Divan Şiiri Soruları

Tesbit edip bunları eserlerine yansıtması
araya gelerek onların sorunlarını
D) Toplumsal gerçekleri eserlerine çarpıcı bir şekilde
yansıtmayı bilmesi
E) Halkı kendi sorunlarıyla karşı karşıya getirecek tarz-
da eserler yazarak gerçekleri halkın görmesini sağ-
laması
7. Bir sen ü bir ben ü bir mutrib-i pâkîze-edâ
İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ
Gayrı yarânı bugünlük edip ey şuh fedâ
Gidelim serv-i revânım yürü Sa'dâbâd'e
Bu şiirden hareketle dönemin zihniyetiyle ilgili ola-
rak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
Dir
A) Klasik şiir geleneğinden uzaklaşıldığına
B) Didaktik şiirlerin ilgi gördüğüne
C) Sanatın toplumsal sorunları anlatmanın bir aracı
hâline geldiğine
D) Zevk ve eğlence hayatının şiire konu olduğuna
E) Millî duyguların edebî eserlerde sıklıkla işlendiğine
SORU BANKASI
11
4D Serisi
Lise Türkçe
Divan Şiiri
Tesbit edip bunları eserlerine yansıtması araya gelerek onların sorunlarını D) Toplumsal gerçekleri eserlerine çarpıcı bir şekilde yansıtmayı bilmesi E) Halkı kendi sorunlarıyla karşı karşıya getirecek tarz- da eserler yazarak gerçekleri halkın görmesini sağ- laması 7. Bir sen ü bir ben ü bir mutrib-i pâkîze-edâ İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ Gayrı yarânı bugünlük edip ey şuh fedâ Gidelim serv-i revânım yürü Sa'dâbâd'e Bu şiirden hareketle dönemin zihniyetiyle ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? Dir A) Klasik şiir geleneğinden uzaklaşıldığına B) Didaktik şiirlerin ilgi gördüğüne C) Sanatın toplumsal sorunları anlatmanın bir aracı hâline geldiğine D) Zevk ve eğlence hayatının şiire konu olduğuna E) Millî duyguların edebî eserlerde sıklıkla işlendiğine SORU BANKASI 11 4D Serisi
Test 18
7. Gördi otlakda yürür öküzler
Odlu gözler ü gerlü gögüzler
Boynuzı bazısının ay gibi
Kiminün halka halka yay gibi
Hâr-ı miskin ider iken seyrân
Kaldı görüp sığırları hayrân
Ne yular derdi ne gam-l pâlân
Ne yük altında haste vù nâlân
Acebe kalur ü tefekkür ider
Kendü ahvâlini tasavvur ider
Yukarıdaki beyitlere yönelik aşağıdaki belirlemelerden
hangisi yapılamaz?
A) Nazım biçimi mesnevidir.
B) Aruzun kısa bir kalıbı kullanılmıştır.
C)
D)
Her beyit kendisi arasında kafiyelenmiştir.
Olay çevresinde gelişen, anlatmaya dayalı metnin yapı
özelliklerini içermektedir.
E) Bir tahmisin biçim özelliklerine sahiptir.
8. Iki genç birbirlerini sevmektedirlor folrat
Lise Türkçe
Divan Şiiri
Test 18 7. Gördi otlakda yürür öküzler Odlu gözler ü gerlü gögüzler Boynuzı bazısının ay gibi Kiminün halka halka yay gibi Hâr-ı miskin ider iken seyrân Kaldı görüp sığırları hayrân Ne yular derdi ne gam-l pâlân Ne yük altında haste vù nâlân Acebe kalur ü tefekkür ider Kendü ahvâlini tasavvur ider Yukarıdaki beyitlere yönelik aşağıdaki belirlemelerden hangisi yapılamaz? A) Nazım biçimi mesnevidir. B) Aruzun kısa bir kalıbı kullanılmıştır. C) D) Her beyit kendisi arasında kafiyelenmiştir. Olay çevresinde gelişen, anlatmaya dayalı metnin yapı özelliklerini içermektedir. E) Bir tahmisin biçim özelliklerine sahiptir. 8. Iki genç birbirlerini sevmektedirlor folrat
Ödev Testi
4. Aşağıdakilerden hangisi "Batı Etkisinde Gelişen Türk
Edebiyatı Dönemi" içinde yer almaz?
