Tarih Soruları

6. Yeniçeri Ocağı'nın kuruluşu hakkında tam bir tarih vermek mümkün değildir, bununla beraber bunun be- lirli bir süreç içinde gerçekleşmiş olduğu açıktır. Osmanlı Beyliği'nin Orhan Bey zamanındaki (1324-1362) yeni fetihler sebebiyle daha fazla askere ihtiyaç duymaya başladığı ve bunu sağlamak üzere savaş esirlerinden faydalanılması yoluna gidildiği genelde kabul edilen bir husustur. Eskiden beri kullanılan ve yerli Müslüman ahaliden sağlanan, sefer esnasında ücret alan, barış zamanında memleketine dönüp işleriyle uğraşan yaya (ve müsellem) askerin gelişmelere cevap veremediği, özellikle disiplinsiz davranışları yüzünden böyle bir uygu- lamaya geçildiği kaydedilmekle beraber bu gerekçede, savaş esirlerinden bir askerî güç meydana getirilmesi karşısındaki yadırgamaların da payı olmalıdır. Orhan Bey döneminde sayılarının 1000 kadar olduğu ifade edilen, maaşlı ve dâimî hizmet vermesi düşünülen bu askerler için I. Murad zamanında (1362-1389) Gelibolu'da Ace- mi Ocağı'nın kurulduğu ve bunun Kazasker Çandarlı Kara Halil ile Molla Rüstem'in yönlendirmesiyle gerçek- leştiği genelde tekrarlanan bilgiler arasındadır. Gazi Süleyman Paşa'nın Rumeli'deki ilk fetihlerin ardından savaş esirlerini paralı asker şeklinde kullandığına dair beyanlar uygulamanın ilk zamanlarındaki pek aydınlık olmayan haline işaret eder. Gelibolu'daki bu askerin Ça- nakkale Boğazı'nın iki yakasında askerî nakliyat yapan gemilerde vazife görmeleri ve belirli bir süreden sonra "yeniçeri" adıyla "yeni asker" zümresine dahil edilmele- ri öngörülmüştü. Zamanla diğer esirlerin de katılımıyla toplanan gençler ileride devşirmelere uygulanacağı gibi Anadolu'da ve fetihlerin istikrar bulduğu daha geç ta- rihlerde Rumeli'de Türk ailelerinin yanına verilmekte ve buralarda geçirecekleri beş-sekiz yıl arasındaki zaman dilimi içinde "Türkleşmeleri" beklenmekteydi. Buna göre Yeniçeri Ocağı'nın kuruluşuyla ilgili; 1. Kökeni savaş esirlerinden asker yapılmasına daya- lıdır. II. Yaya ve müsellemlerden oluşturulmuşlardır. III. Profesyonel askeri birliklere ihtiyaca binaen kurul- muştur. aşağıdaki çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I C) I ve II D) I ve III 2022-2023 Öğretim Yılı B) Yalnız II E) II ve III 8

nkara 107 5. Osmanlı Devleti'nin donanmasında; I. kadirga, II. kalyon, V III. buharlı gemilerden hangileri kullanılmıştır? S Ja Ramadan A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III

10. Şam valisi Muaviye tarafından kurulan İslam donanması ? sayesinde aşağıdaki bölgelerden hangisi fethedilmiş- tir? A) Girit C) Trablusgarp E) Mora B) Kibris D) Malta 11. Murat tarih dersi için kavram haritası hazırlamış ancak bazı ? hatalar yapmıştır. 96 14 81 5130187136 9 555684 606273 Malezya da re Tic.vp San. A.Ş. tarafından halad

Osmanlıların bütün zor şartlara rağmen en küçük bir yılgın- lık göstermeden büyük bir azim ve sebatla otuz sekizinci günde Uyvar'ı fethetmeleri "Uyvar önünde bir Türk gibi kuv- vetli" deyimini tarihe mal etmiştir. Uyvar'ı fethederek bu deyimi Avrupa dillerine yerleştiren ve "Uyvar Fatihi" olarak anılan devlet adamı aşağıda- ki isimlerden hangisidir? A) Köprülü Mehmet Paşa B) Merzifonlu Kara Mustafa Paşa C) Nasuh Paşa D) Ferhat Paşa E) Köprülü Fazıl Ahmet Paşa 19

