İlk Türk Devletleri Soruları

11. İlk Türk devletlerinde devlet yönetimi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? DOGRUTERCIN A) Türk devletleri boyların bir araya gelmesin- den oluşan federatif bir yapıya sahiptir. B) Yönetimde belirli bir veraset yasası vardı. C) Toy, kurultay ya da keneş adı verilen da- nışma meclisleri bulunurdu. DOGRUTERCIN D) Egemenlik anlayışı; gelenekçi, karizmatik ve kanuni egemenlikten oluşurdu. ) E) Hakanlar kurultaya hesap vermek ve töre- lere uymak zorundaydı.

8. Aşağıdakilerden hangisi Karluklar için söylenemez? A) Karahanlılar Devleti'nin kuruluşunda rol oynamış- lardır. B) Cengiz Han'a itaat eden Müslüman Türk toplulukların- dandırlar. C) Talas Savaşı'nda Çinlilere karşı Müslümanların yanında yer aldılar. D) II. Kök Türk Devleti'nin yıkılmasında etkili oldular. E) Uygurların siyasi varlıklarına son verdiler.

4. XIII-XIV. yüzyıllarda Anadolu'ya gelen seyyahlardan Marco Polo bölgeden Türkiye, İbn-i Batuta Türk Ülke- si şeklinde söz etmiştir. Bu gözlemler Türklerin; I. kültürel etkinlik kurma, II. siyasal egemenliği sağlama, III. vakfiye ve lonca teşkilatlarını özerkleştirme politikalarından hangileriyle doğrudan açıklanabi- lir? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III

N₁ 2. kendi ihtiyaçlarını gidermey Esik Kurganı (mezar), 1969 yılında Kemal Akişev baş 4. Birinci Dünya Savaşı yılların kanlığındaki Kazakistan Tarih, Etnografya ve Arkeoloji Enstitüsü'nün arkeolog heyeti tarafından keşfedilmiştir. MÖ V. yüzyıldan kalma olduğu düşünülen kurganın İskitlere ait olduğu tahmin edilmektedir. A Buna göre Esik Kurganı'nda araştırmacıların aşağıda- kilerden hangisi ile karşılaşması beklenmez? A) Seramik küpler B) Tahta tabak ve kaşıklar (C) El yazması Kur'an D) İşlenmiş eyer örtüleri E) Altın elbiseli adam zırhı M L kalan yiyeceklerini, hayvanla lim etmiştir. Yıllarca süren bıkkınlığı oluşturmuştur. Bu durumun aşağıdakite dığı söylenebilir? f A Milli Mücadele Döne nin artmasına B) Halifelik ve saltana sina C) Balkanlardaki Tür masina D) Kuvay-i Milliye uzak olmasına E) Osmanlı topra

Bizans olarak adlandırılan Doğu Roma İmparatorluğu Orta Çağ'da; Anadolu, Balkanlar, Mısır, Suriye, Filistin ve Kuzey Afrika coğrafyasında etkili olmuştur. Helenizm ve Ortodoksluk gibi kültürel bileşenler sonucu Bizans impa- ratorluğu, Batı Roma İmparatorluğu'ndan farklı bir siyasi yapı hâline gelmiştir. Roma İmparatorluğu bir çeşit cum- huriyet ile yönetilirken Bizans imparatoru gücünü tanrı- dan alan otokrat bir lider konumuna gelmiştir. Bu siyasi anlayışıyla Bizans imparatorları özellikle Sasani ve He- lenistik Dönem monarşilerinden etkilenmiştir. Buna göre Bizans imparatoru, Hz. İsa'nın yeryüzündeki vekili olup sadece Hz. İsa'ya karşı sorumlu olmuştur. Doğu Roma hakkında parçadan verilen bilgi çerçeve- sinde aşağıdakilerden hangisinin doğru olduğu söy- lenebilir? A) Doğu Roma inanç olarak Katolik kilisesine bağlı varlı- ğını sürdürmüştür. X B) Bizans Batı Roma'dan farklı olarak cumhuriyet ile yö- netilmiştir. C) Bizans siyasi yapısı oluşurken çağdaş toplumlardan da etkilenmiştir. D) Orta Çağ Avrupa'sında hakim anlayış otokrasiye da- yanan yönetim olmuştur. Bizans sanat ve edebiyat alanında büyük oranda He- len ve Sasani kültürlerinden etkilenmiştir. X yönetim, menosi

