20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Soruları

2. Türk - Islam devletlerinden biri olan Karahanlı- lar Islamiyeti kabul etmelerine rağmen Türklük özelliklerini yitirmemişlerdir. Karahanlıların Türklük özelliklerini devam ettirmelerinde; Orta Asya'da kurulmuş olmaları II. Farklı toplumlarla etkileşime girmemiş ol- maları III. Halkın tamamına yakınının Türklerden oluşması durumlarından hangileri etkili olmuştur? A) I ve II B) I, II ve III D) Yalnız III e ve III Yalnız I

erine en- ell 2. Türkler Orta Asya'dan Dünya'nın değişik bölgelerine göç etmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi Türk göçlerinin bir sonu- cu değildir? ATürk tarihini incelemek zorlaşmıştır. Birçok uygarlıkla etkileşimde bulunmuşlardır. C)Yeni yurtlar fethetme düşüncesinde olmuşlardır. D) Yeni devletler kurmuşlardır. E) Türk kültürü geniş alanlara yayılmıştır 3. İlk Türk devletlerinin çevresindeki devletlerle siyasi, sos- yal ve ekonomik ilişkilerinde Cihan Hâkimiyeti anlayışı da etkili olmuştur. Aşağıdakilerin hangisinde, Cihan Hâkimiyetinde si- yasi ilişkilerin etkisinden söz edilebilir? Aİstemi Yabgunun Bizans imparatorluğuna bir elçi a göndermesi B) Kök Türk hükümdarı Kapgan Kağanın Çin'den ver- gi olarak tohumluk Buğday almasiem C) Mete Hanın Çin'i mağlup etmesi D) Çinlilere karşı Kürşat ayaklanmasının yapılması E) Bögü Kağan döneminde Uygurların Mani inancını kabul etmesi Dir Tur ilk T aras 1. 11. du A PAS YAYI

3. Kutadgu Bilig'de devlet teşkilatının özellikleri: "Memleket tut- mak için çok asker ve ordu lazımdır, askeri beslemek için de çok mal ve servete ihtiyaç vardır. Bu malı elde etmek için hal- kın zengin olması gerektir. Halkın zengin olması için de doğru kanunlar konulmalıdır. Bunlar ihmal edilirse beylik çözülmeye yüz tutar." şeklinde dile getirilmiştir. Bu tanımlamadan çıkarılabilecek ortak yargı aşağıdakiler- den hangisidir? A) Yöneticinin siyaset bilgisine sahip olması gerekmektedir. B) Ordu farklı milletlerden oluşturulmalıdır. C) Kanunlar yazıya geçirilmelidir. D) Halktan çok vergi alınmamalıdır. E) Saltanat sistemi taht kavgalarına sebep olmayacak şekilde olmalıdır. 66

8. Emeviler Dönemi ile ilgili araştırma yapan Esin'in, aşa- ğıdaki bilgilerden hangisine ulaşması beklenmez? A) Halifeliğin saltanata dönüştüğüne B) Müslümanlar arasındaki ayrılığın kesinleştiğine C) Kuzey Afrika'nın fethinin tamamlandığına D) Kadiks Savaşı'nın kazanılarak İspanya'nın Emevi eya- leti hâline getirildiğine E) Zatü's-Savari Savaşı'nda Bizans donanmasının yenil- giye uğratıldığına

39. Miladi takvim ile ilgili verilen aşağıdaki bilgiler- den hangisinin doğru olduğu söylenemez? A) Başlangıç olarak yazının kullanımı alınmakta- dır. B) Ülkemizde 1926'dan beri kullanılmaktadır. C) Güneş yılına göre düzenlenmiştir. D) Takvim günümüze birçok uygarlığın katkısıyla ulaşmıştır. E) Takvimde milattan önce ve milattan sonra şek- linde iki farklı zaman dilimi kullanılmaktadır.

X 1. Ahmet, sarayda kafes usulüyle yetişen ilk Osmanlı padi- şahıdır. On beş yaşında tahta çıkan ve henüz çocuğu olma- yan 1. Ahmet, önceki uygulamaların aksine hanedanın tek erkek üyesi olan kardeşi Mustafa'yı öldürtmemiştir. I. Ah- met, oğulları dünyaya geldikten sonra kardeşi Mustafa'yı öldürtmek istemişse de devletin ileri gelenleri ve halk bu- na izin vermemiştir. 1617'de I. Ahmet'in ölümünden sonra devletin ileri gelenleri Mustafa'yı tahta çıkarmıştır. Böylece veraset usulünde bir ilk gerçekleşmiştir. Bu uygulama Osmanlı Devleti'nde aşağıdakilerden han- gisine kanıt olarak gösterilebilir? A) Ülke yönetiminin padişah ve oğullarına ait olduğuna B) Kardeş katline izin verildiğine En yaşlı hanedan üyesinin tahta çıkması yönteminin ka- bul edildiğine D) Halkın yönetime katıldığına E) Yeniçerilerin devlet üzerinde baskı unsuru hâline geldi- ğine

