20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Soruları

15. Mustafa Kemal Atatürk, 9 Mayıs 1935'te Cumhuriyet Halk Partisi Dördüncü Büyük Kurultayı'nın açılış konuşmasında; "Uçurum kenarında yıkık bir ülke... Türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar... Yıllarca süren savaş... Ondan sonra, içerde ve dışarda saygı ile tanınan yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız, devrimler... İşte Türk Genel Devrimi'nin bir kısa özeti." demiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek olacak çalışmalar arasında gösterilemez? A) Köy Enstitülerinin açılması B) Türk Medeni Kanunu'nun kabul edilmesi C) Millet Mekteplerinin açılması D) Halkevlerinin açılması E) İstanbul Üniversitesinin açılması A

Atatürkçü Düşüncede Devletçiliğin esası başta ekono- mi olmak üzere her alanda devletin planlamacı bir tutum takınmasıdır. Planlama tutumunun ana hedefi ise milleti refaha kavuşturmak ve ülkenin kalkınmasını sağlamak- tır. Buna göre; Kamu İktisadi Teşebbüslerinin açılması, II. Tekâlik-i Milliye Emirlerinin çıkarılması, III. Türk Medeni Kanunu'nun kabul edilmesi uygulamalarından hangilerinin Devletçilik politikası doğrultusunda atılmış adımlar olduğu söylenebilir? A) Yalnız 1 B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

Aşağıdakilerden hangisi Coğrafi Keşiflerin başlamasında etkili olan "bilimsel" sebepler- dendir? APusulanın kullanılmaya başlanması B) Avrupalıların Hristiyanlığı yaymak istemesi C) Avrupa'da altın ihtiyacının ortaya çıkması D) İpek ve Baharat yollarının Osmanlı hâkimiyetinde olması

33. Aşağıdakilerden hangisi Türk milletinin dünya siyâseti üzerindeki etkinliğini azaltmış olan bir ge- lişme değildir? A) Trablusgarp Savaşı I. Balkan Savaşı C. Balkan Savaşı L T. Dünya Savaşı E) Milli Mücadele

5. 1936 yılında Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin imzalanmasından sonra Atatürk şunları söylemiştir: "Tarihte birçok defa tartışma konusu olan Boğazlar, artık tamamıyla Türk yönetiminin egemenliğinde, yalnız ticaret ve dostluk ilişkilerinin ulaşım yolu hâline girmiştir. Bundan böyle savaşan herhangi bir devletin savaş gemilerinin Boğazlardan geçmesi yasaktır." Atatürk'ün bu sözleri aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilemez? A) Türkiye'nin toprakları üzerinde tam hâkimiyet sağladığına B) Boğazlar konusunda Lozan'daki statünün devam ettirildiğine C) Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin güvenliğinin arttığına D)) Boğazlar Komisyonu'nun görevinin sona erdiğine L E) İstanbul'un güvenliğinin sağlandığına

4. etmesi Tarih bilimi geçmişten günümüze meydana gelen olay ve olguları kronolojik bir süreçte ele aldığı için olay ve olgular arasında neden - sonuç ilişkilerini ortaya ko- yar. Bu durumun bireylerde aşağıdakilerden hangisi üzerinde olumlu etkide bulunduğu savunulabilir? A) Manevi değerlerin gelişmesini sağlaması B) Tarihî süreçte meydana gelen değişim ve sürekli- likleri algılaması C) Millî bilincin gelişmesine yardımcı olması D) Araştırma ve kanıt kullanma becerisini artırması E) Sorgulama ve eleştirel düşünme becerisini geliş- tirmesi

B nas 5. B Sosyal Bilimler TYT A) Yalnız I 23 Nisan 1920'de Büyük Millet Meclisinin açılması üze- rine kurulan İcra Vekilleri Heyetinin programında, halk dilinden toplanan sözcüklerle bir sözlük oluşturulaca- ğı ifade edilmiştir. Bu çalışmanın; nitairplay I. Türkçenin ulusal bir dil hâline getirilmesi, II. konuşma ve yazı dili arasındaki farkın ortadan kal- dırılması, III. Türkçenin zengin bir dil olduğunun kanıtlanması durumlarından hangilerine yönelik olduğu savunu- labilir? D) I ve II B B) Yalnız II sisemi-p C) Yalnız III E) I, II ve III

8. Sasani Devleti'nde ekonomi, topraktan alınan vergilere dayanmaktadır. Bu vergilerle genellikle liman, köprü, konaklama yeri gibi eserler yapılmıştır. Bu parçadan Sasaniler ile ilgili olarak, Tarımsal faaliyetlerle uğraşmışlardır. II. Ticarete önem vermişlerdir. Kişi haklarını güvence altına almışlardır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II B) Yalnız !!! D) II ve III 2 C) Ive E) , !! ve !!! TÜMLER YAYINL

