Cümle Çeşitleri Soruları

TY 18. () Fatma'nın bumunda, yanaklarında, bileklerinde dövmeden süsler vardı. (I) Bunlara o kadar alışmıştım ki dövmesi olmayan yüzler bana âdeta çirkin görünüyor- du. (u) Benim ilk büyük matemim, Fatma'dan ayrılışım olmuştu. (IV) Dört yaşımdayken döne dolaşa Kerbela'ya gelmiştik. (V) Aşağı yukarı her şeyi hatırlayacak bir yaşı taydim. Bu parçadaki numaralanmış cümleler için aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) I. cümle olumlu bir isim cümlesidir. DNI. cümle girişik birleşik bir eylem cümlesidir. C) III. cümle kuralli bir eylem cümlesidir. D) IV. cümle kurallı ve anlamca olumlu bir cümledir. E) V. cümle birleşik yapılı bir isim cümlesidir.

14. 12. (1) Çoruh Nehri, Mescit Dağları'ndan doğarak Gürcistan sinirları içinde Karadeniz'e dökülüyor. (II) En hızlı akan nehirlerimizden biri olduğundan sporcuların ilgisini çeki- yor. (III) Her yıl dünyanın pek çok yerinden gelen rafting, kano ve nehir kayağı gibi sporları yapan sporcuları ağırlıyor. (IV) Artvin civarında yaklaşık 260 kilometre uzunluğundaki bölümde 4 farklı etapta rafting yapılıyor. (V) Özellikle profesyonel sporcuların tercih ettiği nehirde, raftingin zorluk derecesi birden altıya kadar çıkıyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi yapi bakımından ötekilerden farklıdır? A) 1 B) 11 C) III D) IV E) V

12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca farklıdır? A) Her kitabın kapağını açtığımda başka bir haya- tin içine giriyor, başka biri oluyordum, sihirli bir iksir içmek gibiydi bu. B) Harflerle yazılara âşık olduğum için kusurlarına, iyiliğine ve kötülüğüne aldırmayacak kadar ki- taplar yazabildim. C) Ben her kitabımı aynı sevgiyle elime alır, koklar, okşar, karıştırmaya başlardım. D) Yazdığım her kitabı bitirdikten sonra hissettiğim büyük bir zafer duygusu var, bir sihir gerçekleş- tirdim, harfleri kitaba çevirdim duygusu yaşarım. E) Romanimi elime aldığımı hatırlıyorum, kapağı- na bakmıştım, güzel bir kapağı vardı, koklamış- tim, güzel kokuyordu.

7. (1) Bir yıldızlı gece, ovada kurbağa sesleri duyuluyordu, ilik bir bahar karanlığı altında havada olgun bir meyve kokusu vardı, yaz geliyordu. (II) Hasip Efendi kırlarda dolaşmaya çıktı, dağa tırmanan şosede yükseldikçe aşağıda, şehrin aydınlık kısmı top- lanıyordu. (III) Saat dörde doğru fabrikaya dönerken oldukça dar, arızalı sokakta karşı karşıya geldiği aceleci bir gölge ile ba- kıştılar. (IV) Yaşlı bir adam, galiba bir cenaze evine yetişiyordu. (1) Hasip Efendi birden eşini düşündü, onu daima sevdiğini an- layarak geçmiş günleri hatırladı. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangileri sıralı cüm- le değildir? A) Yalnız! B) I. ve II. C) II. ve III. D) III. ve IV. E) IV. ve V.

