Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî GelişimiGELISME TESTI
5.
6.
PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCI
Tanzimat'ın ikinci nesli daha çok günlük, küçük
hassasiyetlerin peşinde koşan romantik bir nesildir.
Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit,
Samipaşazade Sezai gibi sanatkârları bu nesil içinde
sayabiliriz. Günlük, küçük şeyleri konu alan, hassas
yaratılışlı bu nesil ölüm karşısında tam bir teslimiyet
içindedir. Tabiat içinde olmaktan hoşlanırlar. Tabiatın bir
ruhu olduğuna inanırlar. Tabiat şiirleri, pastoral şiirler
Hamit'in Sahra'sıyla başlar. Bu dönem daha sonra
gelecek olan Servetifünun neslinin âdeta hazırlayıcısı
gibidir. Zira Recaizade Mahmut Ekrem, Servetifünun
mecmuası etrafında yeni bir edebiyat anlayışına sahip
gençleri bir araya getirecektir. Bu sanatkârlar
Fransızcayı mektebinde öğrenmiş, Batı'yı bizzat gidip
görerek tanımış gençlerdir.
Bu parçadan hareket eden bir öğrenci, Tanzimat'ın
ikinci nesil sanatçılarıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden
hangisini edinemez?
A) Sıradan duyarlılıkları içli bir yaklaşımla ele
almışlardır.
B) Duyarlı bir kişiliğe sahip olup ölüme karşı dirençsiz
bir tavır takınmışlardır.
C Doğa temalı ilk şiirleri onlar yazmışlardır.
D Batı yaniısı bir edebiyatın doğmasına kaynaklık
etmişlerdir.
E) Yapıtlarında doğadan yararlanıp onu gerçekçi bir
yaklaşımla işlemişlerdir.
Dumankara, Levent Cantek'in yazdığı ve on dokuz
yazarın çizdiği yirmi bir öyküden oluşuyor. Hepsi de
7.
YAYINLARI
LİMİT

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimiİslamiyet'in Kabulünden
Önceki Türk Edebiyatı
Sözlü
Dönem
Yazılı
Dönem
Geçiş
Dönemi
A) Taassuk Talat ve Fitnat
C) Leyla ile Mecnun
İslamiyet'in Kabulünden
Sonraki Türk Edebiyatı
Divan
Halk
Edebiyatı Edebiyatı
Aşağıdakilerden hangisi bu şemada gösterilen dönemlere ait eserleri örneklemek için verilen boşluklardan birine
yazılamaz?
E) Göktürk Yazıtları
B) Alp Er Tunga Sagusu
D)
Divan-ı Hikmet

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimitek özelliği aşağıdakiler-
de yazilmalan
ele almalan
dan teknik yönden ku-
ilen özel-
that
be
lighter, olay hmeld
with
com
her
NZIMAT DONEMINDE ROMAN
de
A
Sonic
NOEN
Ilk tarihi roman olan Cezmi konusunu 16. yüzyılda II.
1
erkek kılığına girerek savaşa giden vatansever Türk kızı
Zekiye'nin aşkı etrafında gerçekleşen olayları anlatmak-
tadır. Yerli ilk romanımız olan Taaşşuk-i Talat ve Fitnat,
(Semsettin Sami)
ailelerin baskısı sonucu sevmedikleri insanlar ile evlen-
verilir. TT Findirilen gençlerin hayat boyu çektikleri acıları anlatır. Türk
edebiyatında romantizmden realizme geçiş sürecinin ilk
eserlerinden kabul edilen Sergüzeşt, Dilber'in cariyelik ve
mitkame
Test
2
Selim Dönemi'nde başlayıp aralıklarla yarım yüzyıl kadar
Türk edebiyatının ilk psikolojik roman denemesi kabul
devam eden Osmanlı-ran savaşlarından almaktadır.
11
edilen Zehra çok kıskanç bir karakter olan Zehra'nın
Suphi ile evliliklerinde yaşadıklarını anlatır. Ilk edebi
roman olan intibah cepheye giden sevgilisinin ardından
111
V
bir
Yukarıdaki tablo
debi akımlar ver
Tabloda bos
hangisinde veri
Semsettin S
D) IV
kölelik yıllarında başından geçenleri ve Celal Bey'e olan
aşkını konu edinir.
Bu parçadaki numaralanmış romanlardan hangisinin
konusu yanlış açıklanmıştır?
A) 1
B) II
C) III
AL Samic
realizm ve r
Recaizade
bolizm
Namık Ke
D)
E) Abdülhak
Yazar
Ahmet Mithat Efe
Nabizade Naz
Anlatmaya dayalı metinler arasında yer alan roman ve
hikâye Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi'nde girmiştir.
Bu dönemde verilen romanlar teknik yönden kusurlu olsa
da ilk yerli roman (----) ill
"Turfa
tuhat
adın
Man
1.

