Türkiye Selçuklu Devleti Soruları

SEL Tokat-Yağıbasan Medresesi TARIH 16 Men ...... zinc let rer ri ."'dir. Danişmentliler; Sivas Danişmentliler (1080- 1178): Beyliği kuran Malatya, Kayseri, Tokat, Niksar, Amasya civarlarında hâkimiyet kurmuştur. Türkiye Selçukluları ile sık sık karşı karşıya gelmiştir. Ancak Haçlı Seferleri'nin başlamasıyla Haçlılara karşı Selçuklular birlikte mücadele etmişlerdir. Yaşadıkları bölgenin sosyal ." adlı manzum türde- ve kültürel alanlarda gelişmesine katkı sağlamıştır. " ki eserde, Danişmentlilerin ülkelerine yaptığı hizmetler anlatılmaktadır. Danişmentli ler, ilim ve fen alanında çalışma yapan kişilere değer vermiştir. Kayseri, Malatya ve Si- vas bu dönemde önemli eğitim ve bilim merkezleri hâline gelmiştir. Anadolu'daki en eski medreselerden olan ."de Danişmentlilere aittir. PRATIK DEF

F 1. 7. 3. YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ 9. gönderilirdi. 2. Büyük Selçuklu İle Bizans arasında yapılan ilk savaş BOŞLUK DOLDURMA adı verilen tecrübeli devlet adamları Melik'lerin yanında eyaletlere lunması Haçlı seferlerine neden olmuştur. 4. Fethedilen toprağın fethi gerçekleştiren komutana bırakılması anlayışına 5. Türkiye Selçukluları ile Harzemşahlar arasında yapılan nucunda Anadolu Moğol saldırılarına açık hale gelmiştir. . Savaşının sonucunda Bizans'ın Avrupa'dan yardım isteğinde bu- 6. Malazgirt meydan muharebesi sonrasında Anadolu'da kurulan ilk beylik.. dır. 10..... denir. Nizamülmülk'ün adıyla anılan kurumlardır. 8. Türkiye Selçuklularında esnaflar arasında dır. medreseleri Büyük Selçuklu zamanında kurulan ve vezir Beyliği Amasya, Tokat ve Sivas civarında kurulmuştur. 11. Türkiye Selçuklularında donanma komutanına Savaşı ile Anadolu'da Türk egemenliği kesinleşmiştir. 12. Türkiye Selçuklu döneminde kültür hayatında gibi önemli kişiler iz bırakmışlarıdır. TARİH 36 teşkilatı kurulmuştur. denirdi. PRATIK TARİH savaşı so-

TARİH ANADOLU'DA İLK TÜRK BEYLİKLERİ DÖNEMİ Long TERELTA MORA PEGENERLER solve BULGARLAR nave BIZANS INRARATORLOGE IYON DENIZI G DIRIT S 0 100 200 300 km LK ANADOLU WYLKLEN YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ Bless Katy Jupane CANA A BEYLADE DEMA Yu ANADOLU BELÇUKLULAR DANQMENTLILER PRATIK DEFTER 31 Upek Wernes KARADENIZ Actung 3 ANADOLU Mami AKDENIZ MENGOCELLER ARTUKLULAR May Crven care CANIK Ang Yorgt KIDRIA KRALLIGI. Pangun Tw tym DANISMENTLILER Kupate Antalya Trable and ww SALTUKLULAR TRABZON RUM IMPARATORLUQU RABZONRUPIMP. Ni Anadolu'da İlk Türk Beylikleri Dönemi 09 CORCULER FEROOGERLILER wwwpd FORZULAR SURIVE SALTU 15 Ang Merp Dygtak Bayat 19195 MASIN ARTURLULAR E MUSUL ATABEYLERI Büyük Selçuklu Devleti, Anadolu'nun Türkleştirilmesini bir devlet politikası hâline getirmiş ve bunu takiben Anadolu'da kurulan ilk Türk beylikleri de kalıcı Türk yerleşmesini sağla- mıştır. Malazgirt Savaşı sonucunda uygulanan anlayışı sonucu ilk Türk beylikleri kurulmaya başlamıştır. Jaka BANS IMPARATORLUĞU CAKA BEYLIGE VENEDILLER Danişmentliler (Sivas-Tokat-Kayseri), Mengücekliler (Erzincan), Artuklular (Mardin), Sal- tuklular (Erzurum), Dilmaçoğulları (Bitlis-Erzen), Ahlatşahlar-Sökmenliler (Ahlat-Erciş-Van) ve Çaka Beyliği (İzmir) gibi beylikler kurulmuştur. doga KOLEJI 10. SINIF

