İlk Türk Devletleri Soruları

iden 3. ÜNİTE Meniger ne demet sor nocoyo Ç. Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız. Çin Hükümdarı Çin filozoflarından Kong-tse (Kongtze, MÖ 551, MÖ 479), devletin başında bulunan hükümdarın ikti- darı gökten aldığını ve kendisinin Gök Tanrısı'nın oğlu olduğunu söylemiştir. Buna rağmen bu iktidarda mutlak ve daimi bir mahiyet görmenin, hükümdarı her şeyi yapmaya yetkili bir ilah olarak kabul etmenin imkânsızlığını özellikle vurgulamıştır. Gök tarafından hükümdara verilen iktidarın muhafazası ancak hayır ve adalet gibi prensiplerle müm- kündür. Kötülük ve haksızlığın, fenalık ve adaletsizliğin hâkimiyeti iktidarın hükümdar tarafından kaybe- dilmesini gerektirir. Gök Tanrısı'nın oğlu olan hükümdar, adaleti hâkim kılarak babasının arzusuna uygun hareket etmekle yükümlüdür. Hükümdar halkı mesut etmeye, onun durumunu iyileştirmeye, onu fazilet ve geleneklere uygun şekilde idareye çalışmalıdır. Hükümdar, sahip bulunduğu hükümranlık yetkisini ancak tebasının muhabbetini kazanmakla, onun kalbini fethetmekle, faziletli olmakla muhafaza edebilir. Prof. Dr. Recai Okandan, ilk Çağ'da Demokratik ve Antidemokratik Görüşler, (Düzenlenmiştir.). 1. Çin hükümdarı meşruiyetini neye dayandırmaktadır? 2. Çin hükümdarı sınırsız yetkilere sahip olduğunu düşünüp istediğini yapabilir mi? Neden?

1. Uygurlara ait Bezeklik Mağara Tapınakları Orta Asya gezisi esnasında görselde yer alan tarihi eserleri inceleyen bir araştırmacının, Uygurlarla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşması beklenir? A Kök Türkleri sanat ve mimari alanında etkilemişlerdir. B) Konar-göçer bir toplum yapısı görülür. C) İnançları, yaşam tarzları ve sanatları üzerinde etkili olmuştur. D) Türk tarihinin ilk yazılı eserlerini meydana getirmişler- dir. E) Şehir devletleri şeklinde bir siyasi yapıya sahiplerdir.

15. Türklerin göçebe bir hayat tarzından yerleşik toplum düzenine geçmeleri, beraberinde pek çok değişiklik getirmiştir. Aşağıdakilerden hangisinin bu değişikliklerden biri olduğu savunulabilir? A. Ticaret yapmaları B. Sanata ilgi duymaları C. Ekip biçme aletlerine sahip olmaları D. Topluluklar halinde yaşamaları E. Kendilerine özgü dilleri kullanmaları (2006 ÖSS)

9. Aşağıdakilerden hangisi Talas Savaşı'nın dinî ve siyasi sonuçları arasında yer almaz? Kâğıt , Çin dışında üretilmeye başlanmıştır . B) Batı Türkistan'da sarsılan Türk nüfuzu yeniden kurul- muştur. C Turkler kitleler halinde Müslüman olmaya başlamıştır. Orta Asya'nın Çinlileşmesi engellenmiştir. Ex Moyen-Çur önderliğindeki Uygurlar bölgeye hakim ol- muştur.

57. Ölüm, ilk Türk devletleri zamanında “uça barmak yani uçarak gitme şeklinde ifade edilirdi. Ruhun uçarak Tanrı katına ulaştığına inanılırdı. Kök Türklere göre insan ölümlü türemişti. Bu anlayışa göre insan ölümlü, Tanrı ölümsüzdü ve ölen insanlar "eşük” denilen kefen ile toprağa verilirdi. Bu bilgilere göre Türklerle ilgili; B 1. Teokratik bir yönetim anlayışını benimsemişlerdir. 1 L G II . Ahiret inancına sahiptirler. X III. İslamiyet'e benzer bir dinî yaşamları vardır. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız! B) Yalniz 11 C) I ve 11 D) I ve III E) Il ve III S A A M 1

10. Dokuz aile birliğinden oluşan Uygurlar 745 yılında Karluk ve Basmil Türklerini de kendilerine katarak II. Göktürk Devleti'ni yıkmış ve merkez Ötüken olmak üzere yeni bir devlet kurmuşlardır. Sadece bu bilgi doğrultusunda Uygurlar için, I. Farklı toplulukları bir araya getirmişlerdir . II. Çin'in baskısı sonucunda Asya'yı terk etmişlerdir . III. Yarı göçebe bir yaşam modeli benimsemişlerdir . yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

