Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim Soruları
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve GirişimNUTIST
U DALGALARINDA KIRINIM VE GİRİŞİM
oluşturulan doğrusal 3.
sından doğrusal olarak
ller arası uzaklık dalga
ür.
Engel
kırınıma uğraması
angisi yapılmalıdır?
eli
alı
ik büyümeli
1. TEST
olması
ar bir aralıktan ge-
doğru eğrilerek da-
aralıktan geçerken
lik;
Imoni
Palme Yayınevi
Derinliği sabit olan su dalga leğeninde oluştu-
rulan doğrusal dalgalar şekildeki gibi iki engel
arasındaki dar aralıktan geçerken eğriliyor.
Engel
N
Engel
Buna göre;
I. Aralığın genişliğinin azaltılması X
II. Dalgaların dalga boyunun azaltılması
III. Dalgaların frekansının arttırılması
işlemlerinden hangileri tek başına yapılır-
sa aralıktan geçen dalgalar doğrusallaşır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
a=11. 1/1/0
4. Dalga boyu λ olan periyodik doğrusal su dal-
gaları, genişlikleri W₁ ve W₂ olan yarıklardan
geçince şekildeki gibi yayıldığı gözleniyor.
+11+
Kavram ve Soru Analizi
SU DALGALARINDA
KIRINIM
Bir su dalga leğeninde W aralığın-
dan
geçen doğrusal dalgaların dalga
boyu λ dır.
Doğrusal su dalgalarının bir ara-
lıktan geçerken doğrusallığını kay-
bederek engel kenarlarına doğru
eğrilmelerine su dalgalarında kırı-
nim denir.
Aşağıdakı kırınım deneyinde; (a).
(b). (c) sırasıyla dalga boyu büyül-
tüldüğünde kırınımın nasıl arttığını
görmektesiniz.
(a)
(b)
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim4. Tear Testi
8. Özdeş K₁ ve K₂ noktasal dalga kaynaklarının, derinliği sabit bir leğende oluşturdukları girişim deseni şekildeki gibidir.
Dalga Çukuru
Dalga Tepesi
K₁
K₂
Oluşan dalgaların periyotu T ve dalga boyları ▸ kadar olduğuna göre; hangisi yanlıştır?
A) K noktası K, kaynağına 2,5 A uzaklıktadır.
B) L noktası K₂ kaynağına 2 λ uzaklıktadır.
C) K noktası kaynaklar çalışmaya başladıktan 3T süre sonra oluşur.
D) M noktası K₂ kaynağına 3 A uzaklıktadır.
E) K ve L noktaları aynı anda oluşur.
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve GirişimDerinliği sabit su leğeninde noktasal P, R kaynakla-
ri şekildeki gibi dairesel dalgalar üretiyorlar.
Dalgaların dalga boyu λ olduğuna göre, S nokta-
sım yol farkı kaç λ dır?
A) 4
B) 3
C) 2,5
D) 1,5
B)1
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve GirişimYeşil ışık kullanılarak yapılan tek yarıkta kırınım deneyinde
merkezi aydınlık saçak dışındaki saçakların genişlikleri x
oluyor. Aynı deney, kırmızı ışık kullanılarak tekrar ediliyor.
Buna göre;
+1. Saçak genişliği artar.
II. Merkezî aydınlık saçağın genişliği 2x'ten büyük olur.
Yeşil ışıkta karanlık saçakta bulunan bir nokta kırmızı
ışıkta aydınlık saçakta bulunabilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
fl.
III.
A) Yalnız I
Dve III
B) Yalnız II
E) I, II ve III
C) I ve III
FİZİK
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim5)
FH
Derinliği her yerde aynı olan bir dalga leğeninde şekildeki gibi A dalga boylu doğrusal dalgalar üretiliyor. Dalga
leğenindeki yarığın genişliği w dır.
Leğende kırınım deseni oluştuğuna göre A ve w arasındaki ilişki;
1. λ > W
11. λ = w
III. A < w
hangileri gibi olabilir?(15 PUAN)
6)
199
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve GirişimÖLÇME
Su Dalgalarında Girişim ve Kırınım
Derinliği sabit dalga leğeninde aynı fazda çalışan, özdeş iki
noktasal dalga kaynağının aralarındaki mesafe 24 cm'dir.
Kaynakların oluşturduğu dalgaların dalga boyu 8 cm olup
girişim desenindeki bir P noktasının merkez doğrusuna dik
uzaklığı 10 cm, kaynakların orta noktasına uzaklığı 20 cm'dir.
Buna göre, P noktası hangi desen çizgisi üzerindedir?
B) 1. Karın
1=8
D) 3. Düğüm
A) 2. Düğüm
C) 1. Düğüm
E) 2. Karın
Aynı
boy
dal
B
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim8. Şekildeki tek yarıkla yapılan kırınım deneyinde merkezi
aydınlığın yeri belirlendikten sonra yarıklar düzlemi ile
perde arasına su dolduruluyor.
SIVI > 892
Işık
SU
D) I ve III
perde
Bu değişikliğe göre,
✓ Merkezî aydınlık saçağın yeri değişmez.
