Hayalindeki netler. İhtiyacın olan her şey. Tek platform.

Soru çözüm, yayın seti, birebir rehberlik, canlı dersler ve daha fazlası Kunduz’da. Şimdi al, netlerini artırmaya başla.

Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları Soruları

K-L noktaları arası mesafe 20 cm'dir.
III. (4-8) saniye aralığında ortalama hızısıfırdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız 1
B) Yalnız II
D) Il ve ill
E) I, ve ill
5. Dünya etrafında x ve 0, büyüklüğünde sabit sürat-
lerle dolanan X, Y iletişim uyduları Dünya'dan bakan
durgun bir gözlemci tarafından hareketsiz olarak gö-
rülmektedir.
Uyduların dolanım yarıçapları rx ve ry olduğuna
göre,
1402/22-04
V.Xuydusunun açısal hızı ile Y udusunun açısal hızı
eşit büyüklüktedir.
C) i vell
II. rx = ry dir.
III. Uyduların kinetik enerjileri eşittir.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
C) I ve II
D) vey
B) Yala 11
E) I, II veill
37
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
K-L noktaları arası mesafe 20 cm'dir. III. (4-8) saniye aralığında ortalama hızısıfırdır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız 1 B) Yalnız II D) Il ve ill E) I, ve ill 5. Dünya etrafında x ve 0, büyüklüğünde sabit sürat- lerle dolanan X, Y iletişim uyduları Dünya'dan bakan durgun bir gözlemci tarafından hareketsiz olarak gö- rülmektedir. Uyduların dolanım yarıçapları rx ve ry olduğuna göre, 1402/22-04 V.Xuydusunun açısal hızı ile Y udusunun açısal hızı eşit büyüklüktedir. C) i vell II. rx = ry dir. III. Uyduların kinetik enerjileri eşittir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I C) I ve II D) vey B) Yala 11 E) I, II veill 37
a-
it-
7.
Tevi (0
3
Dünya yüzeyinin'ü sularla kaplıdır. Güneş ve Ay'ın küt-
le çekim etkisi ile deniz seviyesinde yükselme ve alçalma
olur. Buna gelgit olayı denir.
Buna göre, gelgit olayının en fazla olması için Güneş,
Dünya ve Ay'ın konumları nasıl olmalıdır?
A)
C)
3
B)
D)
O
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
a- it- 7. Tevi (0 3 Dünya yüzeyinin'ü sularla kaplıdır. Güneş ve Ay'ın küt- le çekim etkisi ile deniz seviyesinde yükselme ve alçalma olur. Buna gelgit olayı denir. Buna göre, gelgit olayının en fazla olması için Güneş, Dünya ve Ay'ın konumları nasıl olmalıdır? A) C) 3 B) D) O
7.
Kütle çekim kuvvetinden kaynaklanan enerji türleriyle ilgili,
1. İki kütleden oluşan bir sistemde kütleler arasındaki
uzaklık arttıkça kütle çekim potansiyel enerjisi artar.
II. Bir cismi gezegenin çekim alanından kurtarmak için
cisme verilmesi gereken kinetik enerji, Kütle çekim po-
tansiyel enerjisiyle eşit büyüklüktedir.
III. İki kütleden oluşan bir sistemin bağlanma enerjisi kütle-
ler arasındaki uzaklık arttıkça azalır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
D) II ve III
B) Yalnız II
E) I, II ve III
C) I ve III
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
7. Kütle çekim kuvvetinden kaynaklanan enerji türleriyle ilgili, 1. İki kütleden oluşan bir sistemde kütleler arasındaki uzaklık arttıkça kütle çekim potansiyel enerjisi artar. II. Bir cismi gezegenin çekim alanından kurtarmak için cisme verilmesi gereken kinetik enerji, Kütle çekim po- tansiyel enerjisiyle eşit büyüklüktedir. III. İki kütleden oluşan bir sistemin bağlanma enerjisi kütle- ler arasındaki uzaklık arttıkça azalır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III B) Yalnız II E) I, II ve III C) I ve III
A
9.
