20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Soruları

2. Osmanlı Devleti, 3 Kasım 1839'da Avrupalı devletlerin isteğiyle Tanzimat Fermani'ni ilan etti. Fermanla can ve mal güvenliği ile namus dokunulmazlığının sağlanacağı, mahkeme kararı olmadan kimsenin cezalandırılmayacağı, herkesten gelirine göre vergi alınacağı ve askerlik süresinin sınırlanacağı hükme bağlandı. Yine bu fermania hiç bir aynım gözetmeksizin herkesin kanun önünde eşit olduğu belirtildi. Buna göre Tanzimat Fermanı'yla aşağıdaki hangi alanda islahat yapılmamistir? A) Askeri B) Dini C) Ekonomik D) Hukuki

2. 1. Kılıç Arslan'ın kardeşi Davut Kulan Arslan 1096 yılında Anadolu'ya ulaşan Haçlı öncü birliklerini yenmiştir. Fa- kat arkadan gelen ağır zırhlı Haçlı birlikleri İznik, Urfa, Antakya, Kudüs gibi önemli şehirleri ele geçirmiştir. Haçlıların bu başarısının, Türkiye Selçuklu Dev- leti'ne olan zararlarına aşağıdakilerden hangisi örnek olarak verilemez? A) Batı Anadolu hâkimiyetinin zayıflaması B) Egemenlik alanının daralması C) Ekonomik gelirlerinin azalması D) Bizans üzerindeki baskının zayıflaması E) Katolik kilisesine duyulan güvenin azalması 13 UĞUR

4. 19. yüzyıl sonlarında birliğini kurmuş olan İtalya, Osmanlı toprağı olan Trablusgarp'ı sömürgesi haline getirmek iste- miştir. Bu amaçla Fransa ile 1900 yılında bir anlaşma yapmış. Fransızların Fas'taki nüfuzuna karşılık kendisinin de Trablusgarp üzerindeki varlığının tanınmasını sağlamıştır. 1901 de Ingiltere, 1902'de Avusturya 1909 da da Rusya Italya'nın Trablusgarp üzerindeki çıkarlarını tanımıştır. Osmanlı Devleti'nde ise bu süreçte Yemen'de Makedonya'da. Arnavutluk'ta milliyetçi isyanlar çıkmış ve mali sıkıntılar yaşanmıştır. Bu metinden aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Trablusgarp, Fransa ile İtalya arasında paylaşılmıştır. B) Osmanlı toprakları emperyalist devletlerin ilgisini çekmiştir. Cytalya, Trablusgarp için diplomatik yöntemlere başvurmuştur. D) Osmanlı Devleti'nde siyasal ve toplumsal sorunlar yaşanmıştır.

5. Osmanlıcılık düşüncesi, hangi din ve soydan olursa olsun Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan tüm vatandaşları kaynaştırarak bir "Osmanlı milleti" oluşturmayı amaçlamıştır. Bu düşünceyi savunanlar milliyetçilik düşüncesine dayalı bağımsızlık hareketlerini durdurup ülkenin dağılmasını engellemeyi hedeflemiştir. Buna göre Müslüman ve gayrimüslim bütün topluluklar Osmanlı milletinin birer parçası olup aynı hak ve sorumluluklara sahip, ayrıcalığı olmayan Osmanlı va- tandaşı olarak kabul edilmiştir. Bu düşünceyi hayata geçirmek için de meşruti yönetim zorunlu görülmüştür. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Osmanlıcılık düşüncesinin özellikleri arasında yer almaz? B A) Bütün toplumsal unsurların eşitliğini savunur. B) Müslüman olmayanlara devlet kurma hakkı tanır. CDevletin bütünlüğünü korumayı amaçlar. DAnayasal monarşiyi öngörür.

10. Emevi Devleti'nin yıkılmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur? A) Franklarla yapılan Puvatya Savaşı'nın yenilgiyle so- nuçlanmasının B Kerbela Olayı'ndan ötürü halkın bir kısmında Emevi ailesine karşı nefret oluşmasının G) Emevi hanedanı arasında iktidar mücadeleleri ya- şanmasının Arap olmayan unsurların dışlandığı mevali politikası- nın izlenmesinin E Toplumdaki kabilecilik anlayışının artmasının 12.

