Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi Soruları

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi1.
bir gazelin ya da kasidenin her beytinin önüne aynı
vezinde ve ilk misraları ile kafiyeli üçer misra eklenerek
meydana getirilmiş bentlerden oluşan bir nazım biçiminin
adıdır. Bir şair tarafından başka bir şairin, nadir olarak da
kendi kasidesi ya da gazelinin her beytinin üzerine üçer beyit
eklenerek yapılır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi
getirilebilir?
A) Müselles
C) Tahmis
E) Tuyuğ
B) Muhammes
D) Tardiye

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi9. Hemen her türlü konunun ele alınabildiği bu nazım biçimi,
özellikle naat, methiye, hicviye gibi nazım türlerinin
ele alınmasına zemin hazırlayan bir nazım biçimidir.
Edebiyatımızda bu nazım biçimiyle yazılan mersiyeler oldukça
önemli bir yer tutar. Baki'nin Kanuni Mersiyesi, Şeyh Galip'in
Esrar Dede Mersiyesi bu nazım biçimiyle yazılmıştır.
Bu parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Terciibent
C) Kaside
E) Murabba
B) Terkibibent
D) Mesnevi

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi9.
Hun hükümdan Mete'nin Orta Asya'da Türk birligini nasl
sağladığı ve Hun Imparatorluğu'nu nasıl kurduğu anlatılır
bu destanda. Destanın ilk şekli günümüze ulaşamamiştir.
Bu parçada anlatılan Türk destanı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Oğuz Kağan
C) Satuk Buğra Han
E) Bozkurt
B) Alp Er Tunga
D) Ergenekon
VINIAVA

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi2.
Gazel nazım şekliyle ilgili aşağıdaki açıklamalardan han-
gisi doğru değildir?
A) Edebiyatımızda ilk örneklerine 13. yüzyılda Hoca Dehha-
ni'nin şiirlerinde rastlanmaktadır.
B) Beyit nazım birimi ve aruz ölçüsüyle oluşturulmaktadır.
C) İlk beytine matla, son beytine de makta adı verilmektedir.
D) Ele alınan konuya uygun bir başlık kullanılır.
E) Beş ile on beş arasında değişen beyitten oluşur.
A) I
5

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi9. Biyografi yazılarının edebiyat tarihimizdeki gelişim
aşamalarının anlaşılabilmesi için eski edebiyatımızda
kaleme alınan bazı metin türlerinin tanınması gerekir.
Aşağıdakilerden hangisi bu metin türlerinden biri
değildir?
A)
Menakibnåmeler
B) Kisas-1 Enbiyalar
C) Ruznameler
D) Şuara tezkireleri
EY Siyer kitapları

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiAnlatılan
e fikirleri
gelecek
ni sağlar.
ve şiir
likler
len
6.
1. Metin
Bu beldede bir cami ve medrese ile birçok hamam, gayet
tertipli ve geniş çarşılar vardır. Şehrin etrafı mahalleleri de
içine alan büyük bir surla kuşatılmıştır. Buranın bağ ve
bahçeleri çoktur. Meyveleri ise pek nefistir. Özellikle
"kamereddin" denen bir çeşit kayısısı vardır ki pek lezzetli
olduğu gibi çekirdeği de tatlıdır. Bu meyve kurutulduktan
sonra çok makbul sayıldığı için Şam ve Mısır gibi
memleketlere gönderilir. Şehrin, yazın en sıcak günlerinde
bile buz gibi soğuk, lezzetli su kaynakları vardır.
II. Metin
Ahmet Hikmet'in Servetifünun'da birbirini takip eden
hikâyeleri oldukça muvaffakiyet gösteriyor ve herkesi
takdir edici olmaya sevk ediyordu. Gitgide bütün
arkadaşlar gibi onunla da dostluk kuvvetlendi. Bir gece
būtün Servetifūnun ileri gelenlerini o zaman Osmanbey'de
gazinonun karşısındaki evine çağırdı. Beni birkaç defa
hususi davet etti. Samimiyeti kuvvetlendirmek için lazım
olan şeyleri yaptı. Hâristân ve Gülistân kitabı yayımlandığı
vakit, Fikret Servetifünun'dan çekilmiş ve gazeteyi Cahit
üzerine almıştı. Ben o günlerde çıkan kitaplar hakkında
makaleler yazmakta olduğumdan bir tane de onun
hakkında yazdım.
7.
UcD
Bes
B) Miratü'l-Memalik Mer-Maşum / Seychotromec
C) Baburame Antoiyen bijnandi
! bypad
D) Kirk Yil
E) Ölür ise Ten Ölür Canlar Ölesi Değil e
Ani
Aşağıdaki eserlerden hangisi, yukarıda verilen her iki
metin türünün de örneği sayılmaktadır?
biyogrod
A) Anamın Kitabı b
Yu
ör
A
E

