Mercekler Soruları

8. Işığı kırma indisleri n₁ ve n₂ olan saydam maddelerden yapılmış asal eksenleri çakışık ince kenarlı merceklerin asal eksenlerine paralel gönderirlen tek renkli ışığın izle- diği yol şekildeki gibidir. A) n₁ >n₂>no n₁ Fizik Soru Bankası d₁ D)non₂>n₁ no d₂ 1₂27 d,> da olduğuna göre, merceklerin yapıldığı madde- lerin kırılma indisleri n₁, n₂ ve ortamın kırılma indisi no arasında nasıl bir ilişki vardır? B) n₂>n₁ > no #M asal eksen C) n₂ = n₁ > no E) no > n₁ > ₂ NIT 246

2. Sürtünmesiz düzlemde m, ve m, kütleleri ile kurulu sistem serbest bırakılıyor. Sistemin ivmesi a, ipte oluşan gerilme kuvveti T, m₂ kütleli cismin t sürede aldığı yol x oluyor. yatay- m₂ X m, gsina = (m₁+ m₂)" T= m₂ a al Cisimlerin yerleri kendi aralarında yer değiştirilip tekrar ser- best bırakılıyor. T+m₁ a A) Yalnız I kütlesi t sürede x yolunu alır T D) Ivett m, p.sins Buna göre, 1. Tip gerilmesi değişmez. II. a ivmesi artar. III. m₁ yargılarından hangileri kesinlikle doğru olur? B) Yalnız II m sina = mi sina 2 E) I ve III C) Yalnız III

skop 11. Bir öğretmen fen bilimleri dersinde öğrencileriyle birlikte "Basit bir teleskop yapalım" etkinliğini aşağıdaki tabloya göre gerçekleştirecektir. Malzemeler • 1 adet ince-kenarlı mercek • 1 adet kalın kenarlı mercek • Yapıştırıcı 2 adet renkli fon kartonu Mercek Yapılışı • Biri diğerinin içinde hareket edebilecek şekilde kartonlardan iki rulo oluşturun ve yapıştırıcıyla sabitleyin. Büyük ve küçük çaplı rulonun bir ucuna mercekleri yerleştirip sabitleyin. • Mercek takılı uçlar dışa bakacak şekilde küçük ruloyu büyük rulonun içine yerleştirin. • Bulutsuz bir gecede, küçük rulodaki mercekten bakarak teleskobu evi- nizde test edin ve görüntüyü netleştirmek için küçük ruloyu büyük rulo içinde hareket ettirin. . Mercek Etkinlik sonrasında öğrenciler teleskoplarıyla birlikte eve gidip gece gökyüzüne baktıklarında bazı öğrenciler gökcisimlerini daha yakından gözlemleyememiştir. Yönergeyi eksiksiz yerine getiren öğrencilerden bazılarının gözlem yapamamasının sebebi aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Gözlemlerini bulutsuz bir gecede yapmaları B) Küçük ruloyu büyük ruto içinde hareket ettirmeleri C) Büyük ve küçük rulolara takılacak mercek türlerini bilmemeleri D) Merceklerden birinin büyük ruloya diğerinin küçük ruloya yerleştirilmesi

ILERİ TESTİ anlarına ait 20 soru vardır. a işaretleyiniz. 3. A K Şekildeki eşit bölmeli düzlemde hava ortamında özdeş in- ce kenarlı mercekler bulunmaktadır. K cisminin ilk görün- tüsü Z noktasında cisme göre ters bir görüntüsü oluştur- maktadır. X Y O A T P R S L Buna göre, hangi noktaya bir perde konulduğunda K cisminin cisme göre düz ve aynı boyda bir görüntüsü oluşur? (Noktalar arası uzaklıklar eşittir.) A) X B) P C) R D) S E) L ndaki ploktrik alan cizgi-

9. FEN BILIMLERI Geçmişten günümüze kadar uzaya meraklı insanlar tarafından geliştirilen teleskoplar uzaya mera- kı artırarak uzay hakkında yeni bilgiler elde edilmesini sağlamıştır. Teknolojinin gelişmesiyle farklı teleskoplar ortaya çıkmıştır. Teleskop çeşitlerinden bazılarını aynalı teleskop, mercekli teleskop ve radyo teleskopları olarak sıralayabiliriz. Aynalı Teleskop Mercekli Teleskop Buna göre teleskoplarla ilgili, Aynalı ve mercekli teleskoplar gök cisimlerinin gözlenmesinde daha uygundur. II. Radyo teleskopları daha çok uzay araç ya da istasyonlarında astronotlarla irtibat kurulmasında kul- Manılır. Radyo Teleskobu mercek III Aynalı teleskoplarda ışığın kırılması, mercekli teleskoplarda ise ışığın yansıması sayesinde görüntü elde edilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Ie II İşleyen Zeka Yayınları C) ve D) I, II ve Ill Gök cisimlerinden gelen işığı toplayıp odaklayarak gözlemlenebilecek görüntüler elde edilmesini sağlavan aleto tolookcom