V. Saçaklar merkezî aydınlık saçağa doğru yaklaşır.
W. Merkezî aydınlık saçağın parlaklığı azalır.
yargılarından hangileri doğru olur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
E) I, II ve III
C) Ive Il
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve GirişimBir girişim deneyinde bir noktanın 1. kaynağa olan
uzaklığı 22 cm, 2. kaynağa uzaklığı 14 cm'dir.
Dalgaların dalga boyu 4 cm olduğuna göre nok-
ta üzerinde hangi girişim çizgisi bulunmakta-
dır?
A) 2. Düğüm çizgisi
B) 2. Dalga katarı
C) 1. Düğüm çizgisi
D) 1. Dalga katarı
E) 3. Dalga katarı
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim15. Derinliği sabit bir dalga leğeninde noktasal kaynak-
larla girişim desenleri oluşturulmaktadır.
Girişim deseninde düğüm çizgisi gözlenebilme-
si için;
Kaynaklar aynı fazla çalışmalıdır.
λ
11. d >
2
olmalıdır.
I. Kaynakların ürettiği dalgaların frekansları eşit
olmalıdır.
yukarıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
bayra
A) Yalnız I
D) I ve III
Yalnız II
C) I ve II
E) II ve III
...
****
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim13.
1. düğüm
X
1. düğüm 2. katar
K₁
K₂
Derinliği her yerinde aynı olan dalga leğeninde öz-
deş ve ayna fazda çalışan kaynaklarla şekildeki gi-
rişim deseni oluşturulmaktadır.
A) dx >dy >dz
dz > dx = dy
Z
X, Y ve Z noktalarının kaynaklara olan yol fark-
ları sırası ile dx, dy ve d olduğuna göre, bunlar
arasındaki ilişki nedir?
B) dx = dy >dz
D) dz>dy >dx
E) dx = dy = dz
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim5. Yol kenarında duran bir polis aracı sabit fre-
kanslı ses yaymaktadır.
Polis aracına doğru yaklaşan bir motosik-
let sürücüsünün algıladığı sesin frekansı,
I. sesin yayılma hızının büyüklüğü,
II. polis otosunun yaydığı sesin frekansı,
III. motosikletin hızının büyüklüğü
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) II ve III
5. C
I
y
A
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim19. K noktasında durmakta olan cisme büyüklüğü F olan kuv-
vet K noktasından M noktasına kadar uygulanınca cisim R
noktasına çıkıp dönüşte K noktasında duruyor.
2x
K L
-
w/o
M N
B) - 5/5
Buna göre, F kuvvetinin yaptığı iş cismin R noktasın-
daki potansiyel enerjinin kaç katıdır?
(Yol boyunca sürtünme sabit ve aralıklar eşit mesafededir.)
A) 12/22
E)
+♡
P
C) - 1/
R
N/w
D) -3/20
yatay
26x 2mgh
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve GirişimDerinliği her yerinde aynı olan bir dalga leğeninde
aynı fazda çalışan özdeş noktasal iki kaynaktan bi-
rinden 23 cm, diğerinden 63 cm uzakta bulunan bir P
noktası 3. düğüm çizgisi üzerindedir.
Buna göre, üretilen dalgaların dalga boyu kaç cm
dir?
A) 4
B) 8
C) 12 D) 16 E) 20
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim34.
35.
D) Yalnız I
Su dalgalarında oluşan girişim deseni
ile ilgili,
1. Dalga boyu artarsa girişim çizgi sayısı
azalır.
E) Yalnız III
I Frekans artarsa girişim çizgi sayısı ar-
tar. T
fr
H. Kaynaklar birbirine yaklaşırsa çizgi sa-
yısı artar.
yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II C) Ive II
E) I, II ve III
D) II ve III
Özdeş kaynakların ürettiği dalgaların dalga boyu
λ'dır.
38.
E
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve Girişim33.
34.
12 FİZİK ÇALIŞMA SORULARI
Bir dalga leğeninde aynı fazlı özdeş
kaynaklarla oluşturulan girişim dese-
nindeki merkez doğrusu ile ilgili,
4. Aynı zamanda 0. dalga katarıdır.
11. Girişim desenini simetrik olarak ikiye
böler.
Cift tepe ve çift çukur noktalarından
oluşur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I, ILve III
C) I ve III
B) I ve II
D) Yalnız I E) Yalnız III
arında oluşan girişim deseni
37.
Sabit de
lışan öz
lu dalga
2. düğü
çiz
K
Bun
Fizik
Su Dalgalarında Kırınım ve GirişimFaz farkı yokken ve faz farkı varken oluşan dalgaların konum (u
leyiniz. Dalgaların tepe ve çukur noktalarının karşılaşmasında
Yorumlayınız.
SORU 6
d₁
Su derinliğinin sabit olduğu bir dalga leğeninde aynı Su derinliği
fazda çalışan kaynaklar girişim deseni oluşturmak değişmez. F
tadır. Kaynaklar T periyotla çalıştırıldığında A nokta- dalga boyu
si 3. düğüm çizgisi üzerinde yer almaktadır.
da da kayna
d₂
K₂
sim.ht
ÇÖZÜM
ilk duruma
İkinci duru
K₁
A noktasının 5. katar çizgisi üzerinde yer alması
için kaynaklar kaç T periyotla çalıştırılmalıdır?
(A noktasının kaynaklara olan uzaklığı d, ve d₂ dir.)
Yol farklan
352
(3 - -/-/-)
124
(V.T
T
T₁ = 12
72