Kütle Çekim Kuvveti Soruları

12. Aşağıdaki olaylardan hangisinde diğerlerinden farklı bir temel kuvvet etkindir? A) uyduların belli bir yörüngede dolanması B) okyanuslarda gel-git olayı olması C) elektronların çekirdek etrafında dolanması D) gezegenlerin güneş etrafında dolanması E) yüksekten bırakılan cismin yere düşmesi

9. Ekvator düzlemindeki bir çembersel yörüngede Yer- küre'nin dönme hareketi ile aynı yönde dolanan bir televizyon uydusu, Türkiye'de herhangi bir yerde sabit bulunan birine göre doğuya doğru hareket etmektedir. Yeryüzündeki televizyon antenlerinin bu uydudan ke- sintisiz olarak sinyal almaları için uydunun, Türkiye'de herhangi bir yerde sabit bulunan birine göre gökyüzün- deki konumunun hep aynı kalması gerekmektedir. Uydu ile ilgili bu sorunun düzeltilmesi için aşağıda- kilerden hangisi yapılmalıdır? A) Uydunun kütlesi azaltılarak tekrar aynı yarıçaplı çembersel yörüngede dolanması sağlanmalıdır. B) Uydunun kütlesi artırılarak tekrar aynı yarıçaplı çembersel yörüngede dolanması sağlanmalıdır. C) Uydunun daha büyük yarıçaplı bir çembersel yö- rüngede dolanması sağlanmalıdır. D) Uydunun daha küçük yarıçaplı bir çembersel yörün- gede dolanması sağlanmalıdır. E) Uydunun aynı yarıçaplı yörüngede fakat Yerkü- re'nin kendi ekseni etrafındaki dönme yönüne ters yönde dolanması sağlanmalıdır.

13. Dünyada ağırlığı 100 Newton olan bir cisim, kütlesi Dünya'nın kütlesinin iki katı, yarıçapı Dünya'nın yarı- çapının yarısı olan gezegene götürüldüğünde ağırlığı kaç Newton olur? (9Dünya = 10 m/s²) A) 25 B) 50 C) 100 D) 400 E) 800

9. 9. Dünya'nın Güneş çevresindeki yörüngesi çembersele yakın da olsa gerçekte eliptiktir. Şekilde gösterildiği gibi Dünya, Güneş'e en yakın (Y) ve en uzak (U) noktaların dan geçerken vy ve v çizgisel süratlerine sahip olsun. Güneş VU inleiks Y 3R 2R oranı nedir? Buna göre A) √/1/2/7 V 3 VU Vy B) 2/3 D) U E) TE

Güneş sistemindeki bazı gezegenlerin periyotları ve Güneş'e olan uzaklıkları verilmiştir. Merkür Venüs Dünya Mars Jüpiter Dolanım 0,24 0,616 1 1,88 11,85 süresi (Yıl) Uzaklık 0,386 0,724 1 1,524 5,20 (AB) Kepler, gezegenlerin Güneş etrafında dolaşım süresinin karesinin, ortalama uzaklığın küpüne oranını yaklaşık olarak hep aynı değeri bulduğuna göre, bu değer aşağıdakilerden hangisidir? (AB: Astronomi birimi) A) 0,01 B) 0,1 C) 1 D) 10 E) 100

AYT 6. Gezegenler, odaklarından birinde Güneş olan eliptik yörüngelerde dolanır. Gezegen Güneş Buna göre şekildeki gezegen ile ilgili, I. Güneş'e yaklaştıkça çizgisel hızı artar. II. Hareket süresince açısal momentumu değişmez. III. Güneş'e göre konum vektörü eşit zamanlarda eşit alanlar tarar. V ifadelerinden hangileri doğrudur? (Gezegene di- ğer gök cisimlerinin uyguladığı kuvvetler önemsen- miyor.) A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I ve il E) I, II ve III 271

8. Ali ve Ayşe, gezegenlerin yüzeyindeki çekim ivme- sinin hesaplandığı bir simülasyon deneyinde, geze- gen yoğunluğu d, yarıçapı r olan homojen bir küre olarak kabul edildiğinde ivmeyi g olarak hesaplıyor. Ali, yalnız gezegenin yoğunluğunu, Ayşe yalnız ya- riçapını artırıp yeniden hesaplama yapıyor. Buna göre, Ali ve Ayşe'nin bulduğu değerler aşağıda verilenlerden hangisi gibi olur? Ali Ayşe A) g'den büyük g'den büyük g'den büyük g'den küçük C) g'den küçük g'den küçük D) g'den küçük g'den büyük E) g kadar g kadar

3. Dünya etrafında dolanan m kütleli bir uydunun Dünya'nın merkezine uzaklığı R şekildeki gibidir. m Md R Dünya Dünya'nın kütlesi M olduğuna göre uydunun Dün- ya etrafında dönme periyodu M, m, R niceliklerinden hangilerine bağlıdır? A) Yalnız M B) Yalnız m C) M, m, R D) M, R E) m ve Ma

