Paragraf Genel Tekrar Soruları

1. Vatan yahut Silistre adlı oyun sergilendikten sonra halkın galeyana gelip sokaklara dökülmesi II. İslamiyet'in kabulüyle birlikte eserlerde Arapça ve Farsça sözcük kullanımının artması III. II. Abdülhamid'in sansür uygulaması sebebiyle Servetifünun sanatçılarının sanat için sanat anla- yışını benimsemesi Numaralanmış ifadelerin hangisi edebiyatın top- lumla ilişkisin örnekler? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I vel C) Yalnız III El ve III

1. 1. UNITE GIRIS KAZANIM 9.1.3 Genel Beceriter Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri Okuma Becerisi EDEBİYAT İLE FELSEFE İLİŞKİSİ ÜZERİNE Edebiyatın bilim ve güzel sanatlarla ilişkisini fark edebilmek Etkinlik Ismi Amacı Yönerge 9. SINIF Sofi'nin CONVALE 1 SALAH BIRSEL kurutulmuş felsefe Bahçesi KOLAY KSA KEYIFLI Felsefe OMEDECO FRANZ KAFKA Dönüşüm Felsefe ile yakın ilişkisi bulunan disiplinlerden biri de sanattır. Edebiyat da güzel sanatlanın bir türüdür ve bu özelliğiyle de fel- sefeden aynlır. Felsefe ile ilgili ilk düşünce kırıntılarının dinî metinlerde, trajedilerde, efsanelerde bulunduğu gerçeği ve XX. asır- daki felsefi roman türünün gündeme gelişi dikkate alınacak olursa felsefe ile edebiyat arasında önemli bir ilişkinin bulunduğu düşünülecektir. Ama bu ilişki, felsefeyi edebiyata, edebiyatı da felsefeye indirgeyici olmamalıdır. Felsefe ile edebiyat arasında bir ilişkinin bulunup bulunmadığı, eğer böyle bir ilişki varsa bu ilişkinin niteliği, bu ilişkinin tarafların varlığını tehlikeye atıcı olup olmadığı konularında doğru bir kanaate ulaşabilmek için felsefi olanla edebî olanın özelliklerinin bilinmesi gerekir. Bu özellikler bilindikten sonra, söz konusu özelliklerin aynı eserde birlikte bulunmalarının mümkün olup olmadığı tartışılmalıdır. Yukanda bah- sedilen özelliklerin bütünü dikkate alındığı zaman, bütün bunların bir edebi eserde bulunabileceğini kabul etmek oldukça güç- tür. Ama aynı zamanda felsefi olarak önemli sayılacak yazın açısından daha geniş bir görüşü kabul etmek de olanaklıdır. Bu ba- kımdan felsefi-edebî diye adlandırabilecek tezli romanlardan bahsetmek mümkündür. Nitekim Kafka, Camus, Sartre, Dosto- yevski, Simone de Beauvoir gibi yazarlann eserleri tezli romanlardır ama tezi, tam olarak felsefenin kavramlarını kullanmadan ortaya koyarlar. Felsefe tarihine baktığımızda, pek çok filozofun aynı zamanda edebî bir tarzı kullandıkları görülür. İlk Çağ filo- zoflarından bazılan görüşlerini şiirler şeklinde dile getirmişler ve aynı zamanda ozan olmuşlardır. Platon, St. Augustine, Scho- penhauer, Nietzsche aynı zamanda büyük edebiyatçılardır. (Alıntıdır.) Felsefeyle edebiyat arasındaki ilişkiyi gösteren unsurlar nelerdir? Metinden yola çıkarak cevaplayınız. 2. Felsefeyle edebiyatın ilişkisini doğru bir şekilde konumlandırabilmek için neler yapmak gerekir? 40 dk & Bireysel 3. Siz felsefi bir roman yazacak olsaydınız, yazım aşamasında hangi hazırlıkları yapardınız?

