İlk Türk Devletleri Soruları

LİSE SON TARİH DERS E 9. . Tanrı buyurduğu için kendim devletli olduğum için kağan oturdum. 11. Güneş bayrağımız, gökyüzü otağımız (çadırımız). Çıplak milleti elbiseli kıldım. Fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kıldım. Yerinden ayrılan yedi yıl, yurdundan ayrılan ölünceye değin ağlar. Yukarıda verilen Orta Asya Türklerine veya hükümdar- larına ait sözler aşağıdakilerle eşleştirildiğinde hangisi disarıda kalır? A) Kut anlayışı B) Ordu-millet anlayışı C) Sosyal devlet anlayışı D) Vatan sevgisi E) Cihan devleti ideali

1. İslamiyet'ten önceki Türk tarihi incelendiğinde; I. maden işlemeciliği, II. hayvansal gıda ihracı, III. kâğıt ve matbaa kullanma durumlarından hangileri Uygur Devleti'ne kadar gö- rülmez? C) I ve II A) Yalnız 11 B) Yalniz III D) I ve III E) II ve III

savu- HI 1 1 1 1 1 1 11. 1064 yılında Sultan Alp Arslan'ın hizmetine giren Danişment Gazi, Malazgirt Savaşı'na katılmış, zafer- den sonra kendisine iktâ olarak verilen Sivas'ı fethe- derek Danişmentli hanedanının temelini atmıştır. 1 1 Danişment Gazi hakkındaki bu bilgiye göre; 1 iği en ak rk Kafadengi Sultan Alp Arslan'ın "Toprak fethedenindir." an- layışının uygulamaya konduğu, II. Danişment Gazi'nin tam bağımsızlığını elde et- tiği, 11. Anadolu'da Büyük Selçuklu otoritesinin kalma- dığı cukanmlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız B) Yalnız II C) Yalnizli D) I ve Il E) II ve II . ana

paralelinde A 5. Seda: 1. Kök Türk Devleti onun zamanında her yönüyle par- lak bir dönem yaşadı. Kore'den Karadeniz'e kadar uzanan sahada yaşayan bütün Töles ve diğer Türk boylarını, ku- zeyde Kırgız Türklerini ve yabancı kavimleri devlete bağladı. Onun zamanında Kök Türkler dünyanın en güçlü devletle- rinden biri oldu. Can: Ayrıca Budizm'i kabul ederek bu dinin halk arasında yayılmasını sağlamaya çalıştığı için tepki çekti. Diyalogda bahsi geçen Türk hükümdarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Mukan Kağan B) Istemi Yabgu C) Tapo Kağan D) İşbara Kağan E) Bumin Kağan

G S A R M 2. ilk Türk devletlerinde kağanın oğulları tigin unvanı ile 4. anılırdı. Tiginlerin her birine devlet teşkilatının en yüksek i kademesinde görevler verilirdi. Büyük Selçuklu ve Osmanlı Devleti'nde de bir benzeri görülen bu uygulama ile idari ve askerî alanda tecrübe kazanması amaçlanan tiginlerin idaresine devletin önemli bölgeleri bırakılır, emrine de bir birlik (tümen) verilirdi. ilk Türk devletlerindeki bu uygulama ile ilgili en doğru A değerlendirme, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? 1 A) İslamiyet öncesinde Türklerdeki bazı uygulamalar Türk İslam devletlerinde de devam ettirilmiştir. B) İlk Türk devletlerinde hanedanın bütün üyeleri, ülke yönetiminde geniş yetkilere sahiptir. C) İlk Türk devletleri, devlet teşkilatlanmasında Çinlilerin etkisi altında kalmışlardır. D) Orta Asya'daki devletler idari yönetimi kolaylaştırmak için ikili sistemi benimsemişlerdir. İlk Türk devletleri merkezî otoritenin güçlü tutulması için çeşitli uygulamalar geliştirmişlerdir. 35