12. Güneş sistemindeki bazı gezegenler Güneş'e olan ortalama uzaklıklarına göre şekildeki gibi verilmiştir. Dünya'nın kütlesi M olarak kabul edilerek diğer geze- genlerin kütleleri M cinsinden yaklaşık değerleri veril- miştir. 17M 317M *M JÜPİTER GÜNES 0,8M VENÜS Buna göre, I. Dünya'da 1 yıl geçtiğinde Mars Güneş etra- fında 1 turdan fazla dolanmıştır. II. Güneş ile Jüpiter arasındaki kütle çekim kuv- veti, Neptün ile Güneş arasındaki kütle çekim kuvvetinden büyüktür. III. Venüs'ün ortalama sürati verilen diğer geze- genlere göre en küçüktür. C) Yalnız III MERKUR 0,1M CD) ve II DÜNYA MARS SATURN yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I Cost B) Yalnız II E) NEPTUN URANUS ve III

10. Jüpiter'in bir ayı, yaklaşık olarak R yarıçaplı bir çembersel yörüngeye ve T yörünge periyoduna sahiptir. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Jüpiter'in kütlesini verir? d (G: Evrensel kütle çekim katsayısı) 4² R A) 2πR 2лR3 B) T T² GT² 4²R² GT² P D) E) C) 4л² R³ GT²

SORU BİZDEN 1 R yarıçaplı gezegenin yüzeyinden 2R ve 3R uzaktaki mx ve my kütleli X ve Y uydularının ağırlıkları Gx ve Gy dir. R 2R 3R gezegen mx olduğuna göre, oranı kaçtır? my B) 2 C) 3 D) 6 ÇÖZÜM SİZDEN Gx Gy A) 1 = 16 3 E) 9

3 . Şekil l'deki m ve 2m kütleli cisimlerin birbirine uyguladığı kütle çekim kuvvetlerinin büyüklükleri F, ve F, Şekil il'de 2m kütlesine etki eden kütle çekim kuvvetinin büyüklüğü ise F, tür. d m F 2m VL Şekil 1 F, 2 d 2m 2m Şekil 11 F3 Buna göre bu kuvvetlerin büyüklükleri arasında nasıl bir ilişki vardır? A) F, = F, = F B) F,>F= F C) F2 = F, > F, D) F, > F, = F2 E) F, >F, > F,

9. Ekvator düzlemindeki bir çembersel yörüngede Yerküre'nin dönme hareketi ile aynı yönde dolanan bir televizyon uydusu, Türkiye'de herhangi bir yerde sabit bulunan birine göre doğuya doğru hareket etmektedir. Yeryüzündeki televizyon antenlerinin bu uydudan kesintisiz olarak sinyal almaları için uydunun, Türkiye'de herhangi bir yerde sabit bulunan birine göre gökyüzündeki konumunun hep aynı kalması gerekmektedir. Uydu ile ilgili bu sorunun düzeltilmesi için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? A) Uydunun kütlesi azaltılarak tekrar aynı yarıçaplı çembersel yörüngede dolanması sağlanmalıdır. B) Uydunun kütlesi artırılarak tekrar aynı yarıçaplı çembersel yörüngede dolanması sağlanmalıdır. C) Uydunun daha büyük yarıçaplı bir çembersel yörüngede dolanması sağlanmalıdır. D) Dydunun daha küçük yarıçaplı bir çembersel yörüngede dolanması sağlanmalıdır. E) Uydunun aynı yarıçaplı yörüngede fakat Yerküre'nin kendi ekseni etrafındaki dönme yönüne ters yönde dolanması sağlanmalıdır. SOLO

14 "Bir gezegenin yüzeyindeki kütle çekim ivmesinin büyüklüğü gezegenin kütlesiyle doğru, yarıçapının karesiyle ters oran- Dünya yüzeyinde kütle çekim ivmesinin büyüklüğü g'dir. Kütlesi Dünya'nın kütlesine eşit, yarıçapı Dünya'nın ya- riçapının 2 katı olan bir gezegenin yüzeyindeki çekim iv- tilidir." Tosin mesi kaç g olur? B C) 1 D) 2 A) 4 E) 4 1

2- 6. Dünya'nın çekim ivmesi, Ay'ın çekim ivmesinin altı katıdır. KUVVET, HAREKET VE ENERJİ Buna göre; 1. Bir cismin Dünya'daki kütlesi 12 kg ise Ay'daki kütlesi 2 kg'dır. II. Bir cismin Dünya'daki ağırlığı 60N ise Ay'daki ağırlığı 10N dur. III. Yukan yönde aynı hızlarla cisimler atılırsa Dünya'daki cisim Ay'daki cisimden daha önce yere çarpar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız 1 B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 14 1B 2A 3E 4D 5D

X, Y, Z gezegenlerinin yüzeyinde, kütleleri 1 kg olan cisimle- re uygulanan kütle çekim kuvvetlerine ait sütun grafikleri şe- kildeki gibidir. çekim kuvveti (N) 16 8 4 gezegen 0 X Y Z Buna göre, I. Çekim ivmesi en küçük olan X gezegenidir. II . X gezegeninin yüzeyinde kütlesi 3 kg olan cisme ağırlığı uygulanacak olan kütle çekim kuvveti 16 N dır. III. Y gezegeninde dinamometre ile tartılan bir cisim ağırlığı 32 N geliyorsa, ayni cisim ağırlığı ağırlığı Z gezegeninde 64 N gelir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız ! B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III