34. İslamiyet öncesi Türk devletlerindeki kut anlayışı, yönetme hakkının Gök Tanrı tarafından verildiğine dayanır. Türk İslam devletlerinde de hükümdarlar, gücünün kaynağını Allah'a dayandırır ve eylemle- rini Allah adına yürüttüğünü kabul eder. Bu bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisi- ne ulaşılabilir? A) İslamiyet öncesi ve sonrası hâkimiyetin kayna- ğının ilahi olduğuna B) Hâkimiyet anlayışlarında köklü değişim yaşan- dığına C) Veraset ve saltanat anlayışının İslamiyet son- rası oluştuğuna D) Yönetimde herkesin söz sahibi kabul edildiğine E) Halkın hükümdarları belirlemede etkili olduğuna

11. Yeniçağ düşünsel, siyasal, ekonomik ve teknik alan- lardaki değişimlerle başlatılmış olduğuna göre aşa- ğıdakilerden hangisi bu çağı hazırlayan ve geliştiren etkenlerden biri değildir? A) Baskı teknolojisindeki gelişme ve matbaanin gelişti rilmesi B) Silah teknolojisindeki değişmeler C) Okuma-yazma oranının gelişmesi D) Değerli madenlere dayalı zenginliğin ön plana çık ması E) Mezhep savaşlarının başlaması

8. Osmanlı denizcilik tarihinde kadırgaların hakim ol duğu birinci döneme, özellikle Osmanlı gemi tekno- lojisine, kendi bilgi ve becerilerini ilave eden deniz- ci aşağıdakilerden hangisidir? A) Piri Reis B) Seydi Ali Reis C) Kılıç Ali Paşa D) Barbaros Hayrettin Paşa E) Sokullu Mehmet Paşa

4. "Bir devletin kendi sınırları dışında kalan toprakları askeri müdahale başta olmak üzere çeşitli yollarla ele geçirmesi ve orada hakimiyet kurup yerli top- lumlar üzerinde siyasi, iktisadi ve kültürel alanlarda üstünlük sağlayarak bunların her türlü imkanlarını kendi menfaati için yağmalaması" şeklinde tanım yapılan kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Feodalite B) Merkantalizm C) Sömürgecilk D) Sosyalizm E) Mütekabiliyet

D) Mısır uygarlığı Tarihi E) Mısır uygarlığı çok tanrılı bir dine inanmaktadır. 5. Çinliler; kâğıt, barut ve matbaayı icat etmişler, tıp ile il- gili çalışmalar yapmışlar ve geleneksel Çin tıbbının teda- vi yöntemleri olan akupunktur ve masajı tedavide kullan- mışlardır. Buna göre Çinlilerin gerçekleştirdiği buluşlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İnsan sağlığı ile ilgili çalışmalar yapmışlardır B) Kültürel anlamda önemli buluşlar gerçekleştirmişlerdir. C) Yazının çoğaltılarak gelecek nesillere aktarımını ko- laylaştırmışlardır. D) Alfabenin icadının gerçekleşmesine ortam hazırlamış- lardır. E) Havai fişek ve silahlarda kullanılan barutu icat etmiş lerdir. tonguç

8. Türkler Müslüman olduktan sonra bilimde Arapçayı, siirde ise Farsçayı kullanmışlardır. Selçuklularla birlikte dilimize Arapça ve Farsça sözcükler girmeye başlamış, Türkçe ihmal edilmiştir. Bu duruma, 1. Türklerin açtığı Nizamiye Medreseleri'nde eğitimin Farsça yapılması, II. Arapça'nın bilim dili olarak kabul edilmesi, III. Devlet bürokrasisinde Farsça'nın resmi dil olması gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterile- bilir? A) Yalnız II D) II ve III B) Yalnız III E) I, II ve III C) I ve ll

5. İslamiyet öncesi Arap Yarımadası'nda, köleciliğin yaygın olması, siyasi birliğin bulunmaması, kız çocuklarının diri diri toprağa gömülmesi gibi durumların, I. kültürel yaşamın canlanması, II. askeri teşkilatın gelişmesi, III. İslamiyet'in yayılışının hızlanması gelişmelerinden hangilerine ortam hazırladığı savunulabi- lir? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III

ların sayısında artış olmuştur. • Talas Savaşı • Dandanakan Savaşı→ BS. Pasinler Savaşı • Malazgirt Savaşı 609 24) Bu savaşlar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? CA Çin-Abbasi mücadelesini içeren bir savaşa yer verilmiştir. B) Daha çok Büyük Selçuklu tarihi ile ilgili savaşlar vardır. Anadolu'nun fethine yönelik savaşlara yer verilmiştir. DY Gazneli-Selçuklu mücadelesine ilişkin bir savaş verilmiştir. Moğollar ve Selçuklular arasında yapılan bir mücadeleye yer verilmiştir.

8. Mezopotamya'da toprağa yerleşen ilk toplum Sü- merler olmuş, daha sonra Akadlar, Babiller ve Asurlular egemenlik kurmuşlardır. Buna göre toplumların Mezopotamya'ya yer- leşmesinde; 1. Bölge topraklarının tarıma elverişli olması II. Bölgenin ticaret açısından önemli olması III. Dış saldırılara karşı doğal koruma sağlanma- ması durumlarından hangilerinin etkili olduğu söy- lenemez? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II E) I ve III C) Yalnız III

13.5. I. Meşrutiyet'in ilan edilmesini sağlayan Yeni Osmanlılar (Jön Türkler) aşağıdaki fikir akımlarından hangisinin etkisinde kalmışlardır? A) Osmanlıcılık C) Türkçülük B) İslamcılık D) Turancılık E) Batıcılık