İlk Türk Devletleri Soruları

B B B Sosyal Bilimler 3. 4. A n E Türk milleti, tokluğun kiymetini bilmezsin. Açlik, tokluk düşünmezsin. Bir doysan açlığı döşünmezsin. Seni beslemiş olan kağanın sözünü almadan her yere gittin. Hep orda mahvoldun, yok edildin. Orda, geri kalanınla her yere zayıflayarak ölerek yürüyordun. Tanrı buyur- duğu için kendi devletim olduğu için kağan oturdum. Kağan oturup aç, fakir milleti hep toplattım. Fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kildim. Yoksa bu sözümde yalan var mı? Varlıklı, zengin millet üzerine oturmadim. İçte aşsız, dışta donsuz, düşkün, perişan millet üzerine oturdum. Küçük kardeşim Kültigin ile konuştuk. Baba- mızın, amcamızın kazanmış olduğu milletin adı sani yok olmasın diye, Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadim. Küçük kardeşim Kültigin ile iki şad ile ole yite kazandık. Öle yite kazanıp bütün milleti ateş, su kil- madım. Bahar Öğretmen Orhun Anıtlarından bu alıntıyı sinif- ta okuduktan sonra öğrencilerinden Türk devlet yapısı hakkında çıkarımlar yapmasını istemiştir. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin çıkarımının doğru olduğu söylenemez? A) Ahsen: Hükümdarın açları doyurması çıplakları giy- dirmesi Türklerde sosyal devlet anlayışının geliştiği- nin kanitidir. B) Tuğba: Hükümdarın anıtlarda halka hesap vermesi Türklerde demokratik devlet anlayışının varlığına de- lildir. C) Deniz: Anıtların gelecek hükümdarlara öğütler ver- mesi ve yol göstermesi siyasetname özelliği taşıdı- ğının kanıtıdır. D) Sude: Hükümdarin Tanrı'nın emri ile tahta çıkması kut inancının sürdüğünün kanıtıdır. Ahmet: Yazıtlarda Kültigin'in isminin geçmesi Türk- Nerde federatif anlayışın varlığının kanıtıdır. 5.

1. 2. "Tanrı buyurmus size yeryüzünü al diyet Barma hutumu da veriyorum al diye! Göhtahl Ounces ise yurdun bayroge olsun, ilmizin sachel, yukarıdaki gök olsun Dünya deviatim olsun, Hallum da çok olsun! O halde sayyorum ben bir dünya kagant Bana bağlıdır artuko dünyanın her dört yang" Oğuz kağan Destanı'nda yer alan bu dizelerde Türk- lerdeki; I. ikili sistem, II. cihan hakimiyeti, III. ordu-millet anlayışlarından hangilerine vurgu yapıldığı söylene- bilir? A) Yalnız! BY Yalnız 11 C)Yalnız III Il ve III D) We III A M R

Del. bir 1. islamiyet öncesi Türk devletleriyle ilgili aşağıdaki özellik- lerden hangisinin bu devletlerin merkeziyetçi devlet ola- rak teşkilatlanmalarını engellediği söylenemez? all A) Kut anlayışının egemen olması + B) Devletlerin ikili teşkilatla yönetilmesi C) Kurultayın kağanın danışma organı olması D) Devletlerin boyların birleşmesi ile kurulması É) Ülke topraklarının hanedanın ortak mülkü olarak kabul edilmesi

3. Türklerde ilk hukuk belgeleri Uygurlar döne- mine aittir. Bu durum, 1. Uygurlardan önceki Türk topluluklarında yazılı hukuk kurallan gelişememiştir. II. Türklerde yazı, Uygurlarla beraber kullanıl- maya başlanmıştır. III. Uygurlar dönemi ile birlikte Türk tarihi hak- kinda daha detaylı bilgilere ulaşılmıştır. yargılarından hangilerine kanit gösteri- lebilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III OrxkZ YAYINLARI