4. 6 Tarihsel ---- - aracılığıyla geçmişteki insanların ve toplum- ların değer yargıları, olaylara ve dünyaya nasıl baktıkla- ri, neler anlaşılabilir. ---- Tarihle ilgili bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağı- dakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmeli- dir? A) empati - hissetikleri B) bilinç ürettikleri C) ilgi - düşündükleri D) bilgiler - yaptıkları E) süreç sorguladıkları - -

2. "Yabancı bir milletin himaye ve efendiliğini kabul etmek, insanlık vasıflarından yoksunluğu, acizlik ve miskinliği iti- raftan başka bir şey değildir." Mustafa Kemal Atatürk Mustafa Kemal Atatürk'ün bu sözleri aşağıdaki ce- miyetlerden hangisinin amaçlarına yönelik bir eleştiri niteliğindedir? A) Wilson Prensipleri Cemiyeti B) Redd-i İlhak Cemiyeti C) Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti D) Kilikyalılar Cemiyeti E) Trakya-Paşaeli Cemiyeti

9. Sait Halim Paşa Sait Halim Paşa'nın savunduğu Osmanlı Devleti'nin son aşağıdakilerden hangisidir? A) Türkçülük B) Osmanlıcılık BY THIRAT SAJ İngiltere ve Fransa Balkan Savaşlarından önce Osmanlı Devleti'ne gönderdikleri bil- diride savaş sonucunda oluşacak herhangi bir sınır değişikliğini kabul etmeyeceklerini bildirmişlerdir. Ancak bu devletler Osmanlı Devleti savaşı kaybettikten sonra. Balkan devletlerinin Osmanlı topraklarını ele geçir- melerine ses çıkarmamışlardır. Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşı- labilir? A) İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti'ne karşı çifte standartlı davranmışlardır. B) Balkan devletlerinin savaşı kazanması Avru- palı devletlerin çıkarlarını olumsuz etkilemiştir. C) Ingiltere ve Fransa Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü korumaya devam etmişlerdir. Avrupalı devletler Osmanlı Devleti ile ortak hareket etmişlerdir. 10. C S

2.Osmanlı Devleti'ni Balkanlardan atmak amacıyla Rusya'nın da kışkırtmaları sonucu, ittifak yapan devletler verilmiştir? aşağıdakilerden hangisinde birlikte A) Sırbistan-Arnavutluk-Yunanistan-Karadağ B) Arnavutluk-Yunanistan-Romanya-Bulgaristan C) Yunanistan-Bulgaristan-Sırbistan-Romanya D) Romanya-Arnavutluk-Karadağ-Yunanistan E) Yunanistan-Bulgaristan-Karadağ-Sırbistan

5.Osmanlı Devleti'nin Balkan Savaşları sonunda imzaladığı antlaşmalarda Balkan ülkelerinde yaşayan Türklere mülkiyet, eğitim, kültür ve dil konularında bazı ayrıcalıklar sağlanmıştır. Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A) Savaşı Osmanlı Devleti'nin kazandığının Azınlık haklarının korunduğunun B) C) Balkan devletlerinin Osmanlılara karşı birlikte hareket ettiğinin D) İnsan hakları kavramının önemini kaybettiğinin E) Osmanlı Devleti'nin yıkılma sürecine girdiğinin

Aşağıdakilerden hangisi, İtalya'nın Trablusgarp'ı işgalini kolaylaştıran etkenlerden biri değildir? A) Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp ile kara bağlantısının olmaması B) Osmanlı donanmasının güçsüz olması C) Trablusgarp'ın İtalya'ya yakın olması D) Osmanlı Devleti'nin Alman yanlısı bir politika izlemesi E) Osmanlı askeri gücünün zayıf olması

d) Fransız İhtilali e) Hiçbiri 8- Bir devletin, özellikle deniz aşırı başka bir ülkeyi ele geçirerek, o ülkeden siyasi ve ekonomik çıkarlar sağlaması işi, tarihte aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilmiştir? a) Sömürgecilik b) Kapitalizm c) Liberalizm d) Rönesans e) Reform 9- "Bir devletin diğer bir devlet üzerinde, ister maddi ister manevi bir kontrol, nüfuz kurması veya bir üstünlük sağlaması ve bundan siyasi ve ekonomik çıkar sağlaması işidir. Yukarıda tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir? a) Komünizm b) Emperyalizm c) Kapitalizm d) Liberalizm e) Sosyalizm

2. İtalya, sömürge elde etmek ve hammadde ihtiyacını karşılamak amacıyla kendisi için stratejik önem taşıyan Trablusgarp'a saldırmadan önce Avrupa devletlerinin onayını almıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin kanıtıdır? A) Italya sanayileşme sürecini tamamlamamıştır. B) Italya Osmanlı Devleti'nin gücünden çekinmektedir. C) Italya yayılmacı politikalarına Avrupa devletlerinin tepki göstermesinden çekinmektedir. D) Italya'nın donanma gücü yetersizdir. E) Italya sınırlarını barışçı yollarla genişletmek istemektedir.