AD: SOYAD: SINIF: 1- 11.Osman(Genç Osman) hangi seferden sonra yeniçeri ocağını kaldırmaya karar vermiştir? NO: 2- 11. Viyana kuşatmasında başarısız olarak görülüp idam ettirilen vezir-i azam kimdir? 3- 11.Viyana kuşatmasından sonra Osmanlıyı avrupadan atmak için kurulan kutsal ittifak devletleri hangileridir? 4- Kutsal ittifak devletleriyle yapılan savaşlarda en ağır yenilgi hangi savaşlarda alınmıştır? 5- Otuz yıl savaşları sonucunda bağımsız olan Avrupa devletleri hangileridir? 6-Rusya'nın Çar 1.Petro döneminde çizilen tarihi dış politika nedir ? 7- 1533 İstanbul Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin Avusturya'ya karşı sağladığı üstünlük hangi antlaşma ile son bulmuştur? 8- XVI. Yüzyıldan sonra denizcilikte yükselerek sömürgecilikte ve uluslararası ticarette etkili olan Atlantik ülkelerinin adlarınız yazınız. 9-Viyana bozgunu sonrası Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya'nın Osmanlıya karşı oluşturduğu Haçlı birliğine ne ad verilir ? 10- XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında imzalanan ve günümüzdeki Türkiye-İran sınırının da belirlenmesinde etkili olan antlaşmanın adı nedir?

8. 1731 yılında Şah Tahmasb komutasındaki İran ordu- sunun Revan'a saldırısıyla başlayan savaş, Osmanlı ordularının zaferiyle sonuçlanmıştır. Şah Tahmasb'in barış istemesi üzerine iki devlet arasında Ahmed Paşa Antlaşması imzalanmıştır (1732). Ancak Osmanlı Dev- leti cephede kazandığı başarıyı masa başında imzala- dığı antlaşmaya yansıtamamıştır. Bu durum Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki alanların hangisinde zayıf olduğunu gösterir? A) Askerî D) Ekonomik B) Dinî C) Kültürel P₁ E Diplomatik DİĞER SAYFAYA GEÇİNİZ

4. ABD Başkanı Wilson'un I. Dünya Savaşı sırasında yayımladığı aşağıdaki ilkelerden hangisinin Almanya Avusturya-Macaristan, Osmanlı Devleti ve Rus Çarlığı gibi büyük imparatorlukların yıkılmasına neden olduğu söylenebilir? A) Milletler Cemiyeti'nin kurulması BUlusların kendi geleceklerini kurma hakkının olması CAntlaşmaların açık yapılması DUluslararası ekonomik engellerin kaldırılması EXYenilen devletlerden savaş tazminatı alınmaması Milletlein devlet kurman

MIRAY YAYINLARI 2. Karahanlılar ve Gazneliler başta olmak üzere Müslüman Türk devletlerinde mimariden sanata, eğitimden bilime ve siyasete kadar bütün kurumlar İslamiyet'le birlikte büyük bir değişim yaşamıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu değişimlerden biri değildir? A) Yerleşik toplum düzeninin yaygınlaşması B) Yazılı kültürel ürünlerin artması C) Eğitim, sanat ve bilim merkezlerinin kurulması D) Mimari eserlerin çeşitlilik kazanması E) Dini ve ekonomik çatışmaların azalması MİRAY YAYINLARI 4. 13

2. 1. DENEME 2 Osmanlı Devleti'nin en parlak dönemi olan “Yük- selme Dönemi", İstanbul'un fethiyle başlar, Sokul- lu Mehmet Paşa'nın vefatıyla son bulur. Fatih'in İstanbul'u fethinden önce Bizans İmparatorluğu sadece İstanbul'da sıkışıp kalmıştı ve iktidar kav- gaları içinde bocalamaya başlamıştı. Halk, sarayın aşırı harcamalarının karşılanması için kendilerine yüklenen ağır vergiler altında ezilmişti. İmparator Konstantin Ortodokslarla Katoliklerin birleşmesini savunuyordu ancak IV. Haçlı Seferi'nde Avrupa- lıları iyi tanıyan Bizans halkı bu birleşmeye karşı çıkıyor, "İstanbul'da kardinal külahı görmektense Osmanlı sarığı görmeyi tercih ederiz." diyorlardı. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, Bi- zans halkının Avrupalılar yerine Osmanlıyı ter- cih etme sebebi olabilir? A) Osmanlının Avrupa'ya hükmetmesi B) Yöneticilerinin adaletli olması C) Osmanlı halkının mutlu olması D) Osmanlının savaşmayı bilmesi E) Bizanslıların Osmanlı sempatizanı olması Zaman şiirin ruhunda gizlidir. Yaşanan koşullar bir biçimde mutlaka şiirin içeriğine sinmelidir. İç die celişkilerinin catismaların yaşandığı D