A) Millî Edebiyat
B) Divan Edebiyatı
C) Fecriati Topluluğu
D) Tanzimat Edebiyatı
E) Cumhuriyet Edebiyatı
Lise Türkçe
Divan Şiiri
Ödev Testi 4. Aşağıdakilerden hangisi "Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı Dönemi" içinde yer almaz? A) Millî Edebiyat B) Divan Edebiyatı C) Fecriati Topluluğu D) Tanzimat Edebiyatı E) Cumhuriyet Edebiyatı
4. Aşağıdakilerden
hangisi gazel için söylenemez?
A) En az beş, en fazla on beş beyitten oluşması
B)
En çok tercih edilen nazım biçimi olması
C)
"aa, ba, ca, da, ..." biçiminde bir kafiye dizilişine sahip
olması
D)
E)
Kendine özgü aruz kalıplarına sahip olması
Aşk, sevgi, düşünce gibi geniş bir konu yelpazesinde
yazılabilmesi
Lise Türkçe
Divan Şiiri
4. Aşağıdakilerden hangisi gazel için söylenemez? A) En az beş, en fazla on beş beyitten oluşması B) En çok tercih edilen nazım biçimi olması C) "aa, ba, ca, da, ..." biçiminde bir kafiye dizilişine sahip olması D) E) Kendine özgü aruz kalıplarına sahip olması Aşk, sevgi, düşünce gibi geniş bir konu yelpazesinde yazılabilmesi
yleneme
mış olan
nilen kalip
3
AYT-TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
6. (1) Divan şiirinde en çok önem kazanan nazım biçimi "gazel"- 8.
dir. (II) Gazeller kafiyelerinin son harfine göre sıralanırdı. (III)
Düzyazı ikinci planda kalmıştır. Düzyazı türlerinden "tezki-
re"ler şairlerin hayat hikâyelerini öğrenmemiz bakımından
değerlidir. (IV) Divan edebiyatında düzyazıda cümlelerin
ortasında ve sonunda yapılan uyaklara "nazire" adı verilir. (V)
Divan şiirinde beş mesneviden oluşan eserlere de "hamse"
adı verilmiştir.
ulmuştur.
munun işlen
den ziyade
men Türk
ştir.
BENIM HOCAM
Yukarıdaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi
yanlışlığı mevcuttur?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
Lise Türkçe
Divan Şiiri
yleneme mış olan nilen kalip 3 AYT-TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 6. (1) Divan şiirinde en çok önem kazanan nazım biçimi "gazel"- 8. dir. (II) Gazeller kafiyelerinin son harfine göre sıralanırdı. (III) Düzyazı ikinci planda kalmıştır. Düzyazı türlerinden "tezki- re"ler şairlerin hayat hikâyelerini öğrenmemiz bakımından değerlidir. (IV) Divan edebiyatında düzyazıda cümlelerin ortasında ve sonunda yapılan uyaklara "nazire" adı verilir. (V) Divan şiirinde beş mesneviden oluşan eserlere de "hamse" adı verilmiştir. ulmuştur. munun işlen den ziyade men Türk ştir. BENIM HOCAM Yukarıdaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışlığı mevcuttur? A) I B) II C) III D) IV E) V
8. Divan edebiyatı ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden
hangisi yanlıştır?
A) Arapça, Farsça ve Türkçenin birleşmesinden olu-
şan Osmanlıca adı verilen Türkçe kullanılmıştır.
B) Anlatılan konudan çok, anlatım biçimine önem ve-
rilmiştir.
C) Divan şiirinde "kulak için kafiye" anlayışına bağlı
kalınmıştır.
S
D) Soyut bir edebiyat olması nedeniyle düşünce ve
duygular gerçekte olduğundan farklı biçimde anla-
tilmiştir.
E) Sanat yapmak bir amaç olduğundan edebî sanat-
lardan bolca yararlanılmıştır.
Lise Türkçe
Divan Şiiri
8. Divan edebiyatı ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Arapça, Farsça ve Türkçenin birleşmesinden olu- şan Osmanlıca adı verilen Türkçe kullanılmıştır. B) Anlatılan konudan çok, anlatım biçimine önem ve- rilmiştir. C) Divan şiirinde "kulak için kafiye" anlayışına bağlı kalınmıştır. S D) Soyut bir edebiyat olması nedeniyle düşünce ve duygular gerçekte olduğundan farklı biçimde anla- tilmiştir. E) Sanat yapmak bir amaç olduğundan edebî sanat- lardan bolca yararlanılmıştır.