Buna göre,
Bilgisayar oyunu tasarlayan Cemal, uzay kapsülüyle
gezegenin dışındaki K noktasından gelen ve yüzeyin-
deki L noktasından geçerek gezegenin merkezi O'ya
doğru giden kahramanın ağırlığının sürekli arttığını oyu-
na kodluyor.
Vatan Öğretmen, oyunda bir mantık hatası olduğunu
söylüyor.
Yk
A
YE
AYT
K
Uzay
kapsülü
K'den gezegenin yüzeyine gelirken yer çekimi iv-
mesi ve kapsülün ağırlığı azalır.
A II. L'den O'ya gelirken gezegenin çekim ivmesi aza-
larak sıfır olacağından kapsülün ağırlığı da azala-
rak sıfır olur.
4760 onvo
Yer çekimi ivmesi gezegene olan uzaklıktan bağım-
sız olduğundan kapsülün ağırlığı KO arası değiş-
mez.
D) Yalnız IV
IV Kapsülün maksimum ağırlığı L noktasından geçer-
ken gözlenir.
B) Yalnız II
oyundaki mantık hatalarının nedenleri hangilerin-
de verilmiştir?
A) Yalnız I
C) Yalnız III
E) II ve IV
10. Sür
ki si
sit h
K
m
K,
en
VK
11.
ha
A
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
A 9. Buna göre, Bilgisayar oyunu tasarlayan Cemal, uzay kapsülüyle gezegenin dışındaki K noktasından gelen ve yüzeyin- deki L noktasından geçerek gezegenin merkezi O'ya doğru giden kahramanın ağırlığının sürekli arttığını oyu- na kodluyor. Vatan Öğretmen, oyunda bir mantık hatası olduğunu söylüyor. Yk A YE AYT K Uzay kapsülü K'den gezegenin yüzeyine gelirken yer çekimi iv- mesi ve kapsülün ağırlığı azalır. A II. L'den O'ya gelirken gezegenin çekim ivmesi aza- larak sıfır olacağından kapsülün ağırlığı da azala- rak sıfır olur. 4760 onvo Yer çekimi ivmesi gezegene olan uzaklıktan bağım- sız olduğundan kapsülün ağırlığı KO arası değiş- mez. D) Yalnız IV IV Kapsülün maksimum ağırlığı L noktasından geçer- ken gözlenir. B) Yalnız II oyundaki mantık hatalarının nedenleri hangilerin- de verilmiştir? A) Yalnız I C) Yalnız III E) II ve IV 10. Sür ki si sit h K m K, en VK 11. ha A
5.
Yerküre yüzeyi, yüzeye teğet yaklaşık her 8 km için
5 m'lik düşey mesafe kadar alçalmaktadır. (Şekil 1)
dünya
A)
8 km
D)
5m
Şekil 1
Şekil 2
Yer çekimi ivmesi sabit ve 10 m/s² kabul edilirse
yeryüzünden belli bir yükseklikten Şekil 2'deki gibi
8 km/s'lik süratle yatay olarak fırlatılan bir cismin
yörüngesi aşağıdakilerin hangisindeki gibi olabilir?
(Cismin fırlatılma yüksekliği dünya yarıçapına göre ihmal
edilecek boyutta olup atmosfer etkisi önemsenmeyecek.)
B)
dünya
n
8 km/s
C)
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
5. Yerküre yüzeyi, yüzeye teğet yaklaşık her 8 km için 5 m'lik düşey mesafe kadar alçalmaktadır. (Şekil 1) dünya A) 8 km D) 5m Şekil 1 Şekil 2 Yer çekimi ivmesi sabit ve 10 m/s² kabul edilirse yeryüzünden belli bir yükseklikten Şekil 2'deki gibi 8 km/s'lik süratle yatay olarak fırlatılan bir cismin yörüngesi aşağıdakilerin hangisindeki gibi olabilir? (Cismin fırlatılma yüksekliği dünya yarıçapına göre ihmal edilecek boyutta olup atmosfer etkisi önemsenmeyecek.) B) dünya n 8 km/s C)
Şekildeki konumlarda hareketsiz tutulan K, L, M noktasal
cisimlerinden K ve L nin M ye uyguladıkları kütle çekim
kuvvetlerinin bileşkesi F dir!