11-12. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Gündelik hayatta insanların birbirine duyduğu ihtiyaçların oluşturduğu örgü, onları birbirine bağlar. "Figürasyon" kavramı sosyal anlamdaki bu karşılık- li bağımlılığın yarattığı ilişkisel kodları, gündelik hayatın işleyiş biçimlerini anla- mamıza imkân sağlar. Başka bir ifadey- le gündelik hayat, insanların eylemlerini belirleyen figürasyonlar aracılığıyla yü- rür ama aynı zamanda figürasyonları oluşturan da insanların eylemleridir. Bu kavramı en iyi anlatan örnek toplu danslardır. Mazurka, tango ve rock'n roll'u düşünün. Bu danslar sırasında bir- birlerine bağımlı insanların oluşturduğu figürasyon imajları, tıpkı kent yaşamını veya aileyi tanımlayan ilişki biçimlerine benzer. Genel ve soyut olarak bir dan- sın varlığından söz edilebilir ancak hiç kimse, bireylerin dışında var olan bir danstan söz edemez. Bunun yanında bir danstaki aynı figür farklı bireyler ta- rafından sergilenebilir ancak birbirlerine bağımlı bireylerin oluşturduğu bir yapı olmaksızın dans da var olamaz. YEDİİKLİM 11. Bu parçada "figürasyon" ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Bir dansı tanımlayan ve ona niteliği- ni kazandıran hareketler toplamın- dan ibaret olduğu B) Toplumsal yaşamı inşa eden insani eylemlerin görünmeyen boyutlarını oluşturduğu C) Toplumsal ihtiyaçların karşılanması amacıyla geliştirilen bireysel imajla- ra karşılık geldiği D) Bireyler arasındaki karşılıklı etki- leşimleri resmeden imgeler olarak düşünülebileceği E) Bireylerin toplum içinde üstlendikleri rollerin bir eleştirisi olarak değerlen- dirilebileceği 12. Bu parçaya göre figürasyonların hangi özelliği gündelik hayatın anla- sılmasına imkân sağlamaktadır?

PARAGRAF DENE 3. I. Yunan mitolojisinin en önemli karakterlerinden biri olan ve edebiyat tarihinin en önemli eserlerinden İlyada'ya konu olan Aşil (Akhilleus), özgür ruhlu ve savaşçı bir kahramandır. Öyle ki başarılarına ve başarısızlıklarına eşlik eden trajik yazgısı ile Truva Savaşı'na da damgasını vurmuştur. Peleus ile Thetis'in oğlu olan Aşil, küçüklüğünde kendisini ölümsüz kılmak isteyen annesi tarafından ölüler ülkesinin ırmağı Stiks'e batırılmıştır. Tüm vücudu tıpkı zırhla kaplanmış gibi silah geçirmez hâle gelirken topuğundan tutularak ırmağın sularına sokulduğu için topuğu, yara alabileceği zayıf noktası olarak kalmıştır. Öyle ki Aşil, Truva Savaşı sırasında, Paris tarafından topuğundan vurularak öldürülmüştür. II. Psikolojide Aşil Sendromu -Achille's Syndrome-, sözde yetkinlik sendromu olarak açımlanabilmektedir. Sözde yetkinlik, belli bir alanda kişinin kendi hakkındaki - düşük- değerlendirmesi ile başkalarının onun hakkındaki -yüksek- fikirleri arasındaki büyük farkı ifade etmektedir. Bazı kişilerin yaşamlarını kendilerine ilişkin sahip oldukları derin kusur ve yetersizlik duygularını ödünlemek için geniş çaplı bir psikolojik zırh oluşturmaya adadıklarına dikkat çeken Clarkson, sözde yetkinlik sendromu olarak adlandırdığı bu sendromu nitelemek için ölümsüz görünen ve her savaşı kazanan ancak gizli ve ölümcül bir hassasiyete sahip bir kahraman olan Aşil imgesinden yararlanmıştır. Yukarıda verilen II numaralı parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) I. parçada yer alan mitolojik unsurun farklı bir alanla ilişkilendirilmesi anlatılmaktadır. B) 1. parçada vurgulanan düşünce örnek verme yoluyla somutlaştırılıp geliştirilmektedir. 1. parçadaki olgunun gerçek hayatla bir ilişkisi olamayacağına değinilmektedir. D) I. parçada değinilen konunun günümüzdeki bilimsel karşılığı vurgulanmaktadır. E) I. parçada anlatılan hikâyenin insanlar üzerindeki olumsuz etkisi belirtilmektedir. GRAFYA - PARAGRAF DENEMELERİ

