Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti (1595-1774) Soruları

3. 1815 tarihinde gerçekleşen ve Avrupa devletlerinin nere- deyse tamamının katıldığı Viyana Kongresi'nde mevcut yönetimlere karşı çıkabilecek ayaklanmaların bastırılması, her devletin kendi topraklarında istediği rejimi kurma hak- kının olması yönünde kararlar alındı. Ayrıca Fransız Ih- tilali'nin ortaya çıkardığı ve mutlak krallıkları tehdit eden akımlara karşı iş birliği yapılması konusunda görüş belir- tildi. Bu bilgilere göre Viyana Kongresi'ne katılan devletle- rin aşağıdakilerden hangisine karşı oldukları söylene mez? A) Meşrutiyet C) Eşitlik E) Milli egemenlik B) Monarşi D) Demokrasi

Richard, Kudüs'ü tekrar ele geçirmek için çıktığı seferde ağır bir hastalığa yakalanmıştır. Bu hastalıkta Aslan Yürekli Ric- hard'ın imdadına Kudüs Fatihi'nin özel doktoru yetişmiştir. Selahaddin Eyyubi, Aslan Yürekli Richard'a doktoruyla gön- derdiği mektubunda: "Emin olabilirsin ki bütün Frengistan'ın kendine güvendiği şanlı bir hükümdarın, hasta döşeğinde inlemesine benim gönlüm razı olmuyor." demiştir. Görsel 1.26 Friedrich Barbarossa (Gravür, C. Deucker, 1859) BİLİYOR MUSUNUZ?

8. Osmanlı Devleti'nde merkezî otoritenin zayıflaması ve ekonominin bozulması iç isyanların yaşanmasına sebep olmuştur. Iç Isyanlar; Istanbul, Eyalet ve Celâli isyanları şeklinde sınıflandırılır. Aşağıdakilerden hangisi "Celâli Isyanları" kapsa- mında değildir? A) Tavil Ahmet B) Kalenderoğlu C) Canberdi Gazali D) Canbolatoğlu E) Deli Hasan

2. 1. Amasya Antlaşması II. Serav Antlaşması III. Ferhat Paşa Antlaşmas $ 30 Osmanlı Devleti'nin İran ile yaptığı yukarıdaki ant- laşmalardan hangileri XVII. yüzyıla ait değildir? 17. yüzyıl B) Yalnız II A Yalnız I 1618 D) Lve III El ve Ill C Yalnız III Osmanlı Devleti'nin XVII. yüzyılda imzaladığı.

2. Türklerin Anadolu'ya akınlar düzenledikleri dönemde Anadolu'nun dinî ve toplumsal durumu hak- kındaki çıkarımlarınız neler olur? 3. Türkler'in Anadolu'nun İslamlaşması ve bayındır hâle gelmesindeki rolleri ne olmuştur? da Av BL AL Ibn

Zitvatorok Antlaşması, Osmanlı Devleti'ne dış politikada prestij kaybettirmişti. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti'nin sadece Maca- ristan'da toprak kazanma amaçlarından vazgeçmesi anlamına gelmiyordu. Aynı zamanda Zitvatorok Antlaşması, Avusturya'nın ödemek zorunda olduğu vergilerin kaldırılmasını, Avusturya'nın büyük devlet seviyesine çıkmasını ve Osmanlı Devleti ile diplo- matik protokolde eşit olmasını sağlıyordu. Avusturya ile süren uzun savaşlar, iki buçuk asırdan beri Balkanlar ve Orta Avrupa'yı hedefleyen Osmanlıların bundan sonra uygulaya- cağı politikaları da belirledi. Uzun savaşlar sonucunda imzalanan Zitvatorok Antlaşması ile birlikte Osmanlı Devleti artık Avrupa diplomasisinde mütekabiliyet esasını kabul etti. Bu süreçteki askerî seferler ve kuşatmalar, Batı'da Osmanlı Devleti'nin askerî gücünün eski seviyesinde olmadığı hakkında yeni kanaatlerin oluşmasına yol açtı. Aynı şekilde Osmanlılar da Batı'daki askeri yapıda meydana gelen teknik değişimleri fark etti. Uzun savaş yılları her iki taraf için de kazanç sağlamaktan ziyade yıpratıcı oldu. Bu süreçte dışarda Safeviler ve Avusturya, içerde de Celâli İsyanları ile uğraşan Osmanlılar, üç cephede birden mücadele etmek zorunda kaldı. Bu durum Osmanlı'nın uzun va- deli planlar yerine günü kurtarmaya yönelik pratik ve kısa vadeli siyaset üretmesine neden oldu. Avusturya ilm

= kısmına işaretleyiniz. 3. Büyük Selçuklularda; resmi dil Farsça, medreselerde eğitim dili Arapça olmasına rağmen halkın önemli bir kısmı Türkçe konuşuyordu. Bu durumun Büyük Selçuklu Devleti'nde aşağıdakiler- den hangisine ortam hazırladığı söylenemez? ATürkçeye, yabancı dil ögelerinin yoğun olarak girmesine Türk kültürünün etkinliğini kaybetmesine Yönetimde Fars kökenlilerin öne çıkmasına J D) Türkler arasında Arapça ve Farsçanın öneminin artma- 6 sına E) Değişik kültürler hakkında da bilgi sahibi olunmasına

4. XVIII. yüzyıla kadar Osmanlı Devleti'nin egemenlik hak- larını zedeleyecek biçimde bir etkiye sahip olmayan ka- pitülasyonların XVIII. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devle- ti'ni olumsuz etkilemesinde; I. sömürgecilik yarışının hızlanması, II. Batılı devletler arasındaki ham madde ve pazar yarışın- da Osmanlı Devleti'ne karşı imtiyazların kullanılması, III. Osmanlı Devleti'nin siyasal güç kaybı yaşaması durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız 11 By C) Yalnız III E) III ve III Diğer sayfaya geçiniz.

