAKFİYE Hattab İbni Saib Ahmet İbni Rahat Vakfi'nin 721 H. (1321 M.) Tarihli Vakfiyesinden: Herhangi bir kaza veya bela sebebi ile borçlanma durumunda kalanlara kefil göstermek şartıyla borç verilmesi ancak mad- di varlığını haram olan işler ve amellerde harcayarak muhtaç duruma düşenlere borç verilmemesi. ● Muhtaç olan dul ve yaşlı hanımlara her ay, iyi atılmış pamuktan birer okka pamuk, ihtiyar olan erkeklere birer dirhem para verilmesi. Âmalardan muhtaç olup da çalışamayacak durumda olanlara yıllık 2050 dirhem tahsis edilmesi. Cüzzamlılar için yıllık 60 dirhem, kadı ve valinin hapsettiği kişiler için 120 dirhem ayrılarak bu paradan her ay hissesine dü- şen 10 dirhem ile ekmek alınıp mahpuslara dağıtılması. Fakir yetimlere bakmayı üstlenen, eğitim ve öğretimlerine dikkat edeceğini taahhüt edenlere bu yetimler teslim edilerek mütevelli ve yetkililerce zamanın icabına göre tespit edilecek ihtiyaçlarının karşılanması. Bu şartlardan hareketle Osmanlı vakıfları hakkında aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Yardım yapılacak kişinin sosyal yaşamı dikkate alınmıştır. B) Vakıf gelirlerini artırmak için devlet imkânları da kullanılmıştır. C) Toplumsal sorunların çözümüne yönelik olarak faaliyet göstermişlerdir. D) Gelirlerin hangi amaçla kullanılacağı açık ve net bir şekilde belirtilmiştir. E) Yaşlıların ve yoksulların beslenme, sağlık, eğitim gibi ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmıştır.

10. Osmanlı Devleti'nde idari sisteme bağlı olarak bugünkü manada hem askerlik hizmeti yapanlar hem de memur statüsünde bulunanlar askerî sınıfı oluştururdu. Aşağıdakilerden hangisi bu sınıfa mensup kişi- ler arasında yer almaz? A) Beylerbeyi C) Sancakbeyi B) Kadı D) Konargöçerler E) Timarlı Sipahi

11. I. Timar sistemi II. Vakıf sistemi III. Devşirme sistemi. Osmanlı Kuruluş Dönemi'nde yukarıdakilerden hangilerinin oluşturulmasıyla askerî harcama- lar azaltılmıştır? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III

TESTO X 10. Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet, Rumeli'den İstanbul'a dönerken rastladığı Kazasker Manisazâde'ye Arapça bir beyit sormuş, Manisazâde'nin düşünmek için süre istemesi üze- rine Fatih âlimi kazaskerlikten azletmiş ve Sahn-i Seman Medreselerinden birine tekrardan eğitim alması için gönder- ru Bankası /benimhocam miştir. Fatih Sultan Mehmet'in bu davranışı; 1. ilmiye sınıfının gelişimine özen gösterildiği, II. âlimlerin bilgili olmasının önemsendiği, III. medreselerdeki öğrenci sayısının artırıldığı durumlarından hangilerinin kanıtı olabilir? B) ve II A) Yalnız I D) II ve III C) I ve III E) I, II ve III

5. 6. TYT Deneme-05 1982 Anayasası'nın referandumla kabul edilme- sinden sonra yapılan seçimlerde, aşağıdaki parti- lerden hangisi yeni hükûmeti kurma görevini üze- rine almıştır? A) Adalet Partisi B) Anavatan Partisi C) Millî Selamet Partisi D) Cumhuriyet Halk Partisi E) Demokratik So Parti Tabloda X ve Yülkoloi S 7.

Sasani imparatorluğu'ndaki siyasi gücün ve idari yapının dini bir özellik taşıdığını söyleyen tarih öğretmeni bu yönetim anlayışında aşağıdaki kavram- lardan hangisinin etkisinden söz etmiştir? A) Monarşi B) Oligarşi C) Teokrasi D) Cumhuriyet E) Demokrasi

5. Mustafa Kemal Paşa, 26 Ocak 1923'te Alaşehir'de halka hitaben, "Gerçek fetihler yalnız kılıçla değil, sabanla yapılır." demiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın bu sözüyle aşağıdaki- lerden hangisi arasında bir ilgi kurulamaz? A) Aşar vergisinin kaldırılması B) Medeni Kanun'un kabul edilmesi C) Örnek devlet çiftliklerinin kurulması D) Tarım Kredi Kooperatiflerinin kurulması E) Yüksek Ziraat Enstitüsünün açılması

TARİH 7. 8. Osmanlı Devleti'nde öncü kuvvetler, akıncı, deli gibi hafif sü- vari ve azeb gibi hafif piyade birliklerinden oluşurdu. Öncü süvari birliklerinden olan akıncıların varlığı Osman Gazi zamanına kadar uzanır. Bir ocak şeklinde teşkilatlanmala- rinda Gazi Evrenos Bey'in büyük emeği geçmiştir. Yeniçeri Ocağı'nın kurulmasından sonra görevleri sadece sınır boy- larına inhisar eden akıncıların özel bir statüsü vardı. Devlet akıncılar için kışla tahsis etmez, onlara maaş vermez, teçhi- zat ve silah sağlamazdı. Akıncılar her türlü ihtiyaçlarını ken- dileri temin ederler, genellikle düşmandan aldıkları ganimetle geçinirler, buna mukabil devlete vergi vermezlerdi. Buna göre Osmanlı Devleti'nde öncü kuvvetlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Atli A) BY Yeniçeri Ocağı'nın kurulmasından sonra işlevlerinin değiştiği Atlı ve yaya birliklerinden oluştuğu C) Kuruluş döneminden itibaren orduda yer aldıkları Rütbe ve derecelere göre teşkilatlandıkları EX Kendisine has bir teşkilatlanma yapısının olduğu Osmanlı'nın topraklarında yaşayan Hristiyan ailelerin çocuklarından bir tanesinin alınarak devlet hizmeti için yetiştirildiği sistem aşağıdakilerden hangisidir? A) Devşirme B) Vakıf 2