K
2d
id nsqoy
-itgehey eve
levienistog 20 jalkons
(sin37° = 0,6; sin53° = 0,8)
3
C) 3
2
A)
Se B)
B)
L
Buna göre K nin kütlesinin L ninkine oranı kaçtır?
9
37⁰
4
M
53°
D)
d
16
|
3
E) 6
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
Şekildeki konumlarda hareketsiz tutulan K, L, M noktasal cisimlerinden K ve L nin M ye uyguladıkları kütle çekim kuvvetlerinin bileşkesi F dir! K 2d id nsqoy -itgehey eve levienistog 20 jalkons (sin37° = 0,6; sin53° = 0,8) 3 C) 3 2 A) Se B) B) L Buna göre K nin kütlesinin L ninkine oranı kaçtır? 9 37⁰ 4 M 53° D) d 16 | 3 E) 6
13. Güneş çevresinde eliptik bir yörüngede dolanan bir ge-
zegenin yörüngesi şekildeki gibidir.
Güneş
Gezegenin Güneş'e en yakın olduğu nokta K, en uzak
olduğu nokta da L olduğuna göre,
1. Gezegenin çizgisel sürat
Dokte
II. Gezegene Güneş'in uyguladığı kütle çekim kuvveti K
noktasında en büyüktür.
III. Gezegenin mekanik enerjisi K ve L noktalarında aynı-
dır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız 11
B) Yalnız III
D) I ve Ill
L
noktasında en küçüktür.
C) I ve II
E) I, II ve III
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
13. Güneş çevresinde eliptik bir yörüngede dolanan bir ge- zegenin yörüngesi şekildeki gibidir. Güneş Gezegenin Güneş'e en yakın olduğu nokta K, en uzak olduğu nokta da L olduğuna göre, 1. Gezegenin çizgisel sürat Dokte II. Gezegene Güneş'in uyguladığı kütle çekim kuvveti K noktasında en büyüktür. III. Gezegenin mekanik enerjisi K ve L noktalarında aynı- dır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız 11 B) Yalnız III D) I ve Ill L noktasında en küçüktür. C) I ve II E) I, II ve III
reket yapan bir
stir?
un diktir
er zaman diktir.
an diktir.
ne her zaman
ne her zaman
S
R
M
14. Aşağıda yer alan sistemlerden hangisi Kepler Yasala-
rı'nda Güneş'in yerini doğru gösterir?
A)
C)
Güneş
F₁
Güneş
M
M F₂
E)
Güneş
M
B)
D)
F₁
Güneş
F₁
Güneş
M
M
F
F₂
F₁
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
reket yapan bir stir? un diktir er zaman diktir. an diktir. ne her zaman ne her zaman S R M 14. Aşağıda yer alan sistemlerden hangisi Kepler Yasala- rı'nda Güneş'in yerini doğru gösterir? A) C) Güneş F₁ Güneş M M F₂ E) Güneş M B) D) F₁ Güneş F₁ Güneş M M F F₂ F₁
UZMAN
5. Yerküre'ye Güneş dışındaki gök cisimlerinin uyguladığı
kuvvetlerin açısal momentuma ve hıza olan etkisinin ihmal
edildiği durumda Yerküre, Güneş'in uyguladığı kütle çekim
kuvvetinin etkisiyle şekildeki gibi eliptik bir yörüngede dol-
anmaktadır. Yerküre, A veya B konumundayken Güneş'in
merkezine olan uzaklığı sırasıyla r, ve r₂'dir. r, uzaklığı ₂
uzaklığından büyüktür.
