İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri Soruları

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri8.
E
Afganistanlı bir Türk olan Fahreddin Mübarekşah'ın(1196
yılında yazdığı bu eser Farsçadır ve Hazreti Muhammed'in
ve başka İslam büyüklerinin soy kütüklerini belirtmektedir.
Türklerin teşkilatçılıklarını över ve tarihleri hakkında de-
ğerli bilgiler verir. Bu eserin Türk dili bakımından önemi,
Türkleri anlattığı yerlerde bazı Türkçe kelimeler kullan-
masıdır. Yazar, Türklerin kullandığı alfabeler hakkında da
bilgi vermiştir. Ayrıca Türkçenin Farsçadan üstün bir dil
olduğunu söylemiştir.
Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangi-
sidir?
SHOP
A Kamus-i Türki
B) Muhakemetü'l Lügateyn
C) Şecere-i Ensab
D) Divanü Lugati't-Türk
E) Atabetü'l Hakayık

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri20.
A) İkna etme
B) Eğlendirme
C) Bilgi verme
.
D) Bilgi verme
• Herhangi bir konuda alıcıya bilgi aktarımı yapılır.
• Veriler kullanılarak alıcının bir durumu kabul etmesi hedeflenir.
Alıcıya hoşça vakit geçirtmek için hazırlanan metinlerdir.
Bu özellikler ile aşağıdaki medya metinleri ilişkilendirildiğinde hangisi dışta kalır?
A) Eğlendirme B) Bilgi verme C) Kültür aktarma D) İkna etme

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri7.
Küresel ısınmanın etkisiyle eriyen buzulların deniz
seviyesinde meydana getireceği yükselme sonra-
sında yaşanabilecek olaylar aşağıda verilmiştir.
Bunlardan hangisi doğru bir yargı olmayacaktır?
spigusi
Hol
blo A) Bangladeş gibi delta üzerindeki ülkelerde yerle-
şim alanları sular altında kalacaktır.
B) Dağların kıyıya paralel uzandığı bölgelerde kıyı
taraçalarının oluşması hız kazanacaktır.
C) Topraklarının önemli bir kısmı deniz seviyesinin
ubublo altında kalan Hollanda gibi ülkelerde önemli top-
rak kayıpları meydana gelecektir.
D) Deniz seviyesinde meydana gelen yükselmeler
bazı bölgelerde yeni kıyı tiplerinin oluşmasına
neden olacaktır.
Saibaren
TYT-AVRASYA
E) Tuzlu su tatlı su akiferine karışacak, kıyı kesi-
mindeki canlılar için tatlı su kaynaklarında kayıp-
lar meydana gelecektir.
9.

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri8. 1. Muhakemet'ül Lugateyn
II. Divanü Lügati't Türk
III. Şecere-i Türkî
IV. Göktürk Yazıtları
Yukarıdaki numaralanmış eserlerin doğru kro-
nolojik sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde veril-
miştir?
A) I-II-III-IV
C) IV-II-I-III
B) IV - III - | - ||
D) I - IV - II - III
E) II - I - III-IV
www.deltakitap.com
11.

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlüklerişlamıştır.
ön plana
ini aruz
e
eği
Türkçeyi ön plana çıkarıp başka dillere karşı savunmaları
D) Aynı dönemde yazılmaları
E) Aruzun aynı vezniyle yazılmış olmaları
7. Eserde 17500 Türkçe sözcüğün Arapça karşılığı
verilmiştir. (1) Her bir maddeden sonra bazı Türkçe
metinler örnek olarak yer almıştır. (II) Eser, ansiklopedik
eser niteliğindedir. (III) Türkçenin ilk sözlüğü olması,
eserin dil bilim açısından da önemli olduğunu gösterir. (IV)
Türkçenin dil bilgisi kuralları ve şive özellikleri de eserde
yer alır. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin
hangisinde "Divanü Lugati't-Türk" ile ilgili
yanlış bir bilgi verilmiştir?
B) II
(A) Y
C) III
D) IV
2
E) V
reklerin esiği"

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri7.) Gözün bazı kısımları jelatinimsi bir sıvı ile doludur.
Bu sıvıya camsı Sıvı denir.
Camsi SIVI,
I. Göz küresinde iç basınç meydana getirerek
gözün şeklinin korunmasını sağlar.
W. Kornea ile iris arasındaki ön odada, mercekle
iris arasındaki arka odada, mercek ile retina
arasındaki boşlukları doldurur.
III. Renk körlerinde bulunmadığından renk algı-
lanamaz.
verilenlerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
D) I ve III
B) Yalnız III
C) I ve II
E) II ve III