3
6. Yaşadığı yüzyılın en yetenekli şairlerinden olan sanatçı
"Şairler sultanı" olarak anılmaktadır. Fatih Sultan Meh-
met'e hocalık ve vezirlik yapmış, padişaha ünlü "Kerem"
redifli kasidesini sunmuştur. Bursa'da sancakbeyi gö-
revine getirilmiştir. Dizeleri divan şiirinin söz ve anlam
özellikleriyle örülüdür. İşlediği konular genellikle din dışı
olup beşerî aşk konusundaki şiirleri divanında önemli yer
tutmaktadır. Dinî ve tasavvufi konulara ilgi göstermeyen
sanatçının şiirleri, sonraki yıllarda Zati ve Baki gibi önemli
sanatçıları da etkilemiştir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Ahmedi
B) Ahmet Paşa
C) Necati
D) Şeyhülislam Yahya E) Koca Ragip Paşa
196
500
Lise Türkçe
Divan Şiiri
3 6. Yaşadığı yüzyılın en yetenekli şairlerinden olan sanatçı "Şairler sultanı" olarak anılmaktadır. Fatih Sultan Meh- met'e hocalık ve vezirlik yapmış, padişaha ünlü "Kerem" redifli kasidesini sunmuştur. Bursa'da sancakbeyi gö- revine getirilmiştir. Dizeleri divan şiirinin söz ve anlam özellikleriyle örülüdür. İşlediği konular genellikle din dışı olup beşerî aşk konusundaki şiirleri divanında önemli yer tutmaktadır. Dinî ve tasavvufi konulara ilgi göstermeyen sanatçının şiirleri, sonraki yıllarda Zati ve Baki gibi önemli sanatçıları da etkilemiştir. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Ahmedi B) Ahmet Paşa C) Necati D) Şeyhülislam Yahya E) Koca Ragip Paşa 196 500
Rİ (DÜZYAZI)
e
ni
k
ri
ir
r.
n
Z
10.
* Naima
Ibrahim Peçevi
* Âşık Paşazade
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen sanatçıların
ortak özelliğidir?
A) Süslü nesir türünde eser vermişlerdir.
B) Kaside biçiminde yazdıkları şiirlerle tanınmışlardır.
C) Tarih alanında eser veren isimlerdir.
D) Aynı yüzyılda eser veren sanatçılardır.
E) Hamse sahibi sanatçılardır.
Lise Türkçe
Divan Şiiri
Rİ (DÜZYAZI) e ni k ri ir r. n Z 10. * Naima Ibrahim Peçevi * Âşık Paşazade Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen sanatçıların ortak özelliğidir? A) Süslü nesir türünde eser vermişlerdir. B) Kaside biçiminde yazdıkları şiirlerle tanınmışlardır. C) Tarih alanında eser veren isimlerdir. D) Aynı yüzyılda eser veren sanatçılardır. E) Hamse sahibi sanatçılardır.
Bi'llâh bu özge ma-
Sen bakma ki defter-i belâdır
Bahtim sifatında bir gazel var
Daim kiluram men anı tekrâr
Aldim o hevesle kilki deste
Bu nazmi dedim şikeste-beste
D) Ben o hurşîdim ki pinhânım derûn-ı zerrede
Hem cihan pür-şu'le-i kevkeb-feşânımdır benim
E) Olsa ne kadar harâb u mağşûş
Yoktur bunu işitmemiş bir gûş
A) Sinan Paşa
C) Mercimek Ahmet
Q
13. Divan edebiyatında düzyazı tarzında yazılan eserlere inşa,
nesir yazarlarına da münşi denilmiştir. Divan nesrinde dil ve
anlatım özellikleri bakımından nesirler sade, orta ve süslü
olmak üzere üçe ayrılmıştır. Süslü nesirde ağır ve kapalı bir
üslubun hâkim olduğu görülmekle beraber söz sanatları ve
tamlamalarla yüklü inşa adı verilen yazılar oluşturulmuştur.
15. yüzyılda yazılan Tazarruname adlı eser, bu türün divan
edebiyatındaki en başarılı örneklerinden kabul edilir.
AYT Deneme Sınavı
60
@
Bu parçada sözü edilen eserin yazarı aşağıdakilerden
hangisidir?