I=mrz
Buna göre Yerküre A veya B konumundayken Gü-
neş-Yerküre sisteminin açısal momentumunun bü-
yüklükleri sırasıyla L ve L., Yerküre'nin çizgisel hızı-
nın büyüklükleri sırasıyla v, ve v arasındaki ilişkiler
aşağıdakilerin hangisinde doğrudur?
Açısal momentumun
ON b d
Güneş
büyüklüğü
2,³L
L₁ = 4₂
L₁=La
<L
2.
7.
Çizgisel hızın V-211
V=211
büyüklüğü
T
VA> V8
VA<VB
VA> VB
V₁ <Va
2022-AYT
O merke
dönerek
8.
CAP
6. Düşey kesiti verilen şekildeki sürtünmesiz rayda h kadar
hırakılan m kütleli cisme L noktasın-
Silind
taları
A) 1
Bir L
ger
lem
rak
me
Bu
9.
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
UZMAN 5. Yerküre'ye Güneş dışındaki gök cisimlerinin uyguladığı kuvvetlerin açısal momentuma ve hıza olan etkisinin ihmal edildiği durumda Yerküre, Güneş'in uyguladığı kütle çekim kuvvetinin etkisiyle şekildeki gibi eliptik bir yörüngede dol- anmaktadır. Yerküre, A veya B konumundayken Güneş'in merkezine olan uzaklığı sırasıyla r, ve r₂'dir. r, uzaklığı ₂ uzaklığından büyüktür. I=mrz Buna göre Yerküre A veya B konumundayken Gü- neş-Yerküre sisteminin açısal momentumunun bü- yüklükleri sırasıyla L ve L., Yerküre'nin çizgisel hızı- nın büyüklükleri sırasıyla v, ve v arasındaki ilişkiler aşağıdakilerin hangisinde doğrudur? Açısal momentumun ON b d Güneş büyüklüğü 2,³L L₁ = 4₂ L₁=La <L 2. 7. Çizgisel hızın V-211 V=211 büyüklüğü T VA> V8 VA<VB VA> VB V₁ <Va 2022-AYT O merke dönerek 8. CAP 6. Düşey kesiti verilen şekildeki sürtünmesiz rayda h kadar hırakılan m kütleli cisme L noktasın- Silind taları A) 1 Bir L ger lem rak me Bu 9.
ürtünme
cisimler
"atay
aki
n-
Dünya'nın çekim ivmesi 10 m/s², ayın çekim ivmesi
5 m/s2 olup Dünya üzerinde bulunan 60 kg kütleli
astronot uzay aracı ile Ay'a gönderiliyor.
3
Dünya
33
Karaagar Enoriil
Buna göre,
1. Astronotun Ay'da zıplayarak hareket etmesinin ne-
deni Ay'ın çekim ivmesinin büyük olmasıdır.
yargılardan hangileri yanlıştır?
Yeau's
A) Yalnız
BY Yalnız II
Ay
II. Astronot Ay yüzeyinde iken astronota etki eden çe-
kim kuvveti 100 Newtondur.
som
II. Ay'a giderken astronot hem Dünya'nın hem de Ay'ın
çekimi etkisindedir.
D) Ive II
60+ 1/2
now!
E) II ve III
C) Yalnız III
3
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
ürtünme cisimler "atay aki n- Dünya'nın çekim ivmesi 10 m/s², ayın çekim ivmesi 5 m/s2 olup Dünya üzerinde bulunan 60 kg kütleli astronot uzay aracı ile Ay'a gönderiliyor. 3 Dünya 33 Karaagar Enoriil Buna göre, 1. Astronotun Ay'da zıplayarak hareket etmesinin ne- deni Ay'ın çekim ivmesinin büyük olmasıdır. yargılardan hangileri yanlıştır? Yeau's A) Yalnız BY Yalnız II Ay II. Astronot Ay yüzeyinde iken astronota etki eden çe- kim kuvveti 100 Newtondur. som II. Ay'a giderken astronot hem Dünya'nın hem de Ay'ın çekimi etkisindedir. D) Ive II 60+ 1/2 now! E) II ve III C) Yalnız III 3
13. Kepler yasalarına göre gezegenler Güneş çevresinde
elips biçimindeki yörüngede dolanırlar. Gezegen Gü-
neş'e r kadar uzakta iken dolanma çizgisel hızının bü-
yüklüğü v₁, 2r kadar uzakta iken v₂, 3r kadar uzakta iken
V3 oluyor.