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri22. "Yedi Meşaleciler" ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
A) Edebî görüşlerini "samimiyet, canlılık ve daima yenilik"
sloganıyla ortaya koymuşlardır.
B) Cumhuriyet Dönemi'nde altı şair, bir hikâyecinin bir
araya gelerek oluşturduğu bir topluluktur.
C) Cumhuriyet Dönemi'nde beyanname ile ortaya çıkan
ilk edebi topluluktur.
D) Yedi Meşale isimli bir kitap çıkarıp kitabın ön sözünde
şiirle ilgili görüşlerini açıklamışlardır.
E) Beş Hececileri örnek alarak ortaya çıkmışlar ve onlar
gibi sade bir dille şiir yazmışlardır.

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli SözlükleriTürk Dili ve Edebiyatı Testi
9. Aşağıdakilerden hangisi ayraç içinde verilen
edebi türle ilişkilendirilemez?
A Ahiliğin özelliklerini anlatan eserlerdir. Insan-
lara toplumda nasıl davranmaları gerektiğini
açıklayan dini-ahlaki nitelikli öğüt kitaplarıdır.
(Fütüvvetnâme)
BY Şehzâdelerin sünnet, kadın sultanların evlilik
törenlerini anlatan ve dönemin toplumsal ya-
şamına ilişkin bilgilerin de verildiği tarihi özel-
likleri taşıyan eserlerdir.
(Surnâme)
Insanların fiziksel özelliklerinden yola çıkı-
larak ruhsal özelliklerin verildiği eserlerdir.
(Kıyafetnâme)
Bir şehrin gezilmeye değer yerlerinin edebi bir
dille anlatıldığı eserlerdir.
(Şehrengiz)
11.
Siyasi bir görevle yurt dışına gönderilen devlet
adamlarının gittikleri yerin durumuna ve özel-
liklerine ilişkin izlenimlerini, görüşlerini anlat-
tıkları eserlerdir.
(Siyasetnâme)

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli SözlükleriLimit Yayınları
5.
"Kitapta Türklerin görgülerini, bilgilerini göstermek için
söyledikleri şiir tanıklarını serpiştirdim. Kaygılı veya sevinç-
li günlerinde yüksek düşüncelerle söylenmiş olan savları
da aldım. Onları ilk söyleyenler sonrakilere, bunlar da daha
sonrakilere bildirmişlerdir. Bununla birlikte kitapta birçok
kelime topladım, böylelikle kitap, arılıkta son kerteyi,
güzellikte son yüksekliği buldu. Gönül bağlamış olduğum
bu işte Tanrıdan yardım isterim. Her türlü güç kuvvet ancak
ona güvenmektir. O, bize elverir ve ne güzel inançtır."
Bu parçada, kitabını tanıtan yazar ve tanıttığı eseri
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Tonyukuk - Orhun Abideleri
B) Yusuf Has Hacip - Kutadgu Bilig
Kaşgarlı Mahmut - Divanü Lügati't-Türk
D) Ali Şir Nevai - Muhakemetü'l-Lügateyn
E) Edip Ahmet Yükneki - Atabetü'l-Hakayık

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlüklerigeçiş
daki
6.
Eser dört ana karakter arasında geçen diyaloglardan
oluşmaktadır.
VSözlük özelliği göstermektedir.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde Divanü Lügatí't
Türk ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) I
B) II
Divanü Lügati't Türk
C) Atabetü'l Hakayık
C) III
Aşağıdaki eserleri hangisinde "Alin arslan tutar, küçin
siçgan tutmas." sözü ve açıklaması bulunabilir?
E) V
NTAJ YAYINLARI
D) IV
E) Divan-ı Hikmet
E) V
Risâletü'n-Nushiyye
Kutadgu Bilig
49

