İlk Türk Devletleri Soruları

11/Kök Türk hanedanından Kürşat 639 yılında Çin sarayını basarak veliahtı kaçırmayı ve onu kendi ülkesine götürmeyi planlamıştı. Ancak havanın aniden fırtınaya dönüşmesi ve irmağın taşıp önlerini kesmesi yüzünden bu girişim başarısız kaldı. Ardından bağımsızlığı kazanma adına 648, 679 ve 681 yıllarında üç girişim daha yaşandı. Bu olayların Türk tarihinde aşağıdaki devletlerden han- gisinin kuruluşuna giden yolu açtığı söylenebilir? A) Asya Hunları C) 1. Kök Türkler B) Kutluklar D) Uygurlar E) Avarlar

2. Eski Türklerde, kağanın görevleri arasında sayılan unsurların başında kağanın iyi kanunlar yaparak bu kanunları adaletle uygulaması ve halkı koruması gelmektedir. Bu bilgiye göre Türkler ile ilgili, 1. Yasama'nın kağanın yetkilerinden biri olarak görüldüğü, II. anayasal düzene dayalı bir yönetim benimsendiği, III. halkın devlete bağlılığını güçlendirecek uygulamalara yer verildiği çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III Il ve III ☺

Aşağıdakilerden hangisinin Uygurların matbaalarının olduğuna ve baskı yaptıklarına bir kanit olduğu sayu. nulabilir? A) Tahtadan yapılmış harfler B) Çeviri eserler C) 18 harften oluşan alfabe D) Taş üzerine yazılmış kitabeler E) Kâğıt üzerine yazılmış belgeler

3. AVRUPA Don Nehri URAL DAĞLARI SAYAN DAĞLARI ALTAY DAĞLARL Itil Yenikent MANÇURYA Karadeniz Istanbul Trabzon Hive Antakya Tebriz Akdeniz Lazkiye İRAN MISIR Basra Semerkant .Tufan .Buhara Kaşgar Reynisabur Şam Mery Belh Hotan ÇİN Loyang HİNDİSTAN AFRIKA Büyük Okyanus Ildeniz Umman Denizi Hint Okyanusu o_750 km Kürk Yolu Ipek Yolu Baharat Yolu SEYLAN ilk ve Orta Çağ'ın ticaret yollarını gösteren bu haritaya göre, V 1. İpek Yolu, diğer ticaret yollarından daha geniş bir ağa sahiptir. Baharat Yolu, Hindistan'daki malları Akdeniz pazarına ulaştırmıştır. WH. Baharat Yolu'nun ticaret hacmi İpek Yolu'ndan daha düşüktür. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız 1 B) Yalnız C) Yalnız III D) I ve II ENI, II ve III

13. Kurultaya ülkede Budizm'i tanıtma ve şehirlerin etrafının surlarla çevrilmesi teklifini getiren ancak bu teklifi kuru. tay tarafından reddedilen Türk hükümdarı aşağıdakiler . den hangisidir? A) Tapo Kağan B) Bilge Kağan C) Bögü Kağan D) Bumin Kağan E) İstemi Yabgu B

2. Kaşgarlı Mahmut, ilahi temellere dayandırdığı Türk hâkimiyet anlayışını şu sözlerle ortaya koymuştur: "Gördüm ki Allah devlet güneşini Türk burçlarına doğduruyor, bütün felekleri onların hükümranlığına döndürüyor. Onlara Türk adını verip hükümran kılmış ve onları insanlığın başına getirip hak yolda destekle- miş, onları dönemin egemen gücü kılmış, insanların idaresini onların eline vermiş." Kaşgarlı Mahmut bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisine vurgu yapmaktadır? A) İslamiyetteki cihat anlayışına B) Türklerin yaşam tarzına C) Türk cihan hâkimiyeti idealine D) Türk-Çin mücadelesine E) Türklerdeki ahiret inancına (BIS) YAYINLARI TYT_08 12 -

1. Türklerin ana yurdu Orta Asya'dır . Orta Asya; kuzeyde Sibirya, güneyde Himalaya Dağları, doğuda Kingan Dağları ve batıda Hazar Denizi'nin çevrelediği geniş bir bölgedir. Buna göre, Orta Asya'ya hâkim olan Türklerin; 1. konargöçer bir yaşam, II. çok uluslu yapi, III. güçlü ve disiplinli bir askeri teşkilat özelliklerinden hangileri coğrafi şartlardan kaynak- lanmıştır? A) Yalnız ! B) Yalnız ! C) Yalnız III E) I, II ve III I ve III

5 X yüzyılda Turan'a gelen Çin elçisi, Uygurlar hakkında 'On- . lann devletinin içinde hiç fakir insan yoktur; yiyeceği olma yanlara devlet hazinesinden yardım edilirdi." demiştir Çin elçisinin vermiş olduğu bu bilgiler Uygurlar hakkan- da aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olamaz? A Toplumsal dayanışmaya önem verildiğinin B) Federatif devlet anlayışının benimsendiğinin Sosyl devlet anlayısının uygulandığının D) Birlik ve beraberliğin sağlanmak istendiğinin Devlesin halkın sorunlarına karşı duyari olduğunun

