Osmanlı Kültür ve Medeniyeti Soruları

1. Dirlik sisteminde, bir bölgenin yıllık vergi geliri, o bölgede görevli yöneticiye hizmet karşılığı verilirdi. Dirlik sisteminin bölümlerinden olan has toprakların yıllık geliri yüz bin akçe ve üstü, zeamet toprakların geliri yirmi bin ile yüz bin akçe arası, tımar sahiplerinin geliri ise yirmi bin akçeden az idi. Bu sistemde dirlik sahibi, elde ettiği gelirin bir kısmıyla devlete asker yetiştirirdi. Has ve zeamet sahipleri her üç bin akçede bir, tımar sahipleri ise her beş bin akçede bir asker yetiştirmek zorundaydı Dirlik sahibi o bölgedeki halkın tarımsal üretimi yapması konusunda denetleyici rolü de üstlenir, bölge halkının asayişini sağmaya yönelik ihtiyaçları da karşılardı. Konargöçer yaşamdan yerleşik hayata da geçişi hızlandıran bu sistem sayesinde devlet, ülkenin her yerinde kontrolün kurulmasını, yerel idarelerin merkeze bağlılığının artmasını da sağlamıştır. a) Paragraftan yola çıkarak, dirlik sisteminin devlete sağladığı yararlar nelerdir yazınız? Dirlik sistemi sayesinde; •Devletin maaş yükünü azaltır. • Üretimde süreklilik sağlanır. •Göçebe yaşayanlar yerleşik hayata geçer. • İkta verilen bölgelerin güvenliği sağlanır, •Devlet otoritesi korunur, b) Dirlik sisteminin has, zeamet ve timar olarak üç bölüme ayrılmasını nasıl açıklayabiliriz?

5. ● Şeriye Sicilleri Tedris • İkta ● • Seyfiye Kalemiye Reaya Tabloda verilen kavramları aşağıdaki ilgili açıklamanın altına yazınız. ları askerlerdir. ● rını kayıt altına aldıkları defterlerdir. dir. • Fetva ● Cülus ● Cebelü . İfta ● ..: Osmanlı Devleti'nde kadıların mahkemelerde sonuçlandırdıkları davaların kararla- Osmanlı Devleti'nde vergi vermekle yükümlü halkın tamamına verilen isimdir. .: Dirlik sahiplerinin elde ettikleri gelir karşılığında devlete yetiştirmekle yükümlü olduk- Osmanlı Devleti'nde askeri kadrolardan oluşan yönetici sınıftır. İlmiye sınıfının eğitim ve öğretim hayatı ile ilgili yaptığı tüm faaliyetlere verilen isim-

1. Dirlik sisteminde, bir bölgenin yıllık vergi geliri, o bölgede görevli yöneticiye hizmet karşılığı verilirdi. Dirlik sisteminin bölümlerinden olan has toprakların yıllık geliri yüz bin akçe ve üstü, zeamet toprakların geliri yirmi bin ile yüz bin akçe arası, tımar sahiplerinin geliri ise yirmi bin akçeden az idi. Bu sistemde dirlik sahibi, elde ettiği gelirin bir kısmıyla devlete asker yetiştirirdi. Has ve zeamet sahipleri her üç bin akçede bir, timar sahipleri ise her beş bin akçede bir asker yetiştirmek zorundaydı Dirlik sahibi o bölgedeki halkın tarımsal üretimi yapması konusunda denetleyici rolü de üstlenir, bölge halkının asayişini sağmaya yönelik ihtiyaçları da karşılardı. Konargöçer yaşamdan yerleşik hayata da geçişi hızlandıran bu sistem sayesinde devlet, ülkenin her yerinde kontrolün kurulmasını, yerel idarelerin merkeze bağlılığının artmasını da sağlamıştır. a) Paragraftan yola çıkarak, dirlik sisteminin devlete sağladığı yararlar nelerdir yazınız? Dirlik sistemi sayesinde; b) Dirlik sisteminin has, zeamet ve timar olarak üç bölüme ayrılmasını nasıl açıklayabiliriz?