3. Günümüz Kara Kuvvetleri Komutanlığının kuruluş ta- rihi olarak MÖ 209'da ilk düzenli ordunun kuruluşu- nun kabul edilmesi aşağıdakilerden hangisinin gös- tergesidir? A) Türklerin, en eski ordu teşkilatına sahip olduğunun B) Türk tarihinin süreklilik gösterdiğinin C) Dünyaya örnek teşkil edildiğinin D) Sosyal kültürün yaşatılmaya çalışıldığının E) Orta Asya'ya sahip çıkildiğinin

4. Eski Türklerde kadının toplumda önemli bir yeri vardı. Aşağıdakilerden hangisi hatunların siyasi yetkiye sahip olduğunu gösterir? A) KA A) Kağan olmadığında Hatun'un kurultaya toaşkanlık yapması Dr kadınların savaşabilme özelliğine sahip olması Ana baba soyunun değerce birbirine eşit tutulması D) Sosyal etkinliklerde kadınların ön planda yer alması E) Ailede mal ve mülkün ortak olması

11. Tolunoğullan, Abbasi Devleti'nin merkezi otoritesini yitir- mesi sonucu Misir'da kurulan ilk Türk İslam Devleti'dir. Bu devletin balki Arap idarecileri Türk'tür. Bu nedenle devlet - toplum kaynaşması sağlanamamıştır. 868-905 yıllan ara- sında yaşayan Tolunoğulları'nın kısa sürede yıkılmasının nedeni mevcut etnik yapısıdır. Yalnız bu bilgilerden yola çıkıldığında Tolunoğullah için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Mısır'da Türk biltürünün öncüleridir. B) Türkçeyi resmî dil seçmişlerdir. C Abbasi Devleti tarafından yıkılmışlardır. D Devlet, halkına kültürel baskı uygulamıştır. E) Tolunoğulları sosyal devlet karakterlidir. dinini kabul etmelerinde en önemli etker dinin gereklilikleri

nel Müdür 5. Aşağıdaki Türk boylarından hangisi Bizans ordusun- da paralı askerlik yaparken, Selçuklu ordusuna geçe- rek Malazgirt Zaferi'nin kazanılmasında etkili olmuş- tur? A) Kumanlar C) Macarlar B) Peçenekler 6) Bulgarlar E) Karluklar

15. Erzurum Kongresi'nin; 1. Pontus Rumlarının Karadeniz'in doğusunda devlet kurmalarını önleme, II. Doğu illerinde bir Ermeni Devleti'nin kurulma- sına engel olma, III. Sivas'taki kongreye doğu illerinden temsilci gelmesini sağlama amaçlarından hangileri doğrultusunda toplan- dığı söylenebilir? A) Yalnız B) Yalnız 11 C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

4. 7 ak de ç- da ün II. Göktürk devletinde Kapgan Kağan'ın vefatı üzerine devle- tin başına oğlu İnal Kağan geçsede liderlik vasıflarına sahip olmadığı fark edilince taht kavgasına mahal verilmeden taht- tan indirildi ve yerine İlteriş Kağan'ın oğulları Bilge Kağan ile Kül Tigin geçti. Bilge Kağan (716 - 734) Yabgu oldu. Kül Tigin ise orduların başına geçti. Göktürk devleti ile ilgili bilgiden yola çıkarak; Eski Türk devletinde yönetici olabilmek için belirli vasıfla- Ta sahip olmak gerektiği, 11 Devlet yönetiminde belirli bir hanedanın etkili olduğu, III. Siyasi ve askeri görevlerin birbirinden ayrıldığı çıkarımlarından hangisine ulaşılabilir? Al Yalnız III B) I ve II C) I ve III DATI ve III E)) II ve III ge- i yol Maratona haur mastut? 13

rların 2. 14. Türklerin dünyaya askerî alanda etkileri arasında aşağı dakilerden hangisi gösterilemez? A) Batı'da ceket ve pantolonun giyilmeye başlanması BY Bizans ordusunda Turan taktiğinin uygulanması C) Çinliler ve Avrupalıların et konservesi yapmayı öğrenme leri D) Avarlar sayesinde Avrupa da üzengi kullanımının yaygın laşması E) Savaş gemisi yapım tekniklerinin Avrupa'ya öğretilmesi /berimhocam

2. İlk Türkler; toprak, ağaç, maden, ateş ve su gibi un- surları kutsal sayıyorlardı. Bunların aynı zamanda bir ruh ve ilahi varlık olduğunu kabul ediyorlar ancak bunları yaratıcı Tanrı olarak düşünmüyorlardı. Bu bilgiler ilk Türk toplumları ile ilgili aşağıdaki- lerden hangisinin göstergesi olabilir? A) Putperestlik inanışının benimsendiğinin B) Gök Tanrı inancının terk edildiğinin Ahvet inancına sahip olunduğunun D) Tabiat güçlerinin kutsallaştırıldığının E) Ölüler için anma törenleri yaptıklarının D Q

Cm be IV M , Il ve il E) II, II ve IV Ulmuştu B) Belg Soru 13- Altin Orda Devleti'nin yıkılmasıyla Doğu antlaş Avrupa'dan Orta Asya'ya kadar yayılma imkânı bulan C) Pas C devlet aşağıdakilerden hangisidir? aleyh A) Çin B) Rusya C) İran D) Kore E) İngiltere D) geç E)

6. Göktürk Devleti, İran'da kurulan Sasani Dev- leti ile işbirliği yaparak Akhun Devleti'nin yıkıl- masını sağlamıştır. Sasanilerin İpek Yolu üze- rinde güçlenmeleri sonucunda ise Göktürk Devleti, Bizans ile işbirliği yaparak Sasanile- ri mağlup etmiştir. Bu bilgiye dayanarak Göktürk Devleti ile il- gili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı- lamaz? A) Türk devletlerini dış saldırılara karşı ko- rumuştur. B) Bölgesel bir güç haline gelmiştir. C) Ulusal çıkarlarına uygun bir dış politika yürütmüştür. D) Denge politikası izlemiştir. E) Ticaret güzergâhlarini kontrol altında tut- maya çalışmıştır.

1. "Türk milletinin adı sanı yok olmasın diye gece uyuma- dım, gündüz oturmadım. Aç milleti doyurdum, çıplak mil- leti giydirdim. Fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kıldım. Dört bir tarafa ordu sevk ettim. Devletimi değer- li kıldım." Bilge Kağan'ın söylediklerinden yola çıkarak Türk hükümdarının başlıca görevleri arasında aşağıdaki- lerden hangisi gösterilemez? A) Sosyal devlet anlayışını gerçekleştirmek B) İktisadi anlamda halkın refahını sağlamak C) Milleti ve devleti korumak için ordu kurmak D Halkın inançlarını muhafaza etmek E) Devletin sınırlarını genişletmekX

Bumin Kağan Kök Türk Devleti'ni kurduktan sonra ken- disi "Büyük Kağan olarak ülkenin doğu kısmını yönetir- ken kardeşi İstemi'nin de yabgu unvanıyla batı kanadını yönetmesine izin vermiştir. Bumin Kağan'ın ölümüyle birlikte tahta büyük kağan olarak önce Ko-lo, sonra da Mukan geçmiştir. Mukan Kağan Avarlara, Kitanlara, Kir- gizlara son verip, Çin'i baskı altına alırken; amcası iste- mi Yabgu da batıda Sasanilerle ittifak yaparak Akhunla- ratson vermiş, İpek Yolu üzerinde hâkimiyet kurmuştur. Bu bilgilere göre Kök Türklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İkili yönetimi faydalı bir şekilde kullandıkları B) Birçok devlete karşı askeri üstünlük kurdukları c) Düzenli bir veraset sistemine sahip oldukları Başarılı diplomatik girişimlerde bulundukları E) Ülkeyi hanedanın ortak malı olarak gördükleri