10. "Boğazlar Osmanlı egemenliğinde kalacak ve barış döneminde bütün devletlerin savaş gemilerine ka- patılacaktır. Boğazlardan ticaret gemilerinin geçişi serbest olacaktır." bu hükme göre Rusya'nın Bo- ğazlar üzerinde elde ettiği imkânları kaybettiği antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? A) Hünkar İskelesi Antlaşması B) Balta Limanı Antlaşması C) Londra Boğazlar Sözleşmesi D) Paris Antlaşması E) Berlin Antlaşması

B. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin fetih politikalarının ivme kaybetmesinde; 1. ordunun çağın gereklerine ayak uydu- ramaması, II. güçlü devletlerle komşu olunması, III. taht kavgalarının yoğun olarak görül- mesi durumlarından hangileri etkili olmuş- tur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

6. XIX. yüzyıldan itibaren önem kazanan halk dü- şüncesi anlamına gelen kamuoyunun oluşma- ko sina; 1. saray, II. kahvehaneler, III. gazete ve dergiler unsurlarından hangilerinin etki ettiği söylene- bilir? A) Yalnız I D) I ve II hist sme0 C) Yalnız III E) I, II ve III nar B) Yalnız II

3. Osmanlı Devleti XVII. yüzyıldan itibaren önce duraklama sonra gerileme dönemine girmiştir. Merkezi otoritesi kay- bolan devlete halkın güveni kalmamıştır. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi, Osmanlı Devleti'nde halkın devlete olan güveninin sarsılmasına yol açtığı savunulamaz? A) Islahat hareketlerinin başlatılması- B) Avusturya ve İran savaşlarının uzaması ✓ C) IV. Mehmet'in ayaklanan Yeniçerilerin isteklerini yerine getirmesi D) Köylerde yaşamanın güçleşmesi E) Ayanların yetkilerinin artırılması

2. Misakımillî kararları ile Erzurum ve Sivas Kongreleri'nde alınan kararlar Mebusan Meclisi tarafından kabul edil- miştir. Milli Mücadele'nin siyasi programı niteliğinde olan Misakımilli'nin kabulü ile Türk milletinin kabul edebile- ceği barış şartlarının temel esasları belirlenmiştir. Buna göre Mişakımillî kararlarının; İstanbul Hükümeti'nin Milli Mücadele'yi destekle- mesi, 11. kongre kararlarının resmiyet kazanması, 111. Milli Mücadele'nin haklılığının ortaya konulması durumlarından hangileri üzerinde etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I D) II ve III B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III

3. Osmanlı Devleti Timar sistemiyle; Yalnızca askerî ihtiyaçları düzenlemekle kalmamış, eyalet yönetiminin yanında, sosyal ve zirai politikaları da düzenlemiş ve vergi toplanmıştır. Üretimde süreklilik ve taşrada güvenlik sağlanmıştır. Devlet, hazineden para çıkmadan savaşa hazır asker yetiştirmiştir. Timar sisteminin XVII. yy dan itibaren paragraftaki işlevlerini kaybetmesinin temel nedeni aşağıdakiler- den hangisidir? A) Osmanlı merkezî otoritesinin bozulması ve nakit ihti- yacının artması B) Yeniçerilerin isyanının üretimi olumsuz etkilemesi C) Avrupa'da Reform hareketinin yaşanması D) Şiilik faaliyetlerinin Anadolu'da etkisini artırması E) Suhte isyanlarının yaşanması

10. Osmanlı Devleti ile İran arasındaki savaşların sonunda Azerbaycan ve Revan'ın İran'da kalmasına, Musul'un Os Kasr-ı Şirin antlaşması imzalanmış ve bu antlaşmaya göre manlı Devleti'ne bırakılmasına karar verilmiştir. Bu bilgi doğrultusunda; 1. İran'ın sınırlarında daralma olmuştur. II. Osmanlı ile İran arasındaki savaşlar tamamen sona ermiştir. III. Osmanlı ile İran arasında uzlaşma sağlanmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I D) I ve Ill B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III

8. - Batı'da Rönesans ve Reform Hareketlerinin yaşanması İran'la uzun süreli birçok savaşa girişilmesi ve Ferhat Paşa, Nasuh Paşa gibi antlaşmalar imzalanması Avusturya ile yapılan mücadeleler sürecinde imzalanan Zitvatorok Antlaşması'yla Avusturya hükümdarıyla Os- manlı padişahına denk tutulması 1 - Yukarıdaki bilgide Osmanlı Devleti'nin XVII. yüzyılda sorunlar yaşamasına yol açan hangi etken üzerinde durulmamıştır? A) Batıdaki bilimsel gelişmelere ayak uydurulamaması B) Savaş masraflarının artması C) Kafes usülünden kaynaklı aksaklıkların yaşanması D) Batı karşısındaki siyasal üstünlüğün yitirilmesi E) Siyasal ve teknolojik alanda istikrarın bozulması