1. Asya Hun Hükümdarı Mete Han'ın Çin'e karşı izlediği dış politikaya göre, Hun Devleti, savaş gücü ile Çin'i baskı altına alacak, halkın ihtiyaçları vergi veya ticaret yoluyla Çin'den sağlanacaktı . Mete Han, Çin ülkesini ele geçir- mek veya idare etme gibi bir amaç gütmemişti. Mete Han'ın bu politikasına göre; 1. Çin ile siyasal ittifak kurma yoluna gidilmiştir. 11. Çin'in yerleşik kültüründen ve nüfus gücünden çeki- nilmiştir. III. Sinir komşularına karşı barışcı bir siyaset izlemiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız ir D) | ve II E) II ve III

10. ilk Türklerde devleti yönetme yetkisinin kağana, Gök Tengri tarafından verildiğine inanılırdı. Dolayısıyla Türklerde gücün kaynağı tanrısaldı. Ancak Türk kağanı hiçbir zaman kutsal var- lik, Sümerlerdeki gibi rahip-kral ya da eski Mısır medeniye- tinde olduğu gibi tanrı-kral sayılmamıştır. ilk Türk devletlerinde Gök. Tengri tarafından kağana verilen bu yetki, aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanmıştır? A) Toygun B) Onlu sistem C) Kut inanci D) Kenges E) Şamanizm

5. Orta Çağ'ın başlarında Asya'daki siyasi yapıların bazı özellikleri şunlardır: Orta Asya'da Hunların siyasi varlığını kaybet- mesinden sonra ortaya çıkan boşluğu Avar İmparatorluğu doldurdu. Avar İmparatorlu- ğu'nun varlığı Kök Türk Hakanlığı'nın ortaya çıktığı VI. yüzyılın ikinci yarısına kadar devam setti. 120 İran ve Irak topraklarında hüküm süren Sasa- niler, doğuda Akhunlara batida Doğu Roma İmparatorluğu'na karşı mücadele etti. Bu gelişmeler Asya ile ilgili aşağıdakilerden han- gisini gösterir? MOTO A) Doğu kültürüyle Batı kültürünün kaynaştığını B) Dinin devlet yönetimindeki etkisinin azaldığını C) Farklı siyasi yapıların bulunduğunu D) Birden fazla soyun yönetime geldiğini E) Toplumların siniflara ayrıldığını

ÜSTAT DER Kİ DENEMESİ Bu testte sırasıyla, Tarih (1-5), Coğrafya (6-10), Felsefe (11-15). Din Kültürü ve Ahlak TH (16-20). Din Kültürü ve Ahták Bilgisi dersini yasal olarak almak zorunda olmayan vey müfredat ile alanlar için Felsefe (21-25) alanlarına ait toplam 25 soru vardır. - Cevaplarımızı, cevap kâğıdının Sosyal Bilimler Temel Yeterlilik Testi için ayrılan bu işaretleyiniz. Bu testi, sınava giren tüm grupların çözmesi zorunludur. 2. E 1. Bilge Kağan, yüzyıllar ötesine şöyle demektedir; Ben, Ötüken'de oturarak yurdumu yönettim. Çinlilerin altıni- na, gümüşüne, ipeğine, tatlı sözüne, değerli hediyesi- ne kapılmadım. Bunlara kapılan ne kadar Türk'ün can verdiğini, Çin boyunduruğuna düştüğünü unutmadım, Tanrı yardım etti, Türk Hâkanı oldum. Fakir milletimi zengin ettim. Azalmış milletimi çoğalttım. Atalarım Bumin Kağan'a, İstemi Kağan'a lâyık bir oğul olmaya Ü çalıştım. "Atalarım Türk yurdunu öyle sıkı tuttular, öyle s bilgelikle, öyle güzel törelerle yönettiler ki, Türk milleti T bahtiyar oldu, onların ölümlerine candan ağladı. Atala- A rima tâbi olan bütün yabancı milletler, Çinliler, Tibetliler, T Moğollar bile onların çağında yaşadıkları mesut hayatı unutmadılar. Atalarım o kadar ünlü hâkanlardı. Sonra- O dan bilgisiz ve kötü hâkanlar ulu Türk tahtına oturdular. R D E Onların kötü idaresi ve Çinlilerin hilesi yüzünden Türk milleti, zengin ülkelerini kaybetti. Türk hâkanlarının K cihânı tutan ünleri geçmişe karıştı. i Bilge Kağan'ın bu ifadelerine bakarak aşağıdakiler- y den hangisi sovlenemez? * y A) Bağımsızlık anlayışına önem verdiği B) Sosyal devlet anlayışını benimsediği N L * R U 3. C) Çin entrikalarına karşı önlem aldığı D) Orta Asya Türk siyasi birliğini sağladığı C) Geçmişte yaşananlardan ders çıkardığı