3. (1) Kişi, yaşadığı çağda dünyasını paylaşacağı insanlar bulamazsa ki çoğu kez böyle oluyor, o zaman dünya- sını paylaşacağı insanları geçmişin eserlerinde arar, bulur çıkarır ortaya. (II) Bazen bu arayış yüzyıllar öte- sine kadar uzanır. (III) Böylece kişi, varlığını dünyaya bağlayacak bağları bir dereceye kadar bulmuş olur. (IV) Ama hiçbir eser müzik, heykel, şiir; güçleri ne olursa olsun insanın çarpan bir kalple karşısında duran kalplate insandan alacağını veremez. (V) Bütün bu eserler bizi heyecanlandırır, mutlu eder ama bir yere kadar. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde "insanın insanla iletişiminin sanattan daha kuvvetli olduğu" vurgulanmıştır? A) I B) II C) III D) IV EX

3. Önce şiddetli bir yağmurun eski pencerelere vuruşunu duyuyor hayal meyal. Macunu kopmuş çerçevelerden hızla sızıp duvara dayalı, içi kuru otlarla doldurulmuş yastıkların üzerindeki beyaz, kanaviçe işi aplike örtüleri mahvetmesi, ev sahibesinin -tabii ki anneciğinin- haklı te- laşı. Sağa sola koşturması onu da endişelendiriyor. Fakat uykunun en tatlı yeri bırakılır mı? Zor bela uykudan uyanır gibi yapıyor. Salondan Şahika'nın meşhur kahkahası işi- tiliyor. Geçerken annesine uğramış olmalı. “Kaç gündür canım ev mantısı istiyor, toplanıp bir türlü mantı açama- dık. Ne beceriksiziz kız!.." deyişindeki neşeli tını odasının kasvetli havasını dağıtmaya yetmiyor aslında. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öyküleme tekniğine başvurulmuştur. V B) İkilemelere yer verilmiştir. C) Nitelik bildiren sözcükler kullanılmıştır. D) Deyime başvurulmuştur. E) İnsandan doğaya aktarma yapılmıştır.

5. (1) Yer yer mistik, psikolojik ve felsefi göndermeler yapan, bireyin varoluşsal macerasını farklı bağlamlarda ele alan bir şairdir. (II) Hüseyin Ferhad, şiirlerinde ve düzyazılarında kullandığı dil ile çağdaşlarından farklı bir konumdadır. (III) Okur, Ferhad'ın yazılarında Eski Türkçe, Arapça, Farsça, İbranice gibi alfabelerin izleri ile karşılaşır. (IV) Bununla birlikte o mitolojik, tarihsel ve mistik anlamları olan kelimeleri de kullanmaktan çekinmez. (V) Ferhad'ın şiirlerinde görülen but farklılık çözümlenmesi güç bir durum için esasında ipucu mahiyeti taşır. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V

men in- mişliği dir. Bu men se- olana- ere ve üstün- acima- sahip kaçın- yeceği A 32. Son yıllarda teknoloji ve sanayinin hızla gelişmesi, çevre so- runlarının da artmasına neden olmuştur. Artan nüfusla birlikte devreye giren altyapılar, faaliyete geçtikleri günde bile yeter- siz kalmaktadır. Bu plansız endüstrileşme ve sağlıksız kent- leşme, nükleer denemeler, bölgesel savaşlar, verimi artırmak bi amacıyla tarımda kimyasal maddelerin bilinçsizce kullanılma- si çevre sorunlarını artırmıştır. Ayrıca gerekli çevresel önlem- ler alınmadan ve arıtma tesisleri kurulmadan yoğun üretime de geçen sanayi tesisleri, çevre kirliliğini tehlikeli boyutlara çıkar- olld mıştır. Öyle ki, araştırmalar, dünyadaki mevcut çevre kirliliği- nin % 50'sinin, son 35 yılda meydana geldiğini ortaya koy- maktadır. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? AÇevre sorunlarının her geçen gün arttığı B) Altyapı tesislerinin ihtiyacı karşılamadığı C) Sağlıksız kentleşmenin, çevre sorunlarını artırdığı rio D) Sanayi tesislerinin çevre kirliliğine yol açtığı stor ugy E) Toprağı kirleten tarım ilaçlarının yasaklanması gerektiği 367 binage sonsmos ov sing