5 6. Asya Hunları ile Çinliler arasındaki en büyük sorun, İpekyolu'na egemen olma mücadelesi olmuştur. Hunlar ile Çinliler arasında savaşların yapılmasında, I. dini inanışları yayma, II. ekonomik güçlerini artırma, III. kültürel çalışmaları yaygınlaştırma nedenlerinden hangilerinin doğrudan etkili olduğu savu- nulabilir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III

Yalnız III Mani dininin bir tüccar ve şehirli dini olması Uy- gurlarda aşağıdaki durumlardan hangisine ortam hazırlamıştır? A) Sınırların genişlemesi Bİpek yolu ticaretinin yapılması C) Nüfusun artması Yazının icat edilmesi Yazının E Mimarinin gelişmesi dan zama-

1. A 1. 2. A SOSYAL BİLİMLER TI Bu testte sırasıyla, Tarih (1-5), Coğrafya (6-10), Felsefe (11-15), Din Kültürü ve Ahla almak zorunda olmayan veya farklı müfredat ile alanlar için Felsefe (21-25) alanlarına Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Sosyal Bilimler Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz. ● A Ötüken coğrafyasına egemen olan Kök Türklere ait orak, demir saban, kazma gibi eşyalar bulunmuş ayrıca Yenisey Vadisi'ne kadar uzanan Tötö Sulama Kanalı'na rastlanmıştır. Bu durum kendilerinden önce bu coğraf- yaya egemen olan Avarlardan çok farklıydı. Bu bilgilere göre Kök Türklerle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Göçebe yaşam şeklini sürdürdüklerine B) Boylar federasyonu şeklinde yaşadıklarına C) Sosyal ve ekonomik hayat tarzlarını değiştirdiklerine D) Devlet hanedanın ortak malıdır, anlayışını devam et- tirdiklerine E) Federatif yönetim anlayışını benimsediklerine Tibsiset na Gök Tanrı Dini Eski Türk dini "Bir Tanrı" veya "Gök Tanrı" dinidir. Tanrı birdir, onun eşi ve ortağı yoktur. Yeryüzü, gökyüzü yani kâinatın yaratıcısı olan Tanrı, Yani nut ve putlaştırma 3.

3. Ermeni Tarihçi Urfalı Mateos (Mateyos), Anadolu'da yaşa- yan halkların Bizans'a karşı tepkilerini şöyle aktarmakta- dır: "Doğudaki sorunu çözmek üzere sefere çıkan Roma- nos Diogenes (Romen Diyojen), Sivas'a ulaştığında beklemediği bir tepkiyle karşılaşır. Şehirde bulunan Ermeniler, Türklerden yana tavır sergilediği için imparator buna çok sinirlenir ve sefer dönüşünde Ermeni mezhebini kaldıracağına dair yemin eder." Bu bilgi doğrultusunda; I. Anadolu'da mezhep temelli çatışmaların yaşandığı, X. yüzyıldan itibaren Türklerin Anadolu'yu fethet- meye başladığı, U. Ermenilerin Bizans yönetiminden hoşnut olmadığı yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız 1 D) I ve III B) Yalnız II CH ve ll E) I, II ve III

9. İlk Türk Devletleri ve topluluklarında; I. kurgan adı verilen mezarlara değerli eşyalarıyla gömül- meleri, Türklerde totem inancının olması, II. III. Şamanizm inancının olması özelliklerinden hangileri ölümden sonraki yaşamın doğru- dan kanıtıdır? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III 38

8. 650 km Aral Golu Amu Dery Kirgiz Bozkirtani Iran Platosu Sarl Dery Hindikys Alaylar ORTA ASYA Değjan Orta Sibirya Platosu Gasse Dağlanı Taklamakan Colu Karanlık Dağları Tibet Platos Baykal Golu Gobi Colo ÇİN Yukarıdaki harita incelendiğinde, aşağıdakilerden hangisi Türklerin Orta Asya'dan bölge dışına yaptıkları göçlerin so- nuçlarından biri değildir? A) Orta Asya kültür ve medeniyeti dünyanın değişik bölgeleri- ne taşınmıştır. B) Türk kültürünün incelenmesi zorlaşmıştır. C) Türk boyları arasında kültürel, siyasi, sosyal ve ekonomik farklılıklar oluşmuştur. D) Asya ve Avrupa'da siyasal dengelerde değişimlere ortam hazırlamıştır. E) Doğu Roma yıkılma sürecine girmiştir.