Venediklilerin 1656 İstanbul saldırısını Halil İnalcık şöyle an- latmaktadır: "Güçlü Venedik donanması süratle Osmanlı do- nanmasının üzerine saldırıya geçti. Venedikliler rüzgârın Os- manlı donanmasının üzerine doğru esmesini avantaj olarak kullanıp top ateşi eşliğinde Osmanlı donanmasına kısa sü- rede büyük tahribat verdi. Askerimiz ya denize atlıyor veya esir düşüyordu. Venedikliler donanmamıza yardımın gelme- sini top ateşiyle engelliyordu. Osmanlı'nın kayıpları: 70 ka- dar gemi (kadırga, kalyon, tersane gemisi) düşman eline geç- miş, 15 tersane gemisi, 2 mavna, 20 kadar burton (İngiliz kalyonu) yakılmış, bin kadar top, tüfek, cephane ve çektiri gemilerdeki 8 bin kadar kürekçi esir düşmüştü." Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? reat QUICONT A Osmanlı donanmasındaki demirbaş sayısı azalmıştır. B) Venedik donanması coğrafi koşulları iyi değerlendirmiş- tir. C) Osmanlı Devleti'nin başkenti Venediklilerce tehdit edil- drey cortar miştir. noe D) Ateşli silahlar savaşın sonucuna önemli derecede etki etmiştir. EOsmanlı Devleti, dış politikada saygınlığını kaybetmiştir. 123mo Oslitril siencia 1

2. TEST 4. Osmanlı Devleti iskan (yerleşim) politika- sında; I. Yeni yerleşim yerlerine uyum sağlanması Göçmen alınan bölgenin üretim düzeni- 11. nin büyük ölçüde korunması III. Göç ettirilenlere iyi cins tohum, araç-ge- reç yardımlarının yapılması gibi kurallardan hangileri, yeni yerleşim yerlerine yakın bölgelerden göçmen all- mında etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I C) Yalnız III E) II ve III B) Yalnız II D) I ve II

IS QUY 16D * 1. DENEME-15 SOSYA 1. Bu testte sırasıyla, Tarih (1-5). Coğrafya (6-10). Felsefe (11-15), Din Kültür dersini yasal olarak almak zorunda olmayan veya farklı müfredat ile alanlar için 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Sosyal Bilimler Testi için ayrılan kısmına işaret Alper Öğretmen, öğrencilerine bozkırda yaşayan Türk toplu- luklarının hayvancılıkla uğraştıklarını belirtmiştir. Saka lanm Alper Öğretmen'in bu ifadesi aşağıdakilerden hangisini örneklendirmektedir? A) Tarihi olayların oluşumunda coğrafi şartların etkili olduğunu B) Polayın sonucunun başka bir olayın nedeni olabildiğini C) Tarihi olayların bir anda olup bittiğini D) Yaşanmış olayların tek bir nedene dayalı olarak açıklana- madığını E) Yeni belgelerle tarihi bilgilerin değişebildiğini 4. To lunn itila TB ni A) B 0 E

A Büyük Hun hükümdarı Mete Han, askerî açıdan üstün- lük kurmasına karşın, Çin ülkesini doğrudan toprakla- rına katmamış, dışardan baskı altına almayı çıkarları açısından daha uygun görmüştür. Aşağıdakilerden hangisinin, Mete Han'ı bu politi- kayı izlemeye yönelten temel etken olduğu savu- nulabilir? A) Türklerin benliklerini yitireceğini düşünmesi B) Düzenli ordunun yeni kurulmuş olması C) Batıdaki fetihlere ağırlık verilmesi D) Çin'in kültürel yönden gelişmemiş olması E) Cin'in Hunlara ödediği vergiyi artırması

10. 1. Orta Doğu petrollerinin Avrupa'ya dağıtılması II. Batıdaki sanayi ürünlerinin doğudaki ülkelere akta- rılması III. Güneydoğu Asya'daki ürünlerin batıya taşınması Yukarıdakilerden hangileri deniz yolu taşımacılığın- da önem bakımından ikinci sırada bulunan Akdeniz ile Hint Okyanusu arasındaki yola ait özellikler ara- sındadır? A) Yalnız I D) II ve III B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III

29. Hatay hariç olmak üzere bugünkü Türkiye-Suriye sınırı ilk olarak aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile çizilmiştir? A) Gümrü Antlaşması B) Mudanya Antlaşması C) Lozan Antlaşması D) Ankara Antlaşması (1921) E) Moskova Antlaşması

30. Kurtuluş Savaşı'nın amacı, gerekçesi ve yöntemi belir- lenmiştir. Savaş, ulusa mal edilmiştir. Rejimin değişece- ğine üstü kapalı olarak değinilmiştir. Bütün bu gelişmeler aşağıdaki belgelerden hangisi- nin özellikleri arasındadır? A) Amiral Bristol Raporu B) Amasya Genelgesi kararları C) Samsun Raporu D) Havza Genelgesi kararları E) Dr. Esat Işık Raporu prod

