Osmanlı Kültür ve Medeniyeti Soruları

BİLİM ANAHTARI YAYINLARI 5. Doğrudan hazineden maaş alırlar. II. Osmanlı ordusunun sayıca en kalabalık bölü- münü oluştururlar. Istanbul'da bulunarak padişahın güvenliğini sağ- lamakla görevlidirler. Yukarıdakilerden hangileri Yeniçeri askerlerinin özellikleri arasında sayılamaz? A) Yalnız I B) Yalnız It D) Ive H C) Yalniz III E) I, II ve III

e reay 6. Osman ve Orhan Bey dönemlerinde eski Türk devletlerin- de olduğu gibi "ülke hükümdar ve ailesinin ortak malı anlayışı geçerli olmuştur. I. Murat döneminde "ülke hükümdar ve oğullarının malıdır." kuralı getirilmiş Fatih Kanunnamesi'nde ise "ülke padişahın malıdır." şeklinde A) Kanun üstünlüğü C) Mutlakiyetçi yapıyı Buna gör Uret bir hüküm yer almıştır. Osmanlı Devleti'ndeki hükümdarlık anlaşıyla ilgili bu değiikliklerin aşağıdakilerden hangisini güçlendirdiği savunulabilir? B) Kuvvetler ayrılığı (D) Demokratik düşünceyi E) Teokratik yapıyı tih dönemine kadar haline gelir pars

asının arının mez? dan Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda yoğunlaşan Celâli isyanları sırasında; köylü toprağını terk etmiş, on binlerce ayaklanmacı öldürülmüş, Avusturya ve İran ile yapılan savaşlarda başa- ri elde edilememiştir. e yo- Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan han- gisine ulaşılabilir? aşla-A) Yönetim anlayışının değiştiğine B) Askerî gücünü kaybettiğine C) Tarımsal üretimin gerilediğine D) Anadolu'da nüfusun azaldığına E) Güvenli bölgelere göç edildiğine

2. Osmanlı taşra teşkilâtında Rumeli Beylerbeyiliği'ne tâbi bir sancak olan Paşa Livası'nda; fetihten sonraki süreçte 41 ca- mi, 267 mescid, 18 medrese, 16 imaret, 38 zaviye, 22 kervan- saray, 56 hamam inşa edilmiştir. Fatih Sultan Mehmet, İstan- bul'u fethedince Ayasofya'yı şehrin "cami-i kebiri" ilan etmiş ve şehre Anadolu'dan 5 bin aile yerleştirilmesi için emir ver- miştir. Osmanlılar fethedilen bölgelerdeki Rum, Ermeni ve Yahudilere; yasalara uydukları, vergilerini ödedikleri, güven- lik ve düzeni muhafaza ettikleri sürece kendi okul, hastane ve mahkeme gibi kurumlarını yaşatma imkânı vermiştir. Bu örneklerden hareketle, 1. Osmanlıların fethettiği bölgelerdeki fiziki dönüşüm uygu- lanan imar ve iskân politikası ile gerçekleşmiştir. 12032122 L H. Osmanlı Devleti, fethettiği toprakları şenlendirerek Müs- lüman ve gayrimüslimlerin bir arada ve güvenle yaşama- sını sağlamıştır. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız Osmanlı şehirlerinin yapılarında meydana gelen değişimde İslam kültürü önemli bir etkiye sahip olmuştur. D) I ve III S B) Yalnız III E) III ve III C) I ve II 12

6. Osmanlı Devleti'nde ilmiye sınıfının divandaki temsilcilerinden kazasker; müderrislerin ve kadıların atama, tayin ve azil işlerinden sorumluyken, şeyhülislam ise alınan kararların İslam'a uygunluğu ile ilgili fetva verme görevini üstlenmiştir. Buna göre, ilmiye sınıfının; I. hukuk, II. eğitim, ✓ III. din alanlarından hangilerinde faaliyet gösterdiği söylenebilir? A) Yalnız I D) Il ve Ill B) Yalnız II C) I ve II E I, II ve III

6. Günümüzde kahvenin yanında ikram edilen su, unu- tulmuş bir geleneğin günümüze yansıması olarak de- ğerlendirilebilir. Osmanlı döneminde misafire "Aç mi- sınız?" diye sormak yerine kahvenin yanında su da getirilir, misafir önce suyu içerse aç olduğu anlamına gelirdi. Bunu gören ev sahibi yemek hazırlardı. Buna göre Osmanlı'da tercih edilen bu uygulama ile ilgili; 1. Misafirleri rencide etmemek için yapılan ince bir davranış olduğu, I. Günümüzde amacını yitirerek sembolik bir görünüme büründüğü, II. Kahve ticaretinin canlandırılmak istendiği durumlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız C) II ve II B) I ve II -D) I, II ve III 8 Osr Tett vat üz ke ni il 9.

8. Türk dünyasında yetişmiş bilim insanlarından hangisi, Osmanlı adına, bilimin gelişmesine katkıda bulunanlar- dan biri değildir? A) Ali Kuşçu B) Uluğ Bey C), Piri Reis D) Takiyüddin Mehmet Efendi -E) Hazerfen Ahmet Çelebi Palme Yayınevi

2. Osmanlı Devleti ile İtalya arasında yapılan Uşi Antlaşması'nda "Trablusgarp İtalya'ya bırakılacak, ancak halkı dini bakımından Osmanlı halifesine bağlı olacaktır." maddesi yer almıştır. Uşi Antlaşması'nda yer alan bu maddeye dayanılarak, I. Osmanlı Devleti'nin, Trablusgarp halkıyla kültürel bağlarını devam ettirmek istediği, II. Trablusgarp'in çok uluslu bir yapıya sahip olduğu, III. İtalya'nın Osmanlı Devleti'nin gücünden çekindiği durumlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I DIV D) I ve II B) Yalnız II 1/ E) I, II ve III C) Yalnız III