11. Gençliğimi kaybettim birtakım odalarda; Kaybolan gençliğimi aradığım aynalarda Ölüler dolaşıyor böğürlerinde elleri, Aynı şeyi arayan akraba hayalleri. IV Yalnız bir kadın yaşlılığı arıyor; V "Yaşlılığım, yaşlılığım!” diye yalvarıyor. Bu dizelerdeki numaralanmış söz öbeklerinden han- gisi ad ya da sifat tamlaması değildir? D) EY

L 6 1 12. Baharla yada ta S A riliyor, sallar mümk M A Bu pa ch A BE esit dhe 10. Duvarlar çıkıyor önüme, Şehrin mahpus yüzlü duvarları, Hiçbir sir kalmamış ardında hiçbir duvarın Nereye gitti diyorum, benim elbisem nerede? Şehir soyunmuş diyor biri Şehrin elbisesini çalmışlar Erdem Bayazıt'ın "Şehrin Ölümü" adlı şiirine ait olan bu dizeler aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturmaz? A) Olumsuz, devrik, basit fiil cümlesi kurulabilir. By Fiilimsiler girişik birleşik yapılı cümle oluşturur. C) İç içe birleşik cümle kurmak mümkündür. DJ Bir cümle veya çekimli eylem de yan cümle görevi üst- lenebilir. BI SE C) B yan- D E) Bir öge açıklanarak yinelenebilir. 278

1. Aşağıdaki cümleler okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu cümlelerin yükleminin türüne gan çeşitlerini söyleyiniz. • Sanki bir telaş ile beni böyle uykudan kaldırıp da getirmenin ne mânası var? • Zira bana nikâh ettiğiniz kız bu değildir. • Iste o boş yere döktüğü gözyaşlarına acıyıp da şimdi ona ağlıyormuş, • Oyle, işinden kaldığına asla razı olmam. zil AL zi AL zi AL ZI

oluşupg içeriğing bozulma ezgiyle 7. Bu pa 2. Aşağıdakilerden hangisi halk şairlerimizin ortak özellikleri arasında yer almaz? (1988) A) Nazım birimi olarak dörtlüğü kullanmaları B) Aruzla yazanlar bulunmakla birlikte kullandıkları asıl ölçünün hece olması C) Şiirlerini, halk arasında kullanılan konuşma diliyle söylemeleri D) Şiirlerinde genellikle yarım kafiye kullanmaları E) Eserlerinde dinî, mistik konuların yanı sıra devrin hazı sosyal olaylarını ele almaları edilmek A) Tuyu Halk şiir yaşındar dis düny

.. (1) Gül kokusu bana hep çocukluğumu hatırlatır. (II) Ba- sbam Akdeniz'e yaptığı seyahatlerinden her dönüşünde tenekeler dolusu gül reçeli getirirdi. (III) Sabahın erken saatlerinde uykulu gözlerle onu karşıladığımızda algila- dığımız ilk şey, evin içini saran gül kokusu olurdu. (IV) Kahvaltı soframız birkaç çeşit gül reçeliyle bezenir, gül re- çellerinden hangisinin daha güzel olduğu konusunda soh- betler edilirdi. (V) Yıllar sonra Gül Festivali için Isparta'ya gittiğimde çocukluğumun gül kokulu günleri gözlerimin önünde canlanıverdi. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıstır? AH T. cümle, yüklemi geniş zamanlı basit bir cümledir. B) II. cümle, içinde zarf tümleci olan birleşik bir cümledir. e) TII. cümle, kurallı bir fiil cümlesidir. D) IV. cümle, olumlu ve sıralı bir cümledir. EY V. cümle, yüklemi sürerlik fiiliyle oluşturulmuş girişik bir cümledir. (2012-YGS) Türkçenin Kara Kutusu (Dil ve Anlatım) 80

11. I. Çocuklar, kültürel ve toplumsal değerleri dil aracılığı ile kazanırlar. II. Ana dil, çocukların toplumsal yaşantısının ve dav- ranışlarının şekillenmesinde önemli bir faktördür. III. Çocuklar, içinde bulundukları kültürel uyarıcılarla sü- rekli etkileşim hâlindedir. IV. Sağlıklı bir kişiliğe sahip olmak için ana dil önemli bir etkendir. V. Erken çocukluk dönemindeki sosyalleşme, çocuğun kişilik gelişimi açısından son derece önemlidir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi yapı bakımından ötekilerden farklıdır? E) V C) III D) IV B) II A) I korni tok, beyni