2 UNITE Fof TARTIŞALIM Görsel 2.14 Amerigo Vespucci (Heykel, Uffizi Galerisi sütunlu niş, Floransa) BİLİYOR MUSUNUZ? PAPAA 2.2. OSMANLI DEVLETİ'NDE DEĞİŞİM Enflasyonun siyasi ve sosyal hayata etkileri neler olabilir? Avrupa'ya Akan Servet XV. yüzyıl sonlarında Yeni Dünya'ya ilk defa Kristof Colomb (Kristof Kolomp) ulaşmışsa da yeni bir kita keşfettiğini fark edememiş ve buranın Hindistan olduğunu varsaymıştır. Kolomb'dan daha sonra Floransalı Amerigo Vespucci (Ameriko Vespuçi) (Görsel 2.14) bura nın yeni bir kıta olduğunu keşfetmiştir. Bu durum bilim dünyasın da büyük ilgi uyandırmış ve bu yeni kitaya Vespucci'nin adından dolayı "Amerika" adı verilmiştir. Keşiften sonra bu yeni kita uzun süredir çıkmazda olan Avrupa ekonomisi için yeni bir umut kapısı olmuştur. İspanya, Fransa, Ingiltere, Hollanda ve Portekiz gibi Av- rupalı devletler, Yeni Dünya'yı hedef almış ve bölgede kotoniter kurmaya başlamıştır. Görsel 2.15 Sevilla (Gravür) Avrupa'dan Amerika'ya özellikle 1600'lerin ilk yıllarında büyük bir göç dalgası başlamıştır. Başta İspanya ve Portekiz olmak üze- re Hollanda, Ingiltere gibi devletler ulaştıkları bölgelerin değerli madenlerine ve varlıklarına el koymaya başlamıştır. Amerika'nın keşfinden itibaren deniz ticareti önem kazanmış çünkü deniza- şırı ticaret, Avrupa'nın kalkınmasında en önemli girdilerden biri haline gelmiştir. Amerika'ya göç edenler, genellikle ekonomik sıkıntılar ne- deniyle bu yola başvurmuştur. Bu insanların birçoğunun yol parasını, ileride işçi olarak çalışıp ödemek kaydıyla Virginia Company (Virjinya Kampani) ve Massachusetts Bay Company (Mesaçusit Bey Kampani) gibi şirketler üstlenmiştir. Bu durum Avrupa'nın büyük bir çaresizlik içinde olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. geler için Amerika'n ve Osman olsa da bu Amerika'y yüzyılda Amerika ülkesine nyatlard Osmank takiber denges Ispanya, coğrafi konumu ve sömürgecilik faaliyetleri sa- yesinde Avrupa'da ekonomik olarak ön plana çıkmıştır. Amerika kıtasına giden ya da Amerika'dan dönen tüm yolcu ve malların zorunlu hareket ve varış yeri olan İspanya'nın Sevilla şehri (Görsel 2.15), Ispanya-Amerika ticaretinin tekel merkezi olmuştur. Yeni Dünya'nın servetlerinden en çok yararlanan ülke olan İspanya, dünyanın en zengin ve en güçlü ülkelerinden biri haline gelmiştir. XVI. yüzyılın ilk yarısında Amerika'dan İspanya'ya gelen altın miktan yaklaşık 185 bin kg, gümüş miktarı da 16 milyon kg'i bul- muştur. Ancak XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ge- len değerli madenlerin paylaşılmasını sağlayacak devlet mekanizmasını kuramayan Ispanya, çökmeye başlamıştır. Ingiltere ile denizlerde girişilen mücadele de bu çöküşü hızlandırmıştır. Amerika'da kurulan koloniler vasıtasıyla bölgenin zenginliklerinin sömürülmeye başlanması, Avru- palı devletler arasında da büyük bir rekabeti beraberinde Orhan Fatih 2.16) ekonc karşıs Osm mac güm tem kes pau

Alınan Yerler Karesioğulları Beyliği'nin alınması Bursa'nın fethedilmesi İznik'in fethedilmesi Ahilerden Ankara'nın alınması Germiyanoğulları Beyliği'nden Kütahya ve çevresinin alınması Hamitoğulları Beyliği'nden Akşehir ve çevresinin alınması Anadolu Türk Anadolu Siyasi Birliği Siyasi Birliği

9. Mısır'ın dış etkilere kapalı özgün bir uygarlığa sahip olması öncelikle, 1. siyasi, II. dinî, III. coğrafi, IV. ekonomik özelliklerinin hangilerinden kaynaklanmıştır? A) Yalnız III D) I, II ve IV J-Z B) I ve II 9. SINIF 3-C C) II ve IV E) I, III ve IV 0-5 8-9