Buna göre; V₁, V2, V3 arasındaki ilişki aşağıdakilerden
hangisi gibidir?
A) V₁ = V₂ = V3
B) V₂ > V₁ = V3
D) V₁ > V₂ > V3
=
C) V3 > V2 > V₁
E) V3 > V₁ = V₂
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
13. Kepler yasalarına göre gezegenler Güneş çevresinde elips biçimindeki yörüngede dolanırlar. Gezegen Gü- neş'e r kadar uzakta iken dolanma çizgisel hızının bü- yüklüğü v₁, 2r kadar uzakta iken v₂, 3r kadar uzakta iken V3 oluyor. Buna göre; V₁, V2, V3 arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisi gibidir? A) V₁ = V₂ = V3 B) V₂ > V₁ = V3 D) V₁ > V₂ > V3 = C) V3 > V2 > V₁ E) V3 > V₁ = V₂
cisim-
3. F çukur aynanın odağı, M ise merkezidir.
A)
B'
A'
HN
Buna göre, ABC üçgeninin çukur aynadaki görüntüsü
aşağıdakilerden hangisidir?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
D):
A
B
C
B)
F
C'
B'
H
A
B
M
44
Asal
eksen
E)
H
B
C)
16
Q
AG
B
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
cisim- 3. F çukur aynanın odağı, M ise merkezidir. A) B' A' HN Buna göre, ABC üçgeninin çukur aynadaki görüntüsü aşağıdakilerden hangisidir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.) D): A B C B) F C' B' H A B M 44 Asal eksen E) H B C) 16 Q AG B
6. Fizik dersinde, hareket yönüne dik sürekli ve sabit
bir net kuvvet etkisindeki cisim çembersel hareket
yapar bilgisini öğrenen Arda, aşağıdaki deneyi
yapmaya karar veriyor.
Arda, sürtünmesiz yatay düzlemdeki bir cisme ik
hız verdikten sonra cisme sabit bir noktaya doğru
her an dik olacak şekilde düzgün artan bir kuvvet
uyguluyor.
Elde ettiği deney sonuçlarına göre, cisme ait,
I. Yörünge yançapı sürekli artmıştır.
IL Açısal hız büyüklüğü azalmıştır.
III. Uyguladığı kuvvetin yönü masa üzerinde bir
noktaya doğrudur.
yukarıdaki tespitlerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) I, II ve III
DO-
R KİTARCIĞI
Derinliği H
V, hizi ile
A, dir. Dal
çarparak H
Adalga t
dönüşüyo
Buna göre
LV. > V
yargılarına
A) Yalnız II
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
6. Fizik dersinde, hareket yönüne dik sürekli ve sabit bir net kuvvet etkisindeki cisim çembersel hareket yapar bilgisini öğrenen Arda, aşağıdaki deneyi yapmaya karar veriyor. Arda, sürtünmesiz yatay düzlemdeki bir cisme ik hız verdikten sonra cisme sabit bir noktaya doğru her an dik olacak şekilde düzgün artan bir kuvvet uyguluyor. Elde ettiği deney sonuçlarına göre, cisme ait, I. Yörünge yançapı sürekli artmıştır. IL Açısal hız büyüklüğü azalmıştır. III. Uyguladığı kuvvetin yönü masa üzerinde bir noktaya doğrudur. yukarıdaki tespitlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III DO- R KİTARCIĞI Derinliği H V, hizi ile A, dir. Dal çarparak H Adalga t dönüşüyo Buna göre LV. > V yargılarına A) Yalnız II
4.