31. (1) Çiğdemlerden sonra gök rengindeki elbisesiyle yeni açmış sümbül görünür. (II) Gözleri yaşlı, saçları dağınık ve hâli perişandır. (III) Güzel kokusundan sarhoşa dönen şair, ona bu gönül okşayıcı kokuyu nereden, hangi aktardan aldığını sorar. (IV) Sümbülün verdiği cevap çiğdemin cevabına karşılık gelmektedir. (V) Önceleri ezel bağında henüz açılmadık bir gonca olan ve güzel kokusunu sevgilinin rüzgârından alan sümbül, bu bahar ülkesinden hicran sahiline atılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi, yüklemin türü bakımından ötekilerden farklıdır? A) I B) II. C) III. D) IV. E) V.

1 1 11. Şirinyer Seda Pastanesi önünden başlayıp Buca SSK Hastanesi önünde biten birçok etkinlik ve kutlamaya ev sahipliği yapan 2,5 kilometrelik Forbes Caddesi, trafik yükünün azalması amacıyla yapılan ek yolun kullanıma geçmesiyle eğlence ve dinlenme mekânı hâline gelmiştir. Bu cümlenin özellikleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) bağlı - eylem - kuralli - olumsuz cümle cümlesi cümle cümle 1 1 1 1 1 - - 7 - - - - B) olumlu - kurallı cümle cümle - sirali cümle - eylem cümlesi - C) eylem cümlesi olumlu - birleşik - kuralli cümle cümle cümle - D) kuralli cümle - eylem - olumlu - basit cümlesi cümle cümle - - - E) olumsuz - bağlı cümle cümle - ad - kuralli cümlesi cümle

(13.) 1. Söz vermiştim kendime, tek satir yazı bile yazmayacaktım. II. Yazmakla edebî ürün ortaya koymak arasındaki farkın bi- linçle doğrudan ilgisi var. 11. Ben onları hayallerimdeki insanlarla ölçe ölçe onların ku- surlarını görmezden gelmiştim. IV/ Okurları ile yazar arasındaki bağ, beni her zaman çok ilgi- lendirmiştir. V. Eleştirilere cevap verenler sekiz kişiydi ve onların yedisi de bizim fakültedendi. Numaralanmış cümlelerden hangisi yapi yönünden basit cümledir? A)! B) || D) IV E) V C) III

4. (1) Zorlu iklim şartları birçok insanın hayatını tehdit ediyon (1) Bazen bize yarar sağlayan canlıları zayıf- latıyor, bazen de bize zarar veren canlılara yarar sağ- liyor. (III) Bu durumda ortaya yeni hastalıklar çıkıyor. (TV) İnsan sağlığını korumak için tıbbi araştırmalar ise hız kesmeden devam ediyor. (V) Bilim insanları bir sorunun çözümünü sağlarken yeni bir sorunla yüzleşiyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- leri yüklemi fiil olan birleşik cümledir? A) I. ve II. B) IL ve M. C) I). ve IV. D) III. ve IV. E) IV. ve V.

na Göre Cümle Türleri 1. Aşağıdakilerden hangisi yapısı yönüyle basit bir cümledir? A) İstasyona geldiğimde tren çoktan gitmişti. B) Okula giderken yolda teyzemle karşılaştık. E Çok beğendiğim bu romanı yine okuyacağım. D) Bazı anıların, yaşamımızda önemli yeri vardır. E) Insanın bilgisi değişik türde kitap okudukça artar.

14. Aşağıdaki dizelerden hangisi basit cümle değildir A) Bir sabah söyledi son sözlerini B) Yumdu dünyaya elâ gözleriniv C) Yaz bahar ayında bir ad verdiler D) Dünya zindan görünüyor gözüme Aradılar bir tenhada buldular