10. Orta Asya Türk topluluklarında, "Kuş kanadıyla, er (kişi) atıyla." ve "At Türk'ün kanadıdır." sözleriyle atın yüceltil- miş olmasında aşağıdakilerden hangisinin daha az etkili olduğu söylenebilir? A) Göç hareketlerinde araba ve yük hayvanı olarak kulla- nilmasi B) Ordunun büyük kısmının süvari askerlerinden oluşması C) Büyük hayvan sürülerinin kollanması ve yönlendirilme- sinde bir araç olması D) Bozkır yaşamında ulaşım aracı olarak kullanılması E) Uluslararası ticarette takas malı olarak kullanılması 3

9 1 Uygurların bozkır kültüründen uzaklaşmaları 11. Türgişlerin Maveraünnehir'in Araplaşmasını engelle- meleri III. Uygurlarin Moğollara turan savaş taktiğini öğretme- leri Bu gelişmelerden hangilerinin "millî siyaset" izlenmesi ilkesiyle bağdaştığı savunulur? B) Yalnız II A) Yalnız C) Yalnız III D) I ve II E) Il ve III Tarih Soru Bankası

2. Hunlar, satacakları malları kışın askeri mevkilerde top- larlar ve ilkbahar ile birlikte araba ve atlara yükleye- rek silahlı muhafızların himayesinde diğer ülkelere sevk ederlerdi. Bu bilgiye bakılarak Hunlarla ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Ekonomik ve askeri faaliyetlerin birlikte yürütüldü- ğüne B) Ticarette değiş tokuş usulünün uygulandığına c) Doğu batı ticaretini denetim altına aldıklarına D) Daha çok hayvansal ürünlerin ihraç edildiğine E) Ticaretin devletin kontrolü altında yapıldığına

mek Aşiretten Beyliğe/Beylikten Devlete 6. Osmanlı Beyliği'nin kurucusu Osman Bey'in ismi ilk defa Bizanslı Tarihçi Pachymeres'in (Pakimires) "Bi- zanslı Gözüyle Türkler" adlı eserinde geçer. Osman Bey, Anadolu'daki Türk beylikleri arasındaki mücade- lelere karışmayarak yönünü Bizans'a çevirmiştir. O'nun bu politikası Ahilerin ve Gaziyanırum adli toplulukları- nin desteğini almasını sağlamıştır. Bu bilgiler; 1. Osmanlı kuvvetlerinin Balkanlara geçiş yaptığı, II. Osman Bey'in gaza siyasetinin destek gördüğü, III. Bizans'a karşı Türk beyliklerinin ittifak içinde oldu- ğu durumlarından hangilerinin göstergesi olabilir? Ch ve II A) Yalnız! B) Yalnız II D) Il ve III E) I, II ve III aðdakilerden hangisi Osman Bey'in gaza ve fe- Il 2

7. yüzyılın ortalarında Altay Dağları çevresinde yaşayan Aşi- ha Boyu'nun lideri Bumin Han, Avarları yenerek bu kavmi Avrupa'ya sürmüş ve Ötüken merkezli Kök Türk Devleti'ni kurmuştur. Bu bilgiler doğrultusunda Kök Türklerle ilgili olarak aşa- ğıdaki yargılardan hangisi savunulamaz? A) Orta Asya'nın haritasını değiştirmişlerdir . B) Monarşi ile yönetilmişlerdir . C) Asya'nın merkezinde hüküm sürmüşlerdir. Değişik toplumlarla kültürel etkileşime girmişlerdir. E) Güçlü ordulara sahiplerdir .

ilk ve Orta Çağlarda 8. - Karluklar ve Basmillerin yardımıyla Kök Türk Devleti'ni yıkarak Kutluk Bilge Kül Kağan öncülüğünde devlet kurmuşlardır. - İpek Yolu'na hakim olmak için Sasanilerle ittifak yaparak Akhunlar Devleti'ni yıkmışlar, daha sonra da Sasanilere karşı Bizans ile ittifak yapmışlardır. 1854 yılında ilk Türkoloji Enstitüsünü kurmuşlardır. Arap tüccarların etkisiyle hükümdarları Almış Han zamanında (921) İslamiyet'i kabul etmişlerdir. Yukarıda verilen özelliklerle devletler eşleştiril- diğinde aşağıdaki devletlerden hangisi dışarıda kahir? - () A) Kök Türkler B) Avarlar C) Macarlar E) Uygurlar D) Bulgarlar

3. Orta Asya Türk devletlerinde görülen cihan hâkimiyeti fikri, İslamiyet'in kabulüyle birlikte ilahi bir temele de dayanarak cihat adını almıştır. Bu bilgiye dayanarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İslamiyet'in kabulü toplumun yaşam tarzını etkilemiştir. B) İslamiyet öncesinde kabul edilen bazı değerler İslamiyet'in kabulüyle de devam emiştir. C) Türkler zamanla farklı dinlere inanmıştır. D) Geniş topraklara sahip olma isteği sürekli önemli olmuştur. E) Cihan hâkimiyeti fikri, dini temellere dayanmıştır.

7. - 4. 840'ta Uygur Kağanlığı'nı yıktılar. İpek Yolu mücadelesi nedeniyle oluşan Kök Türk - Sasani ittifakına yenilerek yıkılmışlardır. Önce Üç Ok ve Boz Ok olmak üzere ikiye, sonra 12'şerden 24 alt boya ayrıldılar. İslamiyet'in Kafkaslar'da yayılmasını engellemişler- dir. Yukarıdaki özelliklerle, aşağıdaki topluluklar eşleş- tirildiğinde hangisi dışarıda kalır? - A) Moğollar B) Hazarlar D) Oğuzlar E) Ak-Hunlar C) Kırgızlar

3. 1. dersini yasal olarak almak zor 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Sosyal Bilimler Testi için ay Kök Türk Devleti'nde ülkenin yönetimi, doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. İkili teşkilatlanma de- nilen bu sistemde, doğunun hâkimiyet ve üstünlüğü tanınmıştır. Buna göre kağan, doğuda otururken batinin yönetimi hükümdar ailesinden önde gelen bir kişiye bırakılmıştır. Bati'daki yabgu unvanlı yö- netici, Doğu'daki kağana bağlı olarak töre hükümle- rini yürütmüştür. Bu durum Kök Türk Devleti ile ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisini gösterir? A) Sosyal devlet anlayışının benimsendiğini B) Yerleşik yaşam tarzının varlığını er Merkeziyetçi bir yönetim anlayışının benimsen- diğini D) Hükümdarların demokratik bir tutum içinde oldu- ğunu É) Devletin federatif bir yapısının olduğunu MANAHTARI YAYINLARI 2. Türkiye Selçuklu Sultanı 1. Kılıç Arslan, I. Haçlı Seferi sırasında Danişmentlilerle birlikte Haçlılara önemli kayıplar verdirmesine rağmen İznik'in Ho

25. Kore'den Karadeniz'e kadar uzanan alanda yaşayan bütün Türk boylarını hâkimiyeti altına alarak 1. Kök Türk Devle- ti'ne en güçlü dönemini yaşatan lider aşağıdakilerden han- gisidir? TO A) Mete Han 8) Mukan Kağan C) Bilge Kağan D) Kapgan Kağan E) Bumin Kağan

1. Kurultayı oluşturan üyeler arasında halkın da bulunması Türklerde yasama yetkisinin halk, kurultay (toy) ve kağan arasında paylaşıldığını göstermektedir. Yasama yetkisinin kullanımın- da kurultayın da önemli bir yeri vardır. Asya Hun Devleti'nde kurultayda yapılan görüşmelerde son kararın Mete Han'a ait olması buna örnektir. Türklerde kağan da dahil olmak üzere her- kes töre hükümlerine uymak zorundadır, töreye uymamak en büyük suç olarak görülmektedir. Yukarıda verilen metinden aşağıdakilerden hangisi cikanlamaz? A) Türklerde kanun koymada halkın da yetkisi- nin olduğu B) Kurultay görüşmelerinde son karar Kağan'a aittir. C) Yöneticilerin töre hükümlerine uyma zorunlu- luğu yoktur. D) Töreye uymamak suç olarak kabul edilmek- tedir. E) Adalet sisteminde törenin önemli olduğu