Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

GELISME TESTI 5. 6. PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCI Tanzimat'ın ikinci nesli daha çok günlük, küçük hassasiyetlerin peşinde koşan romantik bir nesildir. Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit, Samipaşazade Sezai gibi sanatkârları bu nesil içinde sayabiliriz. Günlük, küçük şeyleri konu alan, hassas yaratılışlı bu nesil ölüm karşısında tam bir teslimiyet içindedir. Tabiat içinde olmaktan hoşlanırlar. Tabiatın bir ruhu olduğuna inanırlar. Tabiat şiirleri, pastoral şiirler Hamit'in Sahra'sıyla başlar. Bu dönem daha sonra gelecek olan Servetifünun neslinin âdeta hazırlayıcısı gibidir. Zira Recaizade Mahmut Ekrem, Servetifünun mecmuası etrafında yeni bir edebiyat anlayışına sahip gençleri bir araya getirecektir. Bu sanatkârlar Fransızcayı mektebinde öğrenmiş, Batı'yı bizzat gidip görerek tanımış gençlerdir. Bu parçadan hareket eden bir öğrenci, Tanzimat'ın ikinci nesil sanatçılarıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisini edinemez? A) Sıradan duyarlılıkları içli bir yaklaşımla ele almışlardır. B) Duyarlı bir kişiliğe sahip olup ölüme karşı dirençsiz bir tavır takınmışlardır. C Doğa temalı ilk şiirleri onlar yazmışlardır. D Batı yaniısı bir edebiyatın doğmasına kaynaklık etmişlerdir. E) Yapıtlarında doğadan yararlanıp onu gerçekçi bir yaklaşımla işlemişlerdir. Dumankara, Levent Cantek'in yazdığı ve on dokuz yazarın çizdiği yirmi bir öyküden oluşuyor. Hepsi de 7. YAYINLARI LİMİT

İslamiyet'in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı Sözlü Dönem Yazılı Dönem Geçiş Dönemi A) Taassuk Talat ve Fitnat C) Leyla ile Mecnun İslamiyet'in Kabulünden Sonraki Türk Edebiyatı Divan Halk Edebiyatı Edebiyatı Aşağıdakilerden hangisi bu şemada gösterilen dönemlere ait eserleri örneklemek için verilen boşluklardan birine yazılamaz? E) Göktürk Yazıtları B) Alp Er Tunga Sagusu D) Divan-ı Hikmet

3. 2. II. Araba Numaralanmış yapıtların ortak öz den hangisidir? A Tanzimat I. Dönemi'nde oluşturulmaları B) Romantizm akımının etkisinde yazılmaları Aynı sanatçıya ait olmaları D Yanlış Batılılaşma konusunu ele almaları E Türünün ilk örnekleri olduklarından teknik yönden ku- surlu olmaları Olayların akışında, rastlantılara fazlaca yer verilir. II. Kahramanların tek yönü ele alınır, iyiler hep iyi, kötü ler hep kötü olarak ortaya konur. P 1. Mekân İstanbul'dur ve İstanbul'da Çamlıca, Beyoğlu gibi eğlence yerleri öne çıkar. IV. Yazarlar eserlerinde kişiliklerini gizlememişler, olay- ların akışına müdahale etmişlerdir. Aşağıdaki romanlardan hangisi yukarıda verilen özel- liklerden biriyle ilişkilendirilemez? Ahmet Mithat A Felatun Bey'e Rakım Efendi B) Cezmi (6) intibah Namik kemal Nebizade Nozim D) Karabibik E) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat "Semsettin Som Aşağıdakilerin hangisinde Tanzimat Dönemi'nde roman türünde eser veren sanatçılar bir arada veril- miştir? Ahmet mithet A) Namık Kemal Şinasi - Ziya Paşa - Muallim Naci B) Ahmet Mithat Efendi - Ahmet Vefik Paşa - Şemsed- din Sami - Direktör Ali Bey C) Nabizade Nazım Ahmet Mithat Efendi Kemal - Sami Paşazade Sezai D) Şinasi - Şemseddin 1 za Namık cr A A A 5.