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi3.
2.
II. Araba
Numaralanmış yapıtların ortak öz
den hangisidir?
A Tanzimat I. Dönemi'nde oluşturulmaları
B) Romantizm akımının etkisinde yazılmaları
Aynı sanatçıya ait olmaları
D Yanlış Batılılaşma konusunu ele almaları
E Türünün ilk örnekleri olduklarından teknik yönden ku-
surlu olmaları
Olayların akışında, rastlantılara fazlaca yer verilir.
II. Kahramanların tek yönü ele alınır, iyiler hep iyi, kötü
ler hep kötü olarak ortaya konur.
P
1.
Mekân İstanbul'dur ve İstanbul'da Çamlıca, Beyoğlu
gibi eğlence yerleri öne çıkar.
IV. Yazarlar eserlerinde kişiliklerini gizlememişler, olay-
ların akışına müdahale etmişlerdir.
Aşağıdaki romanlardan hangisi yukarıda verilen özel-
liklerden biriyle ilişkilendirilemez?
Ahmet Mithat
A Felatun Bey'e Rakım Efendi
B)
Cezmi
(6) intibah Namik kemal
Nebizade Nozim
D) Karabibik
E) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
"Semsettin Som
Aşağıdakilerin hangisinde Tanzimat Dönemi'nde
roman türünde eser veren sanatçılar bir arada veril-
miştir?
Ahmet mithet
A) Namık Kemal Şinasi - Ziya Paşa - Muallim Naci
B) Ahmet Mithat Efendi - Ahmet Vefik Paşa - Şemsed-
din Sami - Direktör Ali Bey
C) Nabizade Nazım Ahmet Mithat Efendi
Kemal - Sami Paşazade Sezai
D) Şinasi - Şemseddin
1
za
Namık
cr
A
A
A
5.

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi7. (1) Üzülmeyi âdeta yaşam felsefesi hâline
getirmiş insanlarda distimik bozukluk /
depresif kişilik vardır. (II) Bu tip bir in-
sanda karamsarlık, sürekli duygulu hâl,
kendini küçük görme ve değersizlik hissi
belirgindir. (III) Üzüntü, "herhangi bir trav-
matik olay karşısında görülen ilk duygu"
olarak tanımlanmıştır. (IV) İnsanın, psi-
kolojik dengesini bozan bir olay yaşadığı
zaman verdiği ilk tepki kaygı ve üzüntü
şeklindedir. (V) Kişinin kendini üzgün
hissetmesi, hayattan zevk alma duygu-
sunun azalmasıyla birlikte gerçekleşir.
(VI) Ancak üzüntü duygusu ile yaşamdan
haz duymama durumu temelde birbirin-
den farklıdır.
1
I
1
I
I
Bu parça iki paragrafa ayrılmak iste-
nirse ikinci paragraf numaralanmış.
cümlelerin hangisiyle başlar?
A) II B) III C) IV
D) V
E) VI
1
1
1
1
1
1
1
I
1
1
1

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimii
3-
Acıyla geçtiğim yoldan geçiyorsun
İzlerime rastlıyorsun, bıraktıklarıma
Orada o yolda çekmiştim ruhumu patlatan fitili
Benden savrulan parçalar kurusa da
İzleri var hala yolun kenarında
Bu dizelerde kaç tane eylemsi vardır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi71
S
15
4. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatıyla ilgili aşa-
ğıdakilerin hangisi söylenemez?
A) Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, XIX. yüzyıl-
da başlayıp Cumhuriyet'in ilanına kadar devam
eden dönemi kapsamaktadır.
B) 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı'nın askerî,
siyasi, toplumsal pek çok alanda başlattığı de-
ğişiklikler Batı etkisindeki edebiyatın kıvılcımını
yakmıştır.
C) Tanzimat'la başlayan değişiklikler bir süre sonra
edebiyatı da etkilemiş, gazeteler çıkarılmış, Bati
edebiyatından çeviriler ve uyarlamalarla edebî
alan zenginleşmeye başlamıştır.
D) Tanzimat Dönemi'nin özel şartlarında Batı kültü-
rüyle yetişen yeni kuşak sanatçıları, Batı edebi-
yatını örnek alan yeni ve başarılı eserler ortaya
koymaya başlamışlardır.
E) Ban Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı; Tanzimat
Edebiyatı Servetifünün Edebiyatı, Fecriâtî Ede-
biyatı, Milli Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi ola-
rak dönemlere ayrılmaktadır
10. SINIF SARMAL TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Â