123T 5. Şekildeki merceklerin yüzeylerinin eğrilik yarıçapları eşit, kırıcılık indisleri sırasıyla n,, no, n ve ortamın kırıcılık indisi n'dir. Merceklere gönderilen aynı renkli I ışınları şekildeki yolları iziliyor. Asal eksen n₁ Asal eksen 'f A) n₁ >n₂>n3 C) n₂>n₂>n₂ Asal eksen Mercekler-1 And E) n₁ = n₂>n₂ Buna göre n₁, n₂, n arasındaki ilişki aşağıdakiler- den hangisinde doğru verilmiştir? B) n₂>n₁ > 3 D) n₂>n₂>n₁ 7. Me 1. IL YIN DENİZİ

4. Fen bilimleri dersinde teleskobun yapısını incele- yen öğrenciler, basit bir teleskobun yapımı ile ilgi- li aşağıdaki bilgileri vermişlerdir. Buna göre; EST- Ata Emir Furkan Farklı büyüklükte 2 adet ince kenarlı mercek kullanılır. Teleskopta net görüntü elde etmek için boru uzunluğu arttırılıp azaltılmalıdır. İnce kenarlı mercek yerine çukur ayna kullanılabilir. bilgilerinden hangileri doğrudur? B) Ata ve Furkan D) Ata, Emir ve Furkan A) Ata ve Emir C) Emir ve Furkan

2. Asal eksenleri çakışık yakınsak mercek ve tümsek aynadan oluşan düzenekte asal eksene paralel gelen I ışık ışını tümsek aynada yansıdıktan sonra şekildeki gibi kendi üzerinden geri dönüyor. d D) f₁ + 2f₂ T B) f₁-f2 f₂ Merceğin odak uzaklığı f₁, tümsek aynanın odak uzaklığı f2 olduğuna göre, merceğin optik merkezi ile aynanın tepe noktası arasındaki d mesafesi aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) f₁ + f2 E) 2f₂-f₁ PA YAY C) f₁ - 2f2

11. Bir öğretmen fen bilimleri dersinde öğrencileriyle birlikte "Basit bir teleskop yapalım" etkinliğini aşağıdaki tabloya göre gerçekleştirecektir. Malzemeler 1 adet ince kenarlı mercek • 1 adet kalın kenarlı mercek Yapıştırıcı • 2 adet renkli fon kartonu . . Mercek Yapılışı • Biri diğerinin içinde hareket edebilecek şekilde kartonlardan iki rulo oluşturun ve yapıştırıcıyla sabitleyin. Büyük ve küçük çaplı rulonun bir ucuna mercekleri yerleştirip sabitleyin. Mercek takılı uçlar dışa bakacak şekilde küçük ruloyu büyük rulonun içine yerleştirin. • • Bulutsuz bir gecede, küçük rulodaki mercekten bakarak teleskobu evi- nizde test edin ve görüntüyü netleştirmek için küçük ruloyu büyük rulo içinde hareket ettirin. D Mercek Etkinlik sonrasında öğrenciler teleskoplarıyla birlikte eve gidip gece gökyüzüne baktıklarında bazı öğrenciler gökcisimlerini daha yakından gözlemleyememiştir. Yönergeyi eksiksiz yerine getiren öğrencilerden bazılarının gözlem yapamamasının sebebi aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Gözlemlerini bulutsuz bir gecede yapmaları B) Küçük ruloyu büyük rulo içinde hareket ettirmeleri C) Büyük ve küçük rulolara takılacak mercek türlerini bilmemeleri D) Merceklerden birinin büyük ruloya diğerinin küçük ruloya yerleştirilmesi

al k 3 J 1 2. Kırmızı ışık için odak noktası F olan ince kenar- li mercek önüne konulan kırmızı, yeşil ve mavi cisimlerin görüntüleri şekildeki gibi K noktasında beyaz renkte oluşuyor. Asal eksen üzerinde bulunan cisimler hangi seçenekte doğru verilmiştir? B) A) F fast I K 2F Görüntü KY M D) 111 KYM Itt KYM E) C) KMY YMK