E) Kâtip Çelebi
B Mevlana
D) Nergisi
ill
E
Lise Türkçe
Divan Şiiri
Bi'llâh bu özge ma- Sen bakma ki defter-i belâdır Bahtim sifatında bir gazel var Daim kiluram men anı tekrâr Aldim o hevesle kilki deste Bu nazmi dedim şikeste-beste D) Ben o hurşîdim ki pinhânım derûn-ı zerrede Hem cihan pür-şu'le-i kevkeb-feşânımdır benim E) Olsa ne kadar harâb u mağşûş Yoktur bunu işitmemiş bir gûş A) Sinan Paşa C) Mercimek Ahmet Q 13. Divan edebiyatında düzyazı tarzında yazılan eserlere inşa, nesir yazarlarına da münşi denilmiştir. Divan nesrinde dil ve anlatım özellikleri bakımından nesirler sade, orta ve süslü olmak üzere üçe ayrılmıştır. Süslü nesirde ağır ve kapalı bir üslubun hâkim olduğu görülmekle beraber söz sanatları ve tamlamalarla yüklü inşa adı verilen yazılar oluşturulmuştur. 15. yüzyılda yazılan Tazarruname adlı eser, bu türün divan edebiyatındaki en başarılı örneklerinden kabul edilir. AYT Deneme Sınavı 60 @ Bu parçada sözü edilen eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir? E) Kâtip Çelebi B Mevlana D) Nergisi ill E
Ne beyan-ı hâle cüret ne figâna takatim var
Ne recâ-yi vasla gayret ne firaka kudretim var
Yanayım mı hasretinden geçeyim mi ülfetinden
Hele derd ü firkatiden sana bin şikâyetim var
Bu dizelerle ilgili olarak
1. Divan şiiri örneğidir.
Nazım birimi beyittir.
11. Ahenk ölçü ve uyakla sağlanmıştır.
belirlemelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) I, II ve III
Lise Türkçe
Divan Şiiri
Ne beyan-ı hâle cüret ne figâna takatim var Ne recâ-yi vasla gayret ne firaka kudretim var Yanayım mı hasretinden geçeyim mi ülfetinden Hele derd ü firkatiden sana bin şikâyetim var Bu dizelerle ilgili olarak 1. Divan şiiri örneğidir. Nazım birimi beyittir. 11. Ahenk ölçü ve uyakla sağlanmıştır. belirlemelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
8.
, Terkibibent'ini, 16. yüzyıl divan edebiyatı şairlerinden
Terkibibent'ine nazire olarak yazmıştır. Biçim ve içe-
rik bakımından iki şiir arasında pek fark yoktur. Her ikisin-
de aynı aruz kalıbı kullanılmıştır. Dil olarak da iki şiir ara-
sında pek fark yoktur.
----
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki-
lerden hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) Namık Kemal - Fuzûlî'nin
B) Ziya Paşa - Bağdatlı Ruhi'nin
C Abdülhak Hamit - Nedim'in
D) Şinasi-Şeyh Galip'in
E Recaizâde Mahmut Ekrem - Bâkî'nin
Lise Türkçe
Divan Şiiri
8. , Terkibibent'ini, 16. yüzyıl divan edebiyatı şairlerinden Terkibibent'ine nazire olarak yazmıştır. Biçim ve içe- rik bakımından iki şiir arasında pek fark yoktur. Her ikisin- de aynı aruz kalıbı kullanılmıştır. Dil olarak da iki şiir ara- sında pek fark yoktur. ---- Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- lerden hangisinde verilenler getirilmelidir? A) Namık Kemal - Fuzûlî'nin B) Ziya Paşa - Bağdatlı Ruhi'nin C Abdülhak Hamit - Nedim'in D) Şinasi-Şeyh Galip'in E Recaizâde Mahmut Ekrem - Bâkî'nin
7.
(1) Aynı sanatçının yazdığı beş mesneviden oluşan külli-
yata, "hamse" denir. (II) Iranlı şair Genceli Nizami, hamse
sahibi olan ilk sanatçıdır. (III) Türk edebiyatında ise Ali Şir
Nevaî, hamse sahibi olan ilk şair olmuştur. (IV) Hamdul-
lah Hamdi, Anadolu sahasında hamse sahibi ilk sanatçı
olurken Taşlıcalı Yahya, Nevizade Atai, Subhizade Feyzi
gibi şairler de hamse sahibi olmuştur. (V) 16. yüzyıl divan
edebiyatı şairlerinden olan Fuzûlî, bir ilkin öncüsü olarak
mensur eserlerinden hamse oluşturmuştur.
P
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
bir bilgi yanlışı vardır?
griex
C) IIIa) nin D)
A) I nugB) Iulo C) III
D) IV xin E) VE
IV
DYV
Lise Türkçe
Divan Şiiri
7. (1) Aynı sanatçının yazdığı beş mesneviden oluşan külli- yata, "hamse" denir. (II) Iranlı şair Genceli Nizami, hamse sahibi olan ilk sanatçıdır. (III) Türk edebiyatında ise Ali Şir Nevaî, hamse sahibi olan ilk şair olmuştur. (IV) Hamdul- lah Hamdi, Anadolu sahasında hamse sahibi ilk sanatçı olurken Taşlıcalı Yahya, Nevizade Atai, Subhizade Feyzi gibi şairler de hamse sahibi olmuştur. (V) 16. yüzyıl divan edebiyatı şairlerinden olan Fuzûlî, bir ilkin öncüsü olarak mensur eserlerinden hamse oluşturmuştur. P Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? griex C) IIIa) nin D) A) I nugB) Iulo C) III D) IV xin E) VE IV DYV
13. Aşağıdakilerden hangisinde divan şiiri geleneğiyle il-
gili bir bilgi yanlışı vardır?