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimii
7
PALME
YAYINEVİ
5.
Sanatçı, roman yazmanın sanıldığı kadar kolay bir uğraş ol-
madığını dil kullanımındaki titizlik ile bize gösteriyor. İçinde ya-
şadığı toplumun kültürel özelliklerini ve yaşama bakış açısını
romanlarına başarıyla yansıtan yazar, aynı zamanda dünya in-
sanının ortak duygularını da dile getiriyor. Hayranlık uyandıran
her romanında yeni bir biçim, yeni bir kurgu, yeni bir anlatım
deneyen sanatçının anlaşılması güç bir anlatımı vardır. Uzun
bir tür olmasına rağmen yazar romanda özenle seçilmiş, az
sözcükle çok şey anlatma becerisi sergiliyor.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen sanatçının
bir özelliği değildir?
p
A) Etkileyicilik
B) Evrensellik
C) Özlülük
D) Özgünlük T
E) Sadelik

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî GelişimiA
ÇAP/TYT-4
1.
2.
1. Bu testte 40 soru vardır.
2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Türkçe Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.
yapı: Bütünün bir araya getirilişinde uyulan
dizge.
yansıtmak: Aktarmak, duyurmak.
saymak: Varsaymak, tutmak, farz etmek.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yapı, yansıtmak,
saymak" sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılaya-
cak şekilde kullanılmıştır?
A) Yansıttığı bu cümle yapısı makalenin genelinde sa-
yılan düşünceleri geçersiz kılacak kadar karmaşık
ve uzundu.
B) Art arda saydığı tüm önemli yapılar arasında şehri
en iyi yansıtan Ankara Kalesi ve Atakule'ydi.
C) Konuşmasında eserin dil yapısının yansıttığı me-
sajları sayan yazar, romanıyla geçmişin bağını kur-
muş gibiydi.
D) Arka sokaktaki yeni yapıya iki milyonu saydıktan
sonra yeni alıcı tipinin yansıttığı mesajı da bize ver-
miş oldu.
TÜRKÇE
E Kemal Tahir'in en önemli romanı olarak gösterilen
onun düşünce yapısını da en iyi yansı-
tan eserlerinden biri sayılmaktadır.
Son dönemlerde Silikon Vadisi'nde yeme alışkanlığı
olarak popülarite kazanan aralıklı oruç, artık teknolo-
ji üssü mühendisleri tarafından ortaya atılan yeni bir
kavram ile teknolojiye, daha doğrusu modern yaşamın
her bir bölümüne uyarlanıyor.
Bu parçadaki altı çizili sözcüğü anlamca karşıla-
yabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde
vardır?
A) Parlak sonbahar rengi, kırmızı akçaağacın en göze
çarpan özelliklerinden biridir.
Halk tarafından sevilen biri olduğu için onunla bir
reklam çekimi yapmak istiyorlar.
C) Dikkatini toplayarak önünde duran dosyaları daha
bir titizlikle incelemeye başladı.
D) Bu ev daha önce tutulduğu için kiralık ev listesin-
den çıkarıyoruz.
E) Son zamanlarda artık hiçbir film ilgimi çekmemeye
başladı.
3
3.
A
A
Gazeteci:
- Eserlerinizi oluştururken emeğinizin karşılığını ala-
mayacağınız zor bir işe kalkıştığınızı düşünerek ümit-
sizliğe kapıldığınız oluyor mu?
Sanatçı:
- Zor bir davaya gönül verdiyseniz şayet; o yolda
yürürken her türlü fedakarlığı, cefayı da göze alma-
mız gerekir. Aksi takdirde yürüyeceğimiz yol asla bit-
meyecektir. Sonuç olarak sorunuzu Konfüçyüs'ün şu
sözüyle cevaplayacağım: "Derin olan kuyu değil, kısa
olan iptir."
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ne kadar çok uğraşılsa da bazı durumların ortaya
çıkmasına engel olunamayacağı
B) Her zaman aynı sebeplerin aynı sonuçları doğur-
mayacağı
şin
işin zor olmadığı, o işin başarılması için verilmesi
gereken emeğin az olduğu
D) Olumlu sonuçlar elde etmenin yalnızca cesarete
değil, gayrete de bağlı olduğu
E) Bir şeyi sadece çok istemenin gerçekleşmesi için
yeterli olmadığı
Diğer sayfaya geçiniz.