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri23. Al kanatlı Azrail benim elime geçse, öldüreydim, güzel
yiğidin canını onun elinden kurtaraydım diyordun... Şimdi
bre deli, "Geldim ki senin canını alayım, verir misin yoksa
benimle cenk eder misin?" dedi.
Deli Dumrul:
"Bre al kanatlı Azrail sen misin?" dedi.
"Evet benim." dedi.
"Bu güzel yiğitlerin canını sen mi alıyorsun?" dedi.
"Evet ben alıyorum." dedi.
"Bre Azrail, ben seni geniş yerde istiyordum, dar yerde iyi
elime girdin, değil mi?" dedi.
"Ben seni öldüreyim, güzel yiğidin canını kurtarayım."
dedi.
Kara kılıcını sıyırdı, eline aldı, Azrail'e çalmağa hamle
kıldı. Azrail bir güvercin oldu, pencereden uçtu gitti.
İnsanoğlunun ejderhası Deli Dumrul, elini eline çaldı, kah
kah güldü.
İçerik ve biçim özellikleri incelediğinde bu parçanın
aşağıdaki eserlerin hangisinden alındığı söylenebilir?
A) Divânu Lugati't-Türk
C) Divân-ı Hikmet
B) Kitab-ı Dede Korkut
D) Kutadgu Bilig
E) Atabetü'l-Hakâyık

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri3.
D) Divanu Lūgati't-Türk
E) Kitab-ı Dede Korkut
Divanü Lügati't Türk ile ilgili olarak aşağıda verilen
bilgilerden hangisi yanlıştır? 0 bagi
A) 11. yy.da Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır.
Biçeriği bakımından nasihatname türüne girer.
C) Türk boyları ve Türk coğrafyası ile ilgili bilgiler içer-
mektedir.
D) Araplara Türkçe öğretmek amacıyla kaleme alınmıştır.
E) Türk edebiyatının ansiklopedik ilk sözlüğüdür.
15
6.

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli SözlükleriTest 02
6. Hüseyin Rahmi Gürpınar, birçok eserinde esere müdahale
etme ve okuru bilgilendirme alışkanlığından bir türlü
vazgeçemez. Söz gelişi "Cadı" isimli eserinde mezarlığa
gidilir. Romancı, cadı kavramından esinlenerek "Eğer
ölüler dirilseydi..." diye yeni bir konu açar. Kendince yüksek
felsefesini, biraz da komedi karıştırarak, dile getirir. Sonra da
konuyu ruh konusuna / sorusuna taşır.
S
Bu parçada Hüseyin Rahmi Günpınar'ın hangi akımın
etkisinden kurtulamadığı anlatılmaktadır?
A) Realizm
C) Romantizm
E) Sembolizm
B) Klasizism
D) Natüralizm
9.

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli SözlükleriTEST 1
la.
Yaş Problemleri
Erdi ile babasının yaşları toplamı 40 tır.
A) 5
x+y=40
3₁/x+8 = y + 8 =
8 yıl sonra, babanın yaşı Erdi'nin yaşının 3 katı-
na eşit olacağına göre, Erdi bugün kaç yaşında-
dır?
B) 6
C) 10
D) 12
E) 14
D

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli SözlükleriGeçiş Dönemi Ürünleri
1. İslami Dönem'in ilk edebî ürünlerinde divan edebiyatı-
nın etkisi görülmektedir. Eserlerde gazel, kaside, mes-
nevi gibi nazım şekillerinden yararlanma söz konusu-
dur.
Buna göre;
İlahi öküş hamd ayur men sanga
Sening rahmetingdin umar men onga
(ilâhî, pek çok hamdederim sana,
Senin rahmetinden hayır umarım)
Senamu ayugay seza bu tilim
Unarça ayayım yâri bir manga
(Sana layık bir şekilde söyleyebilir mi bu dilim?
Olanca gücümle söyleyeyim, yardım et bana)
3. 1. B
E
dizeleri aşağıdaki sanatçıların hangisinin eserin-
den alınmıştır?
A) Edip Ahmet Yükneki
B) Kadı Burhaneddin
C) Süleyman Çelebi
D) Hacı Bayram Veli
E) Kaşgarlı Mahmut
11.

Lise Türkçe
İlk Örneklerden Günümüze Türkçenin Önemli Sözlükleri-i yar-
Aşağıdaki dizelerden hangisi bir "ağıttan alınmış olabilir?
A) Bülbül ne yatarsın bahar
yaz geldi
Bizim göle ördek geldi kaz geldi
B) Durmayın orada kargı kucakta
Dolansın yiğitler köşe bucakta
C) Yürün beyler yürün bade içelim
Girelim meydana candan geçelim
D) Gafil olma gönül bir gün ölürsün
Yalan dünya senin olsa ne fayda
E) Bir günüm doğar da bir günüm batar.
Kore dağlarında aslanım yatar
3.