71 S 15 4. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatıyla ilgili aşa- ğıdakilerin hangisi söylenemez? A) Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, XIX. yüzyıl- da başlayıp Cumhuriyet'in ilanına kadar devam eden dönemi kapsamaktadır. B) 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı'nın askerî, siyasi, toplumsal pek çok alanda başlattığı de- ğişiklikler Batı etkisindeki edebiyatın kıvılcımını yakmıştır. C) Tanzimat'la başlayan değişiklikler bir süre sonra edebiyatı da etkilemiş, gazeteler çıkarılmış, Bati edebiyatından çeviriler ve uyarlamalarla edebî alan zenginleşmeye başlamıştır. D) Tanzimat Dönemi'nin özel şartlarında Batı kültü- rüyle yetişen yeni kuşak sanatçıları, Batı edebi- yatını örnek alan yeni ve başarılı eserler ortaya koymaya başlamışlardır. E) Ban Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı; Tanzimat Edebiyatı Servetifünün Edebiyatı, Fecriâtî Ede- biyatı, Milli Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi ola- rak dönemlere ayrılmaktadır 10. SINIF SARMAL TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Â

A ÇAP/TYT-4 1. 2. 1. Bu testte 40 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Türkçe Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz. yapı: Bütünün bir araya getirilişinde uyulan dizge. yansıtmak: Aktarmak, duyurmak. saymak: Varsaymak, tutmak, farz etmek. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yapı, yansıtmak, saymak" sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılaya- cak şekilde kullanılmıştır? A) Yansıttığı bu cümle yapısı makalenin genelinde sa- yılan düşünceleri geçersiz kılacak kadar karmaşık ve uzundu. B) Art arda saydığı tüm önemli yapılar arasında şehri en iyi yansıtan Ankara Kalesi ve Atakule'ydi. C) Konuşmasında eserin dil yapısının yansıttığı me- sajları sayan yazar, romanıyla geçmişin bağını kur- muş gibiydi. D) Arka sokaktaki yeni yapıya iki milyonu saydıktan sonra yeni alıcı tipinin yansıttığı mesajı da bize ver- miş oldu. TÜRKÇE E Kemal Tahir'in en önemli romanı olarak gösterilen onun düşünce yapısını da en iyi yansı- tan eserlerinden biri sayılmaktadır. Son dönemlerde Silikon Vadisi'nde yeme alışkanlığı olarak popülarite kazanan aralıklı oruç, artık teknolo- ji üssü mühendisleri tarafından ortaya atılan yeni bir kavram ile teknolojiye, daha doğrusu modern yaşamın her bir bölümüne uyarlanıyor. Bu parçadaki altı çizili sözcüğü anlamca karşıla- yabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Parlak sonbahar rengi, kırmızı akçaağacın en göze çarpan özelliklerinden biridir. Halk tarafından sevilen biri olduğu için onunla bir reklam çekimi yapmak istiyorlar. C) Dikkatini toplayarak önünde duran dosyaları daha bir titizlikle incelemeye başladı. D) Bu ev daha önce tutulduğu için kiralık ev listesin- den çıkarıyoruz. E) Son zamanlarda artık hiçbir film ilgimi çekmemeye başladı. 3 3. A A Gazeteci: - Eserlerinizi oluştururken emeğinizin karşılığını ala- mayacağınız zor bir işe kalkıştığınızı düşünerek ümit- sizliğe kapıldığınız oluyor mu? Sanatçı: - Zor bir davaya gönül verdiyseniz şayet; o yolda yürürken her türlü fedakarlığı, cefayı da göze alma- mız gerekir. Aksi takdirde yürüyeceğimiz yol asla bit- meyecektir. Sonuç olarak sorunuzu Konfüçyüs'ün şu sözüyle cevaplayacağım: "Derin olan kuyu değil, kısa olan iptir." Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Ne kadar çok uğraşılsa da bazı durumların ortaya çıkmasına engel olunamayacağı B) Her zaman aynı sebeplerin aynı sonuçları doğur- mayacağı şin işin zor olmadığı, o işin başarılması için verilmesi gereken emeğin az olduğu D) Olumlu sonuçlar elde etmenin yalnızca cesarete değil, gayrete de bağlı olduğu E) Bir şeyi sadece çok istemenin gerçekleşmesi için yeterli olmadığı Diğer sayfaya geçiniz.