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimijut Sanat Akımları ile İlişkisi
EPIZOT
2
KENDİNİ DENE
6. Aşağıdaki metinlerden hangisinde sanat akımlarının edebiyata yansımalarından söz edilmiştir?
A) 1850-1880 arasında etkili olan realizm, romantizmin hayalciliğini ve santimantalizmini (duygularına kapılma durumu,
aşırı içlilik) reddederek kendisine gerçeklerden bir zemin oluşturdu. Temelini bilimsel bir düşünce olan pozitivizme
dayandırır, duyguları değil, bilimi, aklı, salt gerçeği önemser.
B) Şairlerin, geçmiş çağların mitolojik figürlerine başvurması şüphesiz bir ihtiyaçtan kaynaklanmaktadır. Bunun pek çok
sebebi olabilir. Bu bazen milletlerin ortak hafızasında çok kuvvetli bir zemin bulacak olan, bir şiirsel elemana başvur-
mak ve böylece okuyucuyla daha rahat bir iletişim kurmak için, bazen şiirin zaten bir tasarruf olan kelime kadrosunu
daha da aza indirmek ve bu suretle az söz, derin anlam birliğini sağlamak için, bazen de şiirin gizemine yeni bir bo-
yut getirmek, anlam katmanlarındaki derinliği arttırmak ve eserin iç kurgusundaki giriftliği pekiştirmek için olabilir.
C) Şiir eleştirimizde "imaj" kelimesi ve işaret ettiği anlamlar üzerinde kaynak eksildiği vardır. Terimin anlamı üniversal
anlamda kabul görmüş gibi, çok edebiyat eleştirmeni hikâye, roman, tiyatro ve şiirin imajları hakkında konuşur. Bu
böyle değildir. Bazı yazarlar onun uygulamasını figüratif dil ile sınırlarlar. Onlar için imaj; benzetme ve mecazdır. Ör-
neğin Caroline Spurgeon, Shakespeare'in imajları üzerine yazdığı meşhur kitabında imaj terimini mecazın her çeşidi
gibi benzetmenin her çeşidini örten en iyi bir değer olarak kullanır.
D) Recaizade Ekrem, Araba Sevdası'nı 1885 yılında başlayan "hayaliyyun-hakikiyyun" tartışmasından sonra iyice güçle-
nen realist akımın etkisi altında kaleme almıştır. İlk kez romanda alafranga, hayalperest ve gösteriş meraklısı bir Tan-
zimat genci olan Bihruz Bey'in hayat macerası çevresinde bu dönemde yetişen alafranga meraklısı köksüz, müsrif
tiplerle alay edilmektedir. Hatta roman bir yönüyle, kahramanı Bihruz vasıtasıyla romantik akımla alay eden bir karak-
ter de göstermektedir.
E) Sufi bir şair ve tarikat sahibi bir mürşit olarak Türk milletinin manevi hayatında asırlarca nüfuzu devam eden Ahmet
Yesevi, büyük bir şahsiyettir. Şeyh Feridüttin Attar'ın "Pir-i Türkistan" lakabı ile nitelendirdiği Ahmet Yesevi'nin men-
kibeleri ve kendisine isnat edilen kerametleri, Türk dünyasında öylesine yayılıp benimsenmiştir ki zamanla tarihî hü-
viyeti unutulup yerini menkibevi hüviyeti almıştır. Ahmet Yesevi kadar değişik coğrafyalarda yaşayan Türk toplulukla-
ri arasında yaygın şöhreti olan ve bir veli mertebesine yükseltilen başka bir şahsiyet yok gibidir.
sadece Fransa değil hemen hemen bütün Avrupa etkilenir. Aristokrasinin yerini