doğa KOLEJI SINIF YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SURECINDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ 1071 Malazgirt Savaşı Nedenleri: Sonuçları: BILGI KUTUSU Büyük Selçuklu Devleti bayrağı 14 Sultan Alparslan Yabgulular Meselesi dolu, Horasan, İran ve Irak taraflarına gelmiştir. Devlete başkaldıran Türkmen grup- Arslan Yabgu'nun soyundan gelenler, saltanat mücadelesinde başarısız olmuş; Ana- ları da buralara gelerek bu beyler çevresinde toplanmış ve bu gruplar 'Yabgulular' olarak adlandırılmıştır. PRATIK DEFTER ARİH NADOLU'D TEBELYA MORA IYO ENI 100 200 LK ANADOLU MEYLLEN Büyük Sela ve bunu ta miştir. Mala Danişment tuklular (Er ve Çaka Be PRATİK

7. Birinci Haçlı Seferi II. İkinci Haçlı Seferi III. Üçüncü Haçlı Seferi IV. Dördüncü Haçlı Seferi V. Beşinci Haçlı Seferi Yukarıda verilen Haçlı Seferleri'nden hangisin- de, Haçlı orduları amaçlarının dışına çıkarak istanbul'u yağmalamış ve İstanbul'da Latin Kral- liği kurulmasını sağlamıştır? B) II C) III D) IV E) V

Eşleştirme Kutucukların içindeki açıklamaları sayfanın sağ tarafında yer alan tablonun içindeki kavramla eşleştirip uygun gelen harfleri kutucukların yanındaki yuvarlağın içine yazınız. 2 1071 1 Alp Arslan 3 4 6 8 9 Bizans İmparatorluğu 1230 5 Harzemşahlar 10 1176 II. Kılıçarslan Yurt Tutan 1243 İlhanlılar II. Gıyaseddin Keyhüsrev 1187 Selahaddin Eyyubi Haçlılar Anadolu'da kurulan ilk Türk Beyliğidir. 7 Merkezi Erzurum olarak Doğu Anadolu'da kuruldu. Üç Kümbetler I. Alaeddin Keykubad Türkiye Selçuklu Devleti'ne katılan ilk Türk Beyliğidir. Orta Anadolu'da kurulan bu beyliğin Merkezi Sivas'tır. Yağıbasan Medresesi Erzincan, Kemah ve Divriği yörelerinde kuruldu. Kuruluşundan kısa bir süre sonra Erzincan ve Divriği kollarına ayrıldı. Türkiye Selçuklularına bağlanan son Beyliktir. Divriği Ulu Camii Il Gazi ve Sökmen tarafından Güneydoğu Anadolu'da kuruldu. İlim gelişmiş ve Cezeri gibi ilim adamları ön planda tutuldu. Bizans sikkeleri örnek alina- rak para basılmıştır. İdari ve mali divanlarda Hristiyan memurlara da görev verdiler. İzmir'de kurulmuştur. Güçlü bir donanma kurarak Midilli, Sakız, Sisam ve Rodos adalarını fethettiler. Bizans ve Haçlılara karşı denizlerde mücadele ettiler. Hittin Savaşı A Danişmentliler B Miryokefalon Savaşı C Saltuklular Malazgirt Savaşı Mengücekler E Çaka Beyliği F Artuklar G Kösedağ Savaşı Yassıçemen Savaşı H