Ahmet Mithat Efendi Tanzimat edebiyatında bazı sanatçılar belirli yönleriyle öne çıkmıştır. Bunlardan ----, "yazı makinesi"; -- "vatan şa- 111 iri"; A. Hamit "şair-i âzâm"; "üstat" olarak tanınmıştır. I RM Aşağıdakilerden hangisi yukarıda boş bırakılan yerler- den herhangi birine getirilemez? Namik kemal A) Ahmet Vefik Paşa B) Ahmet Mithat Efendi e) Recaizâde Mahmut Ekrem DY Abdülhak Hamit Tarhan E Namık Kemal

5. Aşağıdakilerin hangisinde, Tanzimat edebiyatında, di- van şiirinin özelliklerini benimseyen ve onu savunan sanatçılar bir arada verilmiştir? A) Muallim Naci - Ziya Paşa B) Namık Kemal - Recaizâde Mahmut Ekrem C) Abdülhak Hamit - Şemsettin Sami D) Ahmet Mithat - Nabizâde Nazım E) Sami Paşazâde Sezai - Ahmet Vefik Paşa

10. Tanzimat edebiyatı sanatçılarından olan ----, divan ede- biyatını bitiren isim olmuştur. Kurallarla pek ilgisi olmayan şair, Batı şiirinde görüp beğendiği unsurları Türk şiirine getirmiştir. Kullandığı biçimler arasında hem Doğu'ya hem Fransız şiirine ait olanlar olduğu gibi hiçbir kurala bağlı ol mayanlar da vardır. Onun belirli bir dil anlayışı yoktur. Ba zı şiirlerinde yalın bir Türkçe kullanmış; bazılarında ise Arapça, Farsça sözcükleri yoğun biçimde kullanmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- si getirilmelidir? A) Abdülhak Hâmit Tarhan B) Recaizâde Mahmut Ekrem C) Namık Kemal D) Ziya Paşa E) İbrahim Şinasi

Batı etkisindeki Türk edebiyatının öncülerinden biridir. Çok yetenekli bir sanatçı olmayan edebiyatımızdaki öne- mi sanatçılığından çok yeni düşüncelerle dolu olması ve bunu etrafındakilere yayıp yeni bir edebiyatın temellerini atmasındandır. Şiirlerinde halk dilini kullanmaya özen gös- termiş, sade şiirler yazmıştır. Bütün şiirlerinde divan ede- biyatı nazım biçimlerini kullanmış, şiirlerini aruzla yazmış- tır. Edebiyatımızdaki birçok ilki gerçekleştiren kişidir. ---- Bu parçadaki boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? bielg A) Sinasi'nin C) Ziya Paşa'nın E) Ahmet Mithat'ın B) Namık Kemal'in D) Ahmet Vefik'in 16

5. Batı edebiyatının, özellikle Fransız edebiyatının etkisiyle 19. yüzyılın ikinci yarısında Türk edebi- yatında oluşan edebî oluşuma ne ad verilir? A) Servetifünun Edebiyatı B) Fecriati Edebiyatı C) Tanzimat Edebiyatı D) Milli Edebiyat E) Divan Edebiyatı

26. Bir devlet memurunun oğlu olan Bihruz Bey, yarım yama- lak bir öğrenim görmüş, yirmi üç yirmi dört yaşlarında bir gençtir. Babası ölünce annesiyle kendisine hatırı sayılır bir servet kalır. Yazları Çamlıca'da, kışları Süleymaniye'de otururlar. Bütün merakı, pek zarif arabasıyla gezinti yer- delerinde dolaşıp kendini göstermek, herkesten daha şık giyinmek, Türkçe cümleler arasında Fransızca sözcükler kullanmaktır. Çalışmakta olduğu iş yerine ara sıra uğrar. Bir gün yine arabasıyla Çamlıca'da dolaşırken yepyeni bir arabada, çok güzel bir sarışın kıza rastlar ve hemen âşık olur. Bu Periveş adında bir kadındır. Bihruz Bey kıza çiçek sunar, ertesi hafta arabasına bir mektup atar. O günden sonra da kızı bir daha görmez. And Bu parçada sözü edilen yapıt ve yazarı aşağıdakiler- den hangisidir? belve A) İntibah - Namık Kemal B) Zehra - Nabizâde Nazım C) Sergüzeşt - Samipaşazâde Sezai Susupab D) Araba Sevdası - Recaizâde Mahmut Ekrem E) Eylül - Mehmet Rauf

1. 1. Kişiler, iyi-kötü karşıtlığı içinde yansıtılmıştır. II. Yazarlar, eserlerinde kişiliğini gizlememişlerdir. III. Kişiler ve olaylar çoğunlukla hayal ürünü olup rast- lantılara sıkça yer verilmiştir. IV. Gözlem ve belge yerine duygulara ve hayallere ağır- lık verilmiştir. TANZIMAT DÖNEMİ'N V. Olaylar genellikle İstanbul'da geçmekte olup eserler- de yalı, konak gibi mekânlar kullanılmıştır. Numaralanmış cümlelerde verilen özellikler aşağıdaki romanların hangisinde görülmez? Felatun Bey'le Rakım Efendi (B) İntibah Taaşşuk-i Talat ve Fitnat DY Karabibik E) Henüz On Yedi Yaşında L tanzimat 1. dönem Tanzimat I. Dönem romanı ile Tanzimat II. Dönem ro- manının karşılaştırmasına ilişkin aşağıdaki yargılar- 4.

