Gölge Soruları

1. Çok uzaktaki cisimlerin görülebilmesi için geliştirilmiş gözlem araçlarına teleskop denir. Bir öğretmen 09- rencilerine basit bir teleskop yapmaları için çapları ve uzunlukları farklı Şekil 1'deki silindir biçimli boruları, çukur aynayı, tam yansımalı prizmayı ve göz mercegi olarak adlandırılan küçük çaplı bir ince kenarlı mercegi de borularla birlikte veriyor. Silindir biçimli borular Şekil II Çukur Tam yansımalı Göz ayna prizma merceği Şekil 1 Basit bir aynalı teleskop yapmak için boruları Şekil Il'deki gibi birleştiren öğrenciler I, II, III numaralı yerlere Şekil 1'deki optik araçlardan hangilerini yerleştirirlerse yaptıkları aletle uzaktaki cisimlerin görüntüsünü görebilirler? (Şekil l'deki optik aletler gerçek boyutlarına göre orantısız çizilmiştir.) A) Göz merceği Çukur ayna Tam yansımalı prizma B) Göz merceği Tam yansımalı Çukur ayna prizma C) Çukur ayna Tam yansımalı Göz merceği prizma D) Tam yansımalı Çukur ayna Göz merceği prizma E) Tam yansımalı Göz merceği Çukur ayna prizma

Küresel ışık kaynağı ve küresel cismin yarıçapları sırasıy- lar ve 2r'dir. d Buna göre, perde üzerinde oluşan tam gölgenin alanı kaç zur2'dir? A) 27 B)21 C) 18 D) 9 E)6

14. Noktasal ışık kaynağı ve küresel cisimden oluştu rulan sistemde K noktasındaki kaynak ok yönünde ilerliyor ve L noktasına geliyor. K. Buna göre, kaynak K'de iken gözün küresel ci- simde gördüğü gölgelenme ile L'de iken gördü ğü gölgelenme aşağıdakilerden hangisidir? K. L A) E)

tapçığı 7. Karanlık bir ortamda, paralel işık yayan kaynak, nokta- sal ışık kaynağı, özdeş, opak küresel cisimler ve sonsuz büyüklükteki beyaz perdelerle Şekil - I ve Şekil - Il'deki düzenekler kurulmuştur. Küre ---Yatay Paralel ışık kaynağı Perde Şekil - 1 Küre --- Yatay Noktasal işık kaynağı Perde Şekil - 11 000 am Buna göre, I. Her iki düzenekte de yalnız tam gölge oluşmuştur. Then II. Şekil - l'deki düzenekte kaynak yatay olarak küreye yaklaştırılırsa perdenin ışık akısı artar. X III. Şekil - Il'deki düzenekte kaynak yatay olarak küreye yaklaştırılırsa perdenin ışık akısı azalır. yargılarından hangileri doğrudur? Dve III A) Yalnız II D) Il ve III B Yalnız III E) I, II ve III

5. Noktasal I ışık kaynağı düzlem ayna ve saydam olma- yan küresel X, Y cisimleri K ve L perdeleri önüne şekil- deki gibi yerleştirilmiştir. Ox K perdesi Y L perdesi Buna göre k ve L perdelerinde oluşan gölge şekil- leri hangi seçenekte doğru verilmiştir? : Tam gölge, O: Yarı gölge) A) K L B) C) D) E)

YLARI YORUM SORULA 7. Şekildeki küre yüzeyine paralel ışık demeti gönderile- rek aydınlatılıyor. Gözlemciler K, L ve M noktalarından e konulan 1. N düzenek küreye bakmaktadır. Perde Ige aşağı- Buna göre, K, L, M gözlemcileri küreyi; I3D II verilenlerden hangisi gibi görebilir? K A) II B) II C) II D) üp konularak E) II Prf Yayınları MN

Aydınlık bölge Karanlık bir ortamda, küresel bir ışık kaynağı ile gözlemci arasına saydam olmayan bir cisim konulduğunda, göz- lemci kaynağı şekildeki gibi görüyor. Buna göre, 1. Cismi kaynağa yaklaştırma II. Kaynağı cisme yaklaştırma III. Cismi gözlemciye yaklaştırma işlemlerinden hangileri tek başına yapıldığında, göz- lemcinin gördüğü aydınlık bölgenin alanı küçülür? A) Yalnız I B) Yalnız II C Yalnız II D) I ya da II E) Il ya da lII

Aşağıdakilerden hangisinde gölgenin oluşumu için gerekli olan işığın özelliği doğru olarak verilmiştir? TEST - 1 A) Işık boşlukta yayılabilir. B) Işık saydam ortamlardan geçebilir. C) Işık doğrusal yolla yayılır. D) Işık enerji taşır. E) Işık oluşabilmesi için kaynağa ihtiyaç duyar. ildsionario VM