8. 5. Orhun Yazıtlarında "Küçük kardeş büyüğüne kö. tülük düşündüğü ve taht mücadelesine girdiği için... Türk milleti yaşadığı ülkesini kaybedip terk etti." yönünde bir açıklama bulunmaktadır. Bu bilgiden hareketle Orta Asya Türk devletle. riyle ilgili olarak, 1. Ülkenin, hanedanlık anlayışıyla yönetildiği II. Taht kavgalarının siyasal sürekliliği kesintiye uğrattığı III. Düzenli bir veraset sisteminin uygulanmadığı çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

2. İlk Türk devletlerinde gücün meşruiyet kaynağı ilahi bir güç olan Gök Tengri'ye dayandırılmıştır. Devleti yönetme yetkisinin Gök Tengri tarafından verildiği- ne inanılmasına Kut İnancı denmiştir. Buna rağmen Türklerde teokratik yani dint yönetim tarzı görülme- miştir Türklerde Kut İnancına rağmen teokratik yöneti- min olmamasının nedeni asağıdakilerden hangi- sidir? Gök Tanrı dininde ibadet ritüellerinin az olması B) Laiklik kavramının Türklerde ortaya çıkmış olma- si C) Gök Tanrı dininde ruhban sınıfının olmaması D) Kanunların toplumun ihtiyaçlarına göre düzen- lenmesi Halkın dine bağlılığının az olması

İLK VE 11. Tarih öğretmeninin, "Orhun Yazıtlarıyla ilgili bilgi ven niz." sorusuna bazı öğrenciler şu cevapları vermiştir: Baran: Bir siyasetname özelliği de taşımaktadır. Türklerin devlet ve yönetim anlayışı ile ilgili Selin: önemli bilgiler içermektedir. Kök Türk alfabesiyle yazılmıştı. Oğuz Naz: Vezir Tonyukuk, Kül Tigin ve Bilge Kağan adına dikilmişlerdir. Türklerin Müslüman Araplarla yaptığı savas lardan da bahsetmektedir. Mert: Bu öğrencilerden hangisinin verdiği cevabın öğret. men tarafından yanlış kabul edildiği söylenebilir? A) Baran B) Naz C) Mert D) Selin E) Oğuz

ESI 10 4. Karahanlılarda başkent olarak bir süre Balasagun tercih edilmiş, zamanla Kaşgar da ön plana çıkmıştır. Bu durumun en önemli sebebi aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Merkeziyetçi yönetimin güçlenmesi B) Fetihlerin sürmesiyle toprakların genişlemesi C) Ticaretin gelişmesi D) Göçebe yaşamın sürmesi E) İkili yönetim anlayışının devam etmesi

19-) ilk Türk devletlerinde, - Devlet, boyların birleşmesinden oluşurdu. ülke, hanedan üyelerinin ortak malı sayılırdı. Bu durumun aşağıda çilerder hangisine neden olduğu söylenemez? A) Saltanut mucadelesinin yaşanmasına B) Úlke topraklarının parçalanmasına C) Göçebe yaww benimsenmesine D) Federatil bw you win görülmesine E) Devletlerin kos sode viktmasına

UK Csosial D içermesi C) Islamiyet'in bagördüğü kişiliğin Türklerin karakterine uygun olması 4. Türklerin İslamiyet'i benimsemesi; 1. Islam dünyasının yeni bir güce kavuşması, II. Müslümanlar üzerindeki Bizans baskısının artması, III. Abbasi halifesinin Büveyhoğulları'nın baskısından kurtulması gelişmelerinden hangilerine sebep olmuştur? A) Yalniz ... B) Yalnız II. C) I ve III. D) il ve in E) I, II ve III. y y 5 1. Abbasilerin Türklere karşı olumlu yaklaşımları II. Islam dünyasıyla Türkler arasında gelişen ticari ilişkiler de İslam'ı yayma