Test: 1 Tanzimat Dönen 3. AYT Heplumsa bireysel 1. Tanzimat I ve II. dönem şiirinin karşılaştırmasıyla il- gili olarak aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır? A) 1. Dönem'de gazel) kaside, terkibibent gibi klasik edebiyatın nazım biçimleri kullanılırken II. Dö- nem'de Fransız şiirinin etkisiyle yeni biçimler de- nenmeye başlanmıştır. B) Her iki dönemde de aruz ölçüsü kullanılmış, hece ölçüsü az da olsa denenmiş ve nazım birimi olarak çoğunlukla beyit kullanılmıştır. C) 1. Dönem'de siyasal ve toplumsal sorunlar, II. Dö- hem'de bireysel ve duygusal konular işlenmiştir. D) 1. Dönem şairleri dili yalınlaştırmaya çalışmış, II. Dönem şairleri ise şiiri sanat açısından ele alıp ağır bir dil kullanmışlardır. E) 1. Dönem'de konu bütünlüğü esas alınırken II. Dö- nem'de parça bütünlüğüne önem verilmiştir.

1. Edebiyatımızda roman türünün ilk örneği Şemsettin Sami'nin "Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat"ıdır. II. Nabizade Nazım'ın Batı'ya dönük yaşam tarzının yol açabileceği olumsuzluklar konusunda bir uyarı amacı taşıyan "Karabibik" adlı romanında natüraliz- min izleri görülür. III. Recaizade Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası" adlı romanı edebiyatımızda ilk gerçekçi roman örneğidir. IV. Türk edebiyatına roman, çeviri yolu ile girmiştir; ilk çeviri roman, Yusuf Kâmil Paşa'nın Fenalon'dan çevirdiği Telemak'tır. V. Edebiyatımızda küçük hikâye türünün ilk örneklerini veren Ahmet Mithat Efendi'nin anlatmaya bağlı me- tinleri teknik yönden kusurludur. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E)

"Türk edebiyatında bu türdeki ilk eser Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'ıdır. Halit Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu'sunun ise bu türden beklenen tüm özellikleri çok daha iyi yansıttığı kabul edilir." Yukarıda bahsedilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir? O A. Roman O B. Öykü OC. Tiyatro D. Mensur şiir E. Deneme

dum irt- a- B B B 15. Ağabey dediği amcaoğlu İhsan ile karısı Macide'nin ya- nında yetişmiş Mümtaz, çocukluğunda savaş ortasından geçerek Anadolu'dan İstanbul'a gelmiştir. Galatasaray Lisesinde okumuş, Edebiyat Fakültesini bitirmiştir. Artık fakültede asistan olan Mümtaz, şiir yazmakta, eski şiirimi- ze ve eski müziğimize yakınlık duymakta; yeni Türkiye'den yana olmakla birlikte, bir bunalım gibi, kültür gömleği değiştirmenin sancısını çekmektedir. Şimdi İhsan hastadır; Mümtaz birdenbire ailenin gündelik sorunlarıyla ilgilenmek durumunda kalmıştır. Birikmiş bir dükkân kirası nedeniyle esnafla, alışveriş düzeniyle yüz yüze gelir ve İkinci Dünya Savaşı'nın patlak vereceğini sezinler. Bireysel bir yıkımı da bir zamanlar çok sevdiği Nuran'ın eski kocasıyla tekrar evleneceği haberini almasıdır. Yukarıda özeti yer alan roman ve yazarı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? of a yea A Huzur - Ahmet Hamdi Tanpınar B) Eylül - Mehmet Rauf are Pricel Aşk-ı Memnu - Halit Ziya Uşaklıgil Bihter D) Handan - Halide Edip Adıvar E) Bugünün Saraylısı - Refik Halit Karay LİMLERİ YAYINLARI