1. Dirlik sisteminde, bir bölgenin yıllık vergi geliri, o bölgede görevli yöneticiye hizmet karşılığı verilirdi. Dirlik sisteminin bölümlerinden olan has toprakların yıllık geliri yüz bin akçe ve üstü, zeamet toprakların geliri yirmi bin ile yüz bin akçe arası, tımar sahiplerinin geliri ise yirmi bin akçeden az idi. Bu sistemde dirlik sahibi, elde ettiği gelirin bir kısmıyla devlete asker yetiştirirdi. Has ve zeamet sahipleri her üç bin akçede bir, tımar sahipleri ise her beş bin akçede bir asker yetiştirmek zorundaydı Dirlik sahibi o bölgedeki halkın tarımsal üretimi yapması konusunda denetleyici rolü de üstlenir, bölge halkının asayişini sağmaya yönelik ihtiyaçları da karşılardı. Konargöçer yaşamdan yerleşik hayata da geçişi hızlandıran bu sistem sayesinde devlet, ülkenin her yerinde kontrolün kurulmasını, yerel idarelerin merkeze bağlılığının artmasını da sağlamıştır. a) Paragraftan yola çıkarak, dirlik sisteminin devlete sağladığı yararlar nelerdir yazınız? Dirlik sistemi sayesinde; •Devletin maaş yükünü azaltır. • Üretimde süreklilik sağlanır. •Göçebe yaşayanlar yerleşik hayata geçer. • İkta verilen bölgelerin güvenliği sağlanır, •Devlet otoritesi korunur, b) Dirlik sisteminin has, zeamet ve timar olarak üç bölüme ayrılmasını nasıl açıklayabiliriz?

3. Sufilerin aşağıda verilen sözlerinden hareketle boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız. a) Hacı Bektâş, “Bir olalım, iri olalım, diri olalım." diyerek toplumda birlik ve beraberliği sağlamaya çalışmıştır. b) Yunus Emre, "İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir, Sen kendini bilmedin, bu nice okumaktır?" sözlerine göre ilimden asıl amaç, insonn....kendi.. haddini bilmess, her şeye karışmaması ve gerektiği kadarıyla dahil olması, c) Ahi Evran'ın "Toplum çeşitli sanat kollarını yürüten insanlara muhtaç olduğuna göre bu sanat kollarını yürütecek çok sayıda insanın belli bir yerde toplanması ve her birinin belli bir sanatla uğraşması gerekir ki toplumun tüm kurulmasında etkili olmuştur. ihtiyacı karşılanmış olsun." sözleri

5. ● Şeriye Sicilleri Tedris • İkta ● • Seyfiye Kalemiye Reaya Tabloda verilen kavramları aşağıdaki ilgili açıklamanın altına yazınız. ları askerlerdir. ● rını kayıt altına aldıkları defterlerdir. dir. • Fetva ● Cülus ● Cebelü . İfta ● ..: Osmanlı Devleti'nde kadıların mahkemelerde sonuçlandırdıkları davaların kararla- Osmanlı Devleti'nde vergi vermekle yükümlü halkın tamamına verilen isimdir. .: Dirlik sahiplerinin elde ettikleri gelir karşılığında devlete yetiştirmekle yükümlü olduk- Osmanlı Devleti'nde askeri kadrolardan oluşan yönetici sınıftır. İlmiye sınıfının eğitim ve öğretim hayatı ile ilgili yaptığı tüm faaliyetlere verilen isim-

HANIFLIK me dormilky 2. Aşağıdaki soruların cevaplarını karşılarındaki boşluklara yazınız. Arabistan'daki kabilecilik anlayışının toplum hayatına etkileri nelerdir? Kısaca yazınız. Hz. Muhammed'in Hilfu'l-Fudül Antlaşması'na katılmasının sebepleri neler olabilir? Islam dini, Arabistan'daki Cahiliye Dönemi uy- gulamalarından hangilerine karşı çıkmıştır? Hz. Muhammed'in, Medine Sözleşmesinin im- zalanmasını sağlamasındaki amacı nedir? log Girgord

5. Arkeolojik bir kazı alanında yapılan çalışmalarda; altından yapılmış süs eşyaları, çürümüş tahıl tohumları ve tunçtan ya- pilmiş silahlara ulaşılmıştır. Yukarıdaki bulgularla ilgili olarak, Ateşin kontrol altına alındığı Kazı alanının tarih öncesi bir yerleşim alanı olduğu I. II. III. Tüketici toplum yapısının görüldüğü IV. Siyasi teşkilatlanmanın başladığı yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II BT ve Il DT, III ve IV e ve IV E) II, III ve IV