2. ABD'de yayın yapan The New York Times Gazetesi, Bal- kan Savaşları ile ilgili olarak şu ifadeleri kullanmıştır, "19 Ocak 1913 günü şu haberi Manastır'a bağlı Kruşevo'da 36 Müslüman köyünden 19'u talan edildi ve yakılıp yıkıldı. Burada 600 ev yakıldı, 503 erkek, 27 kadın ve 25 çocuk öl dürüldü. Hayatlarını kurtarabilenlerin bir kısmı Kruşevo'da sığınmacı oldu. Manastır şehrindeki 10.000 Müslüman yar- dıma muhtaç ve bunların 6.000 kadarı da evsiz... Burada savunmasız Arnavutlar kadın, çoluk/çocuk demeden her- kes merhametsizce katliama uğratılmış. Kadınlar çocukla- rini katliamdan kurtarmak için Drina Nehri'ne atmışlar. Bu habere göre Sırplarla ilgili, I. Balkanlardaki nüfus üstünlüğünü kendi lehlerine çevir- meye çalışmışlardır. 11. Ahlaki ve insani değerlere tamamen aykırı hereket etmişlerdir. III. Bağımsız bir devlet kurmak için Avrupalıların desteğini almaya çalışmışlardır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III E) I, ILve Itt C) I ve II

28 5 ve 6. sorulan aşağıdaki parçaya göre cevaplayiniz SULTAN MESUT Sultan Mesut, 40 yıla yakın süren saltanat süresinde izlediği sabirli ve dikkatli siyaset yöntemi ile Selçuk- lu Devleti'ni yok olmaktan kurtardi. Anadolu'ya hakim olmayı başardı. Sultan Mesut, zekâsı ve enerjisi saye- sinde Bizans İmparatorluğu ve Hachian mağlup ede- rek Türkler için Anadolu'yu emniyetli bir vatan haline getirdi. İlk defa onun zamanında Batı kaynaklarında Anadolu'nun Turkia (Türkiye) adıyla kaydedilmesi de çok manalıdır. Bir Hristiyan kroniğinin ifade ettiği üzere adaleti I ve iyi idaresi, Bizans egemenliğinde yaşayan Rumların, onun idaresine geçmesini sağladı, Selçuklu Türkiyesin'de ilk imar ve şehirleşme faaliyetleri onunla başladı. Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, s.207-208. 5. Türkiye Selçuklu Sultanı Mesut ile ilgili yukarıdaki metni okuyan Eylül Öğretmen öğrencilerine Türkiye Selçuklula- ni ile ilgili çeşitli sorular sormuştur. Eylül Öğretmen'in sorduğu aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı okuduğu metinden çıkarılamaz?-) A) Türkiye Selçuklu Devleti'nin Anadolu'da mücadele et- tiği devletin adı nedir? B) Türkiye Selçuklu Devleti'nin İslam dünyasına katkısıI nedir? C) Anadolu'nun Türkleşmesinde Selçuklu Sultanı Mesut hangi katkıları sağlamıştır? D) Türkiye Selçuklu Devleti'nde en uzun süre tahtta ka- lan hükümdar kimdir? E) Sultan Mesut döneminde Anadolu'nun sosyal yapısı nasıldır? 6.) Parçaya göre Sultan Mesut'un Anadolu'da imar faali- yetleri yapması Anadolu'ya, Türkleşme, W. İslamlaşma, Hl. Selçuklu merkezi otoritesini güçlendirme özelliklerinden hangilerini kazandırdığı söylenebilir? C) Yalnız III A) Yalnız I DI ve II B) Yalnız II E) I, II ve III

ve III. 11- Osmanlı Devleti 1699 Karlofça ve 1700 İstanbul Antlaşmalarında kaybettiği toprakları geri almak amacıyla XVIII. yüzyılın başlarında aşağıdaki devletlerden hangileriyle savaşmıştır? B) Portekiz- İspanya-Venedik A) Venedik- Fransa- Rusya D) Lehistan-Venedik-Avusturya E)Rusya-Venedik- Avusturya C)Malta-Avusturya- Lehistan arabuluculuk yapması etkili olmuştur?