Aşağıda karışık olarak verilen kelimeleri metinde uygun olan boşluklara yazınız. 1.Gıyaseddin Keyhüsrev Emirül-Ümera Sultan Baybars 2. Konya 1. Türkiye adı ilk defa. 8. Selahaddin Eyyubi 9. 11. 1. Haçlı Seferi Meliküs-Sevâhil Erzurum Dorleon Boşluk Doldurma 10. Türkiye Selçuklu ordusunun başkumandanı Miryokefalon Pasinler 12. 1098'de Urfa'da ilk Haçlı Devleti. 13. Yesevilik tarikatına bağlı olan... öncülük etmiştir. Divân-ı Saltanat Bizans kaynaklarında görülmüştür. Savaşı, Türkiye tarihi için yurt tutan savaştır. 3. Türk toplumunun temelinde..............adı verilen çekirdek yapı vardır. 4. Türkiye Selçuklularında devlet işlerinin karara bağlandığı, en yüksek yönetim organina. 5. Türkiye Selçuklu Sultan.......... 6. Anadolu'ya ilk Türk akınları IV. yüzyılın sonlarında 7. 1048'de. Kösedağ Malazgirt Baba İlyas Oguş Asya Hunları Urug ..unvanı taşırdı. ..Savaşı'ndan sonra Anadolu'da ilk Türk beylikleri kurulmuştur. ..'nden sonra kurulmuştur. Danişmentliler Antalya'da donanma kurarak ilk denizcilik faaliyetlerini başlattı. ..tarafından düzenlenmiştir. Savaşı ile yaklaşık bir asır sürecek olan Selçuklu-Bizans mücadelesi başlamıştır. ; Sivas, Malatya, Kayseri, Tokat, Niksar, Amasya civarlarında hâkimiyet kurmuştur. 1187 Hittin Savaşı'nda Haçlıları mağlup etmiştir. Çin 14. 1230 15. Anadolu'da 16. Haçlıların İznik'i ele geçirmesinden sonra 1. Kılıç Arslan, başkenti................ya taşımıştır. 17. Saltuklular Dönemi'nden kalan Üç Kümbetler. şehrimizdedir. 18. Selçuklularda donanma kumandanlarına, sahillerin kumandanı anlamında Avrupa Hunları Yassıçemen ..denmiştir. Türkiye Selçuklu Devleti tarihindeki en büyük isyan hareketine ..Savaşı ile Harzemşahların ortadan kalkması, Anadolu tarihi için bir dönüm noktası olmuştur. ..Savaşı sonrasında İkinci Beylikler Dönemi yaşanmaya başlanmıştır. denirdi.

DOĞRU - YANLIŞ SORULARI Aşağıdaki ifadeleri doğru (D) veya yanlış (Y) olarak belirtiniz. 1. (Y) Babai İsyanı Kösedağ Savaşı'ndan sonra yaşanan toplumsal sorunlardan dolayı başlamıştır. 2. (D) Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılmasıyla İkinci Bey- likler Dönemi başlamıştır. 3. () Alanya Türkiye Selçuklularına başkentlik yapmış önemli bir liman kentidir. 4. (Y) Selçuklularda hükümdar çocuklarının eğitim ve ye- tişmelerinden sorumlu kişi melik olarak adlandırıl- mıştır. 5. (Y) Türkler Anadolu'ya ilk kez Malazgirt Savaşı nede- niyle gelmişlerdir. 6. (D) Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurucusu Süleyman Şah, Büyük Selçuklu hanedan ailesine mensuptur. 7. (D) Türkmen adı Müslüman olan Oğuzları diğer Oğuz boylarından ayırmak için kullanılmıştır. 8. (D) Miryokefalon Savaşı II. Kılıçarslan Dönemi'nde yapılmıştır. 9. (D) Türkiye Selçuklularında görülen Divan-ı Mezalim adli bir kurumdur. 10. (Y) Türkiye Selçuklularında resmî yazışma dili Arapça- dır. Testokul

11. Selçuklularda büyük divan denilen "Divan-ı Saltanat" dışın- da devletin mali, askeri ve yazı işlerine bakan divanlar da bulunmaktaydı. E) 1, Buna göre Büyük Selçuklu Devleti'ndeki divanlar ve temsil ettikleri alanlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Divan-ı İstifa A) Mali işler B) Siyasi işler C) Yazı işleri D) Mali işler E) İdari işler Divan-ı Arz Askeri işler Askeri işler Mali işler Yazı işleri Hukuk işleri Divan-ı İnşa Yazı işleri Mali işler Askeri işler İdari işler Siyasi işler

Anadoluda kalan illetül bailor Kenan Grzincan Dinding again Aana porab D. Aşağıdaki ifadelerin DOĞRU ya da YANLIŞ olduklarını karşılarında yer alan kutucuklara işaretleyiniz. PER T 1. Selçuklular ilk kez Çağrı Bey'in yaptığı keşif seferi ile Anadolu'ya ayak basmışlardır. 2. Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da ikinci beylikler dönemi başlamıştır. 3. Artuklular Erzincan, Kemah, Divriği dolaylarında kurulmuş ve Divriği ulu camini inşa etmiş bir Türkmen beyliğidir. 4. Yassıçimen Savaşı Türkiye Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar arasında olmuştur. 5. Türkiye Selçuklu hükümdarlarının kullandıkları Keykubat, Keykavus, Keyhüsrev gibi unvanlar, bu devlette artan Iran-Arap etkisini gösterir. 6. Babai ayaklanması Türkiye Selçuklu Devleti'ni Moğol tehlikesi öncesinde zayıf bırakmıştır. 7. 11. Haçlı Seferi sırasında, haçlıların İstanbul'u ele geçirmesi Katolikler ve Ortodokslar arasındaki ayrılıkların büyümesine neden olmuştur. 8. Türkiye Selçuklu Devleti'nde örfi davalar kadi mahkemelerinde görülürdü. 9. Haçlılar, I. Haçlı seferi sonucunda Antakya, Urfa, ve Kudüs'te Latin kontlukları kurdular. 10. Haçlı Seferleri sonucunda Akdeniz ticareti canlanmıştır. 11. Haçlı Seferleri Türkiye Selçuklu Devleti'nin ve Türklerin İslam dünyasındaki itibarını artırmıştır. 12. Haçlı Seferlerinin siyasi sonuçlarından birisi de Feodalite rejiminin güçlenmesi olmuştur. 13. Moğolların Anadolu'daki baskıları, Türkmenlerin batıya doğru ilerlemelerine neden olarak. Anadolu'nun Türkleşmesini hızlandırmıştır. 14. Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat, Kırım'ın Suğdak limanına ilk denizaşırı seferi düzenlemiştir. 15. IV. Haçlı Seferi nedeniyle İstanbul'dan kovulan Rumlar İznik ve Trabzon Rumi İmparatorluklarını kurdular. 16. Türkiye Selçuklu başkentinde bulunup, doğrudan Sultan'a bağlı askerlere "Sipahiler" denir. 17. Türkçeyi resmi dil ilan ederek, dilimizin korunmasına büyük hizmeti geçen Türk beyi Karamanoğlu Mehmet Bey'dir. D Y 18. Haçlı Seferleri sonucunda, Avrupa halkı arasında Kilisenin gücü ve itibarı sarsılmıştır. 19. Selahhaddin Eyyubi'nin Kudüs'ü haçlılardan geri alması, III. Haçlı Seferinin düzenlenmesine neden olmuştur. 20. Diyarbakır, Silvan'da bulunan Malabadi Köprüsü Saltuklulardan kalma bir eserdir. 21. Karesioğolları, Anadolu'da kurulan ilk denizci beyliktir. 22. Selçuklu Türkleri ile birlikte Türkler tarihte ilk kez Anadolu'ya ayak basmışlardır. 23. Kösedağ Savaşı'nda Moğol İmparatoru Cengiz Han, Anadolu'yu işgal etmiştir. 24. Avrupalılar 1071 Malazgirt Savaşı'ndan itibaren Anadolu'ya Türkiye demeye başlamıştır. 25. Haçlı Seferleri, Türkiye Selçuklu Sultanı I. Kılıçaslan döneminde başlamıştır. JAGBASAN (Moduks KAYSERI cylex- a tum LGU b+= you adoluc Kalele yya Mya SE CO (05

2. Türkiye Selçuklu Devleti, XII. yüzyıldan itibaren Ana- dolu'da imar, bayındırlık ve kurumlaşma hareketlerini hızlandırmış ve Bizans'ı savunmaya çekilmek zorunda bırakmıştır. L Bu gelişmelere bakılarak; I. Avrupa'nın Türklere karşı birleşmesi önlenmeye çalışılmıştır. Türk kültürünün yayılması amaçlanmıştır. III. Anadolu'nun Türk yurdu yapılmasına gayret gös- terilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II E) I ve III C) Yalnız III

