Osmanlı Kültür ve Medeniyeti Soruları

12. Osmanlı külliyeleri, varlıklarını vakıf müesseselerine borç- ludurlar. Sadece ibadet yeri, öğretim merkezi ya da fakir mutfağı oldukları için değil, çevrelerindeki toplantı yerlerinin gelişmesine önayak oldukları için de önemlidirler. Belli şehir merkezlerindeki bu külliyeler, hizmetlerini çeşitli yollarla en küçük köylere kadar ulaştırmışlardır. Buna göre külliyeler için, Sosyal bütünleşmeyi sağladıkları II. Halkın ihtiyaçlarını karşıladıkları III) Devlet kontrolünde olmadıkları IV. Askeri ve idari hizmetler yaptıkları gibi özelliklerden hangisi söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve IV E) I, II ve III C) I ve Il

at 2. İlk Türk devletlerinde; 1. Ülke hanedan ailesinin ortak malıdır anlayışının uy- gulanması II. Ülke yönetiminde ikili teşkilatın benimsenmesi III. Göçebe yaşam sisteminin benimsenmesi durumlarından hangilerinin güçlü bir merkeziyetçi yapının oluşmasını engellediği savunulabilir? A) Yalnız I D) II ve III B) Yalnız II E) I, II ve III C) ve II 5.

8. XIX. yüzyıl Avrupa'daki Büyük Güçlerin birbirleri arasındaki siyasi, askeri ve ekonomik rekabetin kızış- tığı, ittifakların ve düşmanlıkların sürekli değiştiği, belirsizliğin hâkim olduğu bir yüzyıldır. Yüzyılın ba- şında batıdan İngiltere ve Fransa, doğudan ise Rusya, Avrupa siyasetine hükmetmektedirler. Orta Avrupa'da yer alan Avusturya, bir diğer Büyük Güç olarak hem bölgedeki hâkimiyetini kaybetmemeye çalışmakta, hem de Balkanlarda nüfuzunu artırmaya çabalamakta- dır. 1871'de devletler arası arenaya katılan Almanya ise yüzyılın son çeyreğinde yaptığı askeri ve ekonomik atı- limla özellikle Batı Avrupa'da İngiliz-Fransız blokunun hâkimiyetini tehdit edecektir. Bu durum dikkate alındığında XIX. yüzyılda Avru- pa'daki siyasi durumla ilgili; 1. Tek kutupludur. II. Çift kutupludur. III. Çok kutupludur. çıkarımlarından hangilerine varılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II E) II ve III C) Yalnız III 11. SINIF

33. İstanbul Hükümeti tarafından Mustafa Kemal'in Samsun'a müfettiş olarak gönderilmesine z min hazırlayan gelişme aşağıdakilerden han- gisidir? A) Musul'un İngilizler tarafından işgali B) Izmir'in Yunanlılar tarafından işgali C) Pontus çetelerinin Karadeniz Bölgesi'nde yap- tığı eylemler C D) Milli cemiyetlerin kurulması E) Ermenilerin Doğu Anadolu'da örgütlenmesi

4. XIV. yüzyılda Avrupa'nın tek düzenli birlikleri olan yeni- çerilerin etkisini XVI. yüzyıldan itibaren kaybetmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi olmamıştır? A) Üç ayda bir ulufe almaları B) Liyakate dayalı tayin ve terfi sisteminin uygulanmaması C) Askerlik dışında meslekler ile uğraşmaları D) Talim yaptırılmasına karşı çıkmaları E) Teçhizatlarının çağa uygun olarak güncellenmemesi

AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 29. Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey, Gazi unvanı kullanırken Fatih Sultan Mehmet Kayser-i Rum (Roma Sezarı) ile Sultan- Berru Bahr" (Karaların ve denizlerin hükümdarı), Yavuz Sultan Selim Hâdimü'l- Harameyni'ş-Şerifeyn (Kutsal yerlerin hizmetkârı), Kanuni Sultan Süleyman ise Halîfe-i Rûy-i Zemin (Yeryüzünün Halifesi) gibi unvanlar kullanmışlardır. Osmanlı padişahlarının kullandığı bu unvanlarla ilgili olarak, 1. İlk Türk devletlerinin hakimiyet sembollerini kullanmayı sürdürmüşlerdir. 11. Zaman içerisinde cihanşümul hükümdarlık iddiasında bulunmuşlardır. III. Egemenliklerini, kullandıkları unvanlarla desteklemişlerdir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) Yalnız III E) I, II ve III 31. "Karacahisa Osmanlılar tyinlars önemli bir tarihçinin gösterme A) Kütahy Beyler B) Devşin C) Divân D) İlk Os E) Ulem olara

5. XIX. yüzyıldan itibaren, güçlenen milliyetçilik akımlarına karşı siyasal birliklerini korumak için ulus devletlerin aşa- ğıdaki yöntemlerden hangisini kullandığı söylenemez? A) Zorunlu temel eğitim B) Düzenli ordu C) Siyasal partiler kurma D) Anayasal yönetim E) Vatandaşlık bilinci

6. Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda orduda ocak sistemine son verip zorunlu askerlik sistemine geçerek; 1. siyasi birliğini korumak, II. bağımsızlık hareketlerini önlemek, III. askerî giderleri azaltmak amaçlarından hangilerine ulaşmak istemiştir? A) Yalnız II B) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III C) I ve III

n işlenmesi alik taşımaları si ürünler in kabu- arı içinde 1. OSMANLI DEVLETİ'NDE YÖNETENLER SINIFI (ASKERİ SINIF) KILIÇ EHLİ (SEYFİYE) Seyfiye sınıfını Enderun veya diğer eğitim kurumlarında yeti- şen ve ümera da denilen kişiler oluşturmuştur. Bu sınıf, kapıkulu askerleri ve tımarlı sipahiler ile subaşı, sancakbeyi, beylerbeyi, vezir ve sadrazam gibi görevlile- ri kapsamaktadır. TARIH B) Yalnız II KALEM EHLİ (KALEMİYE) Devletin yazışma, mali ve dış işlerin- den sorumlu nişancı, defterdar, reisül- küttap gibi görevlilerden oluşmaktadır. Başlangıçta medrese eğitimi görmüş kişiler, bu meslekte çoğunluğu oluştu- rurken sonraları intisap usulüyle yeti- şip yükselme esas olmuştur. Osmanlı Devleti'nde toplum, sosyal hayatın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi için iki büyük sınıfa ayrılmıştır. Bunlardan birincisi saltanat beratı ile padişahın dinî ya da idari yetki tanıdığı kişilerden oluşan yönetenler. Diğeri ise, idareye katılmayan muhtelif din ve soylara mensup zümrelerden oluşan yönetilenler yani reayadır.Padişah başta olmak üzere yönetenler sınıfının görevi, Osmanlı hukukunu uygulayarak ülkede adaletin hüküm sürmesini ve halkın refahını sağlamaktır. Osmanlı toplumunda yönetenler sınıfı kendi arasında seyfiye, kalemiye ve ilmiye olmak üzere üç sınıfa ayrılırdı. Bu bilgilere göre, I. Reaya yönetime katılmamaktadır. II. Din ve eğitim işleri İlmiye sınıfının kontrolündedir. III. Osmanlı'da toplum gelirine göre sosyal sınıflara ayrılmıştır. hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I İLİM EHLİ (İLMİYE) Medreselerden yetişen ve ulema da denilen kişilerden oluşmuştur. Kadı, müderris, kazasker ve şey- hülislam gibi devlet görevlileri bu sınıf içerisinde yer almıştır. C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

şinin 1 1 4 www.silevyayın.com 5 XVII. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti'nde; timar toprakları hak etmeyen kişilerin eline geçmiş, köylülerden alınan vergiler artırılmış, vergilerin kişiler aracılığıyla ve açık artırma yoluyla toplanmasına başlanmıştır. Yaşanan bu gelişmelerin sonucunda; 1. köylerden şehirlere göçün yoğunlaşması II. Celali İsyanları'nın çıkması III. timarlı asker sayısının artması durumlarından hangilerinin ortaya çıktığı savunulabilir? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III

33. İlk Çağ'da, PATRO A) (E) B -TAVI SV Deneme - 5 1. Mısırlılar, tarımla uğraşmalarından dolayı güneş yılı esaslı takvimi hazırlamıştır. II. III. Bu gelişmelerin kültürel etkileşim ve toplumsal ihti- yaçlarla ilişki bakımından eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak gösterilmiştir? Toplumsal İhtiyaçlar II ve III Yalnız I I ve II Yalnız III I ve III Hititler, çivi ve hiyeroglif yazılarını kullanmışlardır. Sümerler, tapınaklara yapılan bağışların kayıtlarını tutarak çivi yazısını bulmuşlardır. Kültürel Etkileşim Yalnız I Il ve III Yalnız III I ve II Yalnız II

12. Osmanlı Devleti'nde İstanbul'dan Mekke ve Medine'ye hac döneminde yardımları ve armağanları götüren top- luluk aşağıdakilerden hangisidir? A) Surre Alayı C) Mekkari Taifesi B) Menzil Teşkilatı D) Nakibüleşraf E) Selamlık Alayı

6. Osmanlı şehrinin merkezinde bir cami, merkezî devlet ofi- si ve nihayet Avrupa şehirlerinde de bulunan lonca binası ve depo gibi bir bedesten vardır. Bunlar genellikle abidevi binalardır. Bu yapılar, şehrin merkezdeki büyük meydanın üzerinde yer alır. Bu çekirdek bölgenin etrafında zanaat- çıların ve esnafın bulunduğu çarşı vardır. Bu iş bölgelerin- den sonra konut bölgesi yani mahalleler yer alır. Bu bilgilere bakarak Osmanlı şehir kültürü ile ilgili aşa- ğıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Şehirler planlı bir şekilde yapılandırılmıştır. B) Mahalleler, sosyal sınıflaşmaya göre şekillenmiştir. C) Mahalleler şehrin dış bölgelerinde bulunmaktadır. D) Avrupa'daki şehir yapılanmasına benzer özellikleri var- dır. E Dinî, idari ve ticari yapılar şehrin merkezini oluşturmuş- tùr.

552D0D1F 1. IV A) I V 1 || 5. BASAMAK Kavram Has Tahrir Azeb Gulam Cülus töreni B) II Açıklama Yıllık geliri 100 000 akçeden fazla olan dirliklerdir. TEST Timar sisteminin uygulandığı eyaletler- deki nüfus ve gelir kaynaklarını belirle- meye yönelik yapılan sayımdır. Osman Gazi döneminde kurulan askerî teşkilattır. Eski İslam devletlerinde orduda, idare- de ve sarayda çalıştırılan köle ve esirle- re verilen addır. Osmanlı Devleti'nde tahta çıkış merasi- lerine verilen isimdir. Bu bilgilerde kaç numaralı kavramın açıklaması yan- lış verilmiştir? C) III D) IV T EV

9. Osmanlı ordusundaki askerî sınıflardan biri olan Ya- ya ve Müsellemlerle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangi- si doğru değildir? A) Türk gençlerinden oluşturulmuştur. B) Eğitimleri için Acemi Oğlanlar Ocağı kurulmuştur. C) Osmanlı Devleti'nin ilk daimi ve düzenji birlikleridir. D) Kapıkulu Ocaklarının gelişmesiyle yerlerini onlara bi- rakmıştır. E Savaş zamanında maaş ödenmiş, barış zamanında ta- rım yapmak üzere toprak tahsis edilmiştir. SORU BANKASI

9. Osmanlı Devleti'nde; cami, bedesten ve imaret klasik dö- nem Osmanlı şehir planına hâkim unsurlardı. Şehrin asıl merkezini bedestemmer bisturmaktaydı. Bedestenlerin et- rafında ise hanlar bulunmaktaydı. Bu durum Osmanlı şehirlerinin; 1. ekonomik faaliyetler, V II. sosyal devlet anlayışı, III. kut inancı unsurlarından hangileri üzerine temellendirildiğini gös- terir? A) Yalnız I D) II ve III B) I ve II E) I, II ve III C) I ve III