6. Noktasal bir ışık kaynağı, perde ve saydam olmayan cisim ile oluşturulan sistem şekildeki gibidir. 8. a 1 5 3 2 4 Saydam olmayan cisim Perde Buna göre 1, 2, 3, 4 ve 5 noktalarının hangisinden bakan gözlemci perdede oluşan gölgenin tamamını göremez? E) 5 D) 4 B) 2 A) 1 e) 3

A Noktasal k, ve k, Işık kaynakları saydam olmayan engellerin arkasında şekildeki gibi yerleştiriliyor. E) Hiçbiri D) Il ile b Güneş Düny III. engel nin yarıçapla- -, 3S'tir. A Dunya Güneş Buna göre, hangi modellem latmak için uygun bir modet Yalnız y B) Yalnız 1 E D) I ve III engel Buna göre; 6/ Işık ile ilgili olarak Işik üreten kaynaklara Güneş ve yıldızlar doğ Mum alevi doğal ışık ke Ay yapay ışık kaynağ Işık taneciklerin foto verilen bilgilerden kaçile 1. X noktası her iki kaynaktan ışık alır I. Y noktası yalnız K ışık kaynağından işık alır III. T noktası K, ışık kaynağından ışık almaz + yargılarından hangileri doğrudur? şık kaynağının işık akıları xs erden hangisin- B) 2 A) 1 Qy > Oz •x > O2 A) Yalnız II DI ve III B) Yalnız III C) I ve II E) I, II ve III 243

3. Cisim K K Perde Özdeş K, ve K noktasal ışık kaynakları önüne say- dam olmayan küresel cisim şekildeki gibi konul- muştur. Buna göre perdede oluşan gölge için; 1. Cisim K, işık kaynağına yaklaştırılırsa tam göl- ge alanı artar. II. K, işık kaynağı K, ışık kaynağına yaklaştırılırsa yarı gölge alanı azalır. UL. Perde cisme yaklaştırılırsa tam ve yan gölge ala- ni büyür? verilenlerden hangileri doğrudur? B) I ve IL C) I ve III A) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III

3. "Camera obscura" da denilen karanli kutu pokideki gibi verilmiştir Mum işığı küpün üzerinde bulunan delikten geçerek küpün yan yüzeylerinde mum alevinin görüntüsünü oluş- turmaktadır. Buna göre; I. Görüntü ters olur. II. Mumun ateşi büyürse görüntüsü de büyür. III. Mum kutuya yaklaştırılınca görüntü de büyür. yargılarından hangileri doğrudur? C) I ve 11 A) Yalnız! B) Yalnız 11 D) II ve III E) I, II ve III

DIE 16 Örnek-6 Çelik bilye км Küresel ışık kaynağı a Şekil 1 X ve Y gözlemcileri, karanlık bir ortamda, önünde Şekil I'deki gibi çelik bilye bulunan küresel beyaz ışık kayna- ğına bakıyor X'e göre kaynağın Y'ye göre kaynağın görünümü görünümü Şekil !! Şekil !! X gözlemcisi, kaynağı Şekill'dekine Y gözlemcisi de Şekil III'tekine benzer biçimde gördüğüne göre, X ve Y gözlemcileri K, L, M noktalarının hangilerin- den bakıyor olabilir? Y'nin Baktığı Nokta X'in Baktığı Nokta M A) L SD a- ir. (2011-YGS) Bu çözüm-6

Noktasal K ışık kaynağı ile aydınlatılan beyaz bir perde önündeki O noktasından demir bir bilye şekildeki gibi serbest bırakılıyor. Bilye t süre sonra O' noktasından geçtiğine göre, bu sürede ekranda oluşan gölgenin ölçülen ivmesi kaç g'dir? (g: yerçekimi ivmesi)

4 Noktasal S, ve S2 işık kaynakları ile küresel engel O şekildeki gibi yerleştiriliyor. a) Perdede oluşan görüntünün şekli nasıl olur? si We S2 b) S, ışık kaynağı ok yönünde kaydırılırsa tam gölge ve yarı gölge alanları nasıl deği- şir? bi

FOKUS TESTİ 39 1. 3. Karanlık bir ortamda engel, K, ve ką noktasal işık kaynakları şekildeki gibi perdenin önüne yerleşti- rilmiştir. Karani topları III, Şe Delik K K₂ Isil kayna -mosog nooled Engel Perde 1 ka Buna göre, perdede oluşan gölge aşağıdakiler- den hangisine benzer? k : Tam gölge A) O: Yarım gölge C) B) o C D) E) 4.