3. "Ben, Sultan II. Mehmet Han, Bundan böyle bütün dünyaya ilân ediyorum ki, Bosna Fransiskenleri bu ferman ile benim korumam altındadır. Ve emrediyorum ki: Kimse bu insanlara veya kiliselerine zarar vermeyecek! Devletimde barış içinde yaşayacaklar. Göçmen haline gelmiş bu insanlar, güvende ve özgür olacaklar. Devletim sınırları içerisinde olan manastırlarına geri dönebilirler. Devletimden hiçbir önemli kimse, vezirler, kåtipler veya hizmetkârlar onların izzetlerini kıracak ya da onlara zarar verecek bir şey yapmayacaklar! Kimse onlara hakaret etmeyecek, tehlikeye atmayacak ya da kendilerine veya mallarına veya kiliselerine saldırmayacak! Ayrıca, bu insanların kendi memleketlerinden getirdikleri şeyler ve kimseler de aynı haklara sahiptir... Bu fermanı buyurarak, gökleri ve yeri yaratan Allah'ın ve onun Resûlü'nün ve ondan önceki peygamberlerin adına kılıcım üzerine yemin ederim ki; hiçbir vatandaşım bu fermanın aksine hareket etmeyecek!" Fatih Sultan Mehmet'in Bosna Katolik Fransiskenleri'nin özgürlüğü ile ilgili yayınladığı bu fermana bakılarak aşağıdaki amaçlardan hangisine uygun hareket edildiği söylenemez? A) Etnik farklılıkları sona erdirerek siyasi birliği sağlamak B) Istimalet politikası ile bölge halkının güvenini kazanmak C) Papa'nın Osmanlı iç işlerine karışmasını önlemek D) Dini hoşgörü ile gayrimüslim halkın devlete bağlılığını güçlendirmek E) Ele geçirilen bölgelerde egemenliği kalıcı hale getirmek

2. Osmanlı köylüsünün devlete ödediği en önemli ve en yaygın vergi, ürettiği tahıldan alınan öşür vergisidir. Köylü bu vergiyi ürün olarak ödemiştir. Vergilerin nakde çevrilmesi ve merkezde toplanması zor olduğu için Osmanlı Devleti tarım gelirlerinin büyük kısmını sipahilere timar olarak vermiştir. Böylece Timarlı Sipahiler aracılığıyla vergilerin tahsil edilmesi sağlanmıştır. Buna göre Osmanlı Devleti ile ilgili; 1. tarımın yaygın geçim kaynağı olduğu, II. bazı vergilerin aynî olarak alındığı, III. mahalli yönetimlerin güçlendirildiği yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I D) I ve II OSYAL BİLİMLER nav kodu (Y4223) B) Yalnız II E) II ve III C) Yalnız III

A) İngiltere D) Ermenistan E) Yunanistan 1. Osmanlı Devleti'nde 1839-1876 yıllarını kapsayan dönem "Tanzimat Dönemi" olarak adlandırılır. Bu dönemde yapılan; 1. medreselerin yanında Batı tarzı okulların açıl- ması, II. şeri mahkemelerin yanında batı tarzı yargılama yapan mahkemelerin kurulması, III. Müslümanların askere gitme zorunluluğu var- ken gayrimüslimlere bedel uygulamasının ge- tirilmesi yeniliklerinden hangilerinin ülkede ikiliklere ve kargaşaya neden olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

I. iltizam, II. müsadere, III. malikane 3. Osmanlı Devleti'nde hazinenin nakit ihtiyacıyla karşı karşıya kalmasının; Nedj B) Yalnız II uygulamalarından hangilerine başvurulmasına neden olduğu söylenebilir? A) Yalnız I D) II ve III NONGRUMS C) I ve II E) I, II ve III TOMM Dänomi'nde meclisin yapmış olduğu

4. 1709 yılında İsveç kralı Demirbaş Şarl'ın Rus- ya'ya Poltova Savaşı'nda venilerek Osmanlıya sığınmasının aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı söylenebilir? & CONSIDERARM CONTRAME A) Prut Savaşı'nın çıkmasına B) Çeşme Baskını'nın yaşanmasına C) Belgrad'ın kaybedilmesine D) Osmanlı Devleti'ne karşı kutsal ittifak kurulma- MENGA Stra E) Rusya'nın Kırım'ı işgaline

AYT/Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler-1 29. İlk Türk-İslam devletlerinde oluşturulan aşağı- daki yapılardan hangisi diğerlerinden daha kap- mli hizmet vermek amacıyla yapılmıştır? B) Cami AVMedrese &Külliye E) Kümbet marathane

. Aşağıdaki paragrafta numaralandırılmış ifadelerden bazıları yanlış verilmiştir. Bu ifadeleri bulun ve bu yanlış bilgilerin doğru halini paragrafın altındaki boşluğa yazın. (1) Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi'nde ordusunun asker ihtiyacı için devşirme sistemini uygulamaya başladı. (II) Bu sistem ile Müslüman bölgelerden her haneden bir erkek çocuk toplanırdı. (III) Balkanlardan toplanan bu çocuklar başkente getirilir ve acemi ocaklarında eğitilirdi. (IV) Bu eğitim sürecinde çok zeki olanlar Enderun mektebine alınır ve devlet adamı olarak yetiştirilirlerdi. (V) Geri kalanlar ise padişahı ve başkenti koruyacak olan tımarlı sipahi ordu- sunu oluştururdu. 1. II. III. IV. .... V.

3. Osmanlı Devleti, ordu teşkilatı bakımından tarihteki en bü- yük devletlerden biri olmuştur. Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan itibaren güçlü ordu- lar kurmaları; 1. ülke sınırlarının genişlemesi, II. devletin nüfuzunun ve saygınlığının artması, III. ülkede merkezi otoritenin kurulması sonuçlarından hangilerine ortam hazırlamıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III E) I, II ve III ve Il ce lar Bu rin

22 General Harbord Raporu: Ermenilerle ilgili ortaya atılan kat- ledildikleri iddiası doğru değildir. Amiral Bristol Raporu: Bölgedeki olayların sorumlusu Türkler değil; Rumlar'dır. Batı Anadolu'da Yunanların propaganda et- tiği gibi Rumlar değil Türkler çoğunluktadır. I. Dünya Savaşı sonrasında Anadolu'da inceleme yapan ABD'li bu diplomatların raporlarında yer alan bilgiler aşağıdakiler- den hangisinin göstergesi olabilir? A) Saltanat ve hilafetçilerin desteklendiğinin İtilaf devletleri arasında görüş birliği olduğunun X C) Sevr Antlaşması'nın hukuken yok sayıldığının D Milli Mücadele'nin haklı gerekçelere dayandığını E) Anadolu'nun demografik yapısının değiştiğinin 16

2. İskân politikası ilk defa Orhan Bey zamanında Rumeli'ye geçilmesiyle uygulanmaya başlanmıştır. Osmanlılar, gayrimüslimlerin yaşadığı toprakları fethedince Anadolu'dan getirdiği Türkmenleri bu bölgelere yerleştirmiştir. Rumeli'de yoğunlaşan iskân siyaseti ile Osmanlı Devleti'nin; 1. fethedilen bölgelerin Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlayarak egemenliğini kalıcı hâle getirmek, gayrimüslim halkın asimile olmasını sağlamak, III. aralarında kavgalar yaşanan aşiretleri birbirinden uzaklaştırmak, IV Müslümanlar arasında mezhep birliğini sağlamak amaçlarından hangilerine ulaşmak istediği söylenemez? A) I ve II B) I vell C) II ve IV D) I, II ve III E), III ve IV

9. Aşağıdakilerden hangisinde açıklaması verilmiş altı çizili kavram Osmanlı ticari yaşamıyla ilgili değildir? A) Loncalar; üretilen malların kalite kontrolünü yapar Menzil teşkilatı; ulaşım ve haberleşmeden sorumludur. Jörf vegi C) Avarız; olağanüstü durumlarda toplanan vergidir D) Gedik; dükkan açma hakkıdır. E) Derbentçiler; yol, köprü ve geçitlerin güvenliğini sağlar. LIMIT YAYINLARI

5. Osmanlı Devleti'nde kadılar, görev bölgelerindeki yöneticilerin uygulamalarının yasalara uygun olup olmadığını denetlerdi. Yöneticiler kadıların hüküm- leri dışında iş yapamaz, kadılar da verdikleri hüküm- leri kendileri yerine getiremezdi. Bu durum Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakiler- den hangisinin göstergesidir? A) Kadıların idari işlerin hukuka uygunluğunu de- netleme yetkisine sahip olduğunun B) Kadıların yürütme görevi üstlendiğinin C) Osmanlı Devleti'nde anayasal yönetime geçil- diğinin D) Güçler birliği ilkesinin benimsendiğinin E) Kadı sayısının yönetici sayısından fazla olduğu- nun

İstanbul (Tersane) Konferansı (1876) 1875'te yaşanan Balkan Bunalımı üzerine Avrupalı devlet- ler 1876'da İstanbul (Tersane) Konferansı'nı düzenlemiş- tir. Daha önce Rus elçiliğinde belirlenen teklifler, Osmanlı Devleti'ne bildirilmiştir. Bu tekliflere göre; Osmanlı Devleti Sırbistan ve Karadağ ile antlaşma yapacak ve onlara top- rak verecekti. Bulgaristan, beşer yıllık sürelerle tayin edile- cek birer Hristiyan vali tarafından yönetilecek ve muhtariyet idaresine sahip iki eyalet hâline getirilecekti. Bulgaristan'da Bulgarca resmî dil olarak kabul edilecek, mahallî milis as- keri oluşturulacak, Türk askeri yalnız büyük merkezlerde bulundurulacaktı. Ayrıca Bulgarlar için genel af ilan edile- cek, Müslümanların elindeki silahlar toplatılacak ve bu hu- susların uygulanması için milletlerarası bir komisyon gö- revlendirilecekti. Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Balkan Türklerinin savunmasız bırakılmak istendiği B Bulgaristan'a bağımsızlık yolunun açılmaya çalışıldığı Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti'nin iç işlerine müda- hale ettiği D) Balkanlarda Osmanlı hakimiyetinin sona erdiği E) Avrupalı devletlerin Rusya'nın çıkarları doğrultusunda ha- reket ettiği PEAK04TYT122021 4 12