6. 28 Lonca teşkilatı, üyelerine maddi destek sağlamanın yanında yaşlılık, hastalık veya sakatlık sonucunda iş göremez duruma düşmüş üyelerinin tedavilerine yardımcı olmak ve geçimlerini sağlamak amacıyla sandıklar kurmuştur. Bu durum loncanın aşağıdaki işlevlerinden hangisini doğ- rudan kanıtlamaktadır? A) Ürünlerin kaliteli olmasını sağlama B) Haksız rekabeti engelleme Sosyal hizmette bulunma D) Merkezi yönetimle esnaf arasındaki diyaloğu sağlama E Halkın alım gücünün korunmasına katkıda bulunma

8. Osmanlı Devleti'nde mülkiyeti devlete ait olan mirî arazi, gelir- lerinin kullanımına göre bölümlere ayrılırdı. Aşağıdakilerden hangisi bu bölümler arasında yer almaz? C) Mukataa A) Arpalık D)Vakıf B) Malikâne E) Ocaklık

3. "Divanihümayun'un iktisadi-mali konularla ilgili yetkileri olduk- ça geniştir." diyen bir tarih öğretmeni bu ifadesini doğru- lamak için Divan'da görüşülen aşağıdaki meselelerden hangisini söyleyemez? A) Mülklerin statülerinin belirlenmesi B) Para politikalarının saptanması Padişah adına mevzuat çıkarılması D) İhraç yasağı uygulanacak malların tespit edilmesi EVergilerin toplanması 6 124

76 Kapıkulu Süvarileri Kapıkulu askerlerinin atlı birlikleridir. Önceleri sipahi ve silah- tarlar olarak oluşturulmuşlar, daha sonra bunlara ulufeciler ve garipler de eklenerek süvari bölüklerinin sayısı altıya çıkarıl- mıştır. Bu yüzden bu birliklere altı bölük adı da verilmiştir. Rüt- be olarak yeniçeri piyadelerinden daha yüksektirler. Sipahiler: Seferlerde ve savaşlarda padişahın korunmasından sorumludurlar. Silahtarlar: Seferlerde padişahın silahlarını taşırlar ve korun- masından sorumludurlar. Sağ ve Sol Ulufeciler: Osmanlı sancağının korunmasından sorumludurlar. Sağ ve Sol Garipler: Seferlerde hazinenin korunması ve ta- şınmasından sorumludurlar. ÖRNEK SORU 19/107 Aşağıda yer alan birliklerden hangisi kapıkulu süvarileri arasında bulunmaz? A) Sipahiler C) Cebeciler 418 E) Garipler ÇÖZÜM B) Ulufeciler D) Silahtarlar TRIP LEKS ● ● Sınır bo Keşif ar Yukarıda hangisid A) Deliler C) Akınca SORU levny SORU BİZ D Ç SORU BİZ A S GE

30. Müsadere: Osmanlı Devleti'nde haksız kazançla zengin olmuş görevlilerin mallarına devletin el koy- masıdır. Gelişme: Bu sistem, II. Mahmut Dönemi'nde kaldı- rılmış, Tanzimat Fermanı'yla kaldırılması kanunlaş- mıştır. Tanım ve gelişme birlikte değerlendirildiğinde müsadere sisteminin kaldırılması aşağıdakiler den hangisinin ortaya çıkmasına zemin hazırla mıştır? A) Timar topraklarının devletin elinden çıkması B) Tarım yerine ticaretin önem kazanması C) Hazinenin gelirlerinin artması D) Hukuk devleti anlayışının zayıflaması E Özel mülkiyet hakkının gelişmesi ANK-2304

rk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 28. Osmanlı Devleti'nde toplum; dinleri, dilleri ve ırkları bakımından farklı kökenlerden gelen insanlardan oluşmuştur. Bu durumun aşağıdakilerden hangisini engelle- diği söylenebilir? A) Azınlıkların yönetime katılmasını B) Kurumlardaki bozulmaların başlamasını C) Milletlerin Osmanlı topraklarından göç etmesini D Ortak bir kültürün oluşmasını E Özel mülkiyetin gelişmesini 29. Rusya 1853 yılında Osmanlı Devleti'nden su ta-

12. Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi'nden itibaren fetih politikasını sürekli olarak batı yönünde geliştirmiş ancak bu durum Haçlı savaşlarının yaşanmasına yol açmıştır. Osmanlı Devleti'nin aşağıdaki faaliyetlerinden han- gilerini Avrupa Devletleri'nin Haçlı birliğini oluştur- masına engel olmak amacıyla gerçekleştirdiği söylenemez? Ortodoks Patrikanesi'nin himaye altına alınması B) Gayrimüslim gençlerin Osmanlı ordusuna alınmayıp onlardan cizye vergisinin istenmesi C) Reform savaşları sırasında, Alman Protestan prenslerinin desteklenmesi D Fransa'ya kapütülasyon verilmesi E) Venediklilere ticari imtiyazların verilmesi

. OSMANLI TOPLUMUNDA ASKERÎLER VE REAYA Osmanlı Devleti'nde idari sisteme bağlı olarak hem askerlik hizmeti yapan hem de memur statüsünde bulunan askerî sınıfı oluşmuştur. 235 Askeri sınıfa mensup olan beylerbeyi, sancakbeyi, Timarlı Sipahi gibi kişiler vergi vermez ve yaptıkları askerlik hizmetleri GUITA karşılığı bir yerin veya köyün vergisini toplama yetkisine sahip olurlardı. Vergi veren şehir, kasaba ve köy ahalisi ile konar-göçerlere ise "reaya" denirdi. 2002