1. Selçuklu Devleti'nin uç boylarına yerleştirdiği Türkmenler, gele- neksel hayat tarzlarını sürdürüyorlardı. Bizans topraklarına akın- lar yapıp elde ettikleri ganimeti siyasi kudret için gerekli olan ik- tisadi gücün kaynağı olarak kullanıyorlardı. Bu durumun ortaya çıkardığı sonuç olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Selçuklu merkezi otoritesinin güçlenmesi B) Nüfuzlu Türkmen ailelerin ortaya çıkması C) Bizans'ın siyasi varlığının sona ermesi D) Anadolu Türk birliğinin sağlanması E) Anadolu ticaretinin Selçuklu kontrolünden çıkması 4.

Büyük Selçuklu hanedanından Kutalmışoğlu Süleymanşah, Mar- mara kıyılarına kadar ulaşarak Boğaz'ın Anadolu yakasını kontrol altına almıştır. Bunun üzerine Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah kendisine hükümdarlık unvanı vermiş, Abbasi halifesi de Sü- leymanşah'a menşur göndererek hükümdarlığını onaylamıştır. Böylece İznik merkez olmak üzere Türkiye Selçuklu Devleti ku- rulmuştur. Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Hanedan üyelerine yönetme yetkisi Büyük Selçuklu hüküm- darı tarafından verilmiştir. B) Kutalmışoğlu Süleymanşah zamanında Türkler Anadolu'da aktif bir fetih politikası izlemiştir. C) Türkiye Selçuklu Devleti güçlü bir donanmaya sahiptir. D) Abbasi halifesi Türkler tarafından önemli bir otorite olarak kabul edilmiştir. E) Türkiye Selçukluları, Büyük Selçuklu Devleti'ne göre daha batıda kurulmuştur.

10. SINIF SARMAL TARİH 3. Türkiye Selçuklularında devletin yönetim merkezi olan ve dergâh veya bargâh olarak da anılan sa- ray hem devletin idare merkezi hem de hükümdarın şahsî ikametgâhı olmuştur. 666 Buna göre aşağıdakilerden hangisi Türkiye Sel- çuklularında yönetim merkezi olarak kullanılma- mıştır? A) Alâeddin Köşkü (Konya) B) Bey Sarayı (Bursa) C) Kubâdâbâd Sarayı (Beyşehir) D) Keykubådiye Sarayı (Kayseri) E) Alâiye Sarayı (Alanya) A R M A L 6. 20

=, 11.1. Malazgirt 11. Dandanakan IV. V. Miryokefalon Kösedağ Katvan Yukarıda verilen savaşların Büyük Selçuklu ve Türkiye Selçuklu ile olan ilişkisi aşağdakilerden hangisinde doğru olarak gruplandırılmıştır? Büyük Selçuklu Dev. A) B) C) D) E) I, II, III I, II, IV II, IV III, IV, V III, V Türkiye Selçuklu Dev. IV, V III, V I, III, V I, II I, II, IV

1. O Miryokefalon zaferi, Malazgirt'ten sonra Türkiye tarihinde ikinci bir dönüm noktasıdır. Bizanslılar, Malazgirt'in kendileri için nasıl bir darbe olduğunu o güne kadar henüz yeterince kavrayamamış ve bu sebeple sürekli Anadolu'yu geri alma ümit ve hayaliyle yaşamış ve Anadolu'yu Türkler tarafından geçici bir süre için işgal edilmiş bir ülke gözüyle görmüştür. Miryokefalon Savaşı sonrasında ortaya çıkan aşağıdaki sonuçlardan hangisi bu zaferin Türk tarihi için "ikinci bir dönüm noktasıdır." ifadesinin karşılığıdır? A) Anadolu'nun kesin Türk yurdu olması B) III. Haçlı Seferi'nin başlaması C) Bizans'ın eski gücünü kaybetmesi D) Haçlı istilaları nedeniyle Türkiye Selçuklularının kaybettiği toprakları geri alması E) Batı Anadolu'daki Türk egemenliğinin güçlenmesi