3. Orhun Kitabelerinde geçen, "Üstte mavi gök, altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insanoğlu yaratılmış. Insanoğ- lunun üzerine ecdadım Bumin Kağan, Istemi Kağan otur- muş." ifadelerine bakarak; , cihanşumul" yönetim anlayışına sahip olunduğu, ol II. ikili yönetim anlayışının benimsendiği, (I. tahta geçişlerin ekberiyet anlayışına göre belirlendiği çıkarımlarından hangileri yapılabilir? Yalnız! B) Yalnız 11 C) I ve II E) I, II ve III D) I ve III 15 SOSYAL BİLİMLER

1. Orta Asya Türk devletlerinde büyük kurultaya kağan başkanlık ederdi. Kağan olmadığı zamanlarda kurul- tay "ayguci" (vezir) başkanlığında toplanırdı. "Hatun" başta olmak üzere askeri ve idari yüksek görevliler, kurultayın tabi üyeleri idi. Buna göre, Hatun, hükümdarın mutlak vekilidir. II, Kurultayda askeri ve siyasi meseleler görüşülür. H. Kurultayda son sözü hükümdar söyler. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalmz B) Yalnız 11 C) Yalnız III D) I ve III E) Il ve III

4. MÖ 200 tarihinde Asya Hun hükümdarı Mete Han, Çin'le bir antlaşma yapmış, Çinliler Hunlara yillik vergi vermeyi kabul etmiştir. Mete, Çin'i tamamen et kisiz hâle getirdiği hâlde Çin topraklarına yerleşmek istememiştir. Mete Han'ın bu politikasında; Çin'in nüfusunun çok kalabalık olması, ulusal benliğin yitirilmesinden çekinilmesi, ikili sistemin uygulanmak istenmesi . , durumlarından hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız! B) Yalnız 11 C) I ve II D) Il ve III E) I, II ve II 5. Cesitli kaynaklara ye hazı arastırmacıların görüsle-

2. Avrupa Hun Hükümdarı Attila'nın, Bizans ile 434 yılın- da yaptığı Margos Antlaşması'nda, "Bizanslılar, Hun- ların hâkimiyeti altındaki kavimlerle iş birliği yapmaya- caktır." maddesine yer verilmiştir. Buna göre Attila'nın; I. barış ortamının sürekliliğinin korunması, + II. Bizans'ın, Hun iç işlerine karışmasının önüne ge- çilmesi, + III. ülkesinde iç huzurun sağlanması hedeflerinden hangilerine sahip olduğu söylenebi- lir? A) Yalnız B) Yalnız || C) Yalnız in E) I, II ve III I ve II

2. II IV Orta Asya ilk kültür merkezlerinde araştırma yapan bir arkeoloğun o döneme ait yukarıdaki eserlerden hangi- leri ile karşılaşma ihtimali yoktur? A) Yalnız! B) Yalnız 11 C) Yalnız IV D) Il ve III E) III ve IV 210

3 3 10. Türk tarihini incelemek oldukça zordur. Türk tarihini incelemeyi zorlaştıran en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir? E C M A) Göçebe hayat B) Yazının geç kullanılması C) Farklı coğrafyalarda etkili olmaları D) Askeri alanda daha çok gelişmeleri E) Bozkır yaşam tarzının etkisi

1. Türk sanatında, kemer tokalari, kiliç, hançer kabzası, süs eşyaları, at koşum takımları gibi hafif taşınabilir malzemeler üzerine işlenmiş çeşitli hayvanların birbiriyle mücadelesini gösteren motiflerden oluşan eserlere sıkça rastlanmıştır. Buna göre Türk sanatında aşağıdakilerden hangisinin bir etkisinden söz edilemez? A) Atli göçebe hayat B) Avcılık ve hayvancılık C) Madenciliğin gelişmiş olması D) Savaşçılık E)). Mimari

1. Asya Hun Devleti hükümdarı Mete Han, Çin imparatoru- na elçisi yoluyla gönderdiği mektupta; Orta Asya'da yay çekebilen tüm kavimleri birleştirdiğinden, ülkede düzeni ve güvenliği sağladığından bahsetmiştir. Ayrıca hediye olarak gönderdiği bir deve, iki cins at, dört araba ve sekiz koşum atın kabulünü rica etmiştir. Mete Han'ın mektubundaki bu ifadelere dayanarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Devletin sınırları genişletilmiştir. B) Farklı kavimler Asya Hun Devleti'nin üstünlüğünü ta- nimıştır. C) Çin'le diplomatik ilişkide bulunulmuştur. Bazı hayvanlar evcilleştirilmiştir. E) Çin'in siyasi üstünlüğü tanınmıştır.