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî GelişimiI. Şiirin içeriğinde önemli değişiklikler yapılmış; va-
tan, millet, hürriyet, adalet gibi kavramlar ilk defa
kullanılmıştır.
II. Dilin sadeleştirilmesi gerektiği savunulmuş ama bu
yeterince uygulanamamıştır.
III. Noktalama işaretleri ilk defa kullanılmaya başlan-
mıştır.
Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki edebiyat dö-
nemlerinin hangisiyle ilgilidir?
A Milli edebiyat
B) Divan edebiyatı
C) Cumhuriyet edebiyatı
D Tanzimat edebiyatı
E) Servetifünun edebiyatı

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi16.
Ve özneden oluşmuştur.
Sazlardan dokunmuş sepetlerine
Dizdiler gülleri bir buket hâlinde
Bu dizelerin öge dizilişi aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak sıralanmıştır?
A) özne - yüklem - nesne - zarf tümleci
B) dolaylı tümleç - yüklem - özne - zarf tümleci
dolaylı tümleç - yüklem - nesne - zarf tümleci
D) zarf tümleci - yüklem - özne - zarf tümleci
E) zarf tümleci - yüklem - nesne - zarf tümleci

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi19.
- Çünkü insanlar her hareketinde kendinden yola çıka-
rak yorum yaparlar. Burada ben olsaydım nasıl hareket
ederdim ya da ben burada böyle hareket ediyorum dü-
şüncesiyle tepki gösterirler. Böylelikle kişinin bilinçaltını
da niyetini de içinden geçenleri de öğrenmiş oluruz.
Bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi getiril-
melidir?
A) Kişi, kendinden bilirmiş işi." sözünün doğruluğuna
hep inanmışımdır.
B) Bilinçaltı insanın karakterini ele verir.
C Empati kurarak olaylar daha rahat yorumlanır.
D
Kişinin niyeti, iç dünyası bilinçaltında yatar.
E) İnsanlar bir olayda ilk önce kendini düşünerek hare-
ket ederler.

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî GelişimiSon zamanlarda birçok sanatçı hayata yaslanmak, hayatın içinde biçimlenen gerçeklerden
esinlenmek yerine, estetik düzlem olarak ifade edilen kör bir kuyunun içinde debeleniyor.
İşin daha da kötü tarafı, yaptıkları işin gerçek sanat olduğuna kimi safdil okuyucuların yanı
sıra, kendilerini de inandırmışlar.
Bu parçada geçen "estetik düzlem olarak ifade edilen bir kuyunun içinde debelenmek"
sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yapıtı oluştururken, sanata özgü ölçüleri ön planda tuttuğunu zannederek sonuçsuz
işlerle uğraşmak
B) İşin kolayına kaçarak sanat adına ne anlatmak istediği belli olmayan ürünler ortaya
koymak
C) Hayatın yapıta etkisini en az düzeyde tutarak, estetik değeri yüksek ürünler ortaya
koymak
D) Yapıtı değerlendirirken pratik faydaları göz önünde bulundurmak yerine soyut iddialar
ortaya koymak
E) Yaşanabilirlikten uzak, tamamıyla hayal ürünü yapıtları nitelikli sanat yapıtı zannetmek

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi12. Koca bir gün Kızkulesi açıklarında bekledikten sonra
ancak gün kararırken rıhtıma çıkabildiler. Parmaklıklara
tırmanmış üst üste insan yığınları, büyük uğultularla
homurdanarak bu yorgunluktan ve açlıktan sararmış
hasta gazileri karşılıyordu.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Çekim ekinden sonra yapım eki almış bir sözcük
B) İki isim unsurundan oluşmuş birleşik sözcük
C) Kökteş sözcük
D) Yansımadan türemiş sözcük
E) Öğrenilen geçmiş zaman eki
9.
1.4/12,5 13,/64.1|5/18/12/610/100/10/01/11/12,
A

Lise Türkçe
Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi8
16. Buğday yüklü beygirler bağlanır meşe dalina
||
Çiçeklerin dünyasında arılar kelebekler
|||
IV
Su değirmeni öğütür dünyayı taşları arasında
Nispetsiz huzura doğar tüm yüzler
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerle ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) I. sözcük, yapım ve çekim eki almıştır. P
B) II. sözcük, iyelik ve ad durum ekini almıştır.
C) III. sözcük, çoğul ve iyelik eki almıştır.
D) IV. sözcük, sadece çekim eki almıştır.
E) V. sözcük, yapım eki almıştır.
f