Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni Soruları

6. Osmanlı Devleti'nde dirlik topraklarının maaş ve hizmet karşılığı olarak devlet adamlarına bırakıldığına, 1. dirliklerin rütbe ve dereceye göre dağıtılması II. mülkiyetinin devlete ait olması, III. dirlik sahiplerinin görevlerinde kaldıkları sürece bu hakkı kullanabilecek olması durumlarından hangileri kanıt olarak gösterilebilir? A) Yalnız! B) Yalnız III C) I ve II 5I, II ve III D) I ve III a 7

3. Osmanlı padişahları ve kadıları “kavuk” denilen bir başlık giyerlerdi ki, bu başlarında sarık niyetiyle taşıdıkları bez aslında onların kefeniydi. Öldüklerinde o kavuk çözülür ve ölen kişi onunla kefenlenerek defnedilirdi. Osmanlılar için "Kefeni başında gezer" sözü buradan gelir. Bunun hikmeti ise; padişah veya kadi her dâim kefenini baş ucunda taşırdı ki, ölümü her an hâtırında tutarak dünyevi zevklere ve mevki mâkam sevdasına kapılmaktan kendini muhâfaza ederdi. Her hangi bir kânûn çıkaracağı, hüküm veya fetvâ vereceği veya bir dâva göreceği zaman ölümü ve hesap vereceği günü hatırlar, hak ve adaletten ayrılmazdı. - Bu anlayışın Osmanlı Devleti'nde daha çok aşağıdaki gelişmelerden hangisini ortaya çıkardığı söylenebilir? A) Yargı bağımsızlığının benimsenmesini B) Ülkenin liyakat esaslarına göre yönetilmesini (C) Hukuk üstünlüğü anlayışının ortaya çıkmasını D) Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanmasını ESTeokratik devlet anlayışının başlamasını

3. TÜ ler 1. Kazım Karabekir Paşa; Amasya Genelgesi'nin yayımlanmasının ardından askerlik görevinden istifa eden Mustafa Kemal'e, "Ben ve kolordum, emrinizdeyiz paşam!" diyerek destek vermiştir. Kazım Karabekir ayrıca İstanbul Hükûmetinin Mustafa Kemal'in tutuklanması emrini de yerine getirmemiştir. Bu bilgi ve dönemin koşulları göz önünde bulundurulduğun- da aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Sevr Antlaşması'nın uygulanmasının önüne geçilmiştir. B) Kuvay- inzibatiye ordusu büyük bir güç elde etmiştir. Mustafa Kemal'in Milli Mücadele'nin lideri hâline gelmesi sağlanmıştır. D) Büyük Millet Meclisinin etkinliği artmıştır. Mustafa Kemal'e "Başkomutanlık” görevinin verilmesi sağ- Janmıştır.

8. Osmanlı Uygarlığı'nın bir sentez uygarlık olarak nitelendirilmesinde, I. merkez ve taşra yönetimlerinde görülen kurumlar- da Türk-İslam devletlerinde görülen uygulamalara yer verilmesi, II. egemenlik altına alınan bölgelerde eski uygulama- lara yer verilmesi, III. Selçuklularda görülen Gûlam sisteminin “Kapıkulu" olarak devam ettirilmesi durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene- bilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) I ve II D) Il ve III E) I, II ve III

4. Osmanlı Devletinde üretici de tüketici de narh ile il- gili olarak başvuru hakkına sahiptir. Osmanlı narh sistemi ile fiyatlara sınırlandırma getirilerek tüketici- ler korunmaya çalışılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi narh sisteminin Os- manlı (ekonomisine sağladığı faydalardan biri değildir? ain www.deltakitap.com A) Mal kalitesinin bozulmasının önüne geçmiştir. B Tüketici haklarını korumuştur. C) Haksız rekabeti önlemiştir. D))Sanayide rekabetin önüne geçmiştir. E) Ürün taban fiyatlarını belirlemiştir.

Soru 5 Osmanlı kanunnamelerinde geçen "Issizi şenlendirmek” tabiri kanunnamelerde sıkça kullanılmıştır. Buradaki temel amaç terk edilmiş köy, mezra ve yerlere halkı yerleştirerek ekonomiye kazandırmak olmuştur. Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi'nden itibaren bu amaç için aşağıdakilerden hangisini kullanmıştır? Al iskân Siyaseti B) Ahilik Teşkilatı C) Vergi Sistemi D Sancak Sistemi Veraset Sistemi

ali 3. Osmanlı padişahları ve kadılara "kavuk” denilen bir başlık giyerlerdi ki, bu başlarında sank niyetiyye taşıdıkları bez aslında onların kefeniydi. Öldüklerinde o kavuk çözülür ve ölen kişi onunla kefenlenerek defnedilirdi. Osmanlılar için "Kefeni başında gezer" sözü buradan gelir. Bunun hikmeti ise; padişah veya kadi her dâim kefenini baş ucunda taşırdı ki, ölümü her an hâtırında tutarak dünyevi zevklere ve mevki - mâkam sevdasına kapılmaktan kendini muhâfaza ederdi. Her hangi bir kânûn çıkaracağı, hüküm veya fetvâ vereceği veya bir dava göreceği zaman ölümü ve hesap vereceği günü hatırlar, hak ve adaletten ayrılmazok. Bu anlayışın Osmanlı Devletinde daha çok aşağıdaki delişmelerden hangisini ortaya çıkardığı söylenebilir? A) argi bağımsızlığının benimsenmesini B) Ülkenin liyakat esaslarına göre yönetilmesini ) Hukuk üstünlugu anlayışın ortaya çıkmasını D) Anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanmasını E) Teokratik devlet anlayışının başlamasını

7. XVI. yüzyılda, Sahn-i Seman Medresesi müderrisliğine yük- selenlerin % 47'sini reaya kökenliler oluşturmaktaydı. Buna göre Osmanlı Devleti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? QA) Toplum içinde dikey hareketitik etkin bir şekilde uygu- lanmakadr. B) Devşirme sistemi büyük oranda etkisini yitirmiştir. C) Egitim alanındaki memuriyetler iltimas ile dağıtılmakta- dur. D) Medreselerde İslami esaslar çerçevesinde program ha- zirlanmaktadır. Et Ilmiye sınıfı toplum içerisindeki en etkili gruptur.