Merkezlerinden geçen eksen üzerinde üç ayrı mile
geçirilmiş K, L, M silindirleri sırasıyla T, 2T ve T pe-
riyotları ile döndürülüvor
K
K, L, M silindirlerinin eylemsizlik momentleri
arasında Ik = 21₁ = 41M bağıntısı olduğuna gö-
re, silindirlerin dönme kinetik enerjileri Ek, EL,
Em arasındaki büyüklük ilişkisi aşağıdakilerden
hangisidir?
EK > EM> EL
C) EM> EK > EL
B) EK> EL > EM
D) ELEM> EK
E) EL = EM = EK
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
4. Merkezlerinden geçen eksen üzerinde üç ayrı mile geçirilmiş K, L, M silindirleri sırasıyla T, 2T ve T pe- riyotları ile döndürülüvor K K, L, M silindirlerinin eylemsizlik momentleri arasında Ik = 21₁ = 41M bağıntısı olduğuna gö- re, silindirlerin dönme kinetik enerjileri Ek, EL, Em arasındaki büyüklük ilişkisi aşağıdakilerden hangisidir? EK > EM> EL C) EM> EK > EL B) EK> EL > EM D) ELEM> EK E) EL = EM = EK
ÖRNEK
İletken ve sayfa düzlemine yerleştirilen X ve Y tellerinden
X telinin O noktasında oluşturduğu manyetik alan B ise O
noktasında oluşan bileşke manyetik alan kaç B olur?
21
A
X teli
d
6i
30%
2d
N
Y teli
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
ÖRNEK İletken ve sayfa düzlemine yerleştirilen X ve Y tellerinden X telinin O noktasında oluşturduğu manyetik alan B ise O noktasında oluşan bileşke manyetik alan kaç B olur? 21 A X teli d 6i 30% 2d N Y teli
9.
Dünya'nın Güneş etrafında şekildeki yörüngede dolanır.
ken yarıçap vektörünün taradığı alanlar S, ve S, 'dir.
N
M
S₂
Güneş
Deneme - 6
DLH ve III
S₁
KL yayının uzunluğu MN yayının uzunluğuna eşit ol-
duğuna göre;
K
Dünya
1. S, alanı S, alanına eşittir.
II. Dünya'nın Güneş'e göre açısal momentumu K, L, M
ve N noktalarında eşittir.
B) I ve II
III. Dünya'nın KL arasındaki ortalama sürati, MN arasın-
dakinden büyüktür.
yargılarından hangileri doğrudur?
(K ve L noktaları M ve N noktalarına göre Güneş'e daha
yakındır.)
A) Yalnız I
E) I, II ve I
C) Yalniz II
Şekildeki basit sarkaçta M kütleli cisim denge konumun-
dan a açısı kadar açılıp bırakıldığında yaptığı basit harmo-
nik hareketin frokono: $ olmakta
Fizik
Kütle Çekim Kuvveti ve Kepler Kanunları
9. Dünya'nın Güneş etrafında şekildeki yörüngede dolanır. ken yarıçap vektörünün taradığı alanlar S, ve S, 'dir. N M S₂ Güneş Deneme - 6 DLH ve III S₁ KL yayının uzunluğu MN yayının uzunluğuna eşit ol- duğuna göre; K Dünya 1. S, alanı S, alanına eşittir. II. Dünya'nın Güneş'e göre açısal momentumu K, L, M ve N noktalarında eşittir. B) I ve II III. Dünya'nın KL arasındaki ortalama sürati, MN arasın- dakinden büyüktür. yargılarından hangileri doğrudur? (K ve L noktaları M ve N noktalarına göre Güneş'e daha yakındır.) A) Yalnız I E) I, II ve I C) Yalniz II Şekildeki basit sarkaçta M kütleli cisim denge konumun- dan a açısı kadar açılıp bırakıldığında yaptığı basit harmo- nik hareketin frokono: $ olmakta