Kazanım Soru Bankası FEN BİLİMLERİ 1. Aynali teleskopta uzaydan gelen işinlar bir cukur ayna tarafından toplanır. Ayna teleskop tüpünün arka kosmına yerleştirilir. Mercekli teleskopta ise uzaydan işığı topla- yan kısım ince kenarlı mercekdir. Mercek te- leskop tüpünün ön kısmına yerleştirilir. Bir teleskobun bazı bölümleri şekilde gösterilmiş- tir. Bulucu dürbün Göz merceği Işığı toplayan optik araç Teleskop tüpü amif -Kundak Üç ayak Bu teleskobun çeşidi ve işlevi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Aynalı teleskoptur, ayna açıklığı büyüdükçe daha çok ışık toplar. B) Mercekli teleskoptur, birinci merceğin çapı küçüldükçe daha çok ışık toplar. C) Aynalı teleskoptur, gözlenen gökcismini gö- zün algılayabileceği kadar parlak gösterir. D) Mercekli teleskoptur, gözlenen gökcismini gö- zün algılayabileceği kadar parlak gösterir. 2. Dünya'dan optik teleskop ile bir gökcismini gözlemleyebilmek için ilk şart aşağıdakiler- den hangisidir? A) Gökcisminden çıkan ışığın Dünya'ya ulaşma- SI B) Gök cisminin bir ışık kaynağı olması C) Teleskobun yeterince büyük merceği olması D) Teleskobun aynalı teleskop olması Teleskotun Yapisin ve No se Yaradigm Apdar-2 3. Teleskopların nass çaliştiğine spiklayacak iki astronomun konuşmalan esnasında ekrana yan- sitilan teleskoplar şekilde gösterilmiştir. I. konuşmacı 11. konuşmacı Astronomların konuşma içerikleri ile ilgili olarak öğrenciler yorumlar yapıyor. Alp: 1. konuşmacı optik teleskoplardan bahse- decektir. 06 Naz: II. konuşmacı uzaydan gelen radyo dalga- larının toplanıp elektrik sinyaline dönüştü- rülmesinden bahsedecektir. Çağ: "Bu teleskop ile gözlem yaparken ışık kir- liliği gözlemleri etkiler." ifadesini II. konuş- macı kullanır. Alp, Naz ve Çağ'ın yorumlarından hangileri doğrudur? A) Yalnız Alp C) Naz ve Çağ 4. Türkiye'de gökyüzü gözlem şenliklerinin yapıldığı yerlerden Saklıkent'in rakımı 2000 metre, Yeni- şarbademli'nin rakımı ise 1700 metredir. Gökyüzü gözlem şenliklerinde yüksek rakım- li yerlerin tercih edilmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur? ması Fen Bilimleri Sorulan Çanta'da keklik B) Alp ve Naz D) Alp, Naz ve Çağ A) Işık kirliliğinin daha az olması B) Hava kirliliğinin ve toz oranının düşük olması C) Gözlem alanı geniş olduğu için daha fazla in- sanın katılabilmesi D) Gözlemlerde atmosfer etkisinin daha az ol- Güneş Sistemi ve Ötes 1. UNITE

3. im 20 soru vardır. Tamirci Ali Usta, saatleri tamir ederken bir büyüteçten faydalanıp daha rahat çalışıyor. Saatin üzerine tuttuğu büyütece baktığında saat parçalarını daha büyük ve düz olarak görüyor. Asal eksen K A) K noktasında C) L noktasında 24. zeliga M Büyüteç sol sağ Büyütecin odak uzaklığı f olduğuna göre Ali Usta saati büyütecin asal ekseni üzerinde hangi noktada tutmaktadır? göz Gulur. E) K noktasının solunda B) KL arasında DLM arasında

for 1. Tamirci Ali Usta, saatleri tamir ederken bir büyüteçten faydalanıp daha rahat çalışıyor. Saatin üzerine tuttuğu büyütece baktığında saat parçalarını daha büyük ve düz olarak görüyor. Asal eksen T A) K noktasında C) L noktasında M Büyüteç sol sağ Büyütecin odak uzaklığı f olduğuna göre Ali Usta saati büyütecin asal ekseni üzerinde hangi noktada tutmaktadır? B) KL arasında DLM arasında E) K noktasının solunda göz

Mercekler 5. Asal eksenleri çakışık olan ıraksak mercek, yakın- sak mercek ve çukur aynanın odak uzaklıkları eşit ve d kadardır. iraksak yakınsak mercek mercek A) 1 d B) 2 Bu düzeneğe gönderilen I ışını, ıraksak mer- cekten I' ışını olarak ayrıldığına göre, yakınsak mercek ile çukur ayna arasındaki uzaklık kaç d dir? çukur ayna C) 3 asal eksen D) 4 E) 5

Uzantısı odak noktasından geçecek şekilde gelen ışın, mercekte kırıldıktan sonra asal eksene paralel olarak gider. ✓ Merceğin optik merkezine doğru gelen tek renkli ışın, kırılmaya uğramadan yoluna devam eder. ✓ Uzantısı asal eksen üzerindeki optik merkezden 2F uzaklıktan geçecek şekilde gelen ışın kırıldıktan sonra uzantısı merceğin diğer tarafında yine optik merkezden 2F uzaklıktan geçecek şekilde kırılır. ÖRNEK-31 Kalın kenarlı mercek ve merceğin asal eksinine dik olarak yer- leştirilen düzlem ayna şekildeki gibidir. Z X +1 Buna göre, merceğe gelen tek renkli Y ve Z ışınlarından hangileri düzlem aynadan yansıdıktan sonra kendi üzerin- den geri döner? (Her bir bölme aralığı eşit ve F kadardır.) A) Yalnız X B) Yalnız Y D) X ve Y C) Yalnız Z E) X, Y ve Z Ayr ker B le A

Asal eksenleri çakışık mercek ve çukur aynaya gön- derilen I ışın şekildeki yolu izliyor. K Optik araçlar arasındaki uzunluk odak uzunluk- ları cinsinden nedir? A) fk + 2fL C) 2fk - fL E) fk - fL B) fk +fL D) 2fk +fL