AY Beyit güzelliği konu bütünlüğüne tercih edilmiştir.
B) Nazım birimi olarak genellikle beyit kullanılmıştır.
C) Kulak için kafiye anlayışıyla şiir yazılmıştır.
Dy Şiirler nazım biçimi veya türüne göre adlandırılır.
EAğırlıklı olarak bireysel temalar işlenmiştir.
Lise Türkçe
Divan Şiiri
13. Aşağıdakilerden hangisinde divan şiiri geleneğiyle il- gili bir bilgi yanlışı vardır? AY Beyit güzelliği konu bütünlüğüne tercih edilmiştir. B) Nazım birimi olarak genellikle beyit kullanılmıştır. C) Kulak için kafiye anlayışıyla şiir yazılmıştır. Dy Şiirler nazım biçimi veya türüne göre adlandırılır. EAğırlıklı olarak bireysel temalar işlenmiştir.
5. Koç yiğitler bu kış burda kışlasın
Yılan dilli eğri hançer işlesin
Kâfir düşman el amana başlasın
Kaçanı göndermen basın kılıncı
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ölçü
D) Redif
B) Tapşırma
E) Ulama
C) Uyak
Lise Türkçe
Divan Şiiri
5. Koç yiğitler bu kış burda kışlasın Yılan dilli eğri hançer işlesin Kâfir düşman el amana başlasın Kaçanı göndermen basın kılıncı Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ölçü D) Redif B) Tapşırma E) Ulama C) Uyak
SORU-2
Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatında kul-
lanılan nazım şekillerinden biri değildir?
A) Koşma
C) Semai
SORU-3
E) Rubai
B) Mani
D) Türkü
Gözü Yükseklerde Olanlar
ce sayılarının
lenmesine de
Şiirdeki mis
sünün; hec
lik) bakım
ların hiçb
çü özelli
Türk e
dir:
a) H
b)
c)
Lise Türkçe
Divan Şiiri
SORU-2 Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatında kul- lanılan nazım şekillerinden biri değildir? A) Koşma C) Semai SORU-3 E) Rubai B) Mani D) Türkü Gözü Yükseklerde Olanlar ce sayılarının lenmesine de Şiirdeki mis sünün; hec lik) bakım ların hiçb çü özelli Türk e dir: a) H b) c)
TEST
3 Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri
6. Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgilerden hangisi
parantez içerisinde verilen dönemle ilgili değil-
dir?
VAS Yazılı eserler bulunsa da edebî ürünlerin çoğu
sözlüdür. (İslam Öncesi Türk Edebiyatı)
B) Başlangıçtan itibaren "Divan edebiyatı" ve "Halk
edebiyatı olmak üzere ikiye ayrılır. (İslamî Dönem
Türk Edebiyatı)
C) 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar devam etmiş
hatta Cumhuriyet Dönemi'nde de izlerine rastlan-
maktadır. (Halk Edebiyatı)
D) Orhun Abideleri, Oğuz Kağan Destanı gibi ürün-
lerin ait olduğu dönemdir. (İslamiyet Öncesi Türk
Edebiyatı)
8.
E) Aruz ve hece ölçüsünün etkisinin azaldığı ve ser-
best ölçünün öne çıkmaya başladığı dönemdir.
(Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı)
Lise Türkçe
Divan Şiiri
TEST 3 Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri 6. Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgilerden hangisi parantez içerisinde verilen dönemle ilgili değil- dir? VAS Yazılı eserler bulunsa da edebî ürünlerin çoğu sözlüdür. (İslam Öncesi Türk Edebiyatı) B) Başlangıçtan itibaren "Divan edebiyatı" ve "Halk edebiyatı olmak üzere ikiye ayrılır. (İslamî Dönem Türk Edebiyatı) C) 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar devam etmiş hatta Cumhuriyet Dönemi'nde de izlerine rastlan- maktadır. (Halk Edebiyatı) D) Orhun Abideleri, Oğuz Kağan Destanı gibi ürün- lerin ait olduğu dönemdir. (İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı) 8. E) Aruz ve hece ölçüsünün etkisinin azaldığı ve ser- best ölçünün öne çıkmaya başladığı dönemdir. (Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı)