Tarih Bilimi Soruları

Taş ve kayalar üzerindeki yazı ve kabartmaları inceleyen bilim dalına epigrafya denir. Buna göre; I. Orhun Kitabeleri, II. Mısır dikili taşları, III. Frig tümülüsleri buluntularından hangileri epigrafya bilimi- nin inceleme alanında yer alır? A) Yalnız 1 B) Yalnız D) II ve III C) I ve II E), II ve III

6. Tarihe yardımcı bilimlerden; 1. arkeolojinin, kazılarda elde edilen buluntularla, II. epigrafyanın, anıtlar ve kitabelerle, III. etnografyanın, toplulukların yaşayış biçimleriyle, IV. antropolojinin, çeşitli ırklar ve topluluklar arasındaki farklarla ilgilendikleri göz önünde tutulduğunda, bu bilim dallarının hangilerinden tarih öncesi çağların aydınlatılmasında yararlanıldığı savunulamaz? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) II, III ve IV

5. Atinalı yasa koyucu arhonlardan biri tarafından yapılmıştır. MÖ 624 yılında halka ve kölelere uygulanmak üzere olan cezaları içerir. Cezalar oldukça sert ve acımasızdır. Bazı özellikleri verilen kanunlar aşağıdakiler- den hangisidir? →→ A) Klistenes Kanunları B) Drakon Kanunları C) On İki Levha Kanunları D) Hammurabi Kanunları E) Urgakina Kanunları ●

2. Aşağıda verilen tarihi olaylardan hangisinin oluş zama- ni diğerlerine göre daha belirgindir? A) TBMM 23 Nisan'da açılmıştır. B) Hz. Muhammed Miladi 571'de doğmuştur. C) Kanuni Sultan Süleyman 16. yüzyılda padişahlık yap- mıştır. Yeni Türk Devleti'nin ilk yıllarında cumhuriyet yönetimi- ne geçilmiştir. Osmanlı Devleti 20. yüzyılın başlarında yıkılmıştır.

11. İlk buluştuğumuzda üzerindeki kıyafetlere, konuş- ma biçimine aldırmadan tatlı bir sohbete dalmış- tık. Sonra uzun yıllar süren bir dostluğumuz oldu. Metinde iletişimi olumlu etkileyen tutum ve davranışlardan hangisi vurgulanmıştır? A) Ön yargısız davranmak B) Kendini doğru ifade etmek C) Ben dili kullanmak D) Göz iletişimi kurmak

8. Özgün bir medeniyetin yaşadığı bir bölgede ya- pılan kazılarda aşağıdaki eserlerin hangisinin doğru sırayla çıkarıldığı söylenebilir? A) Saban Çanak- Kemik silah - Demir silah B) Yontulmuş taş-Çanak-Bakır küpe - Tunç oka C) Tunç toka Çanak-Demir silah-Yontma tas D) Çanak-Bakır küpe Tunç toka - Yontma taş E) Tung toka Baku küpe Çanak - Demir silah 10 ni k Tür nin: 1. 11. III. özel A) Ya

2. • "Gerçeğin ne olduğu belgelerde saklıdır ve gerçek ancak belgelerin eleştirisiyle ortaya çıkar. Belge yoksa tarih de yoktur." Leopold von Ranke "Gerçek bir tarih için kaynaklara gitmek, kaynakları iyi tenkit edip değerlendirmek gerekir." Farklı dönemlerde yaşamış olan iki tarihçinin tarih bilimine ilişkin değerlendirmeleri dikkate alındığında bu tarihçilerde; Halil İnalcık 1. tarihin konusunun geçmişi araştırmak olduğu, II. tarihin bir belge bilimi olduğu, III. geçmişe ilişkin belgelere eleştirel yaklaşılması gerektiği anlayışlarından hangilerinin olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III 1

8. Tarih Öncesi (Prehistorik) Dönem'de yazılı kaynaklar olma- dığı için bu dönemler toprak veya su altında kalmış olan eş- yalar ve insan kemikleri sayesinde incelenebilmektedir. Buna göre Prehistorik dönemlerin incelenmesinde tarih bi- limine aşağıdakilerin hangisinde verilen bilimler yardımcı olabilir? A) Arkeoloji ve Antropoloji B) Paleografya ve Epigrafi C) Nümizmatik ve Heraldik D) Filoloji ve Edebiyat E) Diplomatik ve İstatistik

9. Batı tarihçileri Bizans İmparatorluğu'nun yıkılmasını ya da Amerika'nın keşfedilmesini Yeni Çağ'ın başlangıcı olarak ka- bul ederken Türk tarihçileri Yeni Çağ'ı başlatan olayın İstan- bul'un fethi olduğunu savunurlar. Aynı şekilde İlk Çağ'ı biti- ren olay Türk tarihinde Kavimler Göçü, Avrupa tarihinde ise Roma İmparatorluğu'nun yıkılması olarak kabul edilir. Bu duruma bakılarak; I. Tarih çağlarının süresinin günümüze yaklaştıkça uzadı- ğı, II. Tarihçilerin tarih yazımında kültürel ve milli değerlerin etkisinde kaldığı, III. Tarihin dönemlendirilmesinde yalnızca siyasi gelişmele- rin esas alındığı yargılarından hangileri savunulabilir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II E) II ve III C) Yalnız III

2. • Konya, Akşehir Dursunlu fosil yatakları, Anadolu'da insan varlığına ilişkin kalıntıların ele geçirildiği en eski bulun- tu yeridir. • İstanbul, Yarımburgaz Mağarası'na insanların ilk kez gü- nümüzden 270 bin -390 bin yıl önce yerleştiği tespit edil- miştir. • Antalya, Karain Mağarası Anadolu'da insana dair en es- ki kemik kalıntılarını barındırması açısından çok önemli- dir. Yukarıdaki bilgilere ulaşabilmek için tarih biliminin; I. arkeoloji, II. epigrafi, III. antropoloji bilimlerinin hangilerinden yararlandığı savunulabilir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II E) I, II ve III C) Yalnız III

7. Tarih bilimi, tüm nesnel yöntemleri uygulayarak geçmişi ol- duğu gibi gözler önüne serse bile tarih bilgisinin doğruluğu hiçbir zaman kesinleşmiş olmaz. Buna göre tarih araştırmalarında hiçbir zaman kesin bilgi- ye ulaşmanın mümkün olmaması tarih biliminin aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle açıklanabilir? A) Yeni bulunan belgelerin eski bilgileri değiştirebilmesi B) Olayların neden-sonuç ilişkisi içinde gerçekleşmesi C) Tarih çalışmalarında nesnelliğe önem verilmesi D) Yazılı belgelerin olmadığı durumlarda yazısız belgelere itibar edilmesi E) Olayların, gerçekleştiği dönemin koşulları göz önüne alı- narak incelenmesi

4. Tarihte ay yılı esaslı takvimler dinî nedenlerle, güneş yılı esas- li takvimler ise ekonomik nedenlerle kullanılmıştır. Buna göre Türklerin aşağıdaki takvimlerden hangisini kul- lanmalarında ekonomik nedenlerin etkili olduğu savunula- maz? A) Celali takvimi C) Hicri takvim B) Rumi takvim D) Miladi takvim E) 12 Hayvanlı Türk takvimi

5. Tarihi olaylar biriciktir, özgündür, tekrarlanamaz, başlangıç ve bitiş süreleri bellidir. Tarihî olgular ise geneldir ve tekrar edebilir, tarihin herhangi bir döneminde gerçekleşebilir. Ma- lazgirt Savaşı bir tarihî olaydır, çünkü yeri ve zamanı bellidir, tekrarı da mümkün değildir. Ancak bu savaş sonrasında Ana- dolu'nun Türkleşmesi bir tarihî olgudur, tekrar edebilir. Örne- ğin, Kösedağ Savaşı sonrasında Orta Asya'dan yapılan Türk- men göçleri yeniden hızlanmış, yani Anadolu'nun Türkleşme- si olgusu tekrar gerçekleşmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi tarihî olguya örnek ola- rak gösterilebilir? A) Mısırlıların güneş takvimini icat etmesi B) Memlükluların Aynicâlut Savaşı'nı kazanması C) Kanuni Sultan Süleyman'ın Viyana'yı kuşatması D) Avrupa'da Aydınlanma düşüncesinin güçlenmesi E) Atatürk'ün cumhuriyeti ilan etmesi

2. Tarih, insanoğlunun geçmişini yer ve zaman belirterek, bel- gelere dayanarak, neden-sonuç ilişkisi içinde nesnel bir yön- temle inceler. Bu tanıma göre tarih bilimi ile ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenebilir? A) Tarih, yalnızca yazılı belgelerle kanıtlanabilen olayları in- celer. B) Tarih, yalnızca insanoğlunun yeryüzünde yaşadığı döne- mi inceler. C) Tarihi olaylar birbirinden bağımsız olarak incelenir. D) Tarihçi olayları incelerken toplumsal çıkarları göz ardı et- memelidir. E) Tarih bilgisi nesneldir ve zamanla değişmesi söz konusu değildir.

yapılan kazı- uştur. Tarihe in içerisinde in içerisinde endikleri için aşağıdaki dığı söyle- Arkeoloji ya 6. Tarih öğretmeni Arda, sınıfa bir Osmanlı parası, Lozan Antlaşması metni ve bir Anadolu halısı getirmiştir. Arda Öğretmen'in sınıfa getirdiği tarihî kaynakların araştırılmasında aşağıdaki bilim dallarının hangi- sinden yararlanılamaz? A) Nümizmatik C) Diplomasi B) Antropoloji D) Etnografya E) Paleografya 1. ÜNİTE • Tarih ve Zaman 17

6 Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan, yapana sadık kal- mazsa değişmeyen hakikat insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır. Atatürk'ün bu sözünü kendine ilke edinen bir tarihçiden, tarihi olayları değerlendirirken aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini benimsemesi beklenir?