E TESTİ e işaretleyiniz. BBB B 3. Şairi çağdaşlarından şiire şiir olarak bakmak ve şiir üzerine düşünmekten hiçbir şekilde ödün vermeden titiz bir işçilikle Çünkü şair, yaşadığı dönemin genel eği- limleriyle arasına mesafe konulması gerektiğine inanmak- tadır. ---- Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- lerden hangisi getirilmelidir? A) uzaklaştıran - dili kullanmasıdır. B) farklı kılan şiirini inşa etmesidir. O geride bırakan - farklı konulara yönelmesidir. D koparıp savuran - yeni söyleyişlere yelken açmasıdır. E) başka temalara yoğunlaştıran şiiri nesre yaklaştır- masıdır.

sebep- la yüz- ansere Buna biraz ve alı- al bir - edili- emleri at bir azalt- eyse 11 39. 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Yabancı olan her şeye karşı gereksiz ve mübalağalı bir ilgimiz. muhabbetimiz var. Bu ilginin kendi değerlerimizi yozlaştırdığını umursamıyoruz. Yeter ki yabancı olsun. Bize yabancı olan soyut, somut nesneleri, adları, gelenek görenekleri, davranışları kendimize mal ederken iyisini kötüsünü de ayırt etmeyiz. Bu durumun örnek- lerini bilim insanında, devlet görevlilerinde, öğrencide kısaca aydın kesimin her katmanında çok açık bir biçimde görmekteyiz. Yetenek yarışması programlarında Türk gençleri Michael Jackson dansıyla yeteneğini ortaya koymaya çalışıyor. Muhabir, "yaralandı" yerine "yara aldı" diyor. "Başlıklı kâğıt" açık ve anlaşılır bir ifade iken onun yerine devlet memuru "antetli kâğıt"ı kullanıyor. "Size döneceğim." diye çeviri diline heves ediliyor. Bütün bunların altında yatan gerekçe nedir?. Bu paragrafta aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Yabancı verimlere karşı abartılı bir ilgimiz olduğuna B) Bize ait olmayan ürünleri alırken herhangi bir ölçütümüz olma- dığına C) Özentili olma konusunda toplumun her kesiminin benzer tavır- lar gösterdiğine D) Türkçede karşılığı olan kelimelerde dahi yabancısının tercih edildiğine E) Gençlerin yabancı kökenli edebi ürünleri tercih edip yerli ve- rimlere ilgi göstermediğine hia parcada edebi ürün dememiş 40. Bu parçanın akışına göre paragrafın sonuna aşağıdakilerden hangişi getirilemez? A) Belki de uzun zamandır yaşadığımız öz güven kaybıdır P Sanırım, televizyonla birlikte hayatımıza giren teknolojik ürün- ler ve kültür emperyalizmidir "Dil eşittir millet, millet eşittir dil." denkleminden habersiz olmamız olabilir mi? D) Tabii ki kendini çağdaş terim ve sözcüklerle ifade etmek, keli- me hazinesini geliştirmektir. Kendi dilimizin zenginliği ve ifade gücünün farkında olmama- mızdan başka ne olabilir? Türkçe Testi Bitti. Sosyal Bilimler Testine Geçiniz.

2. (1) Genellikle "gölge oyunu" olarak nitelendirilen Karagöz; çı- ra, mum, lamba gibi bir aydınlatma kaynağı ile yarı saydam bir perdeden yararlanılarak oynanır. (II) Karagöz ile Hacivat'ın ba- şından geçen olayların anlatıldığı oyunda Çelebi, Bebe Ruhi, Tuzsuz Deli Bekir gibi yardımcı tipler de vardır. (III) Karagözcü- lük geleneği, usta-çırak ilişkisi içinde yüzyıllarca devam etmiş- tir. (IV) Karagöz şakacı, nüktedan, meraklı ve patavatsız bir ti- pi canlandırırken Hacivat medrese kültürüyle yetişmiş eğitimli bir tiptir. (V) Karagöz oyununu, Osmanlının toplumsal zengin- liğinin hayal perdesine yansımış şekli olarak değerlendirmek mümkündür. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) 1. cümlede, Karagöz oyununun oynandığı sahneden bah- sedilmiştir. B) II. cümlede, yalnızca Karagöz oyununun içeriğinden ve başkişiler dışındaki oyun kişilerinden bahsedilmiştir. O III. cümlede, Karagöz oyunu oynatmanın bir eğitim gerek- tirdiğinden bahsedilmiştir. D) IV. cümlede, Karagöz oyununun başkişilerinin karakteris- tik özellikleri verilmiştir. E) V. cümlede, Karagöz oyununun toplumsal yansımasıyla il- gili bir yorum yapılmıştır. 5 34

22. 20. yüzyılın en önemli yazarlarından biri olan Heinrich Böll, Palyaço adlı yapıtında, yaşadıklarından yola çıkarak mutlu olmaya çalışan ama hep mutsuz olan bir palyaçonun ümitsiz çabasını anlatır. Günlük hayatın acımasızlıklarını, boş kural- ların, insani olmayan yanlarını gözler önüne serer. Sanatçı, palyaçonun komik gibi görünen ancak gerçekte oldukça trajik yaşamını akıcı, doğal ve içten bir anlatımla okurun karşısına çıkarır. Yapıtta Böll'ün keskin gözlemcilik yeteneği, çağdaş ve eleştirel düşünce yapısı, alaycılığı, insanel yaklaşımı kendini açıkça belli eder. Yapıt, yalnızca Almanya'da değil bütün dün- yada XX. yüzyılın klasikleri arasına girmiştir. Bu parçada sözü edilen eserle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Gerçek hayattan beslendiğine B) Samimi bir anlatımının olduguna C) En çok satan yapıtlar arasında yer aldığına DJ Yaraucısından izler taşıdığına E) Bürükleyici anlatımının olduğuna

15.) (1) Günümüzde dünya genelinde ciddi boyutlara ulaşan hava kirliliği, çevresel bir problem olmanın ötesine geçmiş ve sağlığımızı tehdit etmektedir. (II) Çalışmalar, "ince parçacıklı madde" olarak bilinen çok küçük parçacıkları solumanın DNA'mıza epigenetik işaretler eklediğini gösteriyor. (I) Bu durum felç, Alzheimer, Parkinson, bilişsel hasarlar ve norogelişimsel bozukluklara yol açma potansiyeli oluşturuyor. (IV) DNA'mız çevresel faktörlerden etkilenmeye açıktır. Yaşamsal bilgilerimizi içeren DNA'mızın genetik kodu değişmese de DNA'ya eklenen epigenetik işaretler genlerin ifadesini yani genlerden üretilecek ürün seviyesini etkileyebilir, (VI) Aslında bu yargı kanıtlanmış durumdadır ki yapılan çalışmalar, trafik kaynaklı hava kirliliğinin ve dizel egzoz dumanlarının DNA'da epigenetik değişimlere yol açtığını gösteriyor. (VII) Özellikle çevresel toksinlerin DNA'ya kimyasal işaretler ekleyerek sağlığımızı etkilediğini biliyoruz. (VIII) Hava kirliliğindeki parçacık maddelerden kaynaklanan oksidatif stres ve DNA hidroksimetilasyonu gibi faktörlerin nörodejeneratif hastalıkların gelişimindeki rolünü incelemek için yapılan çalışmalar bu kirliliğe maruz kalan hücrelerin bazı farklılıklar gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) HI. cümlede sayıp dökmelere yer verilmiştir. -VIII cümlede bilimsel bir bulgudan söz edilmektedir. VI. cumle, V. cümleye ilave açıklamalar getirmektedir. Bu parça, VII. cümleden itibaren iki paragrafa ayrılabilir. EX III. cümledek sağlık sorunlarına yol açan durum, II. cümlede verilmiştir.