Usmanlı Devleti'n 1. Osmanlı Esnaf teşkilatıyla ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi yanlıştır? A) Her loncanin reisi olarak bir “pir”i, güvenlik amiri olarak da bir “yiğitbaşı"sı vardı. B) Esnaf olmak isteyen kişi mesleğe çırak olarak başlardı. C) Loncanın hükümetle olan ilişkisini "lonca kethüda- si" sağlardı. Esnafı mütesellimler aracılığıyla Beylerbeyi denet- lerdi. E) Üretilen ürünlerin standartları ve fiyatları belirliydi. 4

1 1 1 4. Devşirme Kanunu'nda yer alan; • 8 yaş altı ve 20 yaş üstü devşirilemez. olm. Fermanda hangi bölgeden kaç devşirme alınacağı kesin olarak belirtilir, devşirilen çocukların seçildikleri gün ve bölge not alınır. • Bir bölgede en fazla 40 haneden birinden bir devşir- me alınır; ailenin tek oğlu veya dul kadın oğlu alina- maz. • Evliler ve Müslümanlar devşirilemez. maddeler dikkate alındığında aşağıdaki çıkarımlar- dan hangisine ulaşılamaz? A) Padişahın fermanı ile devşirme yapılabildiğine B) Plan ve programa göre uygulandığına C) Ailelerin mağdur edilmediğine D) Dini unsurların dikkate alındığına E) Devşirmelere üç ayda bir "ulufe" ödendiğine

cek 18.y 27) 1. Murat zamanında sokağa çıkma, tütün kullanma yasağı getirilerek kahvehanelerin kapatılması aşağıdakilerden hangisini sağlamaya yönelik değildir? luk! den A) Hükümdar otoritesini kuvvetlendirmek Paşa'nın devlet otoritesini ngisidir? an B) Kötü alışkanlıkların yayılmasını engellemek "Is r C) Salgın hastalıklara mani olmak lişr D) Kamu düzenini sağlamak IZ E) Asayiş ve güven ortamı oluşturmak N N

10. Aşağıdakilerden hangisi Celali İsyanlarının nedenlerinden değildir ? A: Anadoluda nüfusun artması B: Toplumun düzenin bozulması C: Anadoluda kuraklık yaşanması D: Halkın bir kısmının devlete güvenmesi

5. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti, iltizam usulünde yap- tığı değişiklikle yüklü bir peşin ödemeyi de öngören malikâne usulünü getirmiştir. Buna göre mukaatalar mültezimlere daha önceki gibi üç yıllık sürelerle değil, sürekli olarak ihale edilmeye başlanmıştır. Yapılan bu değişiklikle güdülen amaç aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Ayanların reaya temsilcisi olmasını önlemek B) Büyük toprak sahiplerinin ortaya çıkmasını en- gellemek C) Hazineye daha fazla gelir sağlamak D) Tek hazine sisteminden çoklu hazine sistemine geçmek E) Yeniçeri Ocağının kaldırılmasına ortam hazır- lamak

A: I. Ahmed B: 13. Layiha ve Risale düzenleyen ve Liyakat çok önemlidir diyen devlet görevlisi kimdir ? A: Lütfi Paşa B: Koçi Bey C: Gelibolulu Mustafa Ali D: Sarı Mehmet Paşa ile Ormanlının aydınlanmasında etkili olan kişi kimdir? fütoferrika D: Koçi Bey

13. Osmanlı Devleti'nde, 1. Tarım ve hayvancılıkla uğraşan kimselere devletçe tohum, hayvan ve para yardımı yapılması, II. Toprağını arka arkaya üç yıl ekmeyerek boş bıra- kan köylünün toprağının elinden alınıp bir başka- sına verilmesi, III. Köylünün, toprağını değil, toprağı işleme hakkını çocuklarına miras olarak bırakabilmesi uygulamalarından hangileri, toprağın kullanımının köylüye, çiplak mülkiyetinin devlete ait olduğunu gösterir? Al Yalnız 1 C) Yalnız III B) Yalnız 1. D) I ve II E) II ve III

ÖSYM) TADINDA 81 SORULAR 9. Bir tarihçi, Osmanlı Devleti'ndeki Divan-ı Hümayun için "bugünkü anlamda Bakanlar Kurulu, Danıştay, Yargıtay gibi devlet kurumlarının görevlerini yerine getiren bir meclisti." demiştir. Tarihçinin bu değerlendirmeyi aşağıdakilerden hangisine dayandırdığı savunulamaz? A) Davaların ve şikâyetlerin karara bağlanmasına B) Ülke yönetimine ilişkin kararlar alınmasına C) Kadılar tarafından alınan kararların gözden geçirilmesine D Haftanın belirli günlerinde toplanılmasına E) Alinan kararların hukuk sistemi gereğince kanun sayılmasına