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi4. 1. Kita -kaside
II. Şarkı-tuyuğ
III. Gazel-mesnevi
IV.
V. Rubai-murabba
Muhammes - müseddes
Yukarıdaki nazım şekilleri, misralarının
kümelenişi yönüyle ikişerli gruplandink
dığında hangisi dışta kalır?
A) I. B) II.
C) III.
D) IV. E) V.

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi?
11. Aşağıdakilerin hangisinde verilen yapıtların biçim,
tema veya tür bakımından ortak bir özelliği olduğu
söylenemez?
A) Garipname - Hüsn ü Aşk
B) Peçevi Tarihi - Fezleke
C)
Leyla ve Mecnun - Cihannüma
D) Heşt Behişt - Mecalisü'n Nefais
E) Hayriyye - Lütfiyye

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi5)
10. El-kissa bu tahrikle dergâh-ı mualladan bir nasibe talip
olub ve erkân-ı devletden sa'âdet-i imdâd ve şeref-i
is'âd bulub dokuz eflâke pây-ı istignâ ururken evkaftan
dokuz akçe vazifeye kanâ'at kilub arz aldım ve berât içün
dergâh-ı âlem-penâha irsål idüb mutarassid oldum...
Selâm virdim rüşvet değildir deyu almadılar. Hükm
gösterdim få'idesizdir deyu mültefit olmadılar. Eğerçi
zâhirde sûret-i itâ'at gösterdiler ammâ zebân-ı hâlle cemi
su'âlime cevâb virdiler. Didim yâ eyyühâ'l-ashâb, bu ne
fi'l-i hatâ ve çîn-i ebrûdur? Didiler muttasil bizim âdetimiz
budur. Didim benim ri'âyetimi vâcib görmüşler ve bana
berât-ı tekâ'üd virmişler ki ondan hemîşe behremend
olam ve pâdişâha ferâgatle du'à kilam; didiler ey mis-
kîn, senin mezâlimine girmişler ve sermåye-i tereddüd
virmişler ki müdâm fâ'idesiz cidâl idesin ve nå-mübârek
yüzler görüb nå-mülayim sözler işidesin.
Yukarıdaki metin aşağıdakilerin hangisinden alın-
mıştır?
A) Makalat
B) Mecalisü'n Nefais
C) Cihannüma
D) Seyahatname
E) Şikayetname

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi1. Kilma her sâ'at beni rusvâ-yı halk ey berk-i âh
Eyleme rûşen şeb-i gam külbe-i ahzânımı
II. Yücelerden döndüreyim
Alçaklara gönül seni
Alçaklardan alçaklara
İndireyim gönül seni
I.si divan, II.si halk edebiyatına ait olan yukarıdaki ürün-
lerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kesin olarak
söylenebilir?
A) Ulusal ölçümüzle oluşturuldukları
B) Aynı nazım birimini kullandıkları
C) Tema bakımından benzerlik gösterdikleri
D) Dil ve anlatım yönünden aynı nitelikleri taşıdıkları
E) Dini dönem Türk edebiyatı ürünü oldukları
duyau düsünce ve hayallerin dil aracılığıyla ifa-

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi51
6.
Aruz ölçüsüyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yan-
lıştır?
fran(fors)
A) Türk edebiyatına, Arap edebiyatından doğrudan geç-
miştir.
B) Dizelerdeki hecelerin kapalı ve açıklığına dayanan bir
ölçüdür.
C) Edebiyatımızda en çok divan edebiyatında kullanılmış
bir ölçüdür.
D) Sesli harfle biten heceler "açık hece", sessiz harfle
biten heceler ise "kapalı hece" kabul edilir.
E) Tanzimat, Servetifünun ve Fecriati edebiyatı sanatçı-
ları tarafından kullanılmıştır.
Edebiyat Soru Bankası