7. Şu modernizmin gürültüleri, bastırıyor özgün ses- leri. Bozuyorlar kendine has şarkıları ve sustu- ruyorlar içtenliğin sesini. Her geçen gün şiirle- rimin penceresi nostaljiye daha da fazla açılı- yor. Bu, benim duruluğa duyduğum bir hasrettir. Yaralanmamış mavi kuşların ötüşüne koşmaktır biraz da. Bu parçadaki altı çizili söz öbeğinin parça- ya kattığı anlam, aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Şiirlerimde yepyeni imgeler arayanlar, asla hayal kırıklığı yaşamayacak. B) Şiirlerimde geçmişe özlem teması işlemeyi her geçen gün artırıyorum. C) Şiirlerimde biçim ve içerik bakımından başlan- gıçtaki çizgimi geliştirerek devam ettiriyorum. D) Şiirlerimde çağımın akımlarından ve anlayış- larından faydalanmakla birlikte bağımsızlığımı koruyorum. E) Şiirlerimde geleceğin güzel günlerine dair duyduğum umudun izlerini bulacaksınız. 21

2. SERI PARAGRAF 17. "Kalbin bir zikir aracı olan şiir; trajik bir iç yangını, aşkın sıcak kanatları altında doğan kutsanmış sözler armonisi ve dört kelimeyle özetleyecek olursak evrensel bir dua biçimi- dir. Mutlak gerçeğe, mutlak güzele yönelmenin dillenişi ve kalbin dirilişidir." sözleriyle şiiri tanımlayan Bahattin Karakoç, kendi deyişiyle ölünceye kadar yakasını bırakmayacak olan şiirin rüzgârına öğrencilik yıllarında yakalandı. Bu parçada şiirle ilgili asıl anlatılmak istenen aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Manevi zevklerin anahtarı şiirin kapısında takılıdır. B) Sözlerin armonisinin şiir oluşturması duygu ile müm- kündür. C) Evrensel temaları ele alan şairlerin şiirleri geleceğe ışık tutar. D) Şiirin rüzgârı öyle tesirlidir ki kişiyi bir ömür bırakmaz. E)) Güzel şiire ulaşabilenler, kalbinin sesini dinleyenlerdir. 18.

ya adr Şin 1. I. Postmodern tiyatroda dil, üslup, metin, dekor, kostümler sıradanlığın dışına çı- kıp oluşturulan oyunun dünyasında kendi gerçekliğini yaratabilmelidir. un se apr ir tie glior Stikt dek T. ister mlele V Benzersiz Paragraf Paragrafta II. Bu bağlamda da tiyatro gelenekselin dışı- na çıkmalı ve yeni bir biçimsel yaklaşım- da bulunabilmelidir. III. Kabul edilen gerçeklik tanımının evrensel ve tek olmadığını öne süren bu akımda, gerçeğe karşı yeni bir bakış açısı geliştiri- lebileceğine inanılmaktadır. IV. Postmodernizmin etkisiyle oluşan post- modern tiyatro, alışılagelmiş kalıpların dışına çıkarak biçimin bozulması gerek- tiğini savunan bir akım hâline geldi. V. 20. yüzyılda ortaya çıkan postmodernizm akımı toplumsal, ekonomik alanlara oldu- ğu gibi sanat alanına da etki etti. D) IV Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden bir R paragraf oluşturulmak istense cümleler- den hangisi sondan ikinci olur? A) I B) II E) V YAHG C) III YAYINLARI 2. 3.