TYT TARIH SORU BANKASI 9. Emeviler ilk fetih hareketlerini Bizans üzerine düzenlemiş ve İstanbul iki kez kuşatılmıştır. Fas'ın ele geçirilmesiyle Kuzey Afrika toprakları fethedilmiştir. 711 tarihinde Rio Guadalete mevkisinde Gotları mağlup eden Müslüman- lar daha sonra İspanya'nın tamamını ele geçirmiş ancak 732'de Franklarla yaptıkları "Puvatya Savaşı'nı kaybetmiş- lerdir. Emeviler ayrıca Türkistan üzerine de fetih hareketleri düzenlemiş ve Türgişlerle savaşmıştır. Bu bilgilere göre Emeviler'in aşağıdaki bölgelerden hangisine fetih hareketleri düzenlediği söylenemez? A) Baltık Denizi B) Horasan C) Cezayir D) Marmara E) İber Yarımadası A A M A L

1. Yukarı Mezopotamya'da yaşayan Asurluların Anadolu'da kurdukları karumların en büyüğü Kültepe'deki (Kayseri) Kaniş'tir. Karumlarda yapılan kazılarda Asurlu tüccarların yazdıkları çok sayıda kil tablete rastlanmıştır. Anadolu'da MÖ 1950-1750 yılları arasında geçen bu döneme "Asur 1 Ticaret Kolonileri Devri" denilmiştir. 2. Bu bilgilere göre Asurlular ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kültürel etkileşime açık olduklarına B) Hakim hayat tarzlarının göçebelik olduğuna C) Anadolu'nun yazılı kültürüne katkıda bulunduklarına D) Uluslararası ticaret yaptıklarına E) Günümüzden yaklaşık dört bin yıl önce yaşadıkları- na "Türk milli kültürünün yanında İslam dininin etkisi ile Türkler birleşip bir millet hâline gelmiştir. Türkler, kendi diçlerindeki mücadele ve çatışmaları ortadan kaldırdıkça birlik ve beraberliklerini sağladıkça güçleri çok artmış, ülkeleri yükselmiştir." 1 Hikmet Tanyu Bu bilgiye göre Türk toplumları ile ilgili aşağıdakiler- den hangisine ulaşılabilir? A) İslamiyet'in siyasi ve askeri yapılarına güç kattığına B) İslam dünyasında siyasi birliği sağladıklarına X Hukuk kurallarının tamamen değiştiğine X D) Halifeliğin koruyuculuğunun üstlenildiğine E) Veraset anlayışında değişiklik yaşandığına I 1 1 1 I 1 1 1 3. Bilec cum alma ri ke 4. ceva ban le h Kar ker Os aşa A) B) C) D) E

TARİH 12. Türklerin, göçebe hayat tarzından yerleşik toplum düzerine geçmeleri, beraberinde pek çok değişiklik getirmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu değişikliklerden biri değildir? A) Yuğ denilen cenaze törenlerinin düzenlenmesi B) Çadır kentler yerine şehirler kurulması C) Büyük mimari eserler yapmasi (P) Resim, heykei ve tiyatro dalında eserler verilmesi E) Tarımın önemli bir ekonomik uğraş hâline gelmesi TARİH HIZ VE RENK SORU BANKASI R E K 30

H I Z = 6. Orta Asya'da kurulan ve siyasi birliğini sağlayan ilk Türk devleti Hunlar olmuştur. Hunların, kendilerinden sonraki Türk devletlerine bıraktığı ve etkileri günümüze kadar uzanan en önemli miras aşağıdakilerden hangisidir? A) Yazılı kültür B) Yerleşik hayat C) Ordu teşkilatlanması D Destanlar E) Kurultay U₁

9. Türklerin yaşamış olduğu coğrafya anlamında Türkiye is- mi ilk defa Bizanslılar tarafından ve Orta Asya için kulla- nılmıştır. Bunun yanında X. yüzyıla gelindiğinde yine Bi- zanslılar, Asya'nın batısından başlayıp Doğu Avrupa'ya kadar uzanan topraklar için de bu ismi kullanmışlardır. Bu bilgiler ışığında aşağıdaki yargılardan hangisine kesin olarak söylenebilir? A) Bazı Türk topluluklarının yerleşik yaşama geçtiği B) Türklerin Orta Asya'yı tamamen terk ettiği C) Orta Asya dışında da Türklerin yoğunlukta olduğu yerlerin bulunduğu D) Tarihsel süreçte çok sayıda Türk devleti kurulduğu E) Çeşitli nedenlerle Türklerin ulusal benliğini kaybetti- ģi 12 TYTAYT TARI