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimi1. I. Cihân-âra cihan içindedir ârâyı bilmezler
O mâhiler ki derya içredir deryâyı bilmezler
ŞIMDI TEST ZAMAN
Şafak-gün içinde dağın seyreyler âşıklar
Güneşte zerre görmezler felekte ayi bilmezler
II. Ateşler sarınca damı sacağı
Mecnundur neylesin evi ocağı
Çöllerin bulunmaz ucu bucağı
O sonsuz illere sevda demişler
wesi
I. divan, II. halk edebiyatına ait bu iki şiirin karşılaştı-
kılmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene-
mez?
2
(D)
A) 1.de ritim aruz ölçüsüyle, II.de hece ölçüsüyle sağlan-
mıştır.
Asbe
B) I.de sözcük redifi, Il.de kredifi kullanılmıştır.
muguin uoo
1.de "ây" sesleri, Il.de "cak" sesleri zengin uyaktır.
loaded.net
nin uyak düzeni çapraz, II.nin düz uyaktır.
E) Her ikisinde de temaya uygun bir ses akışı sağlanmıştır.
pop reinig
2. Rüyâ gibi bir yazdı yarattın hevesinle
hor si'rini hazdan
clasih ua
4.
5.

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiX
dio etha
Mâzi... O şimdi gölge iken şimdi zî-hayât
Bir cisim olan; o şimdi ölen, şimdi canlanan
Mevcûd, evet o dalga, o girdab-ı hatırât
İnsan için nedir?... Evet insan ki doğmadan
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Şiirin ritmi aruz ölçüsüyle sağlanmıştır.
B) Halk edebiyatı geleneğiyle yazılmıştır.
C) Dize sonlarında ses tekrarına yer verilmiştir.
D) Uzun ünlüler şiirin ahengine katkıda bulunmuştur.
E) Yabancı sözcüklere yer verilmiştir.
de
A
5.

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi Gelişimiwight
Yigaç yemiş irgatu
Kulan keyik avlatu
Badram kılıp avnalım
TO Here Ölausu
....
Tutinny leigned nob
Jurnu ob. (A
Il pilsd
eb niniebli
c. Saçma ey göz eşkten gönlümdeki odlâre su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su
Suya virsün bâğbân gül-zârı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek virse min gülzâre su
Sellest Notim
Güller gibi fecr oldu nümay
Güller gibi... sonsuz, iri güll
Güller ki, kamıştan daha na
Gün doğdu yazık arkaların
Aruz
f. Çık benim şair tabiatim
Fakir güzelinden öyle
Hasret ateşinden çal
Çal, söyle benim de
..Serbest
2. Aşağıda aruz ölçüsüyle yazılmış ş
nünden inceleyiniz.
gon Tum

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiHizmetleri Genel Müdürlüğü
7. - aruz ölçüsü
- ulama
- düz kafiye
- redif
Bu özelliklerin tamamı aşağıdaki dizelerin hangisinde
vardır?
A) Kara yerde mor menekşe biter mi
Yaz baharda ishak kuşu öter mi
B) Ne göndü ki göreydi yüzün ayını gözüm
Yıllar durur ki cânım ol ayile hoş geçer
C) Âşıkâne gönlünü akıtmasaydı yâre su
Olmaz idi vâdî-i aşka düşüp âvâre su
D) Ram u Misr u Basra vu Bagdâda hükmündür revân
Hindi aldun tâlib-i iklîm-i Türkistân mısın
E) Dinle sana bir nasihat edeyim
Hatırdan gönülden geçici olma
Yiğidin başına bir iş gelince
Anı yad illere açıcı olma

Lise Türkçe
Gezi Yazısının Tarihi GelişimiESIL SORULAR
7.
Bu iki dörtlük için aşağıdakilerden han-
gissöylenemez?
Konusu açısından lirik bir şiirdir.
Yer yer Arapça ve Farsça kelimeler
kullanılmıştır.
C) aaab/cccb şeklinde düz uyaklıdır.
D) 4+ duraklı 7'li hece ölçüsü kulla-
nılmıştır.
E) Yuğ adı verilen